[H DAGBLAD - Derde Blad
Woensdag 1 November 1933
(D. EN TUINBOUW.
Burgeriijke Stand v. Leiden
N.V. LEIDSCH DAGBLAD
De brand in het Rijksdaggebouw.
SCHEEPSTIJDINGEN.
Lvergadering van
„DE NARCIS".
J.PJG GEVRAAGD VOOK HET
ÈeIEVEBDE „LEVERBAAK".
Tel meldt ls gisteren op de
■cidering van de vereeniging „De
"in van de belangrijke groepen
neene Vereeniging voor Bloem-
u ce Haarlem met 31 st. vóór.
3 blanco, een motie aangeno-
verzocht wordt uitbetaling
neeleverde leverbaar en opkoopen
■verschotten leverbaar van narcis-
acht zal worden de gelden, daar-
Jthlkbaar te krijgen met behulp
reeeeringsvoorschot, te doen te-
door vakbeoefenaren over een
„n tien jaar. Deze motie zal aan
«orden gesteld op de eerstvolgende
vergadering van de Algemeene
dne voor Bloembollencultuur.
Kkbezochte ledenvergadering werd
met een inleiding van het be-
J den heer F. Boot, die consta-
feat de bloembollenexport ondanks
r 40 millioen K G. bedraagt, en dat
t zij de saneering, volgend Jaar
I gerekend. niet meer dan 40 mil
's leverbaar zal zijn. Voor dit re-
noet aan de regeering dank wor-
•ht Zonder dezen inkrimp zou
cijfer geheel anders luiden.
Ichtte zich echter tegen het hoofd-
van de Algemeene Vereeniging
ioembollencultuur. omdat dit be-
ant ls tegen een regeerlngscre-
oor het geheele vak gedragen
worden. Volgens spr. zouden
„ven de sterken onder de kwee-
-arschijnlljk de meening van het
jstuur deelen, omdat bij een even-
ndividueele steunregeling zij in het
wel credietwaardig verklaard
fergete echter niet dat de kleinere
j op dezelfde wijze hebben mede-
I aan de saneeting, door 50% van
[Cissen te vernietigen. Zouden die
■en individueele steunregeling niet
komen vanwege hun cre-
■dleheld? Zij zullen liever direct
Eitvangen en de lasten der terug-
I over een tiental jaren willen ver-
lan heelemaal niets te krijgen.
1 vergadering ageerde de heer De
i de Vereeniging voor Bloem
en stelde de vraag of het
__j zijn een ander front te vor-
t"het hoofdbestuur slechts blijft
over het vak voor en het vak na.
imljhet vak schelen", zeide spre-
i Ik geen brood meer heb voor
1 kinderen? Moeten wij als in den
ien tijd blijmoedig langs onzen
un en zeggen: „Zij, die sterven
.tien u?"
t en andere meer algemeene be-
jgen kwam de vergadering tot een
I waarin o.a. wordt uitgesproken,
mkomsten van het leverbaar veel
J|n te achten, omdat tot den maxi-
lejestanen verkoop van 9 K.G. per
1 cent per K.G. slechts een raap
tent per R.R. te maken was, welk
ten eenenmale onvoldoende is om
losten maar eenigszins te dekken,
'iling van de ingeleverde, lever-
lembolien, welke vernietigd zijn,
uitbetaling van het onverkochte
tegen den prijs als bij het sa-
Jiesluit is vastgesteld, noodzake-
St geacht om vete ondernemers in
t stellen het bedrijf verder te kun-
liicieren.
1 wordt aangenomen, dat het aan-
Ifan het leverbaar, alsmede het uit-
1 van de ingeleverde leverbare
■Jen kan geschieden uit een Rijks-
b, hetwelk terugbetaald kan wor-
ir de vakbeoefenaren, naar een
per Roe, verdeeld over tien jaren.
e-voorzitter van de Algemeene
Jlbg, de heer Valkering, wees er in
•ntwoording van de verschillende
J op, dat door een ontijdige bewe
ide verschillende vragen, welke den
I gesteld worden ,men de zaak in
ttengt, door te veel te vragen. Er is
alleen over te nemen het lever-
er thans ls. Het is niet verant-
Pet vak met eenige millioenen te
I verdeeld over een tijdvak van
pn Het ls immers nu al onmogelijk
de twee cent per Roe op te
^zal men dan in de' toekomst tien
Roe wel kunnen betalen?
iM n fe sl>eun aanvaard is op die
za' men moeten betalen,
■K jn met- Zou men wen-
Ei h s?ne€r'hg tien jaar bleef met
Km i ?aaraan verbonden? Het zal
i i, ,i 1 Misschien is de minister
iffoJ111 hidividueeie credieten te
meL medewerking van ge
in 5» „ProTmcie, een medewerking,
i ,vo?r de gemeente en 70
bnt to cie>komt- Sor. acht het geen
£.ión i dn '"li Het heele bollen-
__fben Individueel maar ge
il der Z™ aangedrongen op samen-
lenom °P5ari'saties, werd de resolutie
„-eei1 stemmenverhouding,
Öe licht werpt op de ver
ten Het veTOlni!en °Pder de vakge-
Hoverleeg^n varj een der ,eden om
Idbpstinir Hc? 11 ze motie aan het
pelden -it 'oor en tegen te
UITVOER VAN POOTAARDAPPELEN.
Ontduiking van de prijsregeling.
Op de vragen van den heer Bakker be
treffende het nemen van maatregelen van
Regeeringswege tegen ontduiking van de
prijsregeling ten aanzien van den uitvoer
van pootaardappelen, heeft Minister Ver
schuur geantwoord, dat het hem bekend ls,
dat zich ten aanzien van den uitvoer van
pootaardappelen eenige wrijving tusschen
belanghebbenden heeft voorgedaan, welke
er toe leidde, dat de werking eener onder
ling afgesproken regeling dreigde te wor
den bemoeilijkt. De aankoop voor uitvoer
in sommige gedeelten van het land kan
hiervan Invloed hebben ondervonden.
Dientengevolge kan het zijn, dat niet al
leen de Frlesche exporteurs en leveran
ciers, doch ook anderen, die zich wel aan
de bovenbedoelde regeling hebben gehou
den, zijn teleurgesteld.
Een algemeen bindende regeling ver
keert in een vergevorderd stadium van
voorbereiding.
Tegen eventueele overtredingen zijn
daarbij maatregelen getroffen.
straat 13 Chr. C. Spiegel, Boommarkt
4a L. Termond, Wasstraat 65 A. D.
Vas Nunes, Rapenburg 81 J. C. H. v.
Vliet, Rljnsb.weg 159 W. G. J. v. d.
Vliet, Kloksteeg 17 A. Werker, Vree-
wijkstraat 4 M. C. Werker, Doeza-
straat 19 a K. Wllems en fam., vis-
scher, Levendaal 187 A. v. Wolde en
fam., timmerman, Groenhazengr, 21 a
J. H. v, 't Wout, logementknecht. Oude
Rijn 27.
VERTROKKEN.
CONSUMPTIEMELK-REGELING.
De Crisiszulvelcentrale maakt bekend,
dat voor de periode van 5 tot en met 11
November de prijs voor het taxe-gedeelte
van consumptiemelk, gekocht op regec-
ringscontract, voor de verschillende soor
ten melk ls vastgesteld op 6, 6 1/4 en 6'/»
cent per liter en dat het bedrag der af
dracht op andere in consumptie gebrachte
melk is vastgesteld op 11/4 cent per liter.
De vastgestelde prijs geldt af boerderij.
reclame.
Rrachtvoaditl bu lusteloos- j
held en vermoeidheid
Slechts 10 cents her bos
Vraagt Uw apothehee
of drogist
Nutrtda-Zootermear
992
VUVJI utreen uc
toebracht' veraioe<leHjk wel worden
INV0ER ROGGEBLOEM EN
Roggemeel.
8tratb;
-rstciilr)ff Tan onge(jckj vervoer,
wner ovom^?001?8 verslaS der Eer-
-an den inV0*el?0ntw<!rp "Se"
ONDERTROUWD.
G. Th. J. A. v. Spaandonk jm. 26 Jaar en
M. M. Langezaal jd. 23 jaar.
OVERLEDEN.
J. A. Straathof, wedn. 80 jaar S. S.
Hoogendoorn—van 't Riet, vr. 40 jaar J.
Mazurel, wedn. 83 jaar.
GEVESTIGD.
«el
B1 aanlePfuL afdeelirigsonderzoek
H maar^i» ,iiet oppere" van be"
[J voorgesteld n weren erop, dat,
El doen hehte*031111"6" 'olkomen
■u mcet»n niet alleen straf-
^BJoem n r gesteld de invoer van
L0* van maar ook het
ïzeitieel ^"andsche roggebloem
Nament dlt niet door
011 wordt gedekt.
van roggebloem en
J. v. Aardenne, Dordrecht, Singel 165
C. Boogaard, Haag, Volkerakstraat 38
G. D. L. Brederveld, Amsterdam, Joh. Ver-
hulststr. 198 II M. H. G. Cranssen,
Groesbeek T. v. Diggelen, Haag Coper-
j nicusstr. 160 M. M. Douma, Gelsen-
klrchen, Delchstr. 42 C. Th. Drlessen en
fam., Oegstgeest, Fr. Hendrlklaan 6
N. v. Egmond, Delft, Korenmarkt 68
C. A. Eindhoven, Rotterdam. Schiebr.laan
49 K. W. Galis, Oegstgeest, Emmalaan
12 Wed. J. H. M Snijders—de Groot.
Eindhoven, Gelderopscheweg 14 P. F.
M. Hendriks, Wassenaar, Oostdorperw. 6
C. Hogendoorn, Bodegraven. Noordstr 3
M. Hoogerbrugge, Rotterdam. Mathen.-
laan 406 J. M. E. Isbrücker. Rotterdam,
Rozemburgstr. 13 G. P. Jansen. Utrecht,
Ridderschapstr. 7 bis H. M. E Jenne,
Haag, Badhuisweg 58 D. A H. Jasse,
Soest. Ossendamweg 10 J. C. v. d. Kallen
Lawang W. Karstkarol en fam.. Voor
schoten, Rijndijk 84 A. Hogewoning
Keijzer, Katwijk, Zeesteeg 2 H. v.
Leeuwen, Bodegraven, Noordzilde 138
A. M. H. Logemann, Haag, Vllerboomstr.
188 H. de Man en fam,, Haag, Ch. de
Bourbonstr. 154 S. Mledema, Zaandam
Klaas Katerstr. 51 M. Molenaar,
Amsterdam, aan boord woonschip M.
HermansNieuwenburg, Haag, Oranje
plein 49 P. N Paats en fam.. Haag Ch.
de Bourbonstr. 180 H. J de Jong—Pop
ken en fam.. Voorschoten, Donklaan 12a
N. W. M. Portengen en fam., Eindhoven,
Fellenoord 38 DJ, Ramp. Gouda, v.
Stelten<tr 15 .TH. Re"'n- en fam D'lft
Westplantsoen 35 H. Riebeek. Oegstgeest
Fr. Hendriklaan 8 A. C Prins—Rozler,
Den Helder, Lorenzstraat 99 A v d.
Scheer, Haag, Gr. Hertoginnelaan 36
Ph. Schellevis en fam., Voorschoten, Leid-
scheweg 242 S, N. v. d. Scheur Alkemade
RJjpwetering Chr. Schooneim Utrecht,
J Meherstr 38 A. J. Sillevls Haag
Kon. Mariastraat 1 chr. v. Spengen!
Oegstgeest. Leidsehestr.wog 8 N v.
Straten Rheden, S'phiasfcaat 30 A.
Szisreti, Budapest A. Timmer. Schore
E Timmer en fam,, Schore K J. Troost,
Haag, Schenkkade 217 A Vis Zlerikzee,
Fostslraat C 105 C C. v. d. Wal. Reeu-
wijk. Kaagjeslnnd B 37 P. A v. d Wal,
Reeuwiik Middelburg B 7 J H v. Welv,
Hillegersberg, Br. L. de Montignylaan 55.
DE KANTOREN DER
zijn iederen werkdag geopend
vanaf half 9 des morgens tot
half 6 namiddags. Zaterdags
vanaf 8 uur 's morgens tot
4 uur 's middags
Zondags den geheelen dag gesloten.
VOORTZETTING VAN HET GETUIGENVERHOOR.
W Aal, koopman, K. Hansenstr. 8 P.
A. Alphenaar, dienstbode. Aalmarkt 16
E. v. Ameringen, Rijnsb.weg 144 Th. C.
Bakker, chauffeur, Zijlsingel 29a A. C.
v. Beek, dienstbode, ZoeterwBingel 24
W. A. v. Benten, dienstbode. Rijnsb.weg
43a H. R. Blttner. bakkersknecht, Bui-
tenruststr. 1 J. Blaas en fam., onder-
niachinist, Oosterdwarsstr. 8a J. H. F.
de Boer. bouwkundige. Leeuwerikstr. 23
H ten Bokkel Huinink, Steenstr. 42 J.
A. E. v. Borssum Bulsman, Rijnsb.weg 62a. j
S. C. Kom—Bos Nieuwe Rijn 74 A.
C, Bots. R. en Schiekade 12 F. J. Bru-
sche en fam., zilversmid, Utr. Jaagpad 21
G. A. Buschman en fam., slager. Stad-
houoerslaan 23 A. M. G. Cramer, arts,
Rijnsb.weg 10 A. Dekker en fam., arbei
der, Zoeterw-Slngel 49 M. Dekker, huis
houdster. Utr. Jaagpad 10b A. v. Drooge
Vreewijkstr. 4 R H. Drijber Boter
markt 27 H. N. Dutilh. Rapenburg 52a
J. G. Th. Elfrink, leerares NUverh.on-
derwijs. Noordeinde 50 Wed. J. R. Na-
dort—Endert Fagelstr. 34 J. B. Ever-
wi)n, Steenstr. 46 D. H. A. Gerretsen,
Lijsterstr. 19 Th. P. v. d. Griend, dienst
bode. Rijnsb.weg 141 P. Groenhart, sla
ger Zuidsingel 34 S. Guggenheim, dienst
bode. Vreewijkstr. 2 M. Chr. de Heer, J.
de Wittstr. 37 E. v. d. Hoeven, huison
derwijzeres. Witte-Singel 11 K. Hollin-
ger, dienstbode, Witte Singel 61 L. Hui-
zinga en fam.. cand. cons, ambten, Witte-
Sin'gel 32 M. de Jager, dienstbode. Haar
lemmerstr. 128 J. P. v. d. Kam. v. Le-
denberchstr. 2 L. Kooien, laboratorium-
bed.. Garenmarkt 15 C. Kramer. P. C.
Hooftweg 2 C. Kuijf. schipper Oude-
Singel 44 W. N. Lagendijk, Fagelstr 48
j j. Langeraa dienstbode, Hooigr. 58
C. Lanooy, Mariënpoelstr. 35 D. C.
v d. Linde, Lijsterstraat 8 A. M. H.
Logemann, llnnenjuffr., Pieterskerkch.-
steeg 15 E. L. J. Loos, dienstbode. Pie
terskerkhof 36 A. Lijcklama a Nijeholt,
Rijnsb.weg 18 J. C. M. v. Marle, Rood-
borststraat 53 C. M. Marsman, dienst
bode, Leeuwerikstraat 27 J. W. L. M.
Mensen, Rapenburg 24 J. P. y. d. Meu-
len, Rapenburg 51 C. y. d. Meij en fam.,
straatmaker, Pioenstraat 46 A. E.
Meijer, leeraar amb.school, Rijn- en
■Schiekade 64 E. Michalski, Lijslerstr.
23 G. H. E. Mudde, kapelaan, Bree-
it.raat 139 A. M. Noordermeer, Rijnsb.-
jveg 108 J. O. Ott, Vreewijkstr. 6 N.
t. d. Plas, O. Ambten.m.y., Fageltsr. 44
L. Plant, Kalserstraat 16 P. V. Put-
ihan Cramer, Papengracht 28 M. Uaat-
s e, chemigraaf, Steenschuur 7 a P. J.
oem en fam., Inspecteur Levensverz.,
ort Rapenburg 7 a H A. J. de Roo en
Am. assuradeur, 3 Oct. straat 39 a - G.
A. de Ruiter, Morschweg 44 E. Sant
man. Steenstraat 48 A Bielinskl—
Sehumaeher. Roodborststraat 37 A. J.
Servaas, St. Jacobsgracht 1 G Seyen-
ster en fam., hoogleeraar. Witte Singel
61A. J. van Oosten—Slootweg, Moisch-
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
DINTELDIJK. Pacific Kust n. R'dam, 30
Oct. te Cristobal.
DAMSTERDIJK, R'dam naar Pacific Kust,
30 Oct. te Cristobal.
VOLENDAM. 30 Oct. van R'dam te N.-York
BINNENDIJK, R'dam n. New York, was 30
Oct. 12 u. 5 n.m. 100 mijlen Z. van Va-
lentia.
ROTTERDAMZUID-AMERIKA LIJN.
ALPHACCA, 31 Oct. van B.-Aires te Rot
terdam.
ALPHERAT, ultr., 29 Oct. te Montevideo.
MIJ. OCEAAN.
MELAMPUS. Amst. naar Java, pass. 30
October Perim.
EURYBATES, 29 Oct. van Belawan naar
Amst.
PHRONTIS, 29 Oct. van Liverpool te Ba
tavia.
JAVA—NEW-YORK LIJN.
SITOEBONDO, 28 October van Norfolk n.
Soerabaya.
HALCYON LIJN.
STAD AMSTERDAM R'dam n. Dunston, 30
Oct. te IJmuiden vastgemaakt.
STAD ARNHEM, Melilla n. Velsen, pass.
30 Oct. Ouessant.
STAD ZALTEOMMEL, 30 Oct. van Huil te
Port de Bouc.
KON. NEDERL. STOOMB. MIJ.
ARIADNE, 30 Oct. van Cadix naar Ceuta.
ATLAS, 24 Oct. van Curacao naar Puerto
Colombia.
BARALT, 28 Oct. v. Curacao n. St. Martin.
CERES. 30 Oct. van Napels n. Messina.
HEBE. 30 Oct. van Amst. te Gdynia.
IRENE, 30 Oct. van Cadix n. Setubal.
IRIS. 31 Oct. van Amst, te Halmstad.
MEROPE, 30 Oct. van San Felio te Bar
celona.
MIDAS, 26 Oct. van Curacao naar San
Domingo.
POSEIDON, thuisr., was 30 Oct. 8 u. v.m.
360 mijlen Z. van Fayal.
TRAJANUS, 29 Oct. van Piraeus te Vos-
ULYSSES. 29 Oct. van Patras te Piraeus.
VENUS. Midd. Zee n. Amst., pass. 30 Oct.
Gibraltar.
COTTICA, 31 October van Amsterdam n.
West Indlë.
BRION uitreis, was 30 Oct. 12 u. 30 n.m.
40 mijlen O. van Lands End
THESEUS, R'dam n. Mlddl. Zee, pass. 29
Oct. Dungeness.
BARNEVELD 29 Oct. van Talcahuano n.
Antofagasta.
FAUNA 31 Oct van Venetië te Triëst.
VULCANUS 31 Oct. van Mutzuna te Pi
raeus.
PLUTO 31 Oct. van Stettin n. Amst.
AURORA. 31 Oct, van Scanje te Amst.
VESTA, 30 Oct. van Durirat n. Cephalonia.
STELLA, 31 Oct. va nTorrevleja n. Lis
sabon.
Dr. Schatz zegt OA, In de toelichting
van zijn rapport:
Men heeft zich verwonderd, dat ik de
door mij vastgestelde brandstof niet nader
genoemd heb. Ik wil vandaag Iets verder
gaan en zeggen dat ik ln de verbrandings-
producten sporen van zwavel en fosfor
heb gevonden. Andere deskundigen kun
nen daaruit voldoende weten, welke brand
stof lk bedoel. Het groote publiek behoeft
het niet nader te weten. Op de Jas van v.
d. Lubbe heb lk sporen van fosforzuursul-
faat gevonden, waardoor vast komt te
staan dat v, d. Lubbe met deze vloeistof
tn aanraking ls gekomen; de wijze waar
op moet de rechtbank uitmaken. Ik heb
ook proeven genomen in hoeveel tijd deze
vloeistof op 25 plaatsen in een lengte van
75 M. aangebracht kan worden. Dit kan in
5 tot 6 minuten geschieden Het ls get.'s
persoonlijke overtuiging, dat v. d. Lubbe
een flesch met de bedoelde vloeistof ln
den zak heeft gehad toen hij binnenkwam.
Eerste getuige is daarna de kellner Per-
sicke, die verklaart niet speciaal te heb
ben gelet op de tafel waar Torgler met
zijn gezelschap zat. Hij kent de menschen
niet, zoodat hij, ook niet kan zeggen of zij
er wel of niet gezeten hebben.
De procureur-generaal dr. Werner: „Dat
Torgler daar gezeten heeft, weet u slechts
uit de mededeelingen van den advocaat
Rosenfeld?"
Getuige: „Ja, op 1 Maart kwamen 2 hee-
ren bij me en een stelde zich voor als de
advocaat cir Rosenfeld en vroeg mij: „U
had hier toch eergisteren een rayon? Hij
verklaarde, dat hij er zelf niet bij had ge
zeten. doch hli geloofde, dat er wel een
heer met een korte baard bij was."
President: „Torgler heeft gezegd, dat hij
met Koenen aan de tafel kwam, toen Blr-
kenhauer er reeds zat. doch dat er later
nog 2 personen bijkwamen, dat waren dus
5 personen.
Getuige: „Ik herinner mij slechts ge
hoord te hebben van 4 personen."
Dan wordt voorgelezen de verklaring van
den inmiddels overleden kellner, Stueb-
llng, door hem afgelegd op 22 Juni J.I.,
waaruit blijkt, dat er 5 personen aan het
tafeltje hebben gezeten.
Volgende getuige is de bedrijfsleider van
het restaurant Aschinger, Gerard Hoeft,
die het bijzonder opvallend vond, dat juist
Rijksdagafgevaardigden op het bericht van
den brand zoo kalm bleven terwijl alle
anderen opgewonden waren. Den juisten
tijd. waarop Torgler en Koenen in het res
taurant kwamen kan getuige niet meer
opgeven. Hij meent, dat het tusschen 8 uur
en half 9 ls geweest. Op een desbetreffen
de vraag verklaart getuige na lange aar
zeling. dat hij den indruk had dat de hee-
ren wisten dat de Rijksdag brandde. Torg
ler heeft dien Maandagavond samen met
Eirkenhauer het lokaal tegen half 12 ver
laten.
Dimitroff wil van getuige Hoeft weten of
hij als bedrijfsleider van Aschinger con
flicten met zijn personeel heeft gehad in
verband met de verkiezingen voor de be-
dvijfsrsden en of er conflicten met com
munisten waren geweest, waardoor hij
rancune tegen Torgler heeft opgevat.
Getuige Hoeft antwoord, dat hli geen
conflicten heeft gehad. Hij was echter wel
nationaal-socialist, Torgler kende hij uit
den Rijksdag zonder eenige rancune tegen
hem te hebben. Oetulge beantwoordt ver
schillende vraeen van Torgler over den
gang van zaken in het bedrijf op dien
avond.
Dr Sack deelt mede. dat hij den stu
dent Perl als eetulee heeft ongeroepen.
Hierna wordt de middagpauze gehouden.
In de middagzitting wordt als eerste ge
tuige gehoord de restaurateur Stavlcki. in
wiens restaurant in de Dierksenstrasse
Torgler op den avond van den brand is
geweest. Getuige wist dien avond niet, dat
een der bezoekers den Rljksdagafgevaar-
dlgde Torgler was.
President* „Welke personen hebben aan
i dien eene tafel gezeten?"
i Getuige: „Volgens de portretten, die
men mij heeft laten zien, zaten aan deze
tafel tegen 8 uur 's avonds Kuehne en
Ossietzky. Ongeveer een half uur later
kwamen twee chauffeurs ln leeren klee
ding."
President: „Dat zijn waarschijnlijk
Sucker en Wundersee geweest."
Getuige: „De belde chauffeurs zijn na
korten tijd weer weggegaan. Toen het be
richt van den brand ln den Rijksdag tegen
kwart voor 10 kwam, was Koenen er nog
niet. Ik ben spoedig na de bekendwording
van den brand weggegaan Toen lk weg
ging zag ik 5 heeren aan de tafel."
Volgens getuige ls de vroegere slager
Franz Kraczewskl, die dikwijls bij Stavicky
aan het buffet heeft geholpen. Hij ls op
den avond van den brand steeds in het
lokaal geweest. Tusschen 6 en 7 uur wa
ren daar 2 personen, die Kuehne en Os-
sletszky bleken te zijn. Getuige kende
Torgler niet. HU had ook niet gezien, of
Torgler, zooals hU beweerde, een of twee
avonden tevoren ln het restaurant was
geweest. Omtrent het komen en gaan der
chauffeurs deelt getuige hetzelfde medo
als de gérant.
De procureur-generaal Dr. Werner:
Volgens het Londensche proces heeft
Kuehne verklaard: „Uitsluitend uit voor
zichtigheidsoverwegingen kwamen wij
overeen, dat Torgler niet naar huls zou
gaan, doch bU mij zou overnachten. Wij
waren zoo voorzichtig, omdat Torgler's
naam voortdurend genoemd werd, mijn
naam niet."
Torgler: „De voornaamste reden, waar
om ik niet naar huis ben gegaan was, dat
daartoe practlsch geen mogelUkheld meer
bestond Ik was buitengewoon opgewon
den na het hooren van de berichten van
Telegraphen-Unlon en van het Wollf-bu-
reau, die Oehme mU overbracht, dat lk
uit den RUksdag zou zUn gevlucht. Veilig
heidsoverwegingen ten aanzien van de po
litie gaven bij dit besluit niet den door
slag. De mogelUkheld bestond dat mU op
den weg naar huls van het station Karls-
horst ln verband met deze geruchten iets
zou kunnen gebeuren en dat lk dan het
slachtoffer zou zUn geworden van een
daad, waarmee ik en de communistische
partij niets te maken had. Ik hoop, dat
de wereldgeschiedenis nog zal weten, wie
de aanstichter tot deze brandstichting is."
President: „Waarom hebt u dit niet al
bU het vooronderzoek verteld?"
Torgler: „Voor mU. die met deze waan
zinnige terreurdaad niets te maken had,
gaf bovendien het feit den doorslag, dat
het station Alexanderplatz reeds gesloten
was, zoodat ik geen mogelijkheid had
langs den gewonen weg naar huls te ko
men. Ik hoor thans voor het eerst, dat
Kuehne's verklaringen aldus zUn opgevat,
alsof lk uit overwegingen van veiligheid
ten aanzien van de politie heb gehandeld."
De volgende getuige ls de kellner Fedor
Jeschar, die 's avonds de gasten bU Sta
vicky hee(t bediend. Omtrent de aanwe
zigheid van Kuehne, Ossietzky en de beide
chauffeurs deelt hij hetzelfde mede als de
twee vorige getuigen. Telkens wanneer hy
nabij de tafel, waar Kuehne en de ande
ren zaten kwam. werd het gesprek afge
broken. Van het bericht over den brand
in den RUksdag werd Juist aan deze tafel
geen notitie genomen. Men bleef op
fluisterenden toon met elkaar spreken.
Vervolgens wordt nog op verzoek van
Torgler's verdediger, dr Sack, de student
Perl gehoord, die een zekere gelijkenis met
Van der Lubbe zou vertoonen. De Senaat
is echter algemeen van meening, dat ver
wisseling van deze belde personen nauwe
lijks mogelijk is.
Hierna wordt de zitting gesloten tot heden.
MAATSCHAPPIJ NEDERLAND,
MARNIX VAN ST. ALDEGONDE, 31 Octo
ber van Batavia te Amsterdam.
JOHAN DE WITT, uitreis, pass. 30 Oct.
Gibraltar.
JOHAN VAN OLDENBARNEVELT, uitreis,
30 Oct. van Belawan.
MANOERAN, 31 Oct. van Amst. n. Cal
cutta.
ROTT. LLOYD.
JACATRA, thuisreis, 31 October van Pa-
dang.
TAPANOELI. thuisreis, pass. 30 October
Kaap del Arml.
BALOERAN, thuisreis, 31 Oct. van Mar
seille.
KON. HOLL. LLOYD.
MONTFERLAND, uitreis, 30 Oct. Oues
sant.
SILVER-JAVA-PACIFÏC LIJN.
BATOE, 30 Oct. van Pacific Kust te Ran
goon.
KOTA RADJA, 28 Oct. van Batavia naar
Soerabaya.
JAVA-CHINA-JAPAN LIJN.
TJIBADAK, 29 Oct. van Shanghae te
Hongkong.
KON. PAKETV. MIJ.
BARENTSZ, 30 Oct. van Port Louis naar
Tcim&t&vc.
NIEUW HOLLAND, pass. 29 Oct. Thursday
Island.
HOLLAND-WEST-AFRIKA LIJN.
MAASKERK, uitreis, was 30 Oct. 10 u. 5
vm. 50 mijlen Z.O. van Niton.
HOLLAND—OOST-AZIE LIJN.
OUDERKERK, thuisreis, 29 Oct. te Ma
nilla.
WAALKERK thulsr., 31 Oct. van Genua.
HOLLAND-AFRIKA LIJN.
MELISKERK, 30 Oct. van Lorenzo Mar
ques n. Beira,
DIVERSE STOOMVAARTBERICHTEN.
BATAVIER I, 29 October van Rotterdam
te Hamburg.
HILVERSUM, Archangel naar Zaandam,
pass. 31 October Udslre.
FARMSUM, 29 October van Rotterdam te
B. Aires.
BEURSPLEIN, 30 October van Garston te
Newport.
TOWA, Antwerpen naar Montevideo, pass.
30 October 12 u. 's middags Flnlsterre.
LETO, 30 October v. Swansea te Montreal.
BELLATRIX, 30 October van Archangel
naar Terneuzen.
MIJDRECHT, 30 October van Hamburg te
Terneuzen.
ALPHARD. 30 October van Archangel te
Newcastle.
TROMPENBERG, naar Monrovia, pass. 29
Oct. Dungeness.
SELENE, naar Curacao, was 28 Oct. 8 u.
10 v.m. 50 mUlen N.O. van North Fore
land.
MAASSTROOM, 30 October van Amst. te
Bristol.
SOESTERBERG, naar Duinkerken, pass.
27 Oct. Las Palmas.
TEXELSTROOM, -30 Oct. van Amst. te Li
verpool.
VECHTSTROOM, 30 Oct. van Amst. te
Hull.
SCHIELAND, 30 Oct. van R'dam te
Shields.
AFOLLONIA, arr. 28 Oct. te Alexandrle.
AMELAND, 30 Oct. van Archangel naar
Batavier vn, 30 Oct. van Mlddlesbro n.
Aberdeen.
colytto, 3 Nov. nm. van Montreal te
R'dam verwacht.
KEILEHAVEN, 30 Oct. van Tabou naar
Rochefort.
POELDIEP, 29 Oct. van R'dam te Lynn.
IJSSEL, 24 Oct, van Hudikswall te Sunds-
wall.
den HAAG, 28 Oct. van Baytown te
Rouaan.
JONGE ELISABETH, 27 Oct. van R'dam te
Leghorn.
Hennie, 31 Oct. van Londen te Ant
werpen.
