Jaargang VRIJDAG 24 NOVEMBER 1933 No. 22603 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN rste blad. TADSNIEUWSr^ Het voornaamste Nieuws van heden. BUITENLAND. EIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIENis per regel voor adYertentiën uit Lelden en plaatsen ntschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle 'edvertentlën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën nd bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. maximum aantal woorden van 30. volgens postrecht. Voor eventueele opzending van 10 Ots. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT f Voor Leiden per 3 maanden 1.2-35per week f.0.18 Bulten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „Odd Franco per post f. 2.35 -r portokosten. bestaat uit ZES bladen VOORSTEL COSTER, winkelsluiting op Oudejaar. -lid, de heeft Coster, heeft vol ei ingediend: kende heeft de eer den Raad te het volgende voorstel spoed- behandeling te nemen: ag 31 December a.s. (Oude te wijzen als een van de dagen, chtens art. 9 lid 3 en 4 der gswet het normale sluitings- n toepassing zal zijn voor alle -ken. o 0HR. HIST. UNIE. i en Nationaal-Socialisme. diging van de Chr. Hist. Unie ledenvergadering, de heer mr. Walsum van Rotterdam op met erp „Fascisme en Nationaal- ópening en het welkomstwoord door den heer Hüner, voorzit- eeling, werd het actueele onder den spr. ingeleid. 'ing haalde spr. aan het boekje bekenden theoloog Karl Barth, principieel karakter droeg. Soc.) Duitsche Christenen heb- twoord gegeven waar woorden -boorte, offer, gemeenschap enz wordt op de hedendaagsche ge gebeurtenissen in Duitsch- "wordt het Nat. Soc. beschouwd ad Gods, en de leiders aldaar Gods. Een nieuwe levensbe is gekomen over het Duitsche valt niet te ontkennen, en in- 't verwaarloozen, kunnen wij 't niet begrijpen. Het is geen leer, leven, het geloof. nu die nieuwe levensbe- een breuk met de achterlig- n: (nationalisme) de heerschap- et verstand; t individualisme (de gemeen- wil men alleen dienen), het mate- alleen de stof regeert) vandaar gen socialisten en communisten centrum van de Nat. Soc. staat de levensdrift. De nadruk wordt de Natie, ieder moet offeren om groot te maken en te verheer- Staat is de verpersoonlijking van het geheele menschelijke leven in onder. De Staatsalmacht is et is geen bemoeizucht van den alles wat buiten den staat tschappij-individu) moet wijken 'macht hoort de sterke man, de en regeermacht van velen maar ,g, die het alleen weet. ternationalisme verwerpt men; tenliefde erkent men tegenover lkeren al erkent men wel, dat rnationaal verkeer noodig is. ook tegen het Pacifisme. Men oorlog niet, maar wel moet de j allen tijde bereid zijn het leven op het slagveld, n wij hier tegenover? tenheid leert ook een nieuwe de mensch minder God en. Dat is dus principieel tegen- ld aan de Nat. Soc. die de ls deel van de natie, stellen in lpunt. 'tische staat heeft een doel, ont- den mesch. Godsdienst heeft waarde, mits de' staat er geen heeft. Joden mogen geen pre- of ander kerkelijk ambt waar- Duitschland; de staat heerscht rk; het moet zijn een nationale een eigen Godsdienst, ederl. Fascisme gelijk te stellen uitsche? Het is onbekend, om- ted. Fascisme nog geen omlijnd eeft gegeven. Het is niet on- dat het fascisme zich hier an- ikkelt; het is echter nooit een I verschil, waar ook hier vastge- ■ordt aan de totale staat, waarin Mergaat. rdeering voor natie en staat is dere: de Unie noemt zich zeer Uonaal, het is iets eigens, van 'hgen. Wij hebben het Vader- dat wij Christenen willen zijn. co persoonlijkheid hebben veel t. Toen de liberalen vrijheid kwam er onvrijheid en knech- Pe?s°onhjkheid optreedt is ^■oote minachting voor het indi- ^■moeten eerbied hebben voor lei- ^^f^atkundig en geestelijk leven, oeten getoond hebben, dien o te zijn. if.rfreven internationalisme zijn veneens tegenstanders; ook het van links verwerpen wij, °°k scherp tegen de oor- 'ding in deze dagen. Het is anderen te bestrijden zonder opvatting op na te houden, Ir1 dat practisch in de politiek ,vr,aaS van de Democratie. OCT niet van weten. Al- Mecht, parlementair stelsel eis er van. Het fascisme heeft voor, trouwens het kent juist, ondanks het beginsel een toepassing heeft gekregen, die niet de onze is. Niet de partij, het volk regeert, ook niet de Volks vertegenwoordiging maar de weetige Re geering. De gezonde kern van de Demo cratie bevordert een gemeenschapszin en veroorzaakt wisselwerking tusschen re geering en volk. In de vereeniging van het Nationale en het Sociale is men in Nederland niet bijzonder geslaagd, men heeft nog te veel liberaal gedacht. Of het één, of het ander kwam op den voorgrond. Het volk is ge splitst in deelen, die scherp tegenover el kaar staan. De vrijheid op economisch gebied (li beralisme) wordt ook bestreden; niet ieder moet voor zich zelf zorgen, zonder oog te hebben voor de nooden van anderen. Op sociaal gebied heeft het Nat. Soc. gewel dig veel gebracht: geen klassenstrijd, geen staking en arbeidsovereenkomsten op groote schaal. De Corporatieve maatschappij is min der te verwerpen dan de Corp. Staat. De waarde van de gemeenschap kan nooit te hoog worden aangeslagen. Een goede ver houding tusschen arbeider en werkgever moet (ook door wettelijke maatregelen) gesteund worden.. De Christenheid heeft schuld: omdat wij den tijd van heden nog niet hebben begrepen. De crisis heeft het nieuwe van onzen tijd bevorderd: er is een afrekening met de beginselen van 1789 (revolutie.) Er is kentering, het fascisme is daar een toeken van, maar niet het eenige teeken. Indien de teekenen worden verstaan, kan dit ten goede werken. Het zijn juist de C. H. wier beginselen in strijd zijn met den revolutiegeest, maar aan de andere zijde ook oog hebben voor de nooden van dezen tijd. Het spreekt vanzelf, dat zulk een actueel onderwerp tot groote en breede bespreking uitlokte. Vragen van de meest uiteenloo- pende strekking werden gesteld, en later door mr. van Walsum uitvoerig beantwoord Ruim half elf werd de geslaagde bijeen komst gesloten. RUSSISCHE ZENDINGSAVOND Rede Pastor W. Fetler. Gisteravond had in de Hooglandsche Kerk een samenkomst plaats, georgani seerd door het Genootschap voor Zending onder de Russen, waarvan de leider van dit Zendingswerk Pastor W. Fetler van Riga sprak over de wonderen Gods, welke in dezen arbeid zoo bijzonder aan den dag komen. Dr. W. Th. Boissevain leidde met een kort woord den spreker in, die op uitne mende wijze vertaald werd door Prof. dr. J. de Zwaan, waardoor ds. Fetler, al sprak hij Engelsch van begin tot eind de aan dacht van de bijna geheel gevulde kerk boeide. Pastor Fetler ving zijn rede aan met een herinnering aan den ouden band tusschen Holland en Rusland, reeds uit den tijd van Czaar Peter den Groote, die hier tim meren en scheepsbouw leerde en waarvan men in Rusland nog zegt, dat hij 'n uit kijkvenster voor Rusland heMt gemaakt Thans ziet het arme Ruslanu weer uit naar het Westen, vooral zij die zoeken naai den Christus in den grooten nood. Pastor Fetler was jong reeds zijn arbeid in St. Petersburg aangevangen, welke zoo door God gezegend werd, dat hij een kerk voor 2000 zielen daar kon bouwen. Maar die kerk is er niet meer, omdat er door de Bolsjewieken een fabriek juist op die plaats gebouwd moest worden en Pastor Fetler reeds gevonnist was in 1914 met verbanning naar Siberië, toen bij het ge waagd had iets verkeerds te zeggen van den bekenden monnik Raspoetin. Door een wonder Gods is hij bij die verbanning ontkomen, maar moest Rusland, waar hij als eenige zendeling zoo gaarne met de Evangelieprediking was voortgegaan ver laten Daarna kwam de tijd, dat Hindenburg zijn duizenden Russische krijgsgevangenen maakte. Aan hen predikte Fetler het evangelie. Een zendeling was uit Rusland uitgewezen. Straks zendt God meer dan 20.000 menschen uit de krijgsgevangenen kampen met duizenden bijbels weer naar Rusland terug. De Rus in de Grieksch- Katholieke kerk heeft in een dof Gods dienstig leven geademd. Maar nu is het Licht gekomen en verspreidt zich door Gods eigen zendingsmethode in gansch Rusland. Na een roerend gebed voor Rusland, ver telde Pastor Fetler nog hoe we hier kun nen helpen en wees daartoe op de bladen, welke aan den ingang waren uitgereikt. Op de hem eigen klemmende wijze bond hij dit Godswerk op de harten der hoor ders. Dr. Boissevain sprak nog een kort slot woord. Het kerkkoor „Ex Animo" zong ver schillende zendingsliederen. Tenslotte werd het Lutherlied gezongen. Aan den uitgang werd gecollecteerd en ingeteekend op het blad „De Zendings echo", waarbij wel bleek, dat de heilige geestdrift van den spreker vele harten had getroffen. De opbrengst der collecte zal nog worden meegedeeld in de kerk- en dagbladen, daar de telling nog niet kon plaats hebben. Giften kunnen nog steeds bezorgd worden bij de heeren predikanten der Ned. Herv. Kerk, den Geref. Kerk en de Luthersche Kerk of rechtstreeks gezonden worden aan Mej. A. M. Ubbink, Secretaresse voor Nederland van het Genootschap voor zending onder de Russen, Hoflaan 16, Dieren, FANCY-FAIR GROEP III N. P. V. In de reeks festiviteiten, georganiseerd ter gelegenheid van het 15-jarig bestaan, heeft groep III der Leidsche Padvinders, aangesloten bij de Ned. Padvindersvereeni- ging in haar troephuis. de voormalige open bare lagere school aan de Heerenstraat 64, een fancy-fair gearrangeerd, welke heden avond van 7—11, morgen van 25 en 6—11 en Zondag van 3—5 en 611 uur ter bezichtiging zal zijn opengesteld. De groepleider, de heer Cornelissen heeft zijn mannetjes weer duchtig aan het werk gezet, zooals uit de vele en velerlei door hen vervaardigde en hier geëxposeerde fraaie en nuttige voorwerpen valt op te maken. De attracties zijn al even gevarieerd; een verloting vormt den hoofdschotel, maar verder zijn er nog tal van andere gelegenheden om op een manier, waarin men zelf plezier heeft, zijn dubbeltjes kwijt te raken. Wij zagen op onze rondwandeling een telegraafkantoor, een tweetal grabbelton nen, sjoelbak, volledig ingericht buffet, touwtrektent, kaarsenspel, kortom: de be zoekers zullen tot het inzicht komen, dat er vele wegen leiden naar het ééne doel: versterking van de financiën van groep III. De voorzitter van het troepcomité, de heer J. A. C. A. Erkelens, die nog steeds een der steunpilaren van deze groep mag heeten, verzekerde ons. dat het hard noo dig is. Wie het dus wel meent met de padvin derij in het algemeen en groep III in het bijzonder lichte dezer dagen zijn schreden naar Heerenstraat 64. Hij zal er met open armen ontvangen worden, zelfs al zou hij zijn beurs gesloten houden en alleen maar eens een kijkje komen nemen. De oolii- kerds weten zelf wel, dat. wie eenmaal bin nen de muren is, moeilijk aan hun over redende verkoopskracht kan ontkomen! DE ARBEIDSBEURS. Gisteren waren ingeschreven 3195 (vorig Jaar 36971 werkzoekenden. LEIDSCH DRANKWEER COMITÉ. De Ford-film. Gisteravond werd in de Stadsgehoorzaal een avond georganiseerd door het Leidscn Drankweer Comité, een avond gewijd aan het veilig snelverkeer zonder alcohol. Hier toe werd medewerking verleend door den heer Toebes, leider van de „Vereeniging voor Alcoholbestrijding bij het snel ver - I keer", het dubbel mannenkwartet „Sempre j Avanti" en de Ned. Ford-Automobielfabriek die haar film voor dezen avond had be schikbaar gesteld. De avond werd geopend door den voor zitter van het comité, den heer Zunder- man die er zijn blijdschap over uitsprak, dat de zaal zoo goed bezet was: geen plaatsje was onbezet! Het doel van dezen avond, aldus spr., was, dat vooral chauf feurs en motorrijders zouden begrijpen, dat de veiligheid op den weg vooral nuch terheid eischt. Hierna bracht „Sempre Avanti" eenige liederen ten gehoore, waar na de heer Toebes in een korte, krach tige rede de noodzakelijkheid van volko men nuchterheid bij het snelverkeer be pleitte. De beroepschauffeurs zoowel als heerrijders hebben bij het besturen van auto's, een groote verantwoordelijkheid op zich genomen, en mogen niet het gering ste van hun capaciteit inboeten, wat door het gebruik van alcohol, al is dit nog zoo weinig, gebeuren kan, dat heeft de practijk wel bewezen. Door het even te laat werken der her senen ten gevolge van alcoholgebruik kun nen menschenlevens gemoeid zijn. Daarna trad wederom „Sempre Avanti" naar voren, dat ook nu weer een daverend applaus in ontvangst had te nemen. Het tweede gedeelte van den avond was aan het Fordproduct gewijd en vóór het vertoonen van de film, werd door den heer Frank van de Ned. Ford Automobielfabriek een inleiding gehouden over de Fordfa briek te Detroit. Met deze film kreeg men een volledig overzicht van het Fordbedrijf en zag men van af de ruwe grondstof, het erts, tot aan het volkomen product, de Fordwagen, groeien. De Ford-motor-company heeft de be schikking over eigen grondstofbronnen, eigen transportmiddelen en fabriceert on geveer alle onderdeelen in haar groote fa brieken. Deze fabrieken omvatten nog meer producten dan auto's. Wij zagen de bijproducten van de cokesfabricage. waar van de voornaamste kunstmest, bijproduc ten van hoogovens, waaruit een zeer goede cement wordt vervaardigd. Kortom pro ducten, die men bij het auto-bedrijf niet zou denken. In de fabriek zelf maakten wij kennis met het bandsysteem, transport en montage op automatisch voortschul- vende banden; de menschen blijven rustig op hun plaats staan geven 100"/o van hun tijd aan de montage kunnen hierdoor een goed loon ontvangen en tevens kan de fa briek een kwaliteitsproduct tegen geringen prijs aan de markt brengen. Wanneer wij dan de gepoetste wagens van den band zien rijden, weten wy hierachter een or- -gaslsatfe die steeds paraat ls. VER. TOT BESTRIJDING DER T. B. C. Verbetering van den financieelen toestand noodzakelijk. De Vereeniging tot bestryding der Tu berculose te Leiden hield een algemeene ledenvergadering, waarin behalve statu- tenwyziging, als voornaamste punt op de agenda stond: middelen te bespreken om den financieelen toestand der vereeniging te verbeteren. De voorzitter deed mededeeling van den staat der financiën: het jaar 1933 begon reeds met een tekort over 1932 van ruim fa 800. terwyi de ryks- en provinciale sub sidies resp. f. 440 en f 200 lager waren dan in het vorige jaar. Einde October bleken de geldmiddelen in zooverre uitgeput, dat de vereeniging hoogstens haar verplichtingen ten op zichte van de uitgezonden patiënten nog kon nakomen, maar dat er van het uit zenden van nieuwe patiënten niets kon komen Het bestuur trad in onderhandeling met B en W. van Leiden, die tot tegemoetko ming bereid bleken door de helft van de terugbetaling van het renteloos voorschot op te schorten. Doch ook deze hulp kon geen afdoende verbetering brengen, daar de noodzakeiyke verlenging van den ver- pleegtyd van in Sanatoria opgenomen pa tiënten, dit bedrag reeds opeischte. De vereeniging is dus onmachtig, om de pa tiënten voor wie sanatoriumverpleging voor hun herstel noodzakelyk moet wor den geacht, uit te zenden. De vergadering besloot het bestuur op te dragen een beroep te doen op de bur gerij van Leiden. In verband met bovenstaand verslag van de Vereeniging tot Bestryding der Tuber culose komt het bestuur met het dringende verzoek aan de burgerij, van Leiden giften te willen storten op haar giro No. 45396. Het mag toch niet, dat patiënten, voor wie sanatoriumverpleging noodzakelyk is, op grond van geldgebrek, niet door ons kun nen worden uitgezonden. Ieder bedrag is welkom! HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijzigingen: Gebr. Schouten, Bloemmarkt 6, Leiden: groothandel in fruit en zuidvruchten. Bovengenoemde handelszaak is omgezet in een vennootschap onder firma, vennooten N. Schouten, Leiden en I. Neuteboom, Leiden. Servaas' Muziekhandel, Breestraat 102, Leiden; handel m muziek (bladpapier) en muziekinstrumenten en aanv. art. Bijvoe ging uitgeoefend bedryf verkoop van gra- mophoonplaten. Fa. J. de la Rie en Zonen, Clarasteeg 18, Leiden; rund-, kalfs-, lams- en varkens slagerij: fyne vleeschwaren, grossierderij in rund -en kalfsvleesch. Wyziging han delsnaam in W. F. de la Rie. OORLOGSSPEELGOED. In „In en om de School", maandblad van de afdeeling Leiden van den Bond van Nederlandsche Onderwyzers. wordt er in verband met het naderende Sint Nico- laasfeest tegen gewaarschuwd, om voor de jeugd tinnen soldaatjes. bommenwerDers, kanonnetjes en dergeiyk oorlogsspeel goed te koopen. In den ouderdom van 61 jaar is gis teren hier ter stede overleden de heer D. C. van Peype. adjunct-directeur der N.V. Leidsche Handelsvereeniging en gepension neerd kapitein der artillerie Bij beschikking van den Minister van Onderwys, K. en W. is mej. dr. S A. Kryn te Amsterdam tot wederopzegging toege laten als privaat-docent in de faculteit der letteren en wijsbegeerte aan de Ryksuni- versiteit alhier, om onderwys te geven in de Zweedsche taal en letterkunde. Naar wy vernemen heeft onze stad- r.oot, ir. L. van Gelderen, e.i., zich bereid verklaard op Dinsdag 28 November a.s., des avonds van 7.308 uur (onmiddellyk na het truinbouw-halfuurtje van den heer J, Jonker alhier) voor de microfoon van het Gemeentelijk Radio Distributiebedrijf eenige viool-soli ten gehoore te brengen. Zooais bekend is de heer v. Gelderen meerdere malen voor de A.V.R O. als so list opgetreden. Door de politie uit Hazerswoude en Zoeterwoude zyn hier ter stede aange houden de 24-jarige P. C. en de 20-jarige J. Z. als verdacht van diefstal met braak, gepleegd in een door studenten bewoonde schuit, liggende onder de gemeente Ha zerswoude. De dieven ontvreemdden een groot ge deelte van den inventaris, welke voorwer pen door de Leidsche recherche by een opkooper hier ter stede zijn opgespoord en in beslag genomen. Zooals reeds per advertentie in dit Blad is aangekondigd zal a.s. Zondag en Maandag in de Stadsgehoorzaal de eerste groote geluidsfilm van de Eidophon ,Das Mehr ruft", waarin de bekende fllmspeler Heinrlch George de hoofdrol vervult, wor de» vertoond, BINNENLAND. Tijdelijke korting op Indische pen sioenen voorloopig verslag der Tweede Kamer. (4e Blad.) Snelle vlucht van De Zilvermeeuw; het traject WaalhavenCroydon in 1 uur en 22 minuten. (Binnenland, 3e Blad.) Wijziging tarief van invoerrechten in Ned.-Indië; een wetsontwerp ingediend. (Binnenland. 3e Blad.) De heer Aalberse stelt voor het parle ment scherpere orde-maatregelen voor. (Binnenland, 3e Blad.) Knoeierijen in het Zuiden bij het ver- koopen van regeerings-koeien. (Gemengd, 3e Blad.) PijnenburgWals winnen de Amster- damsche Zesdaagsche. (Sport, 5e Blad.) BUITENLAND. Het Fransche kabinet Sarraut ten val gebracht. (Buitenl. en Tel., Ie Blad.) Tal van Marxisten in Duitschland ge arresteerd. (Buitenland, le Blad.) 50.000 Mark uitgeloofd voor het bewijs der juistheid der door de „Pctit Parisien" gepubliceerde documenten. (Buitenland, le Blad.) Het Rijksdagbrandproces voortgezet. (3e en le Blad.) DE ALGEMEENE TOESTAND. Fransche crisis. De documenten van de „Petit Parisien". De secretaris-generaal van den Volken bond Avenol heeft gisteren een onderhoud gehad met den Franschen en met den Engelschen gezant aldaar. Na afloop hier van werd Avenol door den Italiaanschen onderstaatssecretaris van buitenlandsche zaken en door Mussolini ontvangen. In verantwoordelijke Italiaansche krin gen is de verdaging der ontwapenings conferentie met voldoening ontvangen. Men hoopt, dat rechtstreeksch onderhan delingen tusschen de verschillende regee ringen tot een overeenstemming zullen leiden. Inmiddels is het Fransche kabinet Sar raut reeds weer gevallen na een zeer kortstondig bestaan van slechts enkele weken. Opnieuw over de financieele aan gelegenheden! Het zal moeilijk zijn om een krachtige regeering te vormen, dat staat vast. Wel loopen er opnieuw geruchten over bereid willigheid der socialisten toe te treden tot een combinatie-regeering met de radica len, doch dit blijft zeer twijfelachtig. Her- riot zou misschien de man kunnen zijn, die een uitweg zou kunnen vinden, doch hij voelt zich nog te zwak. De namen van Bonnet en Chautemps komen in deze om standigheden naar voren. Maar of dat blijvertjes zouden zijn.... De „Lokalanzeiger" neemt in zijn mor gen-editie, welke heden verscheen, zeer scherp stelling tegen de „onthullingen" van de „Petit Parisien". Het blad looft voor opheldering en het leveren van bewijzen voor het bestaan der beweerde documen ten een belóoning uit van 50.000 Rijks mark. Het blad schrijft: De uitgever looft de som van 50.000 rijksmark uit voor dengene, die het onom- stootelijk bewijs levert, dat de door de „Petit Parisien" gepubliceerde instructies over de doeleinden der buitenlandsche po litiek, welke instructies door een Ber- lijnsch propaganda-bureau aan alle Duit sche vertegenwoordigers in het buitenland zouden zijn doorgegeven, werkelijk in den gepubliceerden vorm en volgens den ge- publiceerden inhoud door een verantwoor delijke instantie van het Duitsche rijk zijn uitgevaardigd. Het bewijs moet door overlegging van het origineele document en van het daarbij behoorend materiaal geleverd wor den. Het onderzoek van het betreffende document en materiaal en de opgaven van beweerde bronnen zal door een neutrale commissie geschieden, welker beslissing in rechten bindend zal zijn. De commissie zal worden samengesteld uit drie politieke historici, n.l. een lid van het „Syndicat national des journalistes francais" en een lid van het „Reichsver- band der Deutschen Presse". De derde, die het voorzitterschap zal bekleeden, zal door het Scherl-Verlag benoemd worden. De besprekingen der commissie kunnen, wanneer de documenten en het overige beweerde bewijsmateriaal aanwezig zijn, plaats vinden in een neutrale stad buiten Duitschland. De beslissing hieromtrent zal genomen worden door de leden der com missie en dengene, die de uitgeloofde som yoor zich zelf zal opeischen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1933 | | pagina 1