RLOGSPROPHYLAXIS.
Cjmv [U}h
IftiftoUacclt'Voeder
LE1DSCH DAGBLAD, Zaterdag 25 November 1933
Zesde Blad No. 22604
DOOR DR. J. ROORDA.
AMERIKAANSCHE NOTITIES
Varia uit de Vogelwereld.
HET SPANJE VAN HEDEN
Steunt met Uw gaven
het Leitlsch Crisis-Comité.
aargang
Alcemeene Vergadering van de
ut Bevordering der Geneeskunst
in juli 1931 werd met grime
u van stemmen besloten dat de
tlatlei zou nemen tot interna-
en»erking der Internationale
wreld ter oorlogsprophylaxis.
t werd lntertljd met groot cu
eenomen. de aanwezige artsen-
cen voelden diep, dat het 'nier
Mrol die de kern van het me-
'd raakt, die met het dienste
tun vak samenhangt,
ook den lezer duidelijk te maken
dit artikel Ingaan op de over-
die hen die het Initiatief tot
Ine namen hadden bewogen,
aanhangig te maken bij nun
eeniglng. Deze overwegingen
o» steeds de drijfkracht en richt-
de commissie Inzake oorlogs-
ls die met de ten uitvoerbren-
hit initiatief belast werd.
der volgende artikelen zal ik een
ven van het werk onzer oom-
vertellen van de weerklank welke
ff vindt ln het buitenland,
nst en oorlog zijn uitingen van
gen elkaar gerichte tendenzen.
geneeskunst t.o.v. het leven oe-
d en constructief optreedt, ziek-
-nd, zwakke levens opkweekeud,
dood bestrijdend, heeft de oor-
ïstructieve doel: menschen on-
te maken, levens te schaden
letlgen. Wat door de geneeskunst
-dige zorg wordt beschermd,
rden oorlog bruut vernield. Mtl-
enschen die in het leven binnen
den door de zorgvuldige hu'p
ris, die hun moeder bij de baring
den hun dood in de modder der
door ruw. mechanisch doch
k geweld. Het leven dat door
nschapoelijke zorgen van de
den arts zorgvuldig werd opgc-
t gevaren gered door de duizend
methoden waarover de moderne
beschikt, wordt kwistig ge
bet slagveld wanneer de oorlog
wonder dat de arts, meer nog
ander mensch de absurditeit
log, en speciaal van den mo
fehen oorlóg, beseft? Is liet
t rijn medisch gemoed ln op-
wanneer hij ziet hoe de
it physiologic worden misbruikt
fineerden wetenschappelijkcn
:J voor te bereiden, niet alleen
nde soldaten, maar o mis-
anzln ook van weerlooze
Ikingen. Is het wonder dat hij
zijn roeping meebrengt uitbars-
dergelijken waanzin te helpen
en dat hij als wetenschapu''-
k op dit gebied zijn actie tr.zct
studie van het oorlogsprobleem?
I sterk zijn indlvidueele macliia-
bl] schouwt in bedeesd klein-
t ln de diepe afgronden der
1 ziel waarin de bronnen van
«liggen verborgen; hij tuurt als
de in de schemer der historie
:e oude levensgevaarlijke oorlogs-
,1 stammen; hij voelt zich klein
eikend en toch weet hij zich
"nbaar voortgeduwd en stadig
igd door een stille kracht, dat
us van zijn beroep. Hij "oclt
tot klaarheid moet komen, dat
afbakenen het gebied waarin
j moet zoeken, voordat zijn acti-
h tegen den oorlog kan ont
ij beseft ook dat hier noodlg Is
g. samenwerking en optimisme
1 in deze trias met vreugde de
"ten die altijd de geneeskunst
edlend.
sme is Inhaerent aan de feenees-
et heeft alle overwinningen op
t die ooit de geneeskunst heeft j
:e steunt den operateur bij ziln I
e levensreddende moeilijke oyra-
Isme steunde de groote bacteriën- J
steur, Ehrlich. Metchnikoff, opti- j
"unt zoowel den in de praktijk
■n plattelandarts. als den weten
ten onderzoeker naar de oorza-
de doodende kankerziekte,
imlsme schraagt ook de artsen,
jongen van de oorlogsrealiteit,
ihten inzetten tegen den oorlog,
sn arts ls een oorlogsvoorkoming
ie. doch onverbiddelijk gevorderd
werk.
Minwijze fatalisme van vele ïncn-
de mogelijkheid van de af-
'an den oorlog brengt hem ln
verbazing. Immers, hij weet door
dhiz. dat de menschen, die zoo
gelaten zijn omtrent de toe-
n het menschdom, zeer weinig
o zijn wanneer hun eigen leven
Dunner nabestaande in gevaar
telden ontmoet hij dit moedig
de dagelijksche praktijk.
psychologische motieven die de
«ereenigd ln de Nederi. Mij. tot
Geneeskunst er toe voerde cm
lnternatlonaal verband
"ei strijdperk te treden tegen den
vS .eBen in de dringende ncod-
Phtl-oorlogsbeweging over
-j" u't de sfeer der utopie naar
doordat de offlcleele artsen-
dsn strijd tegen den oorlog
en,!»' 'oor de overige mensch-
S^'erangschikt ln het kader
J, ddoare rampen. Dit op zich
tcti Pn zelfvertrouwen
'-ooriogsbeweglng schragen en
0 zouden niet den strijd tegen
1'sol meer overtuiging en
tuff» W3oneer zij niet in hun
lilkin.aan de mogelijkheid '.an
wat zij nog schuchter
1 t'j'h
j-v.Solden als onrealiseerbnre
o" om naar te streven, maar
InJ^ojkelljkheid te worden.
mschen tegen de mensche-
e»,, omdat ?c practlsch onbe-
ft) stellen
djt de antl-oorlogsbewe-
h verzwakkende en be
de to.,-' tan ..Idealisme" draagt,
0 'an vele Ijverige voor-
I vechters? Dat komt doordat men de
psychologische en practlsche bezwaren en
moeilijkheden eigenlijk onoverkomelijk
acht.
Immers men heeft zonder deze dwaalleer
te kunnen weerleggen, hooren verkondi
gen, dat de oorlog een onontkoombare
natuurwet is daar hij zoo oud schijnt te
zijn als het menschdom zelf, dat hij een
noodzakelijke uiting lijkt van Darwlns
leer van de „survival of the fittest" en dat
het oorlogsinstinct diep wortelt ln de
menschelijke ziel als atavistisch erfdeel
van primitieve wilde voorvaderen.
Verder voelt men onbewust dat de en
keling niei direct verantwoordelijk gesteld
kan worden voor de gewelddaden die de
collectiviteit bedrijft, zoodat men geneigd
is ook de daden der collectiviteit als na
tuurverschijnselen te beschouwen.
Men weet welke weerstanden de anti-
oorlogsbeweging in den weg staan. Men
ziet bij eenig nadenken in dat de volken
zelf den oorlog nog niet veroordeelen en
verwerpen maar dezen zelfs periodiek be-
geeren, zoodat de anti-oorlogsbeweging
weinig stevigen vat op hen heeft.
Men hoort de leiders der volken ln on-
geloofelijke oppervlakkigheid of uit onver
antwoordelijke demagogische overwegingen
verkondigen, dat de oorlog een eeuwig
menschelijke wet is (Rocco) of dat het
leger het bolwerk van de beschaving ls
(Churchill, Laval) of dat pacifisme
quatsch is („Mein Kampf").
Men denkt aan de opzweepende rede
voeringen der chauvinisten en aan de ge
weldige macht en de intriges der belang
hebbende wapenlndustrieelen.
De anti-oorlogsbeweging is een strijd
tegen instinct, vooroordeel, traditie eigen
belang, onverschilligheid en fatalisme, een
groote moeilijke strijd en daarom noemt
men al gauw 't streven idealistisch in
dien zin, dat de overwinning practlsch
onmogelijk lijkt.
Dat de oorlog een onontkoombare na
tuurwet zou zijn zal ik in een volgend
artikel weerleggen. De meeste argumenten
die ik zal aanvoeren zijn ontleend aan
werken van medici en biologen, die door
onze commissie zijn verzameld en in
studie genomen, werken van Nicolai, Flus-
ser, Freud. Huzella, v. d. Bij, enz.
Als deze overtuiging is vast komen te
staan dat de medische wereld krachtig
kan helpen bij de oorlogsvoorkoming door
de vooroordeelen en simplistische conclu
sies te bestrijden, door de zelfkennis van
het menschdom te bevorderen en door het
menschdom voor te lichten omtrent de
vernietigende werking der moderne oor
logvoering.
Steeds krachtiger zal die hulp der artsen
in de toekomst worden, want de artsen
wereld zal steeds meer gaan beseffen dat
de afschaffing van den oorlog een vitaal
belang is, daar met absolute zekerheid
natuurwetenschap en techniek het
menschdom zullen vernietigen indien niet
't menschdom tot bezinning komt en den
oorlog afschaft.
HET NIEUWE REGIME.
RECLAME.
is bestand tegen een
Per stuk 8 ct. Doos 45 ct. Bij Uw drogist
1485
Over een paar Vogelkwelsters onder de
parasiet-vliegen.
Terwijl de vachtluizen zicli met afval van
de opperhuid (huidschi.fcrs, enz.) voeden
en de veeren aanvre en, zijn o a. de heide
vliegensoorten, die ik hier op het oog
heb, ais bloedzuigsters ware kwelgeesten
voor die vogels, waarop ze parasileeren.
Het zijn: de Gierzwaluw-1) en de Huis
zwaluw-para ie vlieg-); gen aksha'.ve norm
ik ze zoo, daar ze geen Nederlandschen
naam hebben; men meene echter niet, dat
zij de eenige parasieten dier vogel
soorten zijn.
Eerstgenoemde is, ten opzichte van een
Gierzwaluw althans, betrekkelijk groot:
haa lichaamsieng.e toch bedraagt ruim
6 m.m.; zijn ze talrijk op e^n vogel aan
wezig, dan laat zich gemakkelijk be
grijpen in welke ma'e hij van zijn gasten
te lijden heeft. In Juli 193J vond men te
Sandy (Bedfordshire, Er.gel.) een ^aantal
stervende Gierzwaluwen in den tuin van
een huis, dat jaren achtereen aan een
kolonie dier vogels onderdak verschafte;
bij onderzoek bleek elke vogel door een
of meer der parasie.vliegen te zijn aan
getast. Zooals reeds door verschillende
waarnemers, meermalen werd opgemerkt,
geven Gier-, zoowel als Huiszwaluw-kolo
nies soms een opvallende vermindering in
aantal te zien, vergeleken met dat in het
vorige jaar, hetgeen men gewoonlijk maar
„in kort geding" aan Ingrijpen van den
mensch toeschrijft
Het is echter zéér goed mogelijk, dat in
dergelijke gevallen bovenbedoelde para
sieten de schuldigen zijn. Terloops zij hier
bij vermeld, dat in het bleed van Gier
zwaluwen ln ItaliG organismen (trypanoso-
men) zijn gevonden, nauw verwant aan
die, welke in Tropisch Afrika slaapziekte
bij den mensch cn de zgn. „nagana" bij
huisdieren veroorzaken en door Tsetse-
vliegen worden overgebracht.
De mogelijkheid, dat de Gierzwaluw-
paraste'.vlieg cenigerlei z.ek.e op den
mensch zou overbrengen, zal wegens haar
levenswijze wel uilgesloten zijn. Mochten
er intusschen eens zulke vliegen door een
of andere omstandigheid van hun natuur
lijke gas.heeren Ijs. axen of uit de nesten,
waarin ze ook vaak in overvloed aan
wezig zijn, vallende, in onze woonkamers
terecht komen, dén kunnen ze wel dege-
liik de bewoners aantasten. Zoo moet de
Gierzwa'uw-pa-a ie vli g het in den zomer
van 19:8 ie Leipzig verschei lene menschen
's nachts héél lastig gemaakt hebben, en
(Van onzen correspondent)
Oom Sam is bezig zijn huishouden in orde
te brengen, zonder zich erg hard om zijn
buren te oekommeren. Hij heelt dat nog al
kortaf aan de Lcndensche Conferentie
medegedeeld die daarop uit elkaar sprong
er, hij is begonnen de daad bij bat woord
te voegen Er waren zoo ontzettend veel
spinnewebben en stofnesten op te ruimen,
het dak iekte, ruiten waren kapot en deu-
r"h "'ngen uit hun scharn.eien, dat hij
het wel wat ontijdig vond om nu zijn
burei met raad en daad bij te staan. Die
hem dat op het oogenblik vrij kwalijk
nemen; sommigen zijn er zelfs woedend
om en beweren, dat hij het wereldherstel
tegenhoudt door zich niet op te offeren
voor het menschdom. Amerika had dit
moeten doen en daarin moeten tegemoet
komen, en in plaats daarvan vertoont het
zich als een reusachtige egoïst, die eigen
voordeel boven algemeen welzijn stelt. Het
is even moeilijk een zuiver internationaal
standpunt in te nemen als het bijna on
mogelijk was om in de jaren 19141918
neutraal te voelen. Het ligt niet cp mijn
weg om hier het oordeel van de buiten
wereld over Amerika te vertellen; veel
beter weet ik hoe Amerika over hen denkt
en dat is niet zoo heel welwillend of
vleiend. Ik heb nu speciaal Europa op het
oog. dat van hieruit bezien wordt als een
broeinest van onderlingen naijver, mis
verstanden, wantrouwige gevoelens, poli
tieke onzekerheid en nog een massa meer.
Men geeft daar eindelooze miliiarden uit
voor bewapening in plaats van zijn schul
denplicht tegenover dit land na te komen.
Niemand heeft gehoor wTHen geven aan
mannen a's Brian-1. M°Donald. Strese-
mann of Hoover, die hopeloos voor ont
wapening gevochten hebben en de eene
conferentie na de andere ln Genève of
waar ook. liep op niets uit. Om de lijst
klachten niet al te groot te maken, komt
ten slotte die van het tegenwoordige
Dultschland, dat het heele politieke even
wicht in Europa heeft verstoord.
Oom Sam beschouwt de Oude Wereld als
een wespennest, waar hij zich vooriooplg
liever niet mee inlaat, omdat er thuis al
genceg om zijn ooren bromt. Niet dat de
politiek aan belangrijkheid verloren heeft,
integendeel, maar het economisch herstel
ls van zooveel meer belang, omdat het
iedereen direct aangaat. En economisch is
Amer op t oogenblik bezig zichzelf uit het
moeras te trekken zonder zich iets gelegen
te laten liggen of en hoe anderen dat ook
met meerder of minder succes deen. Het
kan dat doen, omdat het vergelijkenderwijs
maar heel weinig de buitenwereld noodig
heeft; haast in omgekeerd evenredigen zin
als ons land bijvoorbeeld, dat voor 90 pet.
een exportland ls, terwijl Amerika even
veel aan eigen producten absorbeert en
maar 10 procent uitvoert. Het logisch ge
volg van die handelsverhouding was o.a.
de hooge tariefmuur, omdat de goedkoo-
pere bultenlandscne producten den Ameri-
kaanschen handel én de Industrie dreigden
te benadeelen tot een punt, dat zonder die
bescherming een massa dingen hier een
voudig niet geproduceerd zouden kunnen
worden, ook al waren werkkrachten en
materiaal aanwezig. Een van de opmer
kelijke verschillen, die tot dit alles aanlei
ding gaf, was de dure dollar, die gelijk
stond aan onzen rijksdaalder, om verder
niet den veel hoogeren levensstandaard
door hoogere loonen in de Ver. Staten te
vergeten. De buitenlandsche lagere geld
koers en dito arbe."dsloonen zouden een
massa industrie hier onmogelijk gemaakt
hebben, ware er niet de door de buiten
landers verwenschte Smoot-Hawley-tarief-
wet, die lang niet overal in Amerika toe
gejuicht wordt en heel begrijpelijk, niet
door de exportwereld, die op haar gebied
er den weerslag van ondervinden. Maar
het standnunt. dat Amerika inneemt en
dat feitelijk ook het standpunt is van eik
ander land, ls, zoo goed mogelijk voor zich
zelf te zorgen en z o weinig mogelijk voor
een ander op te offeren.
Wanneer het jonge en pas voor een klein
deel intensief bebouwde Amerika ln Cali-
fornië een geweldige teelt van sinaasappe
len, citroenen, druiven, dadels enz. cpzet
en er succes mee heeft, zoo geweldig, dat
het heele land er van voorzien kan wor-
den^dan bestaat er toch geen reden meer
om klant te blijven van Spanje, Grieken
land. Turkiie e.d.. die vroeger het mono
polie van deze zuidvruchten hadden. Het
eenige dat er voor die landen overschiet,
ls niet bij de pakken neer te zitten, maar
te trachten andere markten dubbel en
dwars te veroveren Of de Callfomische
rozünen en krenten het van de Grieksche
en Italiaansche gpwannen hebben en waar
om weten mlin lezeressen het beste. Het
klassieke voorbeeld van onze narcissen, die
nu prachtig op Amerikaanschen bodem
tieren en waarom dus een embargo op
exosrt uit Holland werd gelegd, is over
bekend en iets, dat wij in onze beurs heb
ben gevoeld
Amerikanen vinden, dat anderen zich
even voortvarend moeten toonen en zich
bij moderner toestanden moeten aanoas-
sen. Wie weerhoudt hen om ook sinaas-
zouden meerdere gevallen van dergelijtren
aard bekend zijn.
Nauw verwant met de parasiet-vlieg van
de Gierzwaluw is dis, welke men op de
Huiszwaluw of in haar nesten aantreft.
In verhouding tot de grootte der respec
tieve gastheeren is de Huiszwaluw-parasiet-
vlieg in den regel aanzienlijk kleiner dan
die van de Gierzwaluw.
Merkwaardig is de voortplantingswijze
dezer vliegen. In plaats namelijk eieren
te leggen, zooals bij de meerderheid der
Tweevlcugelige Insecten het geval ls,
brengt het wijfje één volwassen larve voort,
die binnen het moeder-lichaam gevoed
wordt inel een inelkacht g vocht, dat door
twee klieren wordt afgescheiden. Het ve
llede larve-leven wordt dus in het moeder
lichaam dlorl open. Het chi ine-omhulcel
dezer aanvankelijk melkwit gekleurde
larve, die zich nizt kan voortbewegen,
wordt hard en verandert in een g anzend
zwarte eivormige pop. Waarschijnlijk
wordt de larve door do moede: vlieg tus-
schen de veeren van den gas heer uitge-
stoeten en roit de gladde pop later daaru.t
in het nest.
A. A. VAN PELT LECHNER.
Arnhem, November 1933.
1) Oxypterum pa'Iidum Leacb.
2) Stenopteryx hirundinis L.
door Dr. OTTO RONART.
II.
In Spanje zijn tegen do 35.009 kerken
en kapellen. Daar Spanje ongeveer 21
millioen inwoners telt, komt dus op iedere
500 inwoners een kerk of kapel voor. ls
dat veel? Is dat weinig? Daar is over
te twisten. De 5v>anjaarden hebben dat
in April 1931 en ook daarna grondig ge
daan. Bewijs hiervoor zijn de vele ver
woeste of beschadigde kerken die overal
in het land voorkomen. Naast het
konings-slot van Madrid staat het fun
dament van de cathedraal der „Nuestra
de la Almudena". Volgens den wensch
van den markies de Cuba zou zij een van
de mooiste en rijkste kerken van Spanje
werden. Jarenlang werd er aan gewerkt.
Sedert April 1931 ligt de arbeid stil. Zal
die ooit weer begonnen worden? De be
slissing hangt daarvan af, wie de bewoner
van het aangrenzende paleis is: wanneer
er ooit weer een koning zijn zal, dan zal
ook de wensch van den markies de Cuba
in vervulling gaan en de Cathedraal een
der mooiste en rijkste kerken van Spanje
worden.
De meeste verwoeste kerken en kloos
ters zijn in Andalusiê. De Cas.iüaan houdt
van het groote woord, de Cataloniêr van
de groote geste, de Anda'usiër echter van
de daad. Nergens zijn er zooveel stakin
gen als in Andalusiê, nergens woedt zoo
het politieke geschermutsel, dat dagelijks
nieuwe offers eischt, nergens is men zoo
radicaal als in deze provincie van Sianje,
waar rijkdom en armoede het scherpst
constrasteeren. Maar in Andalusiê, waar
de grootste en rijkste wijngaarden zijn,
uit welke de beroemde Malaga- en Jerez-
wijnen stammen, wcedt ook de reactie.
Hier in Sevi'la heeft nog dezen zomer
generaal Berenguer de troepen verza-
appelen en bloembollen te gaan kweeken,
ook al zijn die voor eeuwen de traditio-
neele producten van Spanje en Holland
geweest? Niemand. Een kwarteeuw geleden
was Duitschland het eenige land, waar met
succes kleurstoffen gemaakt werden, de
oorlog maakte daar met geweld een eind
aan. Door den nood gedwongen gingen
chemici over de geheele wereld aan het
werk en vonden ook die processen uit.
Niettegenstaande de schokkende gebeurte
nissen over de laatste paar jaren, met alle
werkloosheid e.d., gaat Amerika onhoud
baar snel vooruit en heeft van alle naties.
Rusland incluis, de beste kans om de zoo
genaamde „autarkie" in de practijk toe te
passen. Alleen wanneer de buitenwereld op
de een of andere ondenkbare manier tot
een boycot van Amerika zou besluiten,
zouden er hier en daar punten van
schaarschte of werkelijk gemis voor den
dag komen: rubber, koffie, tin e.d. Ik weet
niet of deze producten ons onbekend in
de ooren klinken in verband met ons
koloniaal bezit! Alleen de Vereenigde Sta
ten van Europa zonder tolgrenzen en ver
schil van taal en munt zouden in staat
zijn, hetzelfde te presteeren. Wat men in
Europa dus eigenlijk wil, zoo redeneert
men hier, is ons naar beneden trekken tot
hun niveau in plaats dat zij als eenheid
met elkaar samenleven, zooals Wij met ons
acht en veertigen. En werkelijk wordt te
veel over het hoofd gezien, dat de Veree
nigde Staten uit zooveel souvereine staten
bestaan, die samen en ieder op zichzelf
een smeltkroes van alle rassen en naties
vormen. Tegenover de versnippering van
de Oude Wereld de eensgezindheid van
de Nieuwe, tegenover de traditie van „zoo
hebben wij het altijd gedaan" de wensch
„iets gloednieuws te probeeren", conser
vatieve ouderdom, die ook niet op een
perfect verleden terug kan zien, tegenover
de revolutionaire jeugd, die vanzelfspre
kend fouten begaat, maar aanpakt.
Vernietiging van de werkloosheid is het
voornaamste punt van de N.R.A.-actie. Dat
kan verkregen worden zonder iets met het
buitenland uit te staan te hebben; dat
behoeft er niet meer te koopen noch te
exporteeren. Koopt het zooveel te be
ter! Koopt het niet? Ook goed! Verkoo-
pen wat men hier noodig heeft zal het
buitenland altijd blijven doen. Wat kan
ons overkomen? Een dergelijk standpunt
is voor ons land absoluut onmogelijk in
te nemen, maar even onmogelijk is het,
Amerika te dwingen dit in te zien of daar
naar te handelen, en dan komen alle be
schouwingen over de behartiging van het
heil der menschheid in het gedrang. Het
is opvallend, hoe in de laatste weken alle
mogelijke tijdschriften en bladen in ons
land zich in de scherpste termen uitlaten
over het plan van Amerika om zich voor-
loopig te isoleeren. De wonderlijkste din
gen worden opgedischt; een bekend week
blad heeft het in allen ernst over den
„blauwen havik" van de N.R.A. in plaats
van den adelaar, en in een ander blad lees
ik gemoedelijk, dat „vakvereenlgingen
nooit sterk waren in Amerika". En dan
denk ik maar aan den man, die geen kast
naar ons kantoor mccht bovenbrengen,
omdat hij maar een bediende van den
wolkenkrabber was en geen lid van den
Bond van Verhuizers of den Bond van
Kantoormeubelmakers ik ben vergeten,
hoe de vork precies in den steel zat.
Het experiment, dat op het oogenblik in
Amerika voor de Amerikanen alléén ge
probeerd wordt en dat evenals het Ita
liaansche fascisme n'en déplaise Herr
Hitier geen uitvoerproduct is, tenzij aan
gelengd en naar 's lands gelegenheid ver
anderd, is van zulk een omvang, zoo
nieuw, zoo theoretisch juist, maar prac-
tisch nog nooit geprobeerd en met span
ning afgewacht, het is zoo veel omvatténd,
dat de groote menigte hier het zelf nog
niet overzien kan, ook al zitten zij er
midden in. Hoe kan men er zich dan
elders eenige voorstelling van vormen?
Roosevelt zelf en zijn adviseurs, die de
zaken in hun eigen land anders willen
behandelen en inzien dan b.v. minister
Colijn in het zijne, behoeven voorloopig,
zoolang hun proefneming niet mislukt,
niet voor allerlei minder moois uitgemaakt
tc worden door schrijvers en deskundigen,
die in hun land goed op de hoogte zijn.
maar niet het flauwste Idee hebben van
de Vereenigde Staten Bij ons wenscht
men lagere prijzen en lagere loonen
terecht; hier snakt men. ook terecht, naar
hoogere" prijzen en hoogere loonen. precies
als in Engeland. Het droevige van het feit
is dat Amerika er zich niets druk om zal
maken, wanneer wij ons leven goedkoo-
per gaan instellen, maar waarom doen wij
dat wel over het Amerikaansche en Engel-
sche standpunt? Omdat we dan zelf ge
vaar gaan looDen. en dan zijn we dus au
fond even egoïstisch als Oom Sam nu is!
meld, waarmee hij naar Madrid wilde
trekken om de Rcpublikeinsche Regee
ring omver te werpen. Maar de aanhang
was gering en het legor trouwer aan de
Regeering dan hij gedacht had. Generaal
Eerenguer verliet zich te veel op do
Guardia Civil, het door Alfonso XIII op
gerichte éli.e-corps, welks commandant
Berenguer was. Bovendien kwamen do
Andalusischc arbeiders in verzet en zoo
was de Republiek weer eens gered.
In Madrid beraadslaagt de Cortez, het
Spaansche Parlement. Zij beraadslagen
reeds een jaar, dagen en nachten lang.
Zij doen zeer veel werk en vaardigen hon
derden nieuwe wetten uit. In Madrid ver
telt men elkaar de anecdote van Don
Royo Villa Nova, die, evenals vele andere
afgevaardigden door den inspannenden
arbeid en dc groote hitte oververmoeid,
af en toe gedurende de beraadslagingen
in slaap viel. Dat was natuurlijk zeer
gênant cn mocht niet voorkomen. Op een
goeden dag verscheen hij met een groo-
ten zwarten bril tJt verwondering der
andere afgevaardigden. De verbazing
werd nog groover, toen eenige dagen la er
ook andere afgevaardigden met zwarte
brillen verschenen. Het raadsel werd
helaas slechts al te snel ontdekt: Don
Antonio en.de anderen hadden de bri.leu
gebruikt, om achter de zwarte g.azen on
gestoord een dutje te doen!
Een der onderwerpen waarover het
langst beraadslaagd werd, was het Cata-
lonische statuut. Dat bevat de regeling
van de verhouding tusschen de Ca.aloni-
sche provincies met Barcelona als hoofd
stad en het overige Spanje. De Cataio-
niërs, die hun onafhankelijkheid boven
alles s'.ellen cn zich reeds door hun taal,
die aan het Fransche Provencaalsche
dialect verwant is, van de Castiliancn
onderscheiden, kond.-n zich nooit met <'en
Spaanschen eenheidsstaat tevreden stel
len. Onder het koninkrijk kwam het her
haaldelijk tot bloedige botsingen, ja een
der hoofdoorzaken van de revo.ulion-
naire beweging, die tot de April-omwen-
teling leidde, was het stres en der Cata-
loniërs naar onafhankelijkheid. En van
den eersten dag af, dat de republikcin-
sche vlag geheschen werd, verkondigde de
leider der Cataloniêrs, kolonel Macia, de
onafhankelijkheid van Caialoniê. Slechts
met de grootste moeite gelukte het do
scheiding der beide deelen van het Iberi
sche Schiereiland te voorkomen en het
resultaat der conferenties was hot z.g.
Catalonische Statuut, dat in den zomer
van dit jaar tot stand kwam. Maar nog
zijn de gemoederen niet gekalmeerd. Den
Cataloniêrs biedt het te weinig, zij ver
langen vóór alles een eigen leger; den
Castilianen gaat het tc ver, zij zien daar
in het begin der ontbinding van het Rijk.
Het Catalonische probleem zal den
Spaanschen politici nog menige harde
noot te kraken geven.
De nieuwe constitutie geeft het land
de grootste mogelijke democratie. Het
Spaansche volk, dat in den koningstijd
slechts geringen invloed op de poli iek en
het bestuur van het land kon uitoefenen,
heeft thans de mogelijkheid gekregen
zichzelf te regceren. Doch de allergrootste
rechten en vrijheden zijn waardelooze
dingen in de hand van dengone die ze niet
weet te gebruiken. Dc Spanjaarden moe
ten nog tie school der poliliek doorloopen,
voordat zij zoover zijn, dat zij de waarde
van de rechten besetfen, die zij door do
April-revolulie hebben verworven. Onder-
tusschen berust het lot van Spanje bij
eenige zeer ervaren poliici, aie reeds
onder den koning als zijn ministers en
ambtenaren een zekere invloed hadden en
die nu moeten bewijzen, dat zij niet
slechts in naam des konings, doch ook als
functionarissen van het volk weten te
regeeren. Een groot deel van hun tijd
moesten zij tot op heden wijden aan de
bescherming en de vestiging der Repu
bliek ,die van vel? zijden van binnen en
van buiten aangeva'Ien w?rd.
Bovendien hebben zij reeds veel gepres
teerd voor de politieke en cultureelc ont
wikkeling van het volk, speciaal door de
oprichting van vele goede scholen. Veel
werd ook voor de emancipatie van do
vrouw gedaan. Het lot van de Spaansche
is merkwaardig. Zooals in vele Spaansche
dingen, is het het contrasteerende, dat
voor alles opvalt: poliliek is de vrouw
sedert de revolutie g30manci;>e?rd. Waar
voor de Engelsche vrouwen jarenlang hef-
tigen strijd moesten voeren, dat de Fran-
daises nog altijd niet bereikt hebben, dat
viel de Spaansche vrouwen zonder dat zij
er iets voor ded?n als rijpe vrucht in den
schoot. Zij kunnen kiezen en gekozen
worden. Zij kunnen alle openbare anib.en
bckleeden. De eerste minister van Onder-
wijs na de revolutie was een vrouw. Er
zijn vrouwelijke rechters en advocaten. De
vrouw is po:i iek vrij en voor de wet, ook
in haar sociale posi i?, den man volkomen
gelijkwaardig. Maar als lid van het gezin,
als echtgenoo e, in haar privé-beiangen
is niets veranderd, de Spaansche vri-uw
leidt afgezien van eenige ui zunderin-
cn in het gezin het le.en van een slaaf.
I Men ziet haar zeld?n a leen op straat, ook
niet overdag. Op het corso, dat zooals in
alle Zuidelijke Janden een van de gewich
tigste gebeurtenissen van den dag is, moet
zij steeds onder geleide zijn-
Waaraan ligt deze middeleeuwsche
positie van de vrouw, die zoo scherp in
tegenstelling is met haar politieke vrij
heid? Voor het grootste deel is zij er
misschien zelf schuldig aan. Er is na de
revolutie nog te weinig tijd verloopen, dan
dat zij er zich reeds van bewust zou
kunnen zijn, wat deze vrijheid beteekent.
Het ligt misschien ook aan den man, die
het niettegenstaande alle Spaansche rid
derlijkheid niet ongaarne ziet wanneer de
vrouw hem dienstbaar is. Dat is hij van
oudsher gewend en zulk een aangename
gewoonte geeft men niet zoo licht op.
Wie thans door Spanje reist moet aaa
een huis denken, dat nog in aanbouw is.
Het huis schijnt volgens het ontwerp en
de reeds zichtbare contouren zeer fraai
te worden. Alleen zou het nog zeer veel
tijd kosten voordat het klaar is. Misschien
denkt de reiziger bij zichzelf, zou het
practischer geweest zijn zonder aan
dc edele bedoeling van den bouwmeester
tekort te willen doen het huis niet zoo
voornaam en hoog te construe ren, maar
eenvoudiger en doelmatiger. Men ware
dan eerder onder dak gekomen.
