Herinneringen van
een Oud-Commissaris van Politie.
H DAGBLAD - Tweede Blad
Vrijdag 24 November 1933
SCHEEPSVERBINDINGEN.
LAND- EN TUINBOUW.
de oude diplomatie.
in maats van schetser van hlsto-
^ren de briefschrijver ware, die
-ime taak had de lezers van dit
.lllks het leven van de Residentie
„trcevoelen, zoude ik thans waar-
tverleid zlJn geworden, om iets
-hten van den sluier, waaronder,
•Sinolaats, centrum van diploma-
en dan merkwaardige rivaliteiten
dag komen. Binnen korten tijd
«zanten ln Den Haag gestorven
.ven Eenige dagen lang werd er
den internationalen kring der
Ue bekend dan anders ln een jaar
eeen den Indruk, dat het dlplo-
wereldje een heel afzonderlijk
Is Maar de gedachte aan dit
lilke wereldje geeft mij heden stof
causerie, niet over de Haagsche
ifn maar over Iets uit de oude
(ieEn daarvoor moet lk het
krijn.
ten en de diplomatieke wereld,
lD den regel, een wereld van hoog
mannen. Zoo was het meestal
bi) oude. lange traditie. Er komt
l verandering in die wereld, nu de
de groote er om heen, zoo gewij-
Men kan zich echter voorstellen
Ik een verbazing destijds, in de
an den Grooten Keurvorst, dus in
'e helft der XVIIe eeuw, vernomen
t de hooge regeerder iemand tot
van het Brandenburger hof had
die,. Besser heette. Jawel,
iet anders dan Besser.
i de zoon van een predikant en
n, o gruwelijke hoedanigheid
diplomaat! ook nogdichter.
dichter bracht hij het niet tot de
ikheid, die het deel is der zeer
en slechts verleend wordt door de
die op des dichters leven volgen.
diplomaat had hij succes. De
Keurvorst had goed gezien, toen
-n Besser, domineeszoon en dich-
om zijn land te vertegenwoor-
*rst in Holland, daarna in Enge-
eer dan één diplomatiek bravoure-
ordt terecht op zijn rekening ge-
zijn roep als diplomaat werd
i gevestigd door een typeerend
dat ik ga mededeelen.
in het jaar 16E4. Koning Jacob
dra Engelschen troon bestegen en
rst van Brandenburg wilde hem
lukwenschen doen overbrengen
[rijke, diplomatieke missie werd
I Besser opgedragen Die cp-
Kïijnbaar eenvoudig, 'had voor
btg een groote beteekenis. Want
«rgezeld van een bevel, waaraan
gemakkelijk te gehoorzamen was.
e Keurvorst hechtte zeer aan de
van zijn land, aan de waardig-
zljn rang, aan zijn positie in de
aten. Dus moest Besser aldus
'in souverein den Engelschen
begroeten als No. 1 van de groep
-schenden, waartoe hij behoorde
'den rang van zijn hof. Als No. 1!
J den gezant van Venetië. Want al
keurvorst niet zoo vermetel om te
dat zijn afgezant in een hoogere
gelukwenschenden zou worden
n, voor niets ter wereld wilde hij
"ad ondergaan, dat de vertegen-
er van zijn keurvorstendom achter
l.... een republiek zou komen, van
"bliek! Johann Besser vertrok dus
nden met het vaste voornemen,
koste wat het wilde, de hulde van
ster den koning van Engeland ten
|te leggen als No. 1 van groep
dus voordat Venetië aan de beurt
oeijijk hij zijn opdracht reeds had
1 begreep hij toch, toen hij te
aankwam, dat zij nog veel moei-
-s dan hl] had gedacht. De Vene-
gezant, Vlgnola. een bejaard
r ervaren ln zijn vak. deed tegen-
onann Besser honderd en meer
Belden, die zonneklaar moesten
"at Venetië recht had op den
J v50r Brandenburg, recht had op
an de groep. Johann Besser stelde
/-ver honderd en nóg meer rede-
zonneklaarder dan die van Vlg-
i ?f deze laatste gaf niet toe en
bleef dus onbeslist. Derhalve be-
moen, door den nood gedwongen,
j w. aten doen door den Raad van
de diplomatieke kringen,
h Raad van Eer hadden slechts
oe gezanten van de toenmalige
mogendheden, waartoe Branden-
>m ,n'eb behoorden, dus nn-
dhpartljdige mannen, waar het
fa-fieen conf'ict tusschen de ver-
lgers van kleinere staten op te
Het duurde lang voordat het tollet van
den kamerdienaar, geroepen om den ge
zant van eene vreemde mogendheid waar
diglijk te begroeten, gereed was. Doch
eindelijk was het zoover: de pruik zat on
berispelijk; ln de witte kousen om de dikke
kuiten zat geen rimpel. Plechtig ging hl)
over tot het openen der reeks deuren, die
toegang gaven tot het koninklijk voor
portaal van het koninklijke allerheilige.
Daar bij de laatste deur eindelijk, hoorde
de Italiaan als het ware het geluk, de
overwinning naderen. BIJ elk knarsend
geluld van een slot, dat terugweek, werd
zijn gelaat stralender. Eindelijk opende
zich breed de dubbele deur tot de ko
ninklijke voorzaal van de koninklijke
troonzaal. Doch wie treedt hem daar met
hoffelijk gebaar en 'n Ironisch glimlachje
te gemoet, onmiddellijk achter den bree-
den rug van den deftlgen kamerdienaar
des Engelschen konlngs? Niemand anders
dan Besser, Johann Besser, gezant van
den keurvorst van Brandenburg. Het was
een zeer ernstig oogenblik. Er was Iets
episch ln de ontmoeting Dat het plafond
niet instortte was zeker niet te danken
aan de welwillende gedachten van den
ouden diplomaat.
Maar hoe was het mogelijk geweest? De
deur was toch dicht, goed gesloten, en de
kamerdienaar lag nog in zijn bed, toen hU,
VUiiola, was voorgereden!
Doodeenvoudig aldus: Besser had met
den kamerdienaar den vorlgen avond een
vriendelijk woord gesproken. Hij had hem
een hand gegeven en in die hand zat het
Internationale middel, dat tot een doel
kan leiden. De kamerdienaar had de hand
èn wat daarin zat aangenomen. En de
eigenaar van die hand bleef, waar hij was,
liet zich in de koninklijke voorzaal van de
koninklijke troonzaal Insluiten en bracht
er netjes den nacht door, totdat de ka
merdienaar hem waarschuwde, dat de Ve-
netiaansche gezant voor de paleispoort
stond.
Vlgnola was Inwendig ziedend. Maar.
hij was een man van het listige Zuiden
en diplomaat. Natuurlijk: hij achtte zich
gehouden aan de afspraak. Nog nimmer
had een diplomaat zijn woord gebroken.
Hij zou het óók niet doen. Doch daar er
nog nimmer zooals ledereen weet
een afspraak op eerewoord gemaakt was,
waaraan een diplomaat geen mouw wist te
passen, nam de Venetlaan zich vóór, wél
Besser vóór te laten, doch niet hem'voor
zich te laten en evenmin hem het eerst
te laten spreken. Hij bouwde zijn plan in
alle stilte op gedurende de uren, die er
nog zouden verloopen voordat de plech
tigheid begon. Hij wilde en zou slagen, hij
wilde en zou de eerste zijn en de Bran
denburger No. 2.
De uren gingen voorbij, traag, hoewel
gevuld met honigzoete gesprekken en al
lerbeminnelijkste glimlachtjes Geen van
beiden durfde weggaan. Zij vertrouwden
elkander geen haar. Toen echter eindelijk
de koninklijke ceremoniemeester de vleu
geldeuren van de koninklijke troonzaal
opende en de groepen der gezanten zich
in beweging stelden, brak het beslissende
oogenblik aan. Toen de groep, waartoe de
twee rivalen behoorden, werd aangekon
digd. hield Vlgnola zich streng aan zijn
gegeven woord. Onder de grootste span
ning van het hof, dat, van den koning af.
tot de kamerdienaren toe. van den naijver
der twee op de hoogte was, schreed als
eerste Johann Besser, de gezant van den
Grooten Keurvorst, binnen. Doch reeds
terwijl Besser in zijn alleronderdanigsten
eerbied zijn allcrondcrdanigste buiging
maakte, begon Vignola, gezant der Vene-
tiaansche Republiek, die 'n paar schreden
achter hem liep en zijn buiging een we'nig
had bekort, te spreken. Tegen alle hofge
bruik en welvoegelijkheid in. trachtte hij,
al sprekend, den Brandenburger voorbij
te komen.
In dit hoogst kritieke oogenblik van ziin
leven verloor Besser zijn kalmte niet. Hij
richtte zich niet eensklaps op. doch in
tegendeel boog hll nog d'eper en terwijl
hij al de hulde, die hem opgedragen was
den vorst te brengen in zijn gekromden
rug trachtte uit te drukken, maakte zijn
voet een natuurlijk volkomen onwille
keurige beweging ter zijde, op het oogen
blik, dat zijn mededinger voorbij wilde
sluipen. Vignola. reeds zeker van zijn
triomf, lette er niet op. Hij zag slechts den
koning op ziin troon, niet den voet van
Besser; de zijne bleef haken en gleed uit
op het gladde parket, waarover hij in zijn
volle lengte ter zijde schoof.
Alsof hij niets gezien had, richtte Besser
zich, geheel naar het voorschrift. lang
zaam op. begon zijn gelukwenschen uit te
spreken en was daarmee gereed, eer Vlg
nola van den schrik bekomen was.
aJü de zaak onderzocht; de
- "a meer en nóg meer redenen
1]en werden aandachtig ge-
iiïSfS?' waarna het hooge, def-
rak college dit Salomo's
J vaP dc 'wee vertegenwoordigers
IrrHow e koninklijke troonzaal
-n de gelukwenschen voor
da» koning neerleggen, die
teruid voor de huldebetoo-
Intiiiv» koninklijke voorzaal van
Ca rn o0nzaa' binnenkwam.
Bhela v, Be,sser moesten in tegen-
er'.,, den voltalligen Eereraad
aan hu'L* ?e hand °P dat
vjijïïJ.Jbesluit zouden houden als
I'S gegeven woord van eer.
de Ven»H naderde-
-ra[,,a .aansche gezant den daar-
ldt d» hfien, naoht geslapen heeft,
~r vroel i S niet- wèl weten we,
h dien tnin n morRon, toen het
naar h.»200 ■•machtige hart" van
Ivi-o woord van den dichter
^Peuseiininog sliep" viSn0,a's
'"den v. e' Palcls kwam
nteliik J? Achtbaar genoegen,
'heer na een gewonnen slag
né'e a. j erde hU door hoogst
kontaHiu 'knoppen te betasten,
kc boonzaef voorzaal ?3n de ko-
"Hniln» no« gesloten was. In
pheld Lva" onvergelijkelijke zelf-
e Peur l. hl^ nu voor de ?e*
"e Branrt.J?J d htl dien aanma-
eelevptd. "burger dan maar eens
öen hnn'inM'.i een z'jner la
kken en J 'Uken sleutelbewaarder
den »,:?n nlt zijn bed haalde
WitelnUo" van Venetië den toe-
'f>ts4ii|„n '"kneuterde hij zich
Oan I we! een gezicht straks
van het noorden wél zou
naar hj.200 "machtige hart" van
Tm-- woord van den dichter
Natuurlijk gaf. toen de plechtigheid
voorbij was. het geval aanleiding tot veel
gemompel. Toen echter de Spaansche ge
zant naar den woedenden Venetlaan toe
ging, hem de hand medelijdend op den
schouder legde en niet zonder dubbelzin
nige bedoeling zeide:
„Mijn waarde vriend, u heeft daar een
ernstigen val gedaan!" barstten allen ln
lachen uit, waaraan tenslotte Vignola zelf
meedeed, om zijn figuur te redden.
Doch Johann Besser's diplomatieke kun
digheden waren door het gebeurde ontwij
felbaar bewezen, want wat kon. in dien
tijd van buigzame en gladde diplomatie,
voor een diplomaat een grooter succes zijn,
dan dat hij iemand op het juiste oogenblik
beentje lichtte! Dat zag de Groote Keur
vorst ook in Derhalve werd Johann Besser
toen het gerucht van zijn triomf en de
wijze, waarop hij gezegevierd had. tot zijn
souvereir. waren doorgedrongen, door
dezen beloond met brieven van erfelliken
adel. En uit den predikantszoon en dich
ter Johann Besser ontpopte zich in den
loop der taren de opper-ceremonleme»ster
van het Brandenburgsche hof de „Wlrk-
llcher Gehelmer Rat" Johann von Besser.
A. J. BOTHENTUS BROUWER.
De navolgende schepen zijn morgen
radio telegrafisch te bereiken via het kust-
station Scheveningen Radio.
Baloeran, Costa Rica, Crijnssen, Flandria,
Indrapcera, Joh. v. Oldenbarnevelt, Kota
Baroe, Kota Nopan, Kota Pinang. Kola
Tjandi, Marnix v. St. Aldegonde, Orania,
Oranje Nassau, Poelau Bras, Poelai Roc-
hiah, van Rensselaer, Rotterdam, Sibajak,
Volendam.
Bij verzending van een radiotelegram
vla Schevening radio bedragen de totaio
keste 44 cents per woord.
XV.
CHANTEURS.
Er zfjn weinig misdadigers, voor wie ik
zoo weinig sympathie gevoel als voor hen,
dio er een bedrijf van maken chantage te
plegen, of minder zacht uitgedrukt, van
wie ik zoo'n alkeer heb.
Het was me altijd een vreugde, als ik
er een van dat gilde tusschen kon krijgen.
Met dieven kan je medelijden hebben en
je zult probeeren ze weer op het rechte
pad te helpen; inbrekers en dergelijke l
beschouw je als anti-sociale wezens, maar 1
in hun bedrijf zit nog een zekere durf en j
ze hebben me, als ze later op een eerzame
wijze hun brood verdienden, wel eens ge-
zegd, dat zij als drieste knapen die in-
I brekerij als een soort sport beoefenden; j
bij die menschen kan je sociale gevoelens
1 aankweeken; een huweiijk brengt ze soms
j meteen uit het vak. Het beh even nog geen
menschen te zijn van een slecht karakter,
maar een chanteur is een immoreel mon- I
ster, iemand zonder menschelfjk gevoel,
i een sluipmoordenaar.
Wie zal zeggen, hoeveel zieleleed zij j
hebben veroorzaakt, hoeveel menschen tot
wanhoop, ja tot zelfmoord gedreven, gc- j
ruïneerd. Als vampieren zuigen zij hun
slachtoffers uit en ze verlustigen zich ln j
hun stuiptrekkingen. Als ik zou hooren, I
dat zoo n tot wanhoop gedreven mensch i
zijn pijniger had doodgeschoten, zou ik
me daarin kunnen verheugen, maar heiaas,
de slachtoffers van chantage schieten zich
eerder zelf dood.
Waarin zoekt de chantagepleger zijn
kracht? In het uitbuiten van menschelijke
zwakheden en in het bevorderen daarvan.
Ik heb ze gekend, die als heer gekleed,
zooals men dat noemt, zich langs de straat
bewogen bij voorkeur bij het station, de
Beurs, op den Dam en in 't algemeen op
die plaatsen, waar zich menschen van
buiten ophouden, heeren, die voor ge
noegen en voor zaken in Amsterdam moeten
zijn. Do chanteur heeft als handlangster
een vrouw, een van die wezens, die in
de goot zijn geraakt, soms door toedoen
van den chanteur want hij spaart niets
of niemand en die hij door geweld of
belangengemeenschap aan zich heeft weten
te binden en tot zijn willoos werktuig
te maken.
Die vrouw moet met een heer, dien de
chanteur een geschikt object vindt, tennis
maken en vaak is het hem voldoende, als
hij kan constateeren, dat de heer met de
vrouw in gesprek is. Hij wacht dan een
oogenblik af, dat zij haar arm door dien
van den heer steekt of dat op andere
wijze de indruk wordt gewekt, dat die
twee personen een paar goede bekenden
zijn en dan neemt hij een kiekje. Veelal
laat de heer, die van honk is, zich verleiden,
om met het meisje ergens een café in
te gaan en dan tracht zij met mooie
praatje» te weten te komen wie hij is
of waar hij woont, maar lukt dit niet,
dan getroost de chanteur zich de moeite
den heer in het oog te houden en hem
na te reizen om zoodoende te weten, wie
hij is. Het spreekt, dat hij zich die moeite
bespaart, als hij vermoedt, dat de he^r
ongehuwd is, want het pian, door hem
gesmeed, heeft alleen kans van slagen bij
gehuwden.
Dat nemen van een foto op de straat
is veelal niet alies wat de chanteur be
oogt; liever is het hem als het meisje erin
slaagt den heer in haar netten te vangen
en zoo een liefdesce.rekking te scheppen, i
waarbij zij zich voordoet als een onge
lukkig meisje, dat van ieder verlaten, niet
moeite door de wereld komt, en menige
heer wordt er dan toe overgebracht als
beschermer op te treden. De chanteur laat
zich niet zien, neemt misschien een
foto, als de heer bij het meisje uit huis
komt, maar behalve dat die kennismaking
al geld in het laadje brengt, heeft ze
het voordeel, dat er kans bestaat, dat de
heer het meisje van uit zijn woonplaats
bericht, wanneer hij weer in de s'.ad komt
of dat er brieven met zoete woordjes wor
den geschrei en. Is men zoover, dan wordt
eerst getracht zooveel mogelijk geld los
te krijgen «want het onnoozele, eenvoudige
meisje, dat met zoo'n klein beetje door
de wereld kon komen, schijnt opeens een
groot tekort in haar garderobe te ontdekken
en bij het aanvullen zoekt ze de goed
koopste adressen niet op, terwijl haar
eenvoudige leefwijze toch nog wel een
inkomen van een honderd gulden per week
vereischt.
Er zijn heeren, die dat spelletje zonder
moeite een tijdje kunnen volhouden en j
zoolang dat karretje rijdt, is er geen reden j
het tot meer spoed aan te zeiten, maar in
veel gevallen wordt dat beschermheerschap
den beschermer te duur of hij vindt het
om moreele redenen beter er een eind j
aan te maken. Nu komt de chanteur uit
den hoek en bedoelde heer krijgt in zijn
woonplaats bezoek van twee heeren
fgewoonlijk opereeren chanteurs niet al-
een die hem op geheimzinnige manier
te spreken vragen, heel ernstig en ge
wichtig doen en den heer vertellen, dat zij
op de hoogte ziin van zijn liaison, dat zij
weten, hoe de betrokken vrouw het plan
smeedt daaraan ruchtbaarh.id ti ge en en
zij laten terloops een der gemaakte foto's
zien of een der door den heer geschreven
brieven, voorgevende, dat zij deze stukken
hebben weten te bemachtigen.
De heer is niet op zijn gemak. Wat de
heeren willen? O, de heeren willen niets;
ze komen alleen maar waarschuwen; ze
willen desgevraagd hun bemiddeling wel
verleencn om den heer alle compromit-
teerende stukken in handen te spelen,
maar dat kan natuurlijk onkosten met zich
brengen. Den brief of de foto kunnen zij
niet afslaan, want die hebben zij stiekurn
weggenomen en als het meisje die mist,
zou ze naar de politie gaan.
De heei voelt zich niet gerust; misschien
heeft hij er een voorgevoel van met chan
teurs te doen te hebben, maar zeker weet
hij dit niet, omdat de heeren volstrekt
niet om geld vragen. De heer voelt een
groot verlangen naar zijn onvoorzichtig
geschreven minnebrieven en naar de foto's
waarvan hij het bestaan niet wist, en als
dc heeren zich gereed maken hun wach
tende auto op te zoeken, zegt de ander,
dat hij dankbaar is voor de inlichtingen;
dat hij de heeren graag iets wil geven
voor de gemaakte onkosten en dat hij er
prijs op stelt iets naders te hooren. Als
de heeren vertrokken zijn en mevrouw
nieuwsgierig is te weten wie en wat ze
zijn, heeft mijnheer al zijn koelbloedigheid
en verbeeldingskracht noodig om een ver
haal op te disschen van twee zakenlui, die
hem over een voordeelige affaire kwamen
spreken.
Nu, voordcelig zal die affaire blijken,
maar niet voor mijnheer; de twee heeren
zijn spoedig terug of tolegrafeeren om
een onderhoud in Amsterdam, zoo en zoo
laat in hotei Polen of ergens anders en
nu zorgen zij den heer aan het station
op te vangen om hem naar een ander
hotel of restaurant te voeren; dit ter voor
koming van een ongewenscht bezoek der
politie, want je kan nooit weten of de
neer intusschen niet zoo verstandig is ge
weest de politie in te lichten. Ze zien
dat gauw genoeg: is de heer onrustig,
dan is er nog geen gevaar.
Nu steken ze van wal; ze kunnen alle
stukken koopen voor en dan volgt een
bedrag, dat den ander eenigszins d. et ont
stellen, maar dat toch g en onoverkomenlijk
bezwaar oplevert en hij accepteert; aar
zelt hij, dan wordt hem duidelijk gemaakt,
hoe gemakkelijk het voor het meisje is,
zich met zijn vrouw in verbinding te stellen
en ze is eerlijk genoeg om het niet te
doen, als ze geld krijgt; bovendien wat
zou ze er aan hebben?. Ze kan dan toch
niets bewijzen en zou gevaar loopen met
de politie in aanraking te komen. O, de
politie spelen ze zoo graag uit.
De heer capituleert en na enke'e dagen
wordt hij weer met de noodige voorzorgs
maatregelen ergens binnengeloodst om
tegen betaling van het overeengekomen
bedrag een partijtje brieven en foto's te
krijgen, die hij met bmwamen sp ed v r-
nietigt en met een lichter hart en lichter
beurs keert hij huiswaarts, betreurend zijn
afdwaling van het pad der deugd. Hij be
gint de zaak al eenigszins te vergeten,
als hij weer bezoek krijgt van een der
beide, heeren, die hem vol ontsteltenis mee
deelt. dat de vrouw hem had bedrogen,
dat zij nog een paar brieven had achter
gehouden en deze niet dan voor een groot
bedrag wil afstaan. „Het spijt ons ver
schrikkelijk", zegt de chanleur, „maar ik
zou u raden: doe het; wij zullen dan
haar geheele huis doorzoeken o:n zeker te
zijn, dat ze niets meer kan achterhouden
en u zal er dan nooit meer van hooren,
want ze gaat met dat geld naar Amerika".
„Is dal zeker?" vraagt de onthutste heer
en de ander bezweert, dat het zoo is;
geeft er zijn eerewoord op. De heer ge
troost zich de tweede aderlating, die al
meer merkbaar wordt, want millionnair
is hij ook niet en hij hoopt, dat 't nu
maar uit zal zijn.
Maar 't is niet uit: op een goeden dag
krijgt hij een briefje, welk schrift hij maar
al te goed kent en daarin wordt oo een
onderhoud aangedrongen; de schrijfster
wil ook naar hem komen. D n heer slaat
de schrik om het hart; dat laatste wil
hi| om alles niet en hij trekt naar Am
sterdam, om daar te vernemen, dat het
geld voor de reis het meisje is ontstolen;
ze kan een winkel overnemen, dat is
eigenlijk nog beter en weer zijn een
paar ouizend gulden noodig.
Zoo gaat het door tot dc man Is ge
plunderd of uit wanhoop e:n eind aan
zijn leven heeft gemaakt. Gelubk'g knmt het
niet altijd zoo ver; menige heer, die de
wanhoop nabij was, was nog zoo ver
standig naar de politie te gaan en dan
werden de rollen omgekeerd. Dc vervolger
werd vervolgde; kennende de voorzieh ig-
heid der boeven moest ik list tegenover
list stellen; de heer moest even angstig
doen als altijd, maar als hij bij den trein
werd opgewacht, stonden daar ook een
paar baliekluivers, die achter het stel
aanslenterden en zoo wisten, waar het
onderhoud zou plaats vinden. Even later
kwamen daar ook e?n paar vreemdelingen
binnen, die druk Fransch spraken en zich
in de nabijheid van den heer met zijn
belagers neerzetten en die zich op het
goede oogenblik, als weer geld werd be
taald, als inspecteurs van politie bekend
maakten.
Dan was het de beurt van den chanteur
om bleek om den neus te worden, want
hij wist, dat hij de eerste jaren geen
gelegenheid meer zou hebben zijn mis
dadig bedrijf uit te oefenen.
H.
MAATSCHAPPIJ NEDERLAND.
SALABANGKA, 23 November van Java te
Amsterdam.
MARNIX VAN ALDEGONDE, uitreis, 23
Nov. v.m. 7 uur te Genua.
POELAU LAUT, 22 Nov. van Hamburg te
Bremen.
HOLLAND-WEST-AFRIKA LIJN.
AMSTELKERK, 22 Nov. van Amsterdam
te Hamburg.
DELFLAND, thuisreis, pass. 22 Nov. Fini-
sterre.
KON NEDERL. STOOMB MIJ.
BERENICE, 23 Nov. van Middell. Zee te
Amsterdam.
ACHILLES. 22 Nov. van Valencia naar
Amsterdam.
AJAX, 22 Nov van Gibraltar te Cadlx
PLUTO, 22 Nov. van Passages n Bilbao.
TELAMON, thuisreis, pass. 23 November
v.m. 5 uur Lydd.
TIBERIUS, 22 Nov. van Barcelona naar
Genua.
CRYNSSEN, thuisreis, pass. 22 Nov. v.m
7 uur Flores.
COSTA RICA, uitreis, pass. 22 Nov. n.m.
3 uur Ponta del Gada.
KON HOLL. LLOYD.
KENNEMERLAND, 22 Nov. n.m. 4.30 uur
van Hamburg te Bremen.
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
DELFTDIJK. R.dam n. Pacific Kust, 22
Nov. te Willemstad.
ROTT. LLOYD
TAPANOELI. vertrekt 25 Nov v. Liverpool
naar Macassar.
JACATRA. thuisreis, pass. 22 Nov. Kaap
del Arml.
ROTTERDAM—ZUID-AMERIKA LIJN.
ALCYONE thuisr, pass 22 Nov. Las Palmas
ALPHERAT, thuisr., 22 Nov. van Victoria.
ALGENIB, 22 Nov. van R.dam el B. Aires.
HET BEWAREN VAN VRUCHTEN.
Alle vruchten zijn nu binnen en vele
soorten van appels en peren zijn daarbij,
welke we nog lang niet kunnen eten, om
dat ze daarvoor nog niet voldoende zijn
nagerijpt. Nu hangt het voor een groot
deel af van de manier van bewaren of
d:e vruchten goed bruikbaar zullen wor
den. Waar vele liefhebbers van vruchten
m het najaar fruit inkoopen en zelf geen
fruit kweeken, lijkt het ons van belang
ever het bewaren iets mee te deelen
Gemakshalve '-linnen we de appels en
peren lndeelen In zomer-, herfst- en win-
tersoorten. De eerste worden geplukt ln
Juli, Augustus en September en zijn
meestal spoedig, d. 1. enkele dagen na het
oogsten eetrijp. Gewoonlijk kunnen zulke
appels en peren niet lang bewaard en moe-
j ten vrij spoedig achter elkaar worden ge
bruikt. Herfst-soorten worden eind Sep
tember, begin October geplukt. Meestal
zijn ze na een paar weken eetrijp en kun-
nen van vier tot zes weken in dien toe-
stand bewaard worden. Dit laatste kan
echter alleen, wanneer de bewaarnlaats
geschikt is. Wintervruehten worden ln
j den loop van October geoogst en moeten
nog meerdere weken blijven liggen vóór
men ze kan eten.
I Als voorbeeld noemen we van de peren
de Comtesse de Paris, de Winter-Bergamot
en van de appels de Ooud-Reinette en de
Bellefleur, de Prinoesse Noble of Fransche
Kroon. Vooral bij deze laatste soorten das
zal de bewaar-manler goed moeten zijn,
willen de vruchten goed op smaak komen
en tevens, om ze lang in dien toestand te
houden. Want genoemde soorten kunnen
j vaak meerdere weken in eetrijpen toestand
bliiven liggen.
I Nu zijn er vele factoren, die invloed ult-
oefenen op den tiid en levensduur van het
fruit. Allereerst dient ln dit verband ge
noemd de grondsoort, waarop de vruchten
ziin gekweekt. En dan dient opgemerkt,
dat blj.v. Goud-Relnetten. gekweekt op
zandgrond, veel minder houdbaar zijn tt.
w. z. veel minder lang dur»n dan dezelfde
soort, gekweekt op kiel. Bllna alle voort
brengselen van kleigrond zijn veel steviger,
veel ..dreger" dan van zand en daardoor
ls het fruit van zandgrond eerder eetrijp
na het plukken en spoediger overrijp of
beiu-sch.
Ook de manier van oo-sten doet hier
invloed gelden. Alleen geplukt fruit, en
dan op tijd geplukt, zal voor bewaring ln
aanmerking komen. De minste kneuzing
zal tijdens de bewaring aanleiding geven
tot het optreden van schimmels. Dus ook
de door ziekten of Insecten beschadigde
vruchten gebrulke men direct na het
oogsten, bl]v. door ze te koken of te
drogen: voor bewaring komen ze niet ln
aanmerking.
Wie dus vruchten koopt met de bedoe
ling er gedurende den winter van te go-
bruiken, houde er rekening mee. dat dit
sneciaal daarvoor uitgezocht fruit moet
zijn. waaraan dus hooge elsehen moeten
worden gesteld. Zulk fruit kan nooit
goedkoop zijn. wat lang niet zeggen wil
dat de prils onbillllk ls.
De elsehen, welke men aan een goede
gewaarplaats stelt zijn de volgende. Do
temperatuur moet er niet hoog zijn, liefst
45 gr. F. en vooral weinig aan schommelen
onderhevig zijn. In de meeste gevallen is
een zolder, welke zoo vaak voor bewaar
plaats wordt aangewezen, niet de meest
geschikte. Vooral wanneer het dak niet
bestaat uit een dikke laag riet is. vooral
in den nazomer, in October en ook niet
zelden in November de warmte op zolder
te groot, waardoor het rijpingsproces to
snel voortgang vindt. Bij vriezend weer
is een temperatuur onder 0 gr. geen zeld
zaamheid, zoodat ook de meeste zolders
tegen bevriezen geen voldoende veilig
heid geven. De vruchten afdekken met
papier Is voor laatst genoemd euvel van
veel belang, mits de beschermende laag
niet te laat komt. Behalve de temperatuur
schommeling ls voor het gevaar van droge
lucht op zolder van veel belang. Want
al mag het waar zijn, dat de bewaarplaats
niet vochtig mag zijn, te droog is een
even groot gebrek: de vruchten gaan dan
tijdens de bewaring Indrogen en ver
schrompelen. Tegen belde bovengenoemde
bezwaren biedt meestal een niet te drogo
kelder voldoende veiligheid. De vruchten
worden hierin uitgespreid op planken of
horren, van latten gemaakt. Deze kunnen
langs de wanden boven elkaar worden
aangebracht. De vruchten zijn dan ge
makkelijk te overzien, wat noodig ls want
een geregelde Inspectie ls noodig. Ondank3
de beste voorzorgen gaan sommige exem
plaren rotten en deze moeten tiidig ver
wilderd worden Vooral wanneer de vruch
ten in eetrllpen toestand komen, moeten
ze dagelijks worden nagezien. Er dient niet
regelmatig gelucht, terwlil vooral tocht !n
de bewaarplaats dient te worden ver
meden. Ook het daglicht doet men goed
buiten te sluiten. Het rijpingsproces heeft
in donker langzamer plaats dan ln het
licht. Wie geen geschikte kelder heeft,
kan een kast gebruiken ln een frlsch,
vorstvrij vertrek. In Gelderland wordt een
geheele kamer voor bewaarnia-*ts soms in
gericht en met succes. De luiken voor de
ramen bl'lven gesloten en helpen tevens
de winterkoude bulten sluiten.
Is de kelder vochtig dan kan men de
lucht dro-er maken dnnr 't plaatsen van
bakjes met chloorealelum. Dit laatste is
bij den drogist verkrijgbaar en trekt het
vocht uit de lucht tot zich.
Vragen op Tuinbouwgebied aan de
Redactie onder motto ..Tuinbouw".
BOLLAND-AFRIKA LIJN.
KLIPFONTEIN. 22 Nov. nam. 5 uur van
Rotterdam te Hamburg.
RIETFONTEIN, 24 Nov. van O. Afrika te
Rotterdam verwacht.
SPRINGFONTEIN, thuisreis, 22 Nov. te
Lorenzo Marques.
HOLLAND-BRITSCH INDIE LIJN.
HOOGKERK, uitreis, 23 Nov. van Suez.
o
DIVERSE STOOMVAAKT8EKICHTEN.
BOEKELO, 22 Nov. van Leningrad te Ter-
neuzen.
AALSUM, 22 Nov. van Rosario n. B. Aires.
TARA, Algiers n. HavTe, pass. 22 Nov. Gi
braltar.
MAASHAVEN, R'dam n. Tabou, pass. 22
Nov. Las Palmas.
IJSELHAVEN. Antwerpen n. B. Aires, pass.
21 Nov. Fintsterre.
THEANO. 22 Nov. van Belfast n. Fowev
JONGE ANTHONY, Cardiff n. Palau, pass.
22 Nov. Gibraltar.
*-a
