mm AKKER.CACHET5 74sle Jaargang LEIDSCH DAGBLAD, Dinsdag 26 September 1933 Vierde Blad No. 22553 De brand in het Rijksdaggebouw. HET PROCES TE LEIPZIG. GEMEENTEZAKEN. INGEZONDEN. IIIIIIIIIIIIIHIillllllllllllllllllllllllllllHliiii Steunt met Uw gaven het Leidsch Crisis-Comité. lllllllllllllllllllllllillllllllilllllllllllllilllli v. d. LUBBE OPNIEUW GEHOORD, o— Bij het verdere vaststellen van Torgler's levensloop bleek nog het volgende: Torgler's levensloop. Spoedig werd Torgler naar het Westen overgeplaatst. Bij het uitbreken van de Novemberrevolutle was beklaagde voorat ter van den arbeidsraad te Neu-Ruppin. In 1924 werd hij voor het eerst ln den Rijksdag gekozen. „Wat iemand aan Idea lisme produceeren kan, heb lk voor de Duitsche arbeidersklasse veil gehad en ik zal ook verder niet rusten ln dezen strijd. Ik geef toe, dat mijn moeder eenigen invloed op mij heeft uitgeoefend. Mijn moeder is reeds 50 jaar socialiste. In 1919 ben ik tot de onafhankelijke socialistische partij overgegaan, die ik tot de oprichting van de Communistische partij trouw ben gebleven. Sinds November 1920 ben ik lid van de K.P.D." In de laatste jaren was beklaagde ook lid van den Pruisischen Raad van State en sinds 1929 voorzitter van de Communisti sche Rijksdagfractie. Torgler zegt dan nog, dat de kleine com munistische organisaties, waartoe o.a. v. d. Lubbe schijnt te behooren, juist de groot ste tegenstandsters der K.P.D. waren en nog zijn. Hiermee is de identificatie der beklaagden afgeloopen. Van der Lubbe weer genoord. Beklaagde Van dier Lubbe wordt dan weer voorgeroepen en neemt plaats on middellijk voor de tafel der rechters. Naast hem zit zijn verdediger. Voorzitter: „Ik raad u thans aan, be klaagde Van dei Lubbe, en ik verzoek u mij antwoord te geven op de vragen, die ik u stel op duidelijke en verstaanbare wijze. Het is voor u noodig dat u duidelijk maakt hoe de zaak zioh heeft afgespeeld. Wanneer wij uw antwoorden niet kunnen verstaan of niets met uw antwoorden kun nen beginnen, blijft ons slechts de andere weg over. dien het strafproces ons laat, ml. uit de acten de vroegere verklaringen weer op te stellen. U hebt vroeger op man lijke wijze op iedere vraag antwoord gege ven. Het is niet zoo geweest, dat men met moeite uit u de antwoorden heeft moeten trekken. U hebt uw verklaringen levendig en met belangstelling afgelegd, ook wan neer u niets werd gevraagd. Hebt u me verstaan? Wilt u dat doen?" Van der Lubbe knikt bevestigend. De voorzitter stelt thans gedetailleerd vast, waar de beklaagde Van der Lubbe sedert zijn aankomst te Berlijn op 18 Fe bruari heeft gewoond. Volgens de vast stellingen van commissaris Heislg. heeft hij den nacht van 18 op 19 Februari door gebracht in het Tehuis voor mannen in de Alexandrinestrasse, den nacht van 19 op 20 Februari ln het asyl voor dakloozen in de Fröbelstrasse en den nacht van 21 Februari op 22 Fehruari eveneens ln de Fröbelstrasse. Den nacht van 22 op 23 Fe bruari heeft hij doorgebracht te Neuköln bij een vrouw op haar uitnoodlging. In de drie daarop volgende nachten was hij we derom in het Tehuis voor mannen in de Alexandrinestrasse. De voorzitter: „Is dat juist?" Van der Lubbe: „Ja." De voorzitter: .Is u den Zondag daarop naar een S.P.D.-concert gegaan op de von Bulowplatz?" Van der Lubbe knikt toestemmend: De voorzitter: „Op Woensdag 22 Fe bruari heeft de beklaagde zich naar Neu köln begeven en wel naar het bureau voor steunverleening aan den Mittelweg. Hij heeft daar met verscheidene werkloozen gesproken. Daar heeft een werklooze ge zien hoe Van der Lubbe een geldstuk in de collectebus heeft geworpen. Een andere werklooze een zekere Bingen, zou hebben gezegd.Bat zal wel zijn laatste geld zijn," Waarop Van der Lubbe bevestigend heeft geantwoord Toen de eerste werklooze weer uit het lokaal kwam. zag hij Van der Lubbe in gesprek met verscheidene werk loozen. waaronder zich Bingen en een ze kere Zachow bevonden. Zachow zou verteld hebben, dat ln de Sonnenallee SA.-man- nen anderen arbeiders, de SP.B- en Roode Front-insignes hadden afgerukt. Hij heeft zijn vriend Bingen van gewelddadi- gen tegenstand moeten afhouden. Van d. Lubbe heeft gezegd„Men moet tegen- acties inzetten. 7-oo is ook de Russische revolutie ontstaan. Er moet dus thans revolutie worden gemaakt. Daarvoor is het nog niet te laat." De voorzitter: ..Beklaagde Van d. Lubbe, is dat zoo?" Van der Lubbe: „Dat kan zijn. Zachow zou dan verder hebben fepgd. dat men openbare gebouwen moest m brand steken opdat het volk het begin van de revolutie zal kunnen bemerkem Voorzitter: „Beklaagde Vain der Lubbe, hebt u dat gehoord?" Van der Lubbe: „Ja". Voorzitter: „Ook dat van het aanste- ken?" Van der Lubbe: „Dat niet in het b j- zonder, nauwkeuriger kan ik mij de zaa& niet herinneren". Bingen zou vervolgens in den loop van het gesprek hebben geantwoord: „Dan hebben we ook den Rijksdag noodig, want öf we komen dan aan de macht en dan zijn zij overbodig, öf de anderen komen aan de macht en doen ze óns er niet in. Men moet het volk doen ontvlammen, bruggen vor men. S_A.-lieden met benzine overgieten en in brand steken". 4 Voorzitter: Hebt u dat gehoord. Van der Lubbe: „Ja". De voorzitter: „Ook dat men S.A.-lieden in brand zou willen steken?" Van der Lubbe: „Neen". Zachow heeft verder gezegd: „Men moet niet zoo maar hier en daar gebouwen in brand steken". Van der Lubbe zou hier over enthousiast zijn geweest. Bingen heeft Zachow met den elleboog aangestooten en gezegd: „Die jongen heeft gelijk, dien kunnen we gebruiken". Van der Lubbe heeft daarop gezegd, dat hij als communist overtuigd is van de noodzakelijkheid van revolutie. Hij heeft ook reeds eenige ervaringen op dit gebied verzameld. Voorzitter: „Hebt u dat gezegd, be klaagde?" Van der Lubbe: „Dat kan zijn". Van der Lubbe zou hierop zijn pas en de roode lidmaatschapskaart der Communis tische Partij uit zijn zak hebben gehaald en er naar hebben geïnformeerd, waar de K.P.D. haar zetel had. Voorzitter: „Is dat juist?" Van der Lubbe: „Dat kan mogelijk zijn". Toen Van der Lubbe informeerde waar men kon gaan eten, hebben de beide ande ren hem meegenomen naar het restaurant van Schlaffke. Op de vraag van den voorzitter, of hij ook zelf eens bij het verhoor heeft toege geven .te hebben verklaard, dat openbare gebouwen in brand moesten worden gesto ken. hoort men van beklaagde Van der Lubbe eerst een „ja", dan evenwel na lang aarzelen en na vragen van zijn verdediger weder „neen". Overigens acht hij het mogelijk, dat hij van meening is geweest, dat de tactiek der K.P.D. verkeerd is en dat men energieker moet optreden Ook kan het wel zijn, dat hij heeft toegegeven communist te zijn. Voorts v/ordt Van der Lubbe voorgehouden wat betreffende zijn uitlatingen in de dagen voor de stichting van den brand in het Rijksdaggebouw is bekend geworden en geconstateerd. Hij heeft zich erover uit gelaten, dat het noodig is, dat ook de Duitsche communisten zelfstandiger en scherper optraden dan tevoren. Daarbij zou men ook niet mogen terugschrikken voor het in brand steken van openbare gebou wen. Thans doet zich de vraag voor, of Van der Lubbe. die weer volledig in zich zelf is gekeerd .deze vragen en constatee ringen wel heeft gehoord en begrepen Hij verklaart, dat hij ze heeft verstaan. Men gaat er dan toe over met hem door mid del van een tolk te spreken Een getuige, zekere Janecke. met wien Van der Lubbe in zijn Berlijnschen tijd is bijeen geweest, herinnert zich hem nog goed. Van der Lubbe heeft bij Janecke een krant gekocht en daarbij verklaard, dat hij naar Duitschland is gekomen om de Duit sche communistische toestanden te leeren kennen. Voorts is geconstateerd, dat van der Lubbe zich er over heeft uitgelaten, dat de Duitsche arbeiders niet wisten, wat zij wilden. De K.P.D. werkte niet intensief ge noeg. Van der Lubbe geeft toe, dat hij zich op die wijze heeft uitgelaten. Hij is in de woning van een 'zekeren Starker geweest, waar hij heeft gegeten en verteld heeft van zijn reizen. Ook heeft hij de leiding der K.P.D. slap genoemd Hij heeft gezegd dat de revolutie moest worden gemaakt. Iedere arbeider zou de leider van zich zelf moe ten zijn. Men heeft geen andere leiders noodig. Tot 5 Maart wilde hij te Berlijn blijven. Wanneer tot dan niets zou ge schieden. zou hij weer naar Holland terug- keeren. Allen kijken naar Duitschland. Er moeten uiterst radicale maatregelen wor den genomen. Op denzelfden dag heeft hij nog een opmarsch van de S.A. gezien en opgewonden verklaard: Hier moet iets ge beuren. Zoo geduldig als de Duitschers zijn de Hollandsche arbeiders niet en ook niet zoo laf. Betreffende de werkzaamheid van v. d Lubbe op Vrijdag, den dag voor de eerste brandstichting, is nog minder ge waar te worden. Met veel moeite komt men er achter, dat van der Lubbe dien Vrijdag ten minste een wandeling door Berlijn in de richting van de Alexanderplatz heeft gemaakt. De voorzitter: Wilt u ons vandaag mis schien zeggen, wat u dien Vrijdag hebt ge daan? Hierop wordt niet geantwoord. Van der Lubbe bevestigt slechts de ver klaringen van den Oberreichsanwalt Dr. Werner, dat hil in de Prins Handierv- stras.se te NeuköHn tegen jonge communis ten heeft gezegd, dat iets moet gebeuren, iets moet woeden ondernomen. Hierna verdaagde de voorzitter het ver dere verhoor van verdachte v. d. Lubbe tot hedenochtend half tien. RECLAME. mei 't onmiskenbare gevoel, dal Uw dag alweer zal eindigen met zoo'n aanval van die ellendige hoofdpijn. Nodorlandsch Dadelijk een "AKKERTJE" Product en desnoods een uur later nog een I Verrast bemerkt Ge, dat de dag steeds pret tiger wordt en dat het werk beter vlot dan ooit I Neem toch "AKKERTJES" in huis, per 12 stuks slechts 50 cent G«bruikt dus voortaan uitsluitend Volgens recept van Apotheker Dumont 7760 BENOEMING EN ONTSLAG. B. en W stellen voor op verzoek eervol ontslag te verleenen aan den heer A. Hor- rée als hoofd der O. L. School Medusa straat A. Wegens ziekte van den heer C. Kok stellen B. en W- voor tijdelijk te benoemen tot leeraar ln het Engelsch aan de Gem. Kweekschool voor Onderwljzers(essen) de heer M. W. Karstens te Wassenaar. Curatoren van het Gymnasium stellen voor de heeren prof. dr. L. Knappert en mr. P. E. Brlët te herbenoemen als cura toren. Mede worden voorgedragen de heeren prof. dr- J. H. Kem en prof. mr. D. van Blom. In de vacature van hoofd der scholen Zuidsingel A. en B. en Medusastraat A. stellen B. en W. voor te voorzien door be noeming der wachtgelders A. v. d. Neut, A. v. d Hoogt en A. W. S. Korswagen. OVERSCHRIJVING VAN POSTEN. Aan de Uitgaven voor 1933 gewonen dienst moet worden toegevoegd een be drag van f. 122.679.29. Daartegenover staat een meerdere bate ad f. 65.178 23. Met de rest moet voign. 2 der begrooting worden verhoogd, puttende uit het overschot 1932. Het bruto voordeelig saldo over 1932 blijft dan f- 104.962.36 DE MEISJES-H.B.S. 15 Augustus 1932 werd een bedrag van f. 78.000.— beschikbaar gesteld voor de verbouwing van het gebouw van de HBS. voor Meisjes aan de Garenmarkt. Blijkens een rapport van den Directeur van Gemeentewerken kan met dit bedrag niet worden volstaan en is alsnog een som van f. 10000— benoodigd voor de kosten van de tijdelijke huisvesting van de H- B. S. In het schoolgebouw aan de Mare, voor meerdere kosten van aanleg van elec- trische lichtleidingen, voor vervanging van houten trappen door steenen trappen en voor meerdere kosten van meubileering, stoffeering en inrichting van vaklokalen. WINKELSLUITING OP 3 OCTOBER. Vermits de op 28 November 1932 vastge stelde verordening op de Winkelsluiting de Koninklijke goedkeuring nog niet heeft verworven en mlstdien de in die verorde ning opgenomen regeling ten aanzien van den dag waarop het 3-Octoberfeest ge vierd wordt, vóór 3 October a.s. niet in werking zal treden, is het noodig een voorziening te treffen met betrekking tot de winkelsluiting op dien dag. Evenals het vorige jaar kan zulks ge schieden door, met toepassing van artikel 9 lid 3 der Winkelsluitingswet. Dinsdag 3 October a.s aan te wijzen als dag. waarop de bij genoemde wet voorgeschreven be palingen omtrenthet sluitingsuur voor winkels niet zullen gelden. KASGELDLEEN1NGEN. 29 Mei j 1 werd het College van B. en W. gemachtigd, om gedurende het 3e kwartaal 1933, met inbegrip van het in re kening-courant bij de N V. Bank voor Ne- derlandsche Gemeenten op te nemen be drag, kasgeldleeningen aan te gaan tot een maximum van f. 1.000.000. Op het oogenblik is een kasgeldleening van f. 200.000— loopende, waarvan de af lossing op 17 October a.s., vermoedelijk niet uit de gewone middelen zal kunnen ge schieden. Vermits voorts ook in het 4e kwartaal groote uitgaven voor ondersteu ning van werkloozen. rente en aflossing van geldleeningen, pensioensbijdragen enz., enz. moeten worden gedaan, is het niet onwaarschijnlijk, dat gedurende dat tijdvak, hetzij door het sluiten van kas geldleeningen. hetzij door opneming van gelden in rekening-courant, tot verster king van de kasmiddelen van den gewo nen dienst moet worden besloten Evenals over het 3e kwartaal, kan ook over het 4e kwartaal het maximaal der kasgeldlee ningen op f. 1.000.000.worden vastge steld. TUINSTAD WIJK. Door de woningbouwvereniging „Tuin- stadwijk" is een aan de gemeente toebe- hoorende. langs den speeltuin „Zuider kwartier" gelegen strook grond, ter grootte van pl.m. 180 M2., gevoegd bij de achter tuinen van een zevental harer woningen aan de Koninginnelaan (3e plan.) Het bestuur dier vereeniging heeft zich bereid verklaard bedoelde strook grond, van de gemeente te koopen tegen den zelfden prijs per M2„ waarvoor zij den grond, benoodigd voor het 3e plan. van de gemeente heeft gekocht, t. w. f- 4.—. AANKOOP PLANTONHUISJE. 13 Februari 1928 werd een strook grond nabij het woonwagenkamp aan den Lage Morschweg, groot 57 M2. aan den Staat der Nederlanden verhuurd ten behoeve van den bouw van een plantonhulsje. De huur van genoemden grond werd door het Rijk tegen 1 Mei 1933 opgezegd, tevens bood het Rijk het daarop staand plantonhulsje. alsmede het nabij gelegen patronen- en munitiemagazijn met bijbe- hoorenden, aan gemeente-terrein gren- zenden. grond aan de gemeente te koop aan voor den prijs van f 2500.—. Aangezien het bezit zoowel van het plan tonhulsje als van het patronen- en mu nitiemagazijn voor verschillende gemeen tediensten, als Lichtfabrieken. Politie en Brandweer, van belang moet worden ge acht en de gevraagde prijs B en W. aan nemelijk voorkomt geven B, en W. in over weging tot koop te besluiten. ONBEWOONBAAR VERKLAARDE WONINGEN'. 13 Februari j .1. werd de termijn van ont ruiming van een aantal onbewoonbaar verklaarde woningen, gelegen in het com plex Lange Bouwelouwensteeg—Lange Pa radijssteeg. verlengd tot 4 October a.s. Een ingesteld onderzoek heeft uitge wezen, dat eenige woningen nog niet door de bewoners zijn verlaten. Met het oog op het stadium, waarin het saneeringsplan thans verkeerd, bestaat tegen verlenging van den termijn van ontruiming voor deze woningen tot 4 April 1934 g-eu bezwaar. RECLAME. 7908 (Bulten verantwoorde:: :Kneid der Red.) Cople van al ol niet geplaatste stukken wordt niet teruggegeven DE nONIGOOGST. Merkwaardiger wijze is de honigoogst dit jaar het beste in het Westen van ons land. In den Rijnstreek aan den Woubrugsche weg te Katwijk a.d. Rijn, te Noordwijker- hout werd dit jaar betrekkelijk veel honig gewonnen, op de eerste plaats werd zelfs driemaal honig gesingerd. De zomeroogst in het Oosten van on3 land was schraal en de heide gaf niet veel. Bijen houden in de Rijnstreek is geen ge woonte, toch kan daar blijkbaar voldoende honig worden gewonnen en stellig zijn deze insecten daar evengoed nuttig als elders, vooral daar. waar wat vruchten-teelt is. Bijen zijn de eenige huisdieren, die zelf hun kost ophalen, zonder dat dit aan den eigenaar geld kost; zij weten de nek<ar- brennen 3 K.M. in den omtrek altijd te vinden en hebben overal toegang. Hoogachtend uw dienstv. L. J. VAN RHIJN. TAXI-OORLOG. Het is met dit onderwerp als met een huwelijk. Hij, die er niets van weet. zwamt er veel over en hij, die er alles van weet, zwijgt als regel. Ik wil hier echter toch naar voren bren gen. dat het honderdmaal verkieselijker is te werken tegen voor mij aannemelijke voorwaarden, dan te moeten zijn aange wezen op steun in welkom vorm dan ook, waarvoor tenslotte de medeburgers op draaien. Bovendien wordt ons bedrijf niet ge subsidieerd. zooals dit wel het geval is met één van de bedrijven waar een Abonné zoo voor Dleit. U. Miinheer de Redacteur, bij voorbaat dankend, ELTAX-CHAUFFEUR. Mijnheer de Redacteur, Verzoeke beleefd eenige plaatsruimte in uw veel ^gelezen blad, voor plaatsing van dit stukje, geschreven naar aanleiding van het stukje „Taxi-oorlog" van 21 Sept. door een abonné. Abonné is van meening, dat standplaatsen overbodig zijn, wat zeer onjuist is, want immers onze buitenwijken staan niet met een goed vervoermiddel in verbinding en de bewoners van deze wijken, moeien vaak een grooten afstand loopen, alvorens een bus of tram te kunnen bereiken. Dat slechts één taxi-bed rijf om vaste stand plaatsen heeft verzocht is ook niet waar, en dat de abonné van 21 dezer dit schrijft, bewijst dat hij niet goed op de hoogte is. De politie, is het taxi-bedrijf niet on welwillend gezind, doch moet orde hand- DE WONINGWET. De herziening van de Woningwet bij de wet van 9 Juli 1931 maakt het noodig, dat verschillende wijzigingen en aanvullingen worden aangebracht in de verordening op het bouwen en sloopen van 12 October 1905. Daartoe is een ontwerp opgemaakt, het welk de instemming heeft verworven van de Commissie van Fabricage en van de Gezondheidscommissie. Het grootste gedeelte van de voorge stelde wijzigingen houdt verband met de gemelde herziening van de Woningwet; daarnaast zijn enkele op zich zelf staande wijzigingen en aanvullingen van eenvou- digen aard opgenomen, welke wensche- lijk waren gebleken. Overigens zij medege deeld, dat een algeheele herziening van de verordening, ten einde haar ln over eenstemming te brengen met dr eischen des tijds, in overweging is. haven, wat zeer goed kan, als de rege'ing der taxi-bedrijven ook in goede handen is. Dat de taxi-bedrijven tram en Stads verkeer zouden benadeelen is evenmin juist, daar de tram en het Stadsverkeer slechts in zeer weinig Leidsche straten zijn ver tegenwoordigd. Dat het Stadsverkeer vroe ger ook weinig bereikte en niet op eigen beenen kon en nog niet kan staan, bewijst do groote jaarlijksche subsidie, door do gemeente Leiden aan dit bedrijf gegeven. De taxi-bedrijven vragen geen toelage, maar alleen gelijke rechten. Dat een taxi-chauffeur geen behoorlijk loon zou verdienen, kan waar zijn, maar het publiek is over het algemeen nogal vrijgevend, waardoor 'n behoorlijk loon ver kregen wordt, als er maar gereden mag worden. Een tramconducteur of chauffeur van het Stadsverkeer krijgt ook meestal fooi, hoewel deze toch een behoorlijk loon verdienen. Men kan toch een taxi-bedrijf niet 'verhinderen om het loon der chauf feurs, want dan zouden alle café's ges'oten moeten worden, daar bet loon der kellners ook grootendeels uit fooien bestaat, soms geheel uit fooi. Het vele gebruik van taxi's is een bewijs, dat het taxi-bedrijf tram en autobus, geheel kan vervangen. Dat tram en Stadsverkeer wordt vooruitgereden is ook ten eenen- male onjuist .tenminste niet door taxi's van goed georganiseerde taxi-bedrijven. Het taxi-bedrijf heeft als vooruitstrevend zijnde alle recht van bestaan, immers er wordt steeds getracht het oude door beter te vervangen, dus waarom dan niet op het gebied van het publieke vervoermiddel. Het algemeen belang eischt dat het taxi bedrijf blijft bestaan. Wat betreft verkeers-stremmingen kan ik u schrijven dat deze gevormd worden door de z.g. wilde taxi's. Is het soms niet waar, dat op een straat als de Haarlemmerstraat en Hoogewocrd, het rijden van do gele trams en de ver schillende bussen, meer gevaar oplevert dan het rijden van kleine taxi's? Hopende, dat een en ander u nu dui delijk is, en de redactie nogmaals dankend voor de verleende plaatsruimte teeken ik ook een abonné. CONTINGENTEERING VAN VALSCHE SIERPLANTEN. M.H. In uw blad van Zaterdag (5e blad) leest men onder het hoofd: „De contingenteering van vaste sierplanten" dat de üentscho kweekers représaille maatregelen aan de Belgische regeering vragen, o.a. het be perken van den invoer van Hollandsche snijbloemen, welke beperking thans niet wordt toegepast. Dit bericht geeft een onjuiste voorstel ling van zaken. Reeds gedurende langen tijd (ruim ander hall jaar) heeft de Belgische regeering de invoer van Nederlandschc snijbloemen gecontingenteerd evenals de iovoer van Nederlandsche groenten. Belgiö dat het eerst begonnen is met allerlei beperkende handelsbelemmeringen in het leven te roepen, orrlt door de contingenteering door d Is' rdcriandsche regecring^ van d n inv ;cr van Azalea's, Hortensia's en an er k p a en bovendien in zijn normale handel in he g heel niet getroffen, want de „beperking' van den invoer bedraagt lf!0 pet. van het gemid delde in de jaren 1930 en 1931. Met dank voor de plaatsing, A. N. BALLEGO.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1933 | | pagina 13