Jaargang WOENSDAG 15 NOVEMBER 1933 No. 22595 eerste blad. STADSNIEUWS. MUZIEK. Het voornaamste Nieuws van heden. EIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIEN0 per regel voor advertentie n uit Lelden en plaatsen agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentlën muitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. (een maximum aantal woorden van 30. volgens postrecht. Voor eventueele opzending van 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voo» Directie en Achninistratie 2500 Redactie 1507, Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus Na 54. PRIJS DEZER COURANT» Voor Lelden per 3 maanden f. 3.95; per week f. 0:11 Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.1S Franco per post f. 2.35 portokosten. nmer bestaat uit DRIE Bladn c J. wijnaendts francken. Drukbezochte receptie, gelegenheid van zijn 70sten ge dag heeft dr. C. J. Wijnaendts ken, bekend letterkundige, gister- je in Huize Bruyns een drukbezochte He gehouden. Ier de talrijke aanwezigen merkten Z-Ex. Staatsraad mr. j. Limburg, ir. Van Blom, prof. Eerdmans, luit.- |el Wijnaendts, mevrouw Serrurier, dr. Knappert, prof. dr. Ovink en jeno ie, den heer Tjeenk Willlnk, Tl. van Schaik—Dobbelman, namens (erecniging Onderlinge Vrouwen- ning^ de heeren a. j. Bothenius eer H. J. Damsté en G. Heynsius, de Mij. van Ned. Letterkunde, Van TwistSchmidt Emsthausen B3 de Vereeniging voor Wijsbegeerte, l L. Gars de Gubernatls en de heer F. Margadant namens de Stichting j Kweekt Kennis, jhr. mr. j. J. von fiat namens de Ver. v. Wijsbegeerte jchts, de heeren G. H. Meijer en W. l der Tak namens het Spinozahuis te irg. mevr. KernSalomons, mr. dr. fvan Strijen, secretaris der gemeente dr. C. de Jong, conrector van het J2sium alhier, den heer J. G. Brouwer piden heer en mevr. De RanitzVan nog vele anderen, jler mocht de jubilaris nog zeer vele lelijke en telegrafische gelukwen- lin ontvangst nemen, terwijl ook een luntal bloemstukken getuigenis af- 1 tan de sympathie, welke dr. Wij- feiFrancken in breeden kring geniet. K-JARIG JUBILEUM VAN „PNIËL" Teestavond in het Wijkgebouw. «avond is met de bezoekers van de ngen en van de Marmenavonden iraere belangstellenden in het Wijk- Pniël het veertigjarig jubileum (lil wijkgebouw herdacht, ijkpredikant, dr. J. Riemens, gaf aan igm van den avond een historisch kht van den arbeid gedurende de lopen veertig jaar in dit wijkgebouw it. Uitvoerig stond spr. stil bij de e zestien jaar, de jaren dat hij in dit pbouw zijn werk, dat door Gods Be rijkelijk gezegend werd, mocht ver- pn. Spr. beëindigde zijn betoog met lensch, dat de Pniël-gemeenschap be- (jgd moge worden tot eer van Jezus en Zijn Kruis, aanleiding van Gen, 32 2430 te worsteling", de geschiedenis waar pet wijkgebouw zijn naam te danken i hield dr. Riemens een korte bijbel- li Bij de ontvouwing van dit Schrift- pjte wees spr. er op, dat Pniël het ge ls van een aanhoudend gebed. On- allen tegenstand zal God komen en werk in stand houden. Eenmaal zal eerlijkheid Gods geopenbaard worden lallen, die gelooven. j den tusschenzang begon het feeste- Ipaeelte van dezen avond. Allen wer- jjetracteerd op koffie met gebak, ter- ais „extra attractie" de aanwezigen hun wijkpredikant, dr. Riemens, luis- ,mah dr. Riemens. Hoe kon dit? der belangstellende gemeenteleden onlangs de rede van dr. Riemens over P de Zwijger, uitgesproken in de jandsche Kerk, opgenomen op een ploonplaat Dat dit een aardig mo- was, laat zich begrijpen. Verder i» .bijeenkomst afgewisseld met muziekstukjes, aan het einde waar- fcomtter een slotwoord sprak. o S. S. R. Iet bestuur der Soc. Stud. Ref., afd. is voor het vereenigingsjaar 1933- an volgt samengesteld: ■tis ^ndel- praeses, P. J. Smink, lij fkhdriklaan 7, Oegstgeest; lwv t w'.quaestor. L. W. J. Bouhuys, I 1 MeJ- W. A. Flinterman, asses- DE EGYPTISCHE VOORSTELLINGEN VAN DE ZON EN VAN DEN ZONNEGOD. Lezing van dr. W. D. van Wijngaarden. In het Rijksmuseum van Oudheden hield gisterenavond dr. W. D. van Wijn gaarden een lezing over dit onderwerp. De groote beteekenis, welke de zon heeft voor het leven der bevolking van het Nijldal heeft haar er reeds vroeg toe ge bracht dit hemellichaam nauwkeurig gade te slaan. Aan den loop der zon ontleende zij reeds vroeg de begrippen van jaar, jaargetijde en van dag en nacht. Op de monumenten wordt de zon door de Egyp- tenaren sinds oude tijden op zeer ver schillende wijzen voorgesteld, soms dooi een eenvoudige schijf, al dan niet van uraeusslangen of een stralenbundel voor zien, soms door een gevleugelde zonne schijf. Drager van de kracht van de zon is voor de Egyptenaren altijd een god. De zonnegod staat aan de spits der goden, maar het aantal namen en gestalten, waaronder men zich den zonnegod voor stelt, is zeer talrijk en uiteenloopend. Vaak dragen de gestalten, die den zonnegod voorstellen, koppen van heilige dieren. De meest gewone naam voor den zonne god is Re, voorgesteld als mensch met sperwerkop; daarnaast vindt men als namen voor den zonnegod Horus of Ha- rachte, die gedacht wordt als een sperwer langs den hemel te vliegen; Chepra, den jongen zonnegod van den morgen, voor gesteld door een kever, en Atoem, de als grijsaard gedachte avondzon, altijd in men schelijke gedaante afgebeeld. Tijdens het Nieuwe Rijk is Amon, de god van Thebe met den zonnegod vereenigd en de eere, dienst van Amon-re is over het geheele land verbreid. Amenhotep IV heeft ge tracht zijn naam en dienst uit te roeien en te vervangen door den naam en den dienst van Aton, de zon als schijf, die stralen uitzendt, welke in handen ein digen, zonder mensch- of diergestalte. Deze poging mislukte en Amon-re her kreeg zijn plaats als koning der goden. In latere tijden wordt de dienst van den zonnegod sterk verdrongen door dien van Osiris, den god der dooden. Geheel uiteenloopend zijn ook de Egyptische voorstellingen omtrent het ontstaan van de zon en van den loop van de zon langs den hemel. De jonge zonne god zou geboren zijn uit een lotusbloem of uit een ei, dat in een nest op den oer- heuvel had gelegen, of hij zou door de hemelgodin in de gedaante van een vrouw of van een koe ter wereld zijn gebracht. De zon zelf zou ais een sperwer langs den hemel vliegen, of ais een bal door een kever voortgewenteld worden, of zij zou in een boot over den hemeloceaan varen. Men onderscheidt daarbij den tocht langs den daghemel en dien Langs den nacht hemel. Op haar tocht langs den daghemel overwint de zon de Apophis-slang, die zich tegen haar verzet, op haar tocht langs den nachthemel ontmoet de zonnegod talrijke j demonen, die hem bedreigen. Maar dit I alles komt de god te boven en eiken mor- gen begint hij opnieuw in het Oosten zijn kringloop. i In de Egyptische kunst keert de zonne- schijf als ornament telkens terug. Goden, I godinnen, koningen en koninginnen dra- 1 gen kronen, welke met een zonneschijf i versierd zijn. De zonnegod was dan ook de aangewezen beschermer van den koning, die van ouds zoon van Re genoemd worot. Aan plaatsen van vereering heeft het dezen god dan ook nooit ontbroken. Te Heliopo- lis, Memphis en Edfoe zijn tempels voor hen gebouwd. Talrijk zijn ook de zonne- hymnen. welke den zonnegod verheer lijken als schepper en onderhouder van wereld en leven en waaruit ten overvloede blijkt, dat geen god voor de Egyptenaren hooger stond dan de zonnegod. tgenavr^S Residentie-orkest op -S, de gjaniste Myra Hess, LAHAD DATU CULTUURMIJ. In de gistermiddag in café-restaurant „In den vergulden Turk" gehouden alge- meene jaarlijksche vergadering van aan deelhouders van de Lahad Datu Cultuur Maatschappij, werd na opening der ver gadering kennisgenomen van het jaarver slag over 1932. De winst- en verliesreke ning over 1932, welke sluit met een na- deelig saldo van f. 10.363 en de balans per 31 Dec. 1932 werden goedgekeurd. Voorts werd besloten het bedrijfsverlies ad f. 10.363 over te boeken naar de nieuwe rekening, waardoor het totale verlies der maatschappij per 31 Dec. 1932 bedraagt f. 50.736. De voorzitter, de heer E. Kol gaf hier na een nadere uiteenzetting van den toe stand en van de reconstructie-voorstellen van het bestuur, welke verwerkt zijn in de statutenwijziging, welke op deze vergade ring niet behandeld kon worden, daar het vereischte kapitaal niet vertegenwoordigd was. Op 28 Nov. a.s. zal een tweede ver gadering gehouden worden. Wat de reorganisatie-voorstellen betreft deze beoogen een reductie van het gewoon geplaatste kapitaal tot 10»/o; daartegen over staat dat alle bankschulden en cre diteuren op voor de Maatschappij voor- deelige wijze in inkomsten obligaties en aandeelen worden omgezet. De voorzitter wees er op dat, voor zoo ver de voorraad strekt, door de aandeel houders een deel van de hypothecaire in komsten-obligaties op gunstige condities kan worden overgenomen. Gelegenheid tot eventueele deelneming van aandeelhou ders bestaat tot 28 Nov. as. Dr. S. Th. Holst Weber, werd als com missaris herkozen. VER. VAN DEN HANDELDRLTVENDEN EN INDUSTRIEELEN MIDDENSTAND. De jaarvergadering. In het café-restaurant „In den Vergul den Turk" heeft gisteravond de Vereeni ging van den Handeldrjj venden en Indus- strieelen Middenstand onder leiding van den heer C. Ponsen haar jaarvergadering gehouden. In zijn openingsrede wees de heer Ponsen er op, dat de crisis een in grijpen van den middenstand steeds nood zakelijker maakt. Opdat er niet meer sprake zal kunnen zijn van enkelingen, maar van sterke groepen, die elkaar dan moeten zoeken en zullen vinden, is het de plicht van eiken middenstander thans meer dan ooit tevoren zich te organisee- ren. Voorts memoreerde spr. de actie van den Koninkl. Middenstandsbond met als hoogtepunt de enthousiaste demonstratie in Den Haag en wees er op, dat het hui dige werkprogram duldt op een volkomen bewustzijn van de zware taak. In Leiden bestaat het enthousiasme nog steeds niet; de actie moet hier dan ook niet uitgaan van een enkele vereeniging, maar van de Middenstandscentrale. Vervolgens somde spr. de verschillende euvels op welke den middenstand belagen en belaagd hebben; o.a. de sociale lasten, den verkoop van overheidswege, de vliegende winkels, het automaten- en cadeaustelsel, met als grootste euvel de onderlinge verdeeldheid 'bij soortgelijke zaken. Nog waarschuwde spr. ten sterkste voor de middenstands- programma's van sommige politieke par tijen; deze zijn het best te vergelijken met het zoet geroep van den vogelaar. Door den middenstand te sluiten en slechts na keuring door vaklieden het openen van een winkel of magazijn toe te slaan, door een drachtig samen te werken zal de midden stand den strijd tegen het groot-kapitaal met zijn warenhuizen en filiaalzaken en tegen de coöperaties met succes kunnen voeren. Nadat de notulen der vorige vergadering waren goedgekeurd, deed de secretaris, de heer P. J. van der Zanden, mededeeling van de ingekomen stukken, welke voor kennisgeving werden aangenomen, waarna de voorzitter enkele mededeelingen deed betreffende interne kwesties Uit het uit gebreide jaarverslag, dat vervolgens werd uitgebracht en goedgekeurd, memoreeren wij, dat het ledental in het afgeloopen jaar iets vermeerderde. Bij verschillende belangrijke gebeurtenissen te Leiden en omgeving deed de vereeniging zich verte genwoordigen of van haar belangstelling blijken; de Winkelweek werd wederom een groot succes. Met een opsomming van de verschillende tot stand gekomen of nog in studie zijnde wetsontwerpen, waaraan de Koninkl. Middenstandsbond medewerkt, sluit het jaarverslag. De rekening en ver antwoording van den penningmeester, den heer W. Brouwer, sloot met een batig saldo van f. 961.39 en werd op voorstel van den heer Zandvoort sprekende namens de kascommissie onder applaus goedge keurd. Benoemd werd vervolgens de kas commissie voor het loopende jaar, waarna de heer E. Loeb uitgebreide verslagen uit bracht van het congres te Vlissingen en Amsterdam. Waar van de bibliotheek nog steeds zoo goed als geen gebruik werd ge maakt was het verslag van den bibliothe caris, den heer J. Geytenbeek, kort In verband met het vergevorderde uur het was inmiddels half twaalf geworden werden het verslag van het incasso-bureau en de bestuursverkiezing tot een volgende vergadering aangehouden. Te ruim twaalf uur werd de vergadering gesloten, nadat bij de rondvraag verschillende interne kwesties waren besproken. KUNSTKRING „VOOR ALLEN." KEITH FALKNER. HORTUS BOTANICUS. Het bestuur van de „Stichting tot Be vordering van de Belangen van den Hortus Botanicus te Lelden" heeft weder om voor hare leden een mooi en belang wekkend winterprogramma samengesteld: Op Vrijdag 24 November a.s. voordracht van den heer Doorenbos uit Den Haag over: „Onze Houtgewassen in den winter". In Januari: filmprojectie van slijm, zwammen, mossen en zoutorganismen. In Februari: Tentoonstelling van mossen varenplanten en zomerdauw. In Maart zal een verloting plaats heb ben voor de leden van de Hortus-Stichting van overcomplete Kas- en Kamerplanten. Voorts zal tegen het voorjaar nog een rondwandeling door den Hortus plaats vinden onder deskundige leiding. Zij, die zich als lid wenschen op te geven voor het jaar 1934, worden verzocht dit te berichten aan de secretaresse van de Stichting, Witte Singel 17, en kunnen dan alle wintervoordrachten nog bijwonen. AANBESTEDING. De garnizoenscommandant heeft heden op zijn bureau in de Doelenkazerne in het openbaar aanbesteed de levering van versch inlandsch rundvleesch en van ge rookt- en pekelspek voor de soldatenme- nages te Leiden over het eerste halfjaar 1934. Er was als volgt ingeschreven: fa. C. van Mastrigt, alhier, rundvleesch 47'/i ct.; fa. G. W. Zandvoort, alhier, rund vleesch 54 ct gerookt spek 79 ct., pekel spek 79 ct., fa S. W. Marsman, alhier, rundvleesch 52 ct., alles per K.G. De le vering werd behoudens toestemming van den minister aan de laagste inschrijvers gegund. Keith Falkner. Het ijverige bestuur van onzen zoo zeer gewaardeerden Kunstkring behoeft er geen spijt van te hebben, dat het den Engel- schen baszanger Keith Falkner in onze con oertzaal heeft geïntroduceerd. Stem, voor dracht en programma, de componenten van den geslaagden liederenavond. ze wa ren van dien aard dat ze de vele toehoor ders. ten einde toe. volkomen hebben ge boeid En terecht. De stem heeft een klank kleur zoo fraai en bekorend als men zei den krijgt te hooren. Dit fond, deze gave der natuud. is bij Falkner zoo rijkelijk aan wezig. dat zulks in de waardeering telkens naar voren springt ook nu het stemgeluid geschaafd en gepolijst is en van natuur stem kunststem is geworden. En voortref felijke kunststem Maar men geeft er zich nauwelijks rekenschap van. Het gaat alles als van zelf. Zijn zang is pure levenslust. Hij zingt zooals een ander wandelt. De cultuur liet de natuur ongerept toen ze haar mogelijkheden vermeerderde en uit breidde Dat dit inderdaad het geval moet zijn geweest we bedoelen vermeerdering en uitbreiding van het natuurlijk vermo gen. blijkt uit de voortreffelijke adembe- heersching, uit het economisch gebruiken van den adem. In Bach vooral heeft hij frasen zonder ademingsonderbreking ge zongen, die bewondering opwekten. Niet minder ook uit de prachtig correcte mede klinkers. waardoor hij het woord voorbeel dig verzorgt, den tekst verstaanbaar maakt ook als de toehoorder dezen niet gedrukt vóór zich heeft Zonder daaraan in het minst den in het kunstlied altijd primairen muzikalen klank op te offeren. Wijzen we ten slotte nog op de merkwaardige bewe gelijkheid van dit diepe geluid. Bijv. in het slot der Bach-cantate op „Thranen". Dat was frappant mooi. De voordracht, dat is het beeldend ver mogen van den kunstenaar, steunt op een gave van hoofd en hart om een geestelijk proces tot hoor- en voelbare werkelijkheid te maken. In de liedkunst met haar sterk wisselende concreties. stelt dit zulke eischen aan het opnemings- en weerge- vingsvermogen van den zanger, dat slechts weinigen uit het edele gilde er min of meer aan kunnen voldoen Falkner behoort tot de zeldzamen die zelf door de idee van het lied gegrepen worden en die in trouwe en eerlijke overtuiging uitstorten wat hun hart heeft geroerd. In dit opzicht werden wij in 't bijzonder getroffen bij de voor dracht der solo-cantate No. 56 van Bach: „Ich will den Kreuzstab gerne tragen". Het enkele feit, dat Falkner met een sim pele pianobegeleiding, maar o zoo ma gistraal en fijnzinnig door Theo van der Pas voorgedragen, ons deed beseffen dat we hier voor een der heerlijkste werken van den grooten cantor staan stempelt hem tot een zangkunstenaar van betee kenis. Een programma voor een liederenavond samen te stellen beteekent een opstelling te maken van een twintigtal nummers, die de noodige afwisseling bieden zonder nochtans met elkaar in muzikaal conflict te komen. In deze materie is de zanger niet zooveel te kort geschoten dat hem verwijt mag treffen. We bedoelen dit: de tweede afdeeling vóór de pauze werd inge nomen door de Bach-cantate. De eerste af deeling door een vijftal kleinere voor drachten, alle op zich zelf belangwekkend genoeg, maar in hun samenhang niet de sfeer vormende om de nobele klanken der gelouterde smart en der hemelsche vreug de voor te bereiden. Deze afdeelingen on derling verwisseld, ware beter geweest. Maar we voelen het zangtechnlsch be zwaar om met zulk een dramatisch Bach- stuk een avond te openen. Het sterkst was Falkner ongetwijfeld toen hij den geest van den grooten Johann Sebastian opriep. Dien heeft hij doorvoeld en doorleefd in dit groote drama in zoo klein bestek. En hij heeft dien uitgedragen in alle muzikale eenvoud en waarachtig heid met vermijding van elk onwaardig streven naar „effect" Juist daarom was het artistiek effect zoo groot Maar ook in de overige kleine nummers wist hij steeds te boeien om het even of het zwaar gedragen strofen van Hugo Wolff of Schubert waren dan wel geestige lyriek .(op het toeback-suygen) of gevoeli- BINNENLAND. De bezuinigingen op Onderwijs; voor- loopig verslag der Tweede Kamer. (3e Blad) De eindcijfers der Indische begrooting (Binnenland, 3e Blad). Kosten van werkloozenzorg; nieuwe cir culaire aan de gemeentebesturen. (Binnen land. 3e Blad). Officieele 1 Mei-viering tc Zaandam verboden. (Binnenland, 3e Blad). Het slachtoffer van de ketelonploffing te Rotterdam overleden. Gemengd 3e en Laatste Berichten, le Blad). BUITENLAND. Een redevoering van Mussolini in ver band met de ontbinding der Kamer in Italië. (Buitenl., le Blad). De buitenl. politiek in de Fransche Kamer. Motie van vertrouwen voor de regeering. (Buitenl., le Blad). Engeland waarschuwt Ierland. (Buitenl., le Blad». Naar amnestie in Duitschland. (Buitenl., le Blad). gen volkszang van inheemschen oorsprong Ct mooie .Linden Lea" van Vaughan Wil liams) of van vreemde herkomst (het na vrante Hongaarsche lied van den gedu peerden schaapherder). Dat Van der Pas aan den vleugel niet onder de maat van zijn maat bleef, hebben we met betrekking tot de cantate al ge meld. Is het nog noodig hieraan toe te voe gen dat hij van de begeleidingen, die hem maar even de kans bieden, ware pianis tische juweeltjes maakt? En altyd is een ideale begeleider! HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijziging: Electrische Broodfabriek „De Hoop", Oranjegracht 4042 Leiden Brood- en banketbakkerij. Wijziging handelsnaam in: Electrische Banketfabriek „De Hoop". Bijvoeging uitgeoefend bedrijf: fabrica tie van banket, koekjes en biscuit. Nieuwe Gevolmachtigde: S. Bakhuyzen, Katwijk aan Zee. CHR. ZANGVEREEN. KERKKOOR „EX ANIMO." Gisteravond hield bovengenoemde ver eeniging haar jaarfeest in de bovenzaal van „Patrimonium". De voorzitter der feestcommissie, de heer J. Sjardyn, opende de vergadering en sprak een welkomst woord, in het bijzonder tot den heer C. Spaanderman, die dezen avond met zijn voordrachten zou komen opluisteren. Na de opening zongen enkele leden zeer verdienstelijk eenige mooie liederen van den heer H. W. de Wolff, waarna om beur ten een aantal leden en de heer Spaan derman eenige stukjes ten beste gaven. Een buitengewoon succesnummer van den heer Spaanderman was ongetwijfeld „In de Alpen", wat ondubbelzinnig bleek uit het applaus, dat hij hiervoor in ontvangst moest nemen. Tusschen de verschillende voordrachten zorgde de heer v. Wel voor muzikale afwisseling, zoodat deze feest avond een gezellig verloop had. Na afloop vereenigde men zich aan een gemeen- schappelijken maaltijd en keerden daarna allen zeer voldaan huiswaarts. LEGER DES HEILS. Naar men ons meidt, zal, in verband met het 10-jang bestaan van den Gezins bond in Nederland, a.s. Donderdag in het gebouw Hooigracht 30 een bijzondere de monstratie gehouden worden waar voor drachten. recitaties en zang den avond zullen vullen en tevens doel en streven van den Bond zullen worden uiteengezet. Het doel van den Bond is: het geven van practische huishoudelijke lessen, het ge ven van opvoedkundige wenken en ver hooging van het gezinsleven, door middel van het evangelie. TREIN STORING. Gistermiddag is van 2.45 tot ongeveer 3.25 stagnatie in het treinverkeer op het station ontstaan, doordat de bovenleiding plotseling zonder stroom was, waardoor de eactrische treinen van hier niet meer kmden vertrekken en aanzienlij ver traagd werden. Tegen half vier kwarr de bovenleiding weer onder stroom en kon den de electrische treinen weer ongehin derd yertrekken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1933 | | pagina 1