EERSTE-STEENLEGGING VAN
DE KOOIKAPEL
HERVORMDE ACTIVITEIT.
te Jaargang
WOENSDAG 6 DECEMBER 1933
No. 22613
eerste blad.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
EIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN g
ets, per regel voor advertentlën uit Lelden en plaatsen
Agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
advertentlën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën
tend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
een maximum aantal woorden van 30.
«o volgens postrecht. Voor eventueele opzending van
-n 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT f
Voor Lelden per 3 maanden f. 2.35; per week f. 0.18
Bulten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week 0.18
Franco per post f.2.35 portokosten.
mar bestaat uit DRIE Bfodw
een' bijzondere promotie,
Dr. J. Brederveld.
en promoveerde de heer J. Breder,
onderwijzer aan de U.L.O.-Kopschool
teHoogl. Kerkgracht, tot doctor in de
n en Wijsbegeerte op het proef-
't Het Object der Psychologie",
itbeurtenis, die een kroon zet op
irbeid onder bijzondere omstan-
en die van een wetenschappe-
unleg getuigt, die aller bewondering
*t.
Brederveld, geboren te Vlaardln-
8 Dec. 1886, bezocht de lagere school
muiden-Oost, waar wijlen zijn vader
aar was bij de Gereformeerde Kerk
r speciale opleiding aan Kweek- of
■lschool, lesnemend bij verschUien-
oolhoofden, behaalde hij op 18-
ffl leeftijd de akte van onderwijzer en
benoemd aan de Chr. school te Nieuw
ep, welke plaats hij later verwisselde
Kootwijkerbroek, waar hij met een
elijke cursus de hoofdakte haalde.
'3 was hij werkzaam te Delft aan de
I van den heer Hemmes, daarna te
raven aan de school van den heer
Andel tot 1 Dec. 1918, toen hij be-
d werd te Leiden als onderwijzer aan
0. Kopschool aan de Hoogl. Kerk-
toen hoofd der school wijlen de
Vros. thans sinds 1926 hoofd de
W. w. Aldershoff.
ertusschen behaalde de heer Breder,
i akten: Fransch, Engelsch en Wis-
maar sinds jaren ging zijn denken
de Wijsbegeerte, waarin hij uit
Erij studeerde, zonder bepaald doel.
aan ds. Bouwman, Geref. predi
ker ter stede, te danken dat er
d rijn studie kwam en hij op aan-
van genoemden predikant in 1922
xamen deed en slaagde. Twee jaar
a volgde zijn Candidaats- en in Nov.
■j v zWn doctoraalexamen aan
e'dsche Universiteit en slaagde „Cum
nu onder zijn promotor prof. de
promoveerde de heer Brederveld
•°r m de Letteren en Wijsbegeerte
vitA, lge prestatie, een unicum, om
V'oortdurenden arbeid aan een
cnae Kopschool, zoo volhardend te
WiLk ln een nlet alledaagsch vak als
geerte. Uit resultaat is de wel-
kroon op zijn stoer werken,
cac wij den nieuwen Doctor en zijn
hu jV? gelukwenschen.
a"es bleef hij eenvoudig en
int"! ?uw' zich nooit schamend
jat beginsel uit te komen,
.■^""cht van deze wetenschappe-
nt en ar"Ucid niet beperkt blij-
riiol°iu0enln8 van eigen kunnen,
r luw gemaakt worden daar,
li i o tot zijn recht komt dan bij
-onderwijs.
'ULITAIRE onderscheiding.
lentil??1 om 10 uur stond het 6de
nka2e™ iller'e op ferreii der
-r °ider commando van den
d "wtdinstructeur Lucardie opge-
"i>iro.,u"Miking van het onderschei
ier we6ens langdurigen dienst als
dr r den Paardenarts der 1ste
fL ,c-Stetela-
eens v 'Ultenant E. Stoorvogel, die
in ,e?n dergelijke onderschei-
ierd H ef kwam, was door ziekte
'ba Jn ontvangst te nemen.
irerr.nJ zing was gedaan van het
mu2i(.vi. Koninklijk besluit, waarbij
'elmu- ps van het R- v- A het
3, ovcr iSpeelcie' spelde de comman-
^teeltjn Haitsma Muiier hem het
dr v, ,°P de borst, erop wijzende,
i het n, steeds met groote liefde
"aui-wl?. en zÜn beroep, zijn taak
nircr, toewijding heeft vervuld.
"Itl 5a een marsch door de stad
'vis vrl e tevens gold als generale
ter ,den morgen te houden
-a van ,6eleSenheid van het eerste
ia net muziekkorps 6e R. V. A.
Ds. Joh. W. Groot Enzerink verricht de plechtigheid.
In tegenwoordigheid van vel ?--oodig-
den, waaronder de burgemeester ..r. Van
de Sande Bakhuyzen, de wethoudc.s Splin
ter en Romijn, dr. mr. J. Schokking, lid
van den Raad van State; led n van ker-
keraad, wijkbestuur en Gemeentecommis
sie der Ned.-Herv. Gemeente had heden
morgen om halftwaalf op den hoek van
Drift- en Ambonstraat de eerste steenleg
ging plaats van de z.g.n. Kooikapel, waar
over wij reeds verschillende bijzonderheden
mededeelden.
Alvorens tot deze handeling over te gaan
hield de voorzitter van Wijk VIII dier Ge
meente, ds. Joh. W. Groot Enzerink een
korte rede waaraan het volgende is ont
leend:
Ais wij om ons heen zien in de wereld,
is het, als leven wij in een tijd van alge-
heele afbraak, 't Is, alsof de fundamenten
der aarde onder onze voeten zich bewe
gen. Een economische crisis ligt al jaren
over h-el ons volksleven. Maar achter die
economische crisis ligt een geestelijke cri
sis. De groote massa is haar houvast kwijt.
Welnu! Te midden van al deze afbraak
staan wij hier gereed om een eerste steen
te leggen van een nieuw bouwwerk. Deze
symbolische handeling waardoor wij den
grondslag leggen van een nieuw kerkge
bouw. zij verkondigt op duidelijke wijze
dat de Kerk van Christus den moed niet
opgeeft, dat wij voortgaan te bouwen aan
.den opbouw van Gods Koninkrijk dat nooit
ineenstorten kan, maar dat voortgaat te
komen door allen strijd en tegenstand heen
en dat de verwachting blijft van millioenen
van den ganschen aardbodem.
Christus Jezus, de Middelaar Gods en
der menschen. Hij heeft door Zijn leven en
sterven 't contact hersteld tusschen God en
mensch. Hij de God-mensch Zelf 't fun
dament waarop het huis Gods wordt opge
trokken. Hij is de eerste steen van al
Godsbouwwerk. De eerste steenlegging daar
van had plaats in het paradijs. De vol
tooiing van het geestelijk Jerusalem zal
plaats hebben in dien dag. waarop God zal
zijn alles en in allen. Dan zullen allen
Godskinderen als levende steenen zijn in
gevoegd .in dien tempel, die oprijst naar
Gods gemaakt bestek.
In de wetenschap, dat het bouwwerk, dat
hier is aangevangen, ook mede zal dienst
baar gemaakt worden door Gods genade,
aan de openbaring van Gods Koninkrijk
ga ik thans namens de Wijkvereenigmg
wijk VIII der Ned. Herv. Gemeente van
Leiden over tot het leggen van den eer
sten steen, over welken arbeid God Zijn
onmisbaren zegen geven moge.
Onmiddellijk na de steenlegging zongen
de aanwezigen:
„Ik weet. aan wien ik mijn betrouwen
Al wisselen ook dag en nacht, enz.
Daarna begaf het gezelschap zich naar
de gymnastiekzaal van de school aan de
Medusastraat, waar ds. Groot Enzerink
eerst weer het woord voerde.
Rede van ds. Groot Enzerink.
Hoven, bergen en steenen. aldus begon spr.
spelen een groote rol in het Koninkrijk
Gods,
In den hof van Eden speelde zich het
vreeselljk drama af, waarbij de breuke
ontstond tusschen Schepper en schepsel.
In dienzelfden hof evenwel had de eerste
steenlegging plaats van het Godsgebouw,
dat de barmhartige God zou opwekken en
waarvan Jesus Christus, Gods eenig ge
borene, de uiterste hoeksteen vormde.
In dén hof van Gethsemané heeft onze
Heiland onder bangen strijd Zich laten
ingraven in de diepten onzer zonden, om
zoo heel den last van Gods wiekende ge
rechtigheid in al zijn zwaarte straks aan
Golgotha's vloekhout te kunnen dragen.
Als ik in de tweede plaats spreek over
de bergen, die van beteekenis zijn van de
komst van Gods koninkrijk, dan denk ik
aan den berg Horeb,. waarop God zelf aan
Zijn knecht Mozes de richtlijnen aangaf
en het bestek voorlegde volgens hetwelk
Zijn koninkrijk tot openbaring moest
komen.
Als er echter een plaats is, die ons van
onze machteloosheid overtuigt om te wer
ken aan den opbouw van den tempel Gods,
dan is het de berg Moria. Horeb zegt ons,
dat we slechte opbouwmeesters zijn, on
bekwaam tot eenig goed en geneigd tot
alle kwaad. Als wij aan het bouwen gaan,
als wij in eigen kracht aan het werk
tijgen, dan stort heel dat menschelijk
maaksel tot een hopelooze ruïne ineen.
Maar dan komt er een ander werk, de
berg Golgotha. Daar gaat Gods oordeel
over al ons werk. Daar grijpt God zelf ln,
als Christus het stervend uitstamelt: „Het
Is volbracht", om dan Zijn werk over te
geven aan den Hemelschen Vader.
En dan de steenen!
Jacob richt den steen op te Bethel, waar
God hem verschenen was. en hij verlicht
daar de eerste steenlegging van het huis
Gods. dat hij later daar bouwen wilde als
hij van Paddan-Aran zou zijn weergekeerd.
Als Samuel door God is gesterkt in zijn
zoo moeilijk werk en hij den onverwachte
overwinning op Israëls vijanden heeft mo
gen behalen, dan plaatst hij dankbaar een
IEbel-Haèzer, een steen der hulpe, om het
te belijden, dat het niet zijn werk es zijn
kracht naar Gods genade was. die hem
zoover gebracht had„Tot hiertoe heeft de
Heer u geholpen."
Zoo nu zou ik een eerste steenlegging
willen noemen. Ik zou dien eersten steen,
die daar even gelegd is, ook den naam van
Eben-Haëzer willen geven, omdat ik er
zoo diep van overtuigd ben, dat het Gods
genade is, waardoor wij dit hebben mogen
bereiken.
Als wij zoo echter de eerste steenlegging
van de nieuwe kerk onzer gemeente in de
Kooibuurt mogen zien, dan mogen wij ook
gelooven, dat dit werk rustig zijn voort
gaan, en dat op Gods tijd dit bouwwerk
zijn voltooiing zal vinden.
Het gaat hier namelijk niet om een
kerkgebouw zonder meer. Het gaat hier
feitelijk om een geestelijk goed.
Wij willen door dit kerkgebouw en het
daarmee verbonden wijkgebouw onzen ar
beid voor Gods Koninkrijk met kracht
voortzetten.
Het gaat derhalve om een geestelijk
bezit. Geestelijk bezit, zoo zegt professor
Aalders in zijn werk „Van Godsdienst en
Leven": „Geestelijk bezit gaat verloren,
als het geen plaats meer vindt in de men
schen, die het persoonlijk waardeeren en
aankweeken."
De cultuur van het Oosten, hoe hoog zij
ook in vroegere eeuwen mocht zijn opge
voerd, is ineen gevallen, omdat de geest
er uitgeweken was.
We zien het in de opgravingen van de
oude koningsgraven in Egypte. Daar ko
men kostbare en verfijnde voorwerpen
eener oude cultuur aan het licht. Die ons,
menschen van de beschaafde twintigste
eeuw. nog in verrukking brengen. Maar
het zijn begraven voorwerpen, die opge
dolven worden, om straks te worden op
geborgen in het een of ander museum.
Zoo is het niet met de dingen van Gods
koninkrijk. Als wij bouwen, als wij den
grond leggen van een nieuw Godsgebouw,
bij een eerste steenlegging van een nieuw
kerkgebouw, dan denken wij aan dingen,
die blijven. Dan worden wij gedragen door
het geloof aan de schepoing en de voor
zienigheid Gods. Dan staat voor onzen
geest Jesus Christus, de Incarnatie van
het Woord van God, dat is de verbinding
van het ongeschapen leven met het ge
schapen leven. Jesus Christus, die giste
ren en heden dezelfde is en tot in der
eeuwigheid.
Zoo is deze dag een dag van groote blijd
schap voor allen, die de groote beteekenis
hebben leeren verstaan van Gods ko
ninkrijk, die met ons begrijpen de hooge
taak, waarvoor onze Vaderlandsche Kerk
zich altoos nog geplaatst ziet midden in
ons volksleven.
Moge God ons steeds meer van deze
waarheid doordringen en ons zijn genade
schenken, als wij straks op de plaats van
de Kooikapel onzen arbeid hopen aan te
vatten.
Daarop richtte spreker zich tot Burge
meester en Wethouders, dr. mr. J.
Schokking, lid van den Raad van State,
de inzamelaars (sters) van de weke-
lijksche dubbeltjes-collecte, den penning
meester. den heer G. Lekkerkerker, het
Wijkbestuur, den Kerkeraad, de Gemeen
tecommissie, de notabelen en vertegen
woordigers van vele college's in het bijzon
der de vertegenwoordigers van de wijkbe-
sturen en de predikanten der Herv. Ge
meente en tot den architect, aannemer en
de arbeiders.
Andere toespraken.
De burgemeester, mr. A. van de Sande
Bakhuyzen zeide, dat het gemeentebestuur
den bloei en de ontwikkeling van het ker
kelijk leven in onze stad van het grootste
gewicht acht, willen wereldlijke en gees
telijke overheid het heil der burgerij geza
menlijk dienen.
De groote verscheidenheid in godsdien
stige nuanceeringen van het Nederland-
sche volk houdt gelijken tred met de in
tensiviteit der behoefte aan geestelijk
voedsel.
Spr. brengt dank aan hen, die tot den
bouw het initiatief namen en aan hen, die
aan het plan uitvoering gaven, in het bij
zonder aan ds. Groot Enzerink, dien spr.
de groote drijvende kracht van deze actie
noemde.
Het kan niet anders of het feit, waar
voor wij hier allen bijeen zijn, moet hen
allen tot groote voldoening stemmen.
Spr. wenschte ook het wijkbestuur en dc
Ned, Herv Gemeente van Leiden van harte
geluk met deze nieuwe aanwinst en hij
besloot met den wensch, dat Gods zegen
op dit werk rusten moge.
Namens de Gemeentecommissie der Nee'.
Herv. Gemeente sprak de heer J. P. Muidei
er zijn leedwezen over uit, dat de onder
handelingen met het wijkbestuur op dit
oogenblik nog niet tot een goed einde zijn
gebracht. Het feit, dat heden is geschied,
is van groote en verstrekkende beteekenis
Immers is heden de eerste steen gelegd
voor een nieuw centrum van geestelijk
leven. Alleen wanneer het fundament
Jezus Christus zij, zal de hier te verrichten
arbeid strekken tot eeuwigen zegen.
God bekrone dit werk, aldus eindigde
spr., met Zijnen onmisbaren zegen.
De voorzitter van den kerkeraad, dr. J.
Riemens gaf zijn vreugde te kennen, dat
de inspannende geestelijke strijd, welke
ds. Groot Enzerink en de zijnen hebben
moeten strijden, tot een overwinning heeft
geleid.
Maar bovenal verheugt hij zich over de
groote mate van liefde en geloof, van
kracht des Heiligen Geestes, welke de ge
meente van Leiden in deze actie heeft
gedemonstreerd.
Spr. uitte den wensch, dat dit werk
voorspoedigen voortgang moge hebben en
rijke vruchten zal afwerpen.
Uit naam van ds. Hartwigsen, die ver
hinderd was, bood spr tenslotte namens
het ministerie van predikanten, een
psalm- en gezangenboek aan, bestemd
voor den kansel van de nieuwe kerk.
Nadat de heer van der Baan namens het
college van notabelen de gelukwenschen
had overgebracht en het wijkbestuur de
verzekering had gegeven van zijn voort
durende sympathie, werd nog het woord
gevoerd door dr. J. Schokking, oud-predi
kant van deze wijk. Deze wees er op, hoe
hij reeds jaren geleden, de stichting van
een Hervormde kerk in dit Stadskwartier
heeft bepleit. Het verheugt spr. daarom te
meer, dat in deze behoefte eindelijk zal
worden voorzien. Tenslotte hield spr. een
peroratie over de taak van de kerk, welke
een zuiver dienende is, n.l. datgene te mo
gen brengen, waarnaar de zie! smacht,
wanneer ze God niet kan vinden
Na een dankwoord van ds. Groot Enze
rink werden ververschingen aangeboden.
BINNENLAND.
Instelling van een Verkeersfonds; ver
hooging belasting op auto's, motoren en
rijwielen; de rijwielbelasting stijgt van
f.2.50 tot f.3.—. (3e Blad).
De uitvoering der Omzetbelasting. (Bin
nenland, 3e Blad).
De muiterij op de ..De Zeven Provinciën";
pleidooien inzake de Europeeschc muiters.
(Ie Blad.»
BUITENLAND.
Henderson heeft een ontmoeting met
Paul Boncour. (Buitenl., Ie Blad).
De kwestie der Duitschc vluchtelingen
in behandeling. (Buitenl., Ie Blad).
Belangrijke besluiten van den Grooten
Fascistischen Raad in Italië. (Buitenl.,
Ie Blad).
Een weinig-zeggend antwoord van Enge
land aan Ierland. (Buitenl., Ie Blad).
Dc prohibitie in Amerika officieel opge
heven. (Buitenl., Ie Blad).
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het candldaatsexamen
Wis- en Natuurkunde, letter A: de heer D.
G. Dillenius (Oegstgeest).
ST. NICOLAAS OP DE LEIDSCHE
BUITENSCHOOL.
Dank zij de gaven, die het bestuur, zoo
wel in den vorm van geld als van speel
goed. ontvangen mocht, was het weer ln
staat het Sint Nicolaasfeest op de oude,
prettige wijze te vieren. Jammer dat de
goede gevers en geefsters niet allen konden
worden uitgenoodigd tegenwoordig te zijn
om mee te kunnen genieten van de glun
dere blijde gezichten der kinderen. Par
mantig stapten de kleintjes naar den goe
den Sint toe om uit zijn handen en die
van den Zwarten Piet de mooie suiker
beesten en extra belooningen te ontvan
gen. En ook het hart van de grooteren
klopte wat sneller als ze naar voren wer
den* geroepen! Een paar jongens uit de
hoogere leerjaren boden den Jarige een
paar met zorg gemaakte teekeningen aan,
waarna een „Lang zal Sinterklaas leven"
werd aangeheven. Overvloedig strooide
Piet die z'n roede had thuis gelaten
uit z'n goed gevulde zakken en 't hoogte
punt werd natuurlijk bereikt toen de groo
te mand met kleine geschenken werd bin
nengebracht en de uitdeeling begon.
't Was een blij. goed geslaagd kinder
feest en toen de goede Heilige met z'n
knechtje naar het Kleuterhuis vertrok,
klonk hem een van harte gemeend „Dank
u wel Sinterklaas", achterna.
Na een lichte maaltijd kregen ze nog elk
een appel en een sinaasappel den goe
den gever daarvan hierbij dank en
daarna vertrok de kinderschaar belast en
beladen met de tram naar Leiden.
Al dengenen, die er toe hebben bijge
dragen dit feest zoo heerlijk te doen slagen
heel hartelijk dank!
AFSLUITING WITTE SINGEL.
In verband met het défilé van het 6de
Regiment Veld-Artillerie wordt de Witte
Singel morgenochtend tusschen 11 en 12
uur afgesloten voor alle verkeer met alle
motorrijtuigen op meer dan twee wielen,
voertuigen en driewielige transportfietsen.
Voorts wordt medegedeeld, dat op den
Witte Singel tusschen de Bilderdijlestraat
en de Hugo de Grootstraat het publiek
alleen op het trottoir wordt toegelaten
nabij genoemde zijstraten en dat derhalve
de Witte Singel in de omgeving van de
Vree wij kbrug voor publiek geheel is afge
sloten.
WIJZIGING DIENSTREGELING
N. Z. H. T. M.
Halfuurdiensten op Katwijk en Noord wijk;
20 minutendienst op Den Haag.
Naar wij vernemen zal met ingang van
een der eerste dagen van Januari een in
grijpende verandering worden gebracht in
de dienstregeling der N.Z.H.T.M., welke
noodzakelijk is geworden als gevolg van
de steeds afnemende vervoersopbrengsten,
waardoor bezuiniging geboden is.
De 20-minuten-dienst Leiden—Katwijk
zal worden veranderd in een halfuur-
dienst, zoodat Katwijk en Noord wijk dan
weer op één lijn worden gesteld.
De dienst op Den Haag zal niet elk
kwartier, maar om de twintig minuten
worden uitgevoerd.
Bovendien zullen hoogstwaarschijnlijk
op de stadslijn tijdens de s»tille uren één
mans wagens worden ingevoerd.
LUGDUNUM BATAVORUM 75 JAAR.
Maandag j.l. was het 75 jaar geleden,
dat het Leidsche Studentengezelschap
„Lugdunum Batavorum" werd opgericht,
welk heuglijk feit a.s Zaterdag door leden
en reünisten feestelijk zal worden her
dacht. De stamkroeg van dit gezelschap is
café de Bierbengel op de Langebrug, waar
een gedenkplaat en vele teekeningen
herinneren aan vroegere feestelijke ge
legenheden.
Foto Bleuzé.
Ds .JOH. W. GROOT ENZERINK HOUDT EEN TOESPRAAK BIJ DE EERSTE
STEENLEGGING DER KOOIKAPEL.
