iSCH DAGBLAD - Derde Blad
Zaterdag 23 December 193"
[KERST-MIJMERINGEN.
°9els en de Kerstlegenden
ENKELE KERSTGEBRUIKEN
LEVEN EN STERVEN
VAN DEN SPAR.
WAAROM KERSTMIS IN
DECEMBER?
KERSTVOORSPELUNGEN.
,,-tmis li een feest van licht. Het
\tverhaal zegt, dat de klaarheid van
hemel zeil de engelen omscheen ln de
mi van Bethlehem.
ïrstmls 15 een feest van vreugde. Het
«verhaal zegt, dat de geboorte van
de wereld Ingezongen werd en ver-
het niet, dat de aanvoerder van de
der hemelsche helrscharen tot de
r. sprak van „groote vreugde, welke
i volken wezen zou"?
jtmlj zet ons aan het begin onzer
lining. WIJ leven nu dan ruim negen
eeuwen later. Zal men alom dit Jaar
i vieren het feest van licht en van
".gAaf
i er ln de wereld niet te veel duister,
niet te veel zorg, niet te veel twijfel
-nt de naaste toekomst zelfs? Zullen
jrten bereid wezen om te luisteren
wat Kerstmis heeft te verkondigen,
i nsar de prediking van den vrede op
fele?
l sl vragen rijzen nu op, als we aan
nis denken. Wij kunnen er maar
00 aan voorbij gaan, want de vragen,
"jlch opdringen en de twijfel, welke
aan zoo heel veel, dat tot dusverre
i onbeweeglijk en onbewogen, naar we
in, zijn van te Ingrijpenden aard en
1 te raker het eigen leven, dan dat
1 alles zonder meer naast ons neer-
kunnen: wat hebben we daarmee
ien? De duisternis wordt te sterker ge-
niarmate ook het licht sterker
i de waarheid straalt te zuiverder
mate de leugen verbijsterend was en
rede wordt eerst gewaardeerd, wan,
t de twist hoog gegaan ls.
het nu zoo ook niet met Kerstmis
i wezen, dat het Ideaal te heerlijker
naarmate de werkelijkheid te
I ls?
willen we dit Jaar Kerstmis zien.
Itten aan alle zijden ln de moeilljk-
j en de zorgen en de onvrede en er
„o weinig uitzicht naar beter. Nu komt
I Kerstmis, dat nu al zooveel eeuwen
menschenwereld gekomen ls. Wij
i de boodschap, de liederen. We
i gaarne bij den stralenden boom of
j ons huls met hulst en mistletoe. Wij
i het, misschien op wat bescheidener
ook dit Jaar doen? Waarom, omdat
Iden van wat naar beneden trekt de
sch behoefte heeft aan wat opbeurt
i midden van de droefste werkelljk-
i aan het glanzende Ideaal.
spreekt Kerstmis tot de harten. Van
en leven, van vrede en van liefde,
welbehagen en van goeden wil. Zal
[jan vreemd wezen, wanneer we ook
feet verlangen uitgezien hebben naar
Inoote vredefeest, dat ln de vermoeide
f fojfelende harten spreekt van betere
n dan welke wij dag aan dag in deze
I te zien en te ondervinden krijgen.
Ideaal sterft filet. Het kan ook niet
*n. Het mag ook niet ondergaan,
I het ln welken vorm ook de kracht
iet leven ls. En als wij nu op Kerst-
li hooren van Jezus, die op aarde, kwam
i rooveel liefde en zooveel licht en zoo-
1 vrede, zullen dan zelfs ln dit zware
r onze harten niet opengaan om dit
s te ontvangen en het weg te brengen
ln ons hart, misschien als een ver-
tsen schat, waarvan we leven en waar-
aanvullen het tekort, dat het leven
l al den dag ons biedt? Als we dan nu
Kerstmis eens bezagen, niet slechts als
feit uit het verleden, dat in het
i wordt herdacht, maar ook als een
i van levenskracht voor de toekomst,
i zou het nawerken nog langen tijd en
ifcbaar zouden we gedenken, wanneer
winter voorbij ls en de dagen weer
'i lengen, dat het Kerstfeest was.
hiermede leggen we den vinger op
Ihootdzaak van het Kerstmis, gelijk het
s in het Kerstverhaal door het Woord
uitgedrukt wordt, het moet worden een
gl persoonlijk feest, een heel persoonlijk
i dat ons eigen bezit werd en dat nle-
Jid ons kan ontnemen.
Set ls alles heel mooi wat deze dagen
1 geven. Er ls een kerstlied, een kerst-
li, er ls kerstltchtnoem maar wat
wilt. Ge kunt het zien met de oogen,
kunt het hooren met de ooren maar
F kan toch heelemaal langs u heengaan
Tfern nawerking ln uw leven hebben,
w ware poëzie van het Kerstfeest ls
Ppezlé des harten. Als ln de Kerst-
jchiedenis uw hart komt te liggen dan
ge het Kerstfeest gegrepen ln den
*n zin, want dan gaat het niet buiten
l<M, maar woont het in uw hart. Met het
FJ' en met den vrede en met het wel-
F/iï3tn en met de" goeden wil.
eik dit Jaar zal alom In de wereld het
"«eest worden gevierd en het ls goed
noodlg, dat het geschiedt. In donkere
oen zegge men niet: waarom dit feest
i neren, maar zegge men: Juist nu, nu
"Mn we noodlg, dat onze harten opge-
™ra worden tot den hoogen hemel om
uioaar tt ontvangen wat we behoeven.
I wat we behoeven dat bevat het Kerst-
B «I overvloedige mate, meer dan we
begrljnen kunnen, want het ls de
fbchao van pllpht en liefde uit een
re, hoogere en betere wereld, voor
Mi n ü1™6 aarde: uit de wereld, welke
pa God la
S"». too luidt het verhaal ln den
(Nol vroeger konden de zwaluwen
m 'jl oingen. ZIJ zongen, terwijl zU den
n o ul'v'ogen Maar ook in den stal
i«2 h*m zongen ztjdoch zóó luid,
'O'O, dat zij bijna bet klndeke Jezus
latei ,"ai:ien gemaakt. Doch toen dit
t-,„7 n'et gelukte, vlogen zU naar het
zee nikten steentjes en slurp-
Ioj-.h. toniDpels en stortten die over de
[Toen n klndeke in de kribbe.
end®
L Mn
werd het klndeke wakker en
kaïi.: atn zwaluwen, die het ln rijn rust
tj-ri,; kestoord. werd door God bevolen
nestelen daar waar de rook
W fSwll ander de balken van schuur
R h,,. ean' °e mooie zangstem ontnam
Kiien? 2°, al!e«n bleef haar over bet
'''''even waarmede zij nu ln- en
Mn «a?e !n Zwitserland kreeg
ie aa' ,n hazen an mireen
hort» n Kerstnacht van Jezus' ee-
^Iital "amnzt'tel Het kwam m In
kan -_ati Bethlehem zevlozen en Dikte
wee^f'kkn'ktnd in de kribbe de snln-
lakten T-i verschrikten en onni'tlg
Wl^n4^rvoor tee* den
KERSTMIS IN VERSCHILLENDE
LANDEN.
Overal wordt het Kerstfeest gevierd,
maar overal op een andere manier, leder
vogeltje zingt zooals het gebekt is.
In Amerika wordt Santa Claus in den
Kerstnacht gevierd. De kinderen krijgen
geschenken, die voor zoover mogeojk
m een oude kous gestopt worden en
de volwassenen doen zich te goed aan een
Kerstmaal, waarvan Minoepie en Plum
pudding benevens Kalkoen de hoofdge
rechten uitmaken.
In de Belgische dorpen leeft nog een
alleraardigst gebruik, dat vooral de inte
resse van de jeugd heeft. Een roggebrood
wordt ver weggeworpen en het kind, dat
het Kerstbrood weet te bemachtigen is
voor een jaar Koning, waaraan een eere
plaats in de kerk verbonden ls.
Zooals op St. Nicolaas onze kinderen
een verlanglijstje opstellen ter oriëntatie
van St. Nicolaas, zoo doen de Duitsche
kinderen dit op Kerstmis „Weihnachlen".
In dit land wordt buitengewoon veel
werk gemaakt van dit feest. Nergens ziet
men fraaiere kerstboonen, nergens is ook
de kerstmaaltijd met zijn „Lebkuchen",
Weihnachtssto.l n'\ enz. zoo uitgebreid.
Ook in Engeland slooft men zich uit
om van Kerstmis iets bijzonders te maken.
Het zingen van Christmas-carols is niet
van de lucht en de mistletoe kent veie
geheimen 1 De maaltijd is overvloedig en
ie Plumpudding vormt ook hier „de kroon
op het werk".
De Noren weten wat feestvieren is.
Kerstmis duurt van 24 Dec. tot 13 Jan.
Uitgebreide maatregelen zijn get o fen voor
de maaltijden en de voorraad M öd (wijn
en honing) mag er zijn. Niet alleen voor
de mensclien wordt gezorgd, maar op het
)latte land staan bij ied?re ho'.stede twee
korenschoven.... voor de vogels!
Eer. typisch Zweedsch gebruik stamt nog
uit den tijd van de heidenen, n.l. het
verschijnen van de Joelbock, een monster
lijk uitgedoste gestalte, waarin la'er een
of ander familie-lid wordt he kend.
De straatjongens houden er een speciaal
Sterrefeest op na. De Sterrekoning Judas
en de Drie Koningen gaan zingend langs
de huizen en het is verwonderlijk te be
speuren hoeveel Sterrekoningen en Judas
sen er wel niet kunnen zijn!
De Serven hebben hun Badniach, een
blok eikenhout, dat op Kerstavond in de
haard moet branden en dat met veel plech
tigheid en vertoon wordt binnengebracht.
Hoeveel veranderingen het Ke st eest zelf
ook heeft ondergaan, de Kerstboom was
er steeds aan verbonden. En al te zeer
moet men zich daarover niet verwonderen,
want vele eeuwen geleden reeds dacht
men dat bepaalde boomen zegen aan
brachten. Volgens Prof. Arnold M ljer werd
het eerst melding gemaakt van een Kerst
boom omstreeks 1600. Het was de s ad
Straatsburg, die daarvan de primeur had.
Verschillende s hrljye s staven dit beri ht.
Vanuit Elzas via Duiïschland werden ook
de andere landen ermee bekend. Frankrijk
jn 1870 onder invloed van de Duitsche
soldaten.
(uit het Poolsch van Julian EJsmond).
Altijd groen was hij, de spar. ook als de
andere boomen hun loof, hun fleurigheid
verloren. Zelfs ln den winter, wanneer de
gansche aarde onder een lijkwade lag,
bleef hij groen.
Daarover maakten de vorst en de storm
zich toornig. Zij bonden een bitteren strijd
met den spar aan en probeerden hem door
de vracht van de sneeuw omlaag te druk
ken. Maar de sneeuw, die met gemak de
toppen der Jonge berken boog, was mach
teloos tegenover den spar. ZIJ vleide zich,
ln een groote, weeke laag, neer op zijn
donkergroene takken, maar elke krachtige
windstoot schudde die sneeuwlaagjes weer
van hem af, zoodat ze als blanke, ruige
vogels over de aarde vlogen.
In de lente vlamden aan den spar de
mooie, fleurige kaarsen op de helgroene
loten. De vogelscharen bouwden ln zijn
takken, veilJge, knusse nestjes en leidden
de opvoeding van nieuwe, zingende ge
slachten in rustlgen vrede.
En als de zomer kwam en met hem de
tijd van zware onweers, troffen de blik
semstralen, die zoo meedoogenloos tegen
de forsche eiken, populieren en dennen te
keer kunnen gaan, déze slanke dennen-
soort niet. Misschien waren ze hem te
klein en te dicht bij de aarde, misschien
verteederde de lieflijke gestalte van den
boom zelfs het harde, maar gouden hart
van den bliksem.
Doch het levensverhaal van onzen den
nenboom meldde niet alleen louter vreug
den, evenmin als het leven aller boomen
dit zou kunnen geven, in wier ruischen de
menschen dikwijls tranen zouden kunnen
hooren, zoo zij, de menschen, wisten te
luisteren.
Op een langen barren winter volgde
plotseling een ongewoon warm voorjaar.
De wereld scheen zichtbaar te ontdooien
als een hart dat liefheeft.
Nauwelijks zetten de beken hun zilveren
liedje ln of reeds begon ook het zingen,
kwinkeleeren, tierelieren, fluiten, tikken,
hameren, klopDen, lokken, roepen en gor
ge'en der vogels.
Sneller en gloelender klopten ln den
snar de jonge rappen, precies als het
door lentevreugde ontwaakte bloed der
dieren
Naar het oude nest, dat dichtbij de
aarde ln de takken van den spar verborgen
lag, keerde, zooals elk Jaar, een lljsterpaar
tehig en het oudt liedje maakte, nog vóór
de morgenschemering, weer den boom
wakker terwijl het groote bosch nog ln
dienen sluimer lag.
Het nestje werd spoedig in orde ge
maakt en met versch mos en luchtig dons
hehaze'llk-week gecapitonneerd. In zlln
warm Interieur ging het HJsterwtJfJe zitten
op de kleine, blauwe eieren. En spoedig
weerklonken ln de dichte takken de Jonge
voeelstemmctjes
En ln de geurende schaduw van den
voorjaarssnar heerscht zóó groote verruk
king. als ware voor Immer lente ln het
bo'ch ternzeekeerd en als trok geen roof
vogel, belust on frisch vogelbloed, zlln
kringen hoven de dichte, harsachtige tak-
kenweelde.
Maar het heele kleine, mooie wezeWe,
de bruine, rnnne moordenaar, de noolt-
ver?n<"»de. w'»rn rich on het stille nerile,
moordd" de Ml'ters uit en zoog gretig hun
wanne bloed op.
En dan zuiverden de m'eren die aan len
voet van den snar hnn m'erenhoou uit
(j.--»naa'den en aards K...f-n. het uit
gestorven nest van de voeellilkles.
Pit was één van de vel* dingen, welk*
zich dagelijks n de dichtheid van het ge
bladerte afspeelden.
De boomen hebben geen hart en be-
weenen hun bewoners niet. De bt-~ien
hebben echter een stem ln het koraal van
d°n wind en in hun rulschend gezang ont
breken dan de teere stemmetjes van hen,
dje omgekomen zijn.
Dit alles zou heel erg zijn, als niet spoe
dig ln de verlaten nesten nieuwe vogels
hun thuis zouden vormen en in de takken,
lnplaats van dat der doode vogels, nu het
kwinkeleeren van hen, die leven, zou
klinken.
En de onbezorgde, geurende tak schom
melt onder den zanger als een groene
wieg....
Die boem is echter niet onbezorgd, zelfs
niet de boom. die ook ln den winter zijn
groenen tooi niet verliest.
De zomer brak aan. ln de gloeiend-
heete uren, als het heele bosch door de
hitte afgemat rrakte, was ringsom den
spar steeds heerlijke, koele schaduw.
Kleine gebeurtenissen vreugde en
leed speelden zich onophoudelijk af, om
hem heen.
Al spoedig liet een llcht-gevleugeld libel,
die ln de zonnestralen als een brlllant
schitterde, zich op een takje van den spar
neer als een levend Juweel tegen de heer
lijkheid van 't groen; een voorbij vlie
gende vogel, een bekoorlijk zangertje,
greep het en slokte het op.
Dit was voor den snar en voor den vogel
een kleine, voor het libel echter een groote
gebeurtenis.
Dan weer schoot een, in het hemelblauw
rond cirkelende havik als "n gevleugelde
bliksemstraal neer op een kwlnkeleerend
vogeltje, dat echter od het laatste oogen-
bllk ln net dennegroen kon vluchten en
dus de klauwen van den roover kon ont
gaan, die weer, op zijn beurt, het warme,
trillende vogelvleèsoh aan zijn hongerige
Jou "en brengen moest.
Dat was voor het vogeltje een blijde,
voor de haviksjongen echter een treurige
be'evtag.
De spar verheugde zich, noch treurde
daarover, want hij was een boom, die
niet 6Chreit. noch lacht, doch het rijke
dro mleven der planten leidt en van regen
wind en zon leeft.
HIJ spreekt niet maar rulscht; htj
denkt niet maar groeit. Hij groeit eiken
dag. elk uur, elk oogenbllk bU goed en
bU slecht weer, bij wind, regen en zon.
„HU ls de mooiste van alle boomen",
dachten van hem de dieren van het woud.
die l'ever denken dan spreken.
En hU werd Inderdaad aldoor mooier.
Maar zooals de sterken dlkwltls door
hun kracht ten val komen, kwam de
mooie boom door zUn schoonheid ten val.
De herfst, die het loof ln goud omtoovert,
ging voorbll: de winter kwam pi'tseling
en onverwacht, zooals de lente dit Jaar
plotseling en onverwacht was gekomen.
Hl| was grimmig maar mooi. koud en
hard. maar hU droeg een glimlach HIJ
schudde over den snar donzige sneeuw
uit en ontstak oo dit sneeuwhoopje dul- I
zenden zonnige, gouden, blauwe en roze-
rcode ronken.
En om dit groene boomnle stanelde hij
de sneeuw, In vlekkeloos wit. hoog op. i
j Rondom den spar wikkelde het winter
leven zich geleidelllk af. waarvan het ver- I
Pop door de sporen van het wild ln het
bosch werden aangeduid.
Het. nieuwste spoor was vol hazehaakjes
en vosse-sporen, die uit de verte op een
rozenkrans van matblauwe parelen ge
leken.
De soar was wederom het middelpunt
van allerlei daggebeurten''sen. die v-or
anderen droevie of vroolijk, voor hem
echter onverschillig waren.
Toen gebeurde op een zonntgen Decem
bermorgen iets, wat gebeuren moest, In
dien boomen. evenals menschen hun voor
bestemming hebben.
Menschen kwamen het bosch Ingereden;
zl1 kwamen met billen en wagens, om ln
I he» woud de mooiste boompjes te vellen.
Het zlin geen spechten, die op een
Decembermcrgen ln de volle zon tegen de
I boomstammen hameren! Bijlen zUn het,
die tegen de stammen slaan.
Geen vermolmd afgewaaid hout ls t,
dat onder de lllkwade van sneeuw ligt
gedekt, door doode takken als tot een
eoort karkas bijeengehouden!
Neen, de mooiste sparren zlln het, die
vallen, de mooiste, jsracht'gste dennen
soorten, doodelljk door de bil! getroffen.
Nlèt was het de storm, die van onzen
soar den gllnsterenden, fonkelenden rllp
afstiet en het bont-kleurige vuur doofde!
Een doodelljke stoot van een bijl velde de
mooiste der sparren ook ónzen spar.
En de menschen brachten hem ver-weg,
naar de groote, roezige stad. Naar de stad,
waar lnplaats van boomen, menschen-
massa's dooreenwoelen. Tegelvlk met
andere dennebromen werd hij ingeladen
en na velerlei belevingen in deze stad
werd hij gebracht naar een groot huls.
Hier werd hij met bontgekleurde ballen
versierd, met suikergoed behangen, met
papleren slingers ln alle kleuren getooid
en met goud- en zilverdraden doorweven.
Kaarsen nrijkten op zijn takken.
Aan zijn voeten echter legde men ge
schenken neer.
Toen de blijde ure aanbrak en aan den
hemel achter de ruiten de eerste ster
schitterde, werden de lichten aan den
denneboom ontstoken
In de kamer stormden met luid gelach
en eejubel de kinderen naar binnen
en bleven verwonderd staan.
Tegenover den vreugdeglans in klnder-
ooeen. die een kerstboom aanschouwen,
verbleekte kaarslicht, verbleekten veel
kleurig klatergoud en glans van goud
draden.
Want bestaat er op de heele wereld iets,
dat den stralenden kinderblik aan licht
kan overtreffen?
De zon alléén heeft misschien een der-
gelllken. stralenden glans bezeten, maar
IndertUd, lang geleden, toen ze nog kind
was!
Een vraag, waarover maar heel weüd~
menschen nadenken: Waarom valt do
Kerstdag, deze oude, chrlstelUke feest -
dag, waarop wU den geboortedag van ht
Christuskind ln den stal van Bethleher.
herdenken, niet samen met den nieuw
jaarsdag. waarop een nieuw Jaar aan
vangt?
Immers: onze chrlstelUke tUdrekenlng li
bepaald naar Christus' geboorte. De Chris
tusfiguur staat als middelpunt ln onz
tUdsbepallng. WU spreken over vóórhisto
rische rijden, waarvan wU niets weten «:i
dan plotseling, waar wU de feiten histo
risch vast leggen kunnen, bepalen wU ze o i
zoovéél duizend of zooveel honderd Jaa
vóór Christus.
Dat wil zeggen vóór Christus' geboort'
En van latere historische figuren spreek I
men, dat zij ln de zooveelste eeuw n..
Christus leefden.
Op den len Januari, den dag waaro
het nieuwe Jaar aanvangt en dus onz
christelijke tUdrekenlng met een Jaar ver
lengd wordt, zou felteltik de geboorteda
moeten vallen van het Christenkind.
En toch vieren wij Kerstmis op.... J5
December.
De vraag, waarom Kerstmis en Nieuw
jaar niet samenvallen, ls dus heelemacl
niet zoo vreemd als ze er op het eerste ge
zicht uit ziet.
Dat men het Christus-geboortefeest „on
geveer" einde December plaatste heefi
geen hlstorlschen zin gehad. Het was er',
aanoassen aan oude tradities. WU. ln onz
electrische verlichte steden, merken va t
de duisternis minder dan de menschen o>'
het platteland: ln de tUden waarin d'
christelijke tijdrekening en Jaartelling
werd vastgelegd, waren noch de steden,
noch de domen verlicht. De lange winter
nachten vielen reeds in den namiddag en
eindleden pas laat ln den morgen. En ho-<
Noordelllker men kwam ln Europa hoi
lancer hoe droefveerttger en kouder dl»
nachten werden. Omstreeks einde Decem
ber („de donkere dagen vóór Kerstmis") !s
de duisternis opvallend, maar dan ls oo':
de kortste dag bereikt en daarmede begins
een nieuwe periode. Het ls „zonnewende"
geweest. De dagen worden langer, eer'a
nog wel niet merkbaar, doch ln Januari is
het reeds te bespeuren Van de oudst
tUden af, dat menschen in Noord-Eurora
gewoond hebben, heeft men zoo om et
nabij den 21en December groote feesten
gehad, werden vuren gebrand, woningen
met lichten versierd enz. Alles ter eere van
het licht. En men verheugde zich op den
terugkeer van de „Zon". Deze feesten had
den, waar zij ook gevierd werden, een
religieus karakter, bU Kelten, Oermanen
of elders.
Deze oude feestdagen nu werden ver
drongen door de komst van het christen
dom. En ln hun plaats ls de viering geko
men van het geboortefeest van het Kind
des Lichts.
Pas eeuwen later ls officieel Je datum
vastgesteld en bU de indeeling van maan
den en wekenHet men het nieuw
jaar niet op 25 December beginnen,
maarop den len Januari, daar dlo
maanden SO of II dagen telden.
Zit op Kerstmis de kraai nog in f
klavergroen.
Op Paschen zal zij 't ln het «neeuw-
1 vela doen.
Als de zon op Kerstmis door den appel
boom schijnt, dan zal het volgende Jaar
een ovcrvloedlgen oogst opleveren.
Is de Kerstmlshemel klaar.
Verwacht dan vrij een vruchtbear jeer.
Kerstmis tn de sneeuw, Paschen tn de
modder.
Rondom den stervenden spar schalde de
gulden lach der kinderen.
En bil het sterven voelde hU:
„Het volle hosch-eeluk alle zons on- en
ondcrcancen In het w-ud. de Jonge lcnte-
stuwlne. de gouden denne-apnelen en de
tnover-riln ran den wmter, dat alles ls
p'ets vereet-ireji bl( éan dinsterenden
blik uit deze lachende klnderoogen
Als het op Kerstmis waalt, dan zullen
de boomen veel vruchten dragen.
Als het op Kerstmis sneeuwt, dan zal de
oogst gelukken.
Als de merel ztngt voor Kerstmi», dar
zal ze krijten voor Maria Lichtmia.
Als met Kerstmis Ijs aan de wtloen
hangt, dan kan do klaver vóór Pasther
worden geineden.
fs Kerstmis nat, dan hlijven de koren
schuur en het wijnvat leeg.
Als het Ijs voor Kerstmis een man kan
Kerstmis. er geen mul* °P
