Jaargang VRIJDAG 17 NOVEMBER 1933 No. 22597 lier bestaat alt VIER Bladea ISTE BLAD. ele Kennisgevingen. STADSNIEUWS. MUZIEK. Het voornaamste Nieuws van heden. EIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIENH per regel voor advertentiën uit Lelden en plaatsen „enrschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle [advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën tnd bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. maximum aantal woorden van 30. volgens postrecht. Voor eventueele opzending van 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchèque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANTJ Voor Leiden per 3 maanden f. 2.35; per weet f. 0.18 Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18 Franco per post f. 2.35 portokosten. jester en Wethouders van Leiden ir algemeene kennis, dat zij, ten [an de door de stichting „de [het perceel Hooigracht 31, al- Inden fancy-fair, voor 19 Novem- heffing hebben verleend van de „aline vervat in art. 2. sub a, Inkelsluitingswet 1930, S 460. A VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Burgemeester. I STRIJEN, Secretaris. November 1933. 1028 (ster en Wethouders van Leiden algemeene kennis, dat zij, uit- aanzien van de door de firma en Niermans, in het perceel No. 1, alhier, te houden boe- Fvoor 16, 17, 20, 21 22, 23, 24 en [bcr a.s., de eerste twee dagen tot i 9 uur, de overige dagen tot i 10.30 uur, ontheffing hebben jn de verbodsbepaling, vervat in b, van de Winkelsluitingswet VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Burgemeester. STRIJEN, Secretaris. 116 November 1933. 1003 ÊD. MIJ. VOOR TUINBOUW EN PLANTKUNDE. pishoudelijke vergadering. Leiden van bovengenoemde ppij kwam gisterenavond in llijke vergadering bijeen onder kchap van den heer Joh. Jonker, I ongesteldheid van den heer pc w n. voorzitter zich voor een lerstel van den heer Ballego had ken en den wensch geuit had, jrgadering een gezellig en prettig |ocht hebben, werden de notulen en ongewijzigd aangenomen, [ingekomen stukken was de lijst Iers voor het winterseizoen en een pn het bestuur van de afd. Apel- b het tekort van de gehouden felling mede te helpen dekken 1 verkoop van loten voor een te [erloting. Het bestuur kreeg vol- indien het dit wenschelijk acht, en voor de afd. aan te koopen. deed de voorzitter mededee- pij met den heer J. H. Smit in a.s. een causerie zal houden peelden over de tuinenwedstrij- verschillende woningbouwver- en dat van de sprekerslijst zal •genoodigd de heer J. Sipkes om Maart 1934 een lezing te hou- pijn tuinbouwstudies in en door n nieuwe leden te balloteeren de heer Jonker er hierna toe namens den afgevaardigde, den Ballego, verslag uit te brengen prhandelde in de Alg. Verg. te pn. waaruit bleek dat er een •emming geheerscht had. Het bij aag door den heer Ballego ter prachte vernielingsproces van de de zeedistel vond krachtige ng van den heer de Boer, voor- de afd. Noordwijk en den heer Nes te Apeldoorn, hetgeen als dat het nu de volle aandacht TB. heeft, dat zeer zeker geen onbeproefd zal laten om te 'an deze vernieling zoo spoedig n einde te maken. Hierdoor i discussie over de cultuur van |°rn, welke uitvoerig behandeld lauze brachten eenige leden ver ier de werking van aan hen uit- ponsters van de hulpmest Nitro ïenaardig was het dat de mee- ■pr uiteen liepen. Bij den een Citaten nihil, bij den ander IJ'J den derde zelfs uitmuntend, gan men wel aannemen dat het e nulpbemesting is voor snel- Ijenjarige gewassen. 'Werd door verschillende leden i h?v r medeeedeeld over de ïn h ^aaPsche bolgewas Nerine de volgende vergadering al- EwS? een Partijtje Succulenten lp* /santhen> welwillend door Pn afgestaan, onder de aan- verloot. I vraag herinnerde de voorzit- ^anpidaatstelling voor twee tc oestuui- en bracht dank aan der Planten. fl°GEN-VEREENIGING. u' '8n de Indologen-Vereeni- In*15 v°l?t samengesteld: I. I Oh'!05" Vermeulen, ab- quaestor; K, E. O. or I en A. Stolk. assessor II. ST. NICOLAAS. Gisteravond vergaderde de St. Nicolaas- Commissie voor de Openbare School met haar staf van medewerksters en mede werkers in 't Nut voor 't Algemeen. De vergadering werd beheerscht door een zeer opgewekten geest. Met enthousiasme is er gewerkt met de boekjes met Sinter klaasversjes. Nog moeten er eenige adres lijsten afgewerkt worden, waarvoor de Commissie gul de volle medewerking vond. Aan de Ouders, waarvan een kind aan den intocht kan deelnemen zal een mede- deeling worden gezonden, met een bewijs van deelneming. Het laatste moet zichtbaar gedragen worden. De leiders ontvangen eveneens zoo'n bewijs gewaarmerkt met een L. Verschillende Sub-Commissies wer den gevormd. Het belooft een middag van kinder vreugde te worden, de Zaterdagmiddag van den 2en December. Nog een flinke duw en het succes is verzekerd. Het gironummer van de Commissie is 77032. Het adres van den Secr.-Penn. I. van Weerlee, Buitenruststr. 4. DE NIEUWE NATIONALE PARTIJEN EN HET LIBERALISME. Propaganda-rede van prof. dr. B. D. Eerdmans. Op uitnoodiging van de Leidsche Libe rale Studenten-Vereeniging en den Bond van Jonge Liberalen, afdeeling Lelden heeft gisteravond in een der zalen van hotel „Den Burcht" prof. dr.. B. D. Eerd mans, oud-lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal een propaganda-reae gehouden over „De nieuwe nationale par tijen en het liberalisme." Na een kort welkomstwoord van den voorzitter van beide vereenigingen, den heer Liezenberg, waarin hij opwekte tot handhaving van de zoo moeizaam verkre gen geestelijke vrijheid, verkreeg prof. Eerdmans het woord. Deze wees er allereerst op hoe in de na- oorlogsche jaren onder den drang der be zuiniging verschillende partijen ontston den, welke zich mengden in den stembus- i strijd. Tot die partijen rekent spr. ook Na tionaal Herstel, dat er bij de jongste ver- 1 kiezingen in slaagde een Kamer-zetel te veroveren. Andere partijen, welke met Nat. Herstel niet op één lijn zijn te stellen, zijn de diverse fascistische organisaties, die zich nochtans aandienen als nationale partijen. Deze laatste ontleenen hun bestaans recht aan het Italiaansche fascisme, waarin geen plaats is voor geestelijke vrij heid. Politieke programma's hebben niet zoozeer hun aandacht als wel het leveren van critiek op bestaande toestanden. Daarnaast noemt spr. de nationaal-socia- listische beweging onder leiding van ir. Mussert. Zij alle streven naar een andere orde in het staatsbestel, naar een dictato riale macht met afschaffing van het par lementarisme. Spr. ziet in de opkomst der fascistische gedachte niet anders dan een bewijs van de noodzakelijklieid eener po litieke reformatie. Door een slap regeeringsbeleid en een wedstrijd om de stemmen der massa zijn gezonde politieke beginselen in het par tij bewustzijn van velen verdwenen en is een staatkundige noodtoestand ontstaan. Naast de politieke partijen van vroeger, welke in de allereerste plaats 's lands be lang behartigden, kwamen andere, die de belangen van bepaalde groepen op den voorgrond plaatsten. De katholieken hebben het voorbeeld ge geven in he streven om de samenstel ling van commissies en ambtenarenkorps een weerspiegeling te doen zijn van de politieke constellatie en de sociaal-demo craten volgden maar al te graag. Dat daarbij de bekwaamheid van de candidaten niet altijd den doorslag geeft is een uitwas, welke In toenemende mate in ons land te constateeren valt. De re geering verzuimde in de laatste 15 jaar krachtig in te grijpen tegen het drijven in het eigen belang van bepaalde groepen. Deze toestand werd nog vereigerd door de concurrentie van Katholieke Sociale Actie en moderne vakbeweging. De rijksuitgaven stegen gedurig, doch een algeheele reorganisatie van het staats bestel bleef achterwege; kortom de staat bleek niet langer in staat te zorgen voor het algemeen belang. De goede zijde van het optreden der na- tionaal-fascistische schakeeringen noemt spr., dat het regeering en politieke par tijen tot een bezinning noopt, welke hoog noodig was. Spr. kan zich voorstellen, dat personen, die geen eigen politiek stand punt innemen, worden aangetrokken door de leiders, die momenteel optreden en streven naar verandering in het huidige stelsel Theoretisch moge een liberaal een goed fascist en voorstander der dictatuur Kunnen zijn immers het liberalisme er kent geen anderen regeeringsvorm dan de vrijheid, bepaald door het belang van het volk in de practische politiek zullen zij toch moeilijk kunnen samengaan. Spreker schetste vervolgens het verschil tusschen het Italiaansche fascisme, dat het volk wil bevrijden van zijn zwakheden en de Duit- sche volksbeweging, welke speculeert op de slechte eigenschappen van de massa (jodenhaat. Duitsche trots, aanwakkering van het gevoel internationaal achteruit gezet te worden.) Beide bewegingen zullen naar sprekers meening. op Hollandschcn bodem niet kunnen aarden. De Nederland- der wil zich wel degelijk onderwerpen aan orde en tucht, doch hij moet de redelijk heid er van kunnen begrijpen. Als de overheid voortgaat en spr. hoopt dat van ganscher harte de zieke plekken in onze samenleving uit te snijden is er geen reden om zoo ingrijpende wij zigingen aan te brengen als de fascisti sche bewegingen wensch en. Ongetwijfeld heeft het liberalisme in 't verleden zijn fouten gemaakt, zoowel ten aanzien van het kerkelijke als ten op zichte van het maatschappelijke. Het is o.a. prof. Cort van der Linden ge weest die zich heeft opgeworpen als voor stander van een doctrmair liberalisme, dat met eigenlijk liberalisme niets uitstaande had en die daardoor mede oorzaak is ge weest, dat de confessioneele groepen zien afscheidden. Dit beteekende een verlies, dat slechts voor een deel kan worden her steld en voor het overige hoogstens in samenwerking met anderen zooveel mo gelijk van zijn nadeeligen invloed kan wor den ontdaan. Daarbij dient het liberalisme meer be dacht te zijn op kloeke handhaving der liberale beginselen van ons staatsbestel dan op vriendelijke en zachtmoedige verhou dingen tegenover andere partijen in ons parlement. Wat wij noodig hebben is een sterk li beraal voelen als ondergrond voor het toe komstige Nederlandsche staatsbeleid in samenwerking met andere partijen, die net Huis van Oranje als middelpunt der con- stitutioneele monarchie willen stellen. Na de pauze was er gelegenheid tot vragen stellen, waarna de vergadering door den heer Liezenberg onder dank aan den spreker werd gesloten. FEESTVERG ADERING GEHEELONTHOUDERSBOND. Bovengenoemde vereeniging belegde gis teravond een feestvergadering in het ge heelonthouderskoffiehuis Mastrigt. Nadat de voorzitter Neuteboom deze ver gadering had geopend, en alle aanwezigen hartelijk had verwelkomd, was de beurt aan het clubbelmannenkwartet „Sempre- Avanti", dat eenige zeer verdienstelijk ge zongen nummers ten beste gaf. Hierna zette Bondsvoorzitter Martinus in een gloedvolle rede het gevaar van het alcohol gebruik uiteen. Vooral waarschuwde spre ker tegen de z.g. matige drinkgewoonte, er op wijzende dat de grootste drankslaaf, ook geprobeerd heeft, om matig te blijven. Nadat het dubbelmannenkwartet nog eeni ge nummers ten gehoore had gebracht, sloot voorz. deze vergadering. Hij was de tolk van iedereen toen hij Sempre- Avanti en spreker Martinus bedankte voor hun kunstgenot en gloedvolle rede. Hierna bleef men bij een dansje nog een uurtje gezellig bij elkaar. N. C. G. O. V. EN DE SCHAKEL. Propaganda-avond in Staalwijk. Gisteravond hield de Ned. Chr. Geheel- Onthouders-Ver. met haar onderafd. .De Schakel" in gebouw Staalwijk waar geen plaats onbezet bleef, een propaganda-too- ne el-avond. De tweede voorzitter de heer J. H. Bal- kestein sprak een kort welkomstwoord, waarin hij de groeten overbracht van den voorzitter, ds. D. Kuilman en er op wees, dat het noodig is, dat wij ons tegen de drankgewoonte stellen. De heer Wijnand Scherens. hoofdbe stuurder van de Schakel sprak hierna een enthousiast prooagandawoord, waarin hij deed uitkomen dat er voor de Christen gemeente een taak ligt om zich te weer te stellen en den strijd aan te binden tegen de alles verwoestende drinkgewoonten. Voorts toonde spr. aan dat op formeele gronden de geheel-onthouding dient voort gezet te worden en op practische gronden is te verdedigen. De Schakel, de vereeniging waarin de Christelijke jeugd is ondergebracht, wil in de allereerste plaats door het drankmis bruik te bestrijden iets doen in het Ko ninkrijk Gods. Zij wil dienen omdat de liefde van Christus dwingt. De geheelonthouding aldus eindigde spr. is urgent en uitsloeisel van de beginselen waarop wij staan. Ds. Kiehl, Herv. pred. te Hazerswoude, voerde na de pauze het woord. In een be zielende toespraak zette spr, uiteen, waar om de drankbestrijding gevoerd wordt: Omdat het moet. Bij de verdere ontvou wing hiervan wees spr. er op, dat het bij den oprechten drankbestrijder is een blij moedig moeten, dat wil het goed zijn. zal zijn een mogen werken in den strijd tegen het alcoholisme. Door eenige leden van de Schakel werd zoowel voor als na de pauze een tooneel- stukje opgevoerd. Gaf het eerste stukje „In den Schilderswinkel" een goeden in druk van de standvastigheid van een jon gen geheelonthouder, het tweede liet zien, gelijk de naam al uit wees, „Cijfers die schreien van pijn." De avond werd op de gebruikelijke wijze gesloten. o MILITARIA. Bij Kon. Besluit is de reserve 2de luite nant P. Steinz van het 4de reg. infanterie benoemd tot reserve le luitenant. Voorts zijn de reserve-kapitein H. J. J. J. van Deventer en de reserve eerste luitenant J. G. Kruyff, beiden van het 4e R. I. overge plaatst bij het regiment grenadiers en de reserve kapitein C. M. Bogert hij het regi ment Jagers. RESIDENTIE-ORKEST. Meenden we den vorigen keer ons defi nitief oordeel over den Hongaarschen gastdirigent Eugen Szenker te moeten opschorten, totdat we andermaal onder zijn directie een programma zouden hoo- re'n uitvoeren, d:e gelegenheid heeft zich spoedig voorgedaan, nu het tweede Leid sche abonnementsconcert wederom gedi rigeerd werd door den heer Szenkar. Had deze ten overstaan van het Leidsche pu bliek reeds den eersten keer, meenen we, het pleit gewonnen de overgroote op komst van gisteravond bevestigt dit voor zooveel noodig wij kunnen thans onze volledige instemming daarmee betuigen, nu we werken hebben gehoord, waarvan men niet kam zeggen dat ze tot de rubriek dirigentenmuziek behooren. Er veeleer vrij ver van afstaan, niettegenstaande zoowel Berlioz' ouverture „Benvenuto Cel lini", als Brahms' tweede pianoconcert en Schuberts C dur symphonie tot de goede bekenden in de concertzaal kunnen wor den gerekend. Deze drie stukken liggen, elk op zijn eigen wijze, binnen het terrein der zuivere, in den zin van innerlijke, muziek. En hiernaar ging in 't bijzonder ons verlangen uit. Eugen Szenkar. Szenkar is naast de uitnemende tech nicus ook de gevoelige musicus. Wat er aan rijk bloeiend leven in de drie ge noemde partituren is opgeborgen, heeft hij ons geopenbaard in volkomen stellig heid. Dat hij de werken door en door kent wederom dirigeerde hij de orkestnum mers uit het hoofd laten we daar, al dwingt het op zichzelf respect af, maar hij beleeft ze ook en. waar het vooral op aankomt, doet ze den gevoeligen toehoor der beleven. Hij is een voortreffelijk ver tegenwoordiger van het waren dirigenten - ras, dat zuiver en eenvoudig muzikale schoonheid brengt uit het volle hart. In dit oordeel is verondersteld persoonlijkheid, karakter. Die uit zich hier vooral in het hebben van een eigen visie. Niet zoozeer in den zin van een tastbare originaliteit in de opvatting der werken wat veelal minder is dan het lijkt maar dat zijn visie, zijn voorstelling inderdaad de zijne is. Zonder zich om de originaliteit te be kommeren. Dat zijn de eenvoudigen en die volgen we gaarne omdat ze ons over tuigen. Brahm's B dur klavierconcert. Myra Hess aan den vleugel. We kennen de geniale pianiste als ideale vertolkster van fijne, zinrijke Mozart-concerten. Brahma is, daarbij vergeleken titanenwerk. Hoe zou dat deze zoo delicate pianiste liggen? Laat ons, voor den ouderen lezer, zeggen dat Myra Hess getoond heeft Thérèse Careno te kunnen zijn; voor den jongeren willen we ze, voor Bramhs. gelijk stellen met Elly Ney. Want deze beiden vertegen woordigen de brute kracht onder het vrouwelijk pianistendom. Myra Hess heeft zich van een zijde getoond, die we nog niet van haar kenden Zij is fysiek tegen de geweldige pianopartij opgewassen. Met welk een ijzeren greeD liet zij den vleugel donderen en razen! En hoe schoon bleef toch nog de Steinway klinken, doordat schijnbaar althans noor zekere kracht in reserve bleef. En waar Brahms zingt ook dit doet de meester in deze symohonie met klaviersolo. die uit alle tegenstellingen van een menschenleven is ongebouwd^ daar is Myra niet minder dan aanbid delijk. Schooner auditie van het oracht- werk dan we gisteravond van Mvra Hess met Szenkar en het Residentie-orkest hebben geboord, is eenvoudig niet denk baar. Dat is een samen-musiceeren ge weest van de allerhoogste orde. De zaal was in extase. Myra He.ss kreeg prachtige bloemen. Na de pauze Schubert C dur. Door Szenkar prachtig gedirigeerd' voortreffe lijke klankverzorging; minutieuse afwer king van het detail: strakke houding van de groote lijn; sprekende tegenstelling der contrasten zonder in overdrijving te val len: rationeele opvatting van dynamische en agogische accenten, ziedaar eenige der meest op den voorzrond tredende elemen ten van zijn dirigeerkunst. En ons eminente orkest was op zijn allerbest; ln volmaakt accoord met den dirigent En het werk zelf? Staat het bij de Unvollen- BINNENLAND. De Tweede Kamer keurt de opheffing der Gezondheidscommissies goed (Parlem. Overzicht, 4e Blad). Wetsvoorstel tot uitbreiding van Rotter dam; opheffing van Pernis en Hoogvliet (Binnenland, 3e Blad). Het zou in 't voornemen der regcering liggen den openingstijd voor winkels op Zondag van 4 tot 6 uur te verlengen (Bin nenland, 3e Blad). De bezuiniging op onderwijs; minister Marchant verdedigt zijn beleid (Kerk en School, 3e Blad). Straffen inzake het ontgroeningsincident te Utrecht (Kerk en School, 3e Blad). Ernstig auto-ongeluk bij Tietjerkstera- deel; twee dooden en drie gewonden (Gen mengd 3e BI. en Laatste Ber., le Blad). BUITENLAND. Engelsche en Fransche ministers komen naar Genève (Buitoni., le Blad). Rechtstreekschc besprekingen tusschen Duitschland en Polen (Buitenl., le Blad).. De erkenning der sovjets door Amerika te verwachten (Buitenl., le Blad). De nieuwe Duitsche strafwetgeving (Buitenl., le Blad). dete ten achter? We kunnen het niet in zien. En te lang? Dat kan men tegen woordig. nu Bruckner en Mahler ons op dit punt hebben onderricht, ook moeilijk meer volhouden. Szenkar en het orkest hebben met dezen Schubert triomfen gevierd. Vermelding verdienen de heeren Van Isterdael voor zijn fraai gespeelde cello solo in het Andante van het pianoconcert en Stotijn voor zijn magnifieke solo in Berlioz' ouverture. Een compliment, dat we den vorigen keer al hadden moeten maken, mag niet onthouden worden aan den administra teur van het orkest voor de stijlvolle en mooi verzorgde programma's met leer- zamen verklarenden tekst, die we dit jaar krijgen. Ze zijn het bewaren, en dus den prijs, waard De Steinway-vleugel was uit de maga zijnen van de firma C. C. Bender, alhier. NIEUWJAARSWENSCHEN VOOR HET BUITENLAND. De Directeur van het P.T.T. Kantoor alhier maakt bekend, dat, op de hier onder vermelde bestemmingen nog voor lJanuari 1934 te bereiken, de correspon dentie uiterlijk als volgt moet worden ter post bezorgd. Curaccau (Willemstad). 12 December 9 50 uur, gewone mail. 14 December 19 uur, luchtpost. Ned. Indië (Medan Batavia) 1 December 2 40 uur, Zeepost. 7 December 2.40 uur Gewone Mail. 20 December 10 uur. Luchtpost. Suriname (Paramaribo) 12 December 2.40 uur, Gewone Mail. 16 December 19 uur, Luchtpost. Vereen. Staten (New York) Amerika. 21 December 19 uur, Gewone Mail. Zuid Afrika (Kaapstad. Johannesburg) 7 December 20.30 uur, Gewone Mail. 20 December 19 uur, Luchtpost. Zuid Afrika (Kaapstad) 21 December 2.40 uur, Luchtpost. De overtochtsduur is berekend tot de plaatsen achter de landen vermeld. Voor verder gelegen bestemmingen is in het algemeen verzending met een vroegere gelegenheid gewenscht. De verzending per luchtpost werd alleen opgegeven, wanneer daarmede later dan de gewone mail nog de bestemming op tijd bereikt kan worden. De vermelde tijdstippen hebben betrekking op de laatste lichting van het hoofdkantoor. Vroeg tijdiger terpostbezorging verdient aan beveling. o ERNSTIGE AANRIJDING. Gistermiddag omstreeks halfvier is onze stadgenoot de 46-jarige fabrikant J. C. S. Jr., op den Rijksstraatweg te Wassenaar, toen hij, komende uit den Maaldriftschen weg, op zijn rijwiel de straat wilde over steken. aangereden door een personenauto bestuurd door den heer H. uit Deventer. De autobestuurder deed alle moeite om een botsing te voorkomen, doch tevergeefs. Met een hersenschudding, een gebroken linkeronderbeen en een hoofdwonde is heti slachtoffer, nadat dr. Hubbeling de eer ste hulp had verleend, in zorgwekkenden toestand naar het Academisch Ziekenhuis alhier vervoerd. DE ARBEIDSBEURS. Op den 16en November 1933 waren 3128 .Cv. j. 3682) werkzoekenden ingeschreven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1933 | | pagina 1