KNIPSELPRIJSVRAAG
EEN HEEREN- OF DAMESRIJWIEL
74,te Jaargang
ZATERDAG 23 SEPTEMBER 1933
No. 22551
Dit nummer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD.
PFFICIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
BEWAAR DUS ONS BLAD VAN DINSDAG
EN 10 GELDPRIJZEN IEDER VAN 10 GULDEN
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cts. oer regel voor advertentlën uit Lelden en plaatsen
waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle
andere advertentlën 35 Cts per regeL Kleine Advertentlën
uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueelé opzending van
brieven 10 Cts porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummer* voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Poetbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT^
Voor Lelden per 3 maanden f. 2.35; per week 1.0.18
Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post t. 2.35 portokosten.
DRANKWET.
Burgemeester en Wethouders van Lel
den brengen ter algemeene kennis, dat E.
Hendschuch, te Lelden, een verzoek heeft
ingediend ter bekoming van een verlof B.
voor den verkoop uitsluitend van alcohol
vrijen drank voor gebruik in het perceel
Papenstraat No. 3, aldaar.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 23 September 1933. 7865
CHR. HIST. UNIE.
Herdenking van het 25-jarig bestaan.
Ter gelegenheid van het 25-jarig be
staan der Chr. Hist, Unie was gisteravond
door de afd. Ledden in gebouw Prediker
een herdenkingsavond belegd. Voor dezen
avond bestond buitengewoon groote be
langstelling. Vele leden van kiesvereena
gingen uit den omtrek waren mede aan
wezig, terwijl wij voorts nog opmerkten
wethouder Splinter, de gemeenteraadsle
den Meynen, De Reede, Rosmaden, Van
der Reyden en Wilbrink.
De voorzitter der afd.. de heer J. C. B.
Hüner, sprak, na gebruikelijke opening,
een kort openingswoord waarin hij allen
welkom heette, in 't bijzonder den spreker
van dezen avond, dr. J. Schokking. Is er.
aldus de heer Hüner. wel reden tot feest-
I tieren? Volgens spr. zeker want immers
la di/t feestvieren willen wij gedenken hoe
reel zegeningen wij ondervonden hebben
I in de tijden die voorbij gingen.
Voortgaande noeimt de heer Hüner het
driemanschap prof. De Savornin Lohman,
I dr, J. Th. de Visser en dr. J. Schokking,
die in de afgeloopen kwarteeuw getoond
I hebben, dat zij de beginselen niet alleen
I konden zeggen, maar ook toepassen. Mede
in dit verband noemt spr., zonder één der
anderen ook maar eenigszins te kort te
willen doen, de namen van jhr. De Geer
en prof. dr. J. R. Slotemaker de Bruine,
die mede de Unie zulke onschatbare dien
sten hebben bewezen, (Applaus).
Sor. eindigde met den wensch uit fa
spreken, dat de Unie nog vele jaren mede
mocht werken de belangen van Staat en
Volkshuis voor te staan.
Staande werden hierna twee coupletten
van het Wilhelmus gezongen, waarna de
heer Hüner nog mededeeling deed dait be
richt van verhindering hadden gezonden,
het bestuurslid mevr. Spaargaren en de
heeren, ds. Veldhoen van Voorburg, mr.
Iienburg alhier. Broers van Voorschoten.
I ibr. De Gijselaar, van Wassenaar. Tilanus
I van Den Haag. Van Boeijen van Voorburg
Braat van Zevenhuizen.
Rede Dr. J. Schokking.
Dr. J. Schokking. lid van den Raad van
Siate, oud-voorzitter der Chr. Hist. Unie
sprak hierna de herdenkingsrede udt.
Spr. begon met te herinneren aan de
eigenlijke datum van den gedenkdag 9
Juli 1903 waarna spr. in een keurig uitge
werkt betoog naging hoe de Unie aanvan
kelijk een kleine politieke groep irn den
loop der jaren uitgegroeid is en nu gere
kend mag worden tot één der groote poli
tieke partijen. Waren in de Unie bij de
oprichting ongeveer 100 kiesvereenigingen
bij haar ondergebracht thans telt zij 770
kiesvereenigingen met een groot kiezers
tal, dat gedurende verscheidene jaren ge
stadig is toegenomen.
Vervolgens stond dr. Schokking stil bij
de eenheid die er in de Unie leeft, Van
splitsing of scheuring behoeft niet ge
sproken te worden.
Op overzichtelijke wijze, vol van histo
rische feiten, gaf spr.* vervolgens eenige
algemeene aanduidingen ten opzichte van
de vereenlging in 1908 van de Chr. H.
Party, de Vrü A -R Party en den Chr. H.
Kiezersbond in de Ohr. Hist. Unie om dan
te verklaren dat dit samengaan uitstekend
is geslaagd. De feiten zyn daarvan voor
handen.
Hierna wees spr. er op, dat hef uitgangs
punt en de doelstelling van de Unie ook
ten volle nog gelden voor onzen tyd.
Na nog er op gewezen te hebben, dat
wy alle slapheid en traagheid zullen heb
ben te laten varen, eindigde spr. met op
te wekken trouw te biyven aan onze be
ginselen geschaard om den troon van
Oranje.
Deze vele malen met applaus onderbro
ken rede, werd door den voorzitter met
eenige hartelijke dankwoorden aan den
spreker beantwoord, waarna eenige minu
ten werd gepauzeerd.
Hij de hervatting der vergadering werd
Onder daverend applaus besloten een te
legram van aanhankelijkheid en trouw te
Jonden aan H. M. de Koningin en een te
legram van eelukwensch aan det hoofdbe
stuur der Unie.
Het verdere van den avond werd gevuld
door declamatie van den heer Arie Post en
muziek door een strlikje.
Nadat de voorzitter nog een slotwoord
a? gesproken, waarin hii opwekte trouw
be vergaderineen te bezoeken sloot dr.
Joh. w. Groot Enzerink dezen welgeslaag
den avond, die door ruim 600 personen
15 bezocht, met dankgebed.
ZILVEREN LECTORAAT.
Van Dr. W. P. Jorissen.
Vandaag is het juist 25 jaar geleden, dat
onze stadgenoot, dr. W. P. Jorissen werd
benoemd tot lector in de anorganische
en physisohe chemie aan de Leidsche Uni
versiteit.
Willem Paulinus Jorissen werd 11 No
vember 1869 te Amsterdam geboren.
Hij volgde het onderwijs aan de H.B.S.,
legde daarna met goed gevolg staats
examen af en studeerde aan de Amster-
damsche Universiteit in de Scheikunde om
ln 1896 te promoveeren tot doctor in de
wis- en natuurkunde-
In de jaren 1895 en '96 was hu als
assistent werkzaam aan het chemisch
laboratorium alhier; vervolgens van 1896
tot 1900 aan laboratoria te Rotterdam en
fabrieken te Zwijndrecht. In 1900 werd
hu benoemd tot leeraar aan het Konink
lijk Marine-Instituut te Nieuwediep en als
privaat-docent toegelaten tot de Leidsche
Universiteit, welke laatste functie hu' op
23 September 1908 verwisselde met het
lectoraat in de anorganische en physische
chemie.
Hu is hoofdredacteur van het „Chemisch
Weekblad" en de „Recueil des travaux
chimiques des Pays Bas" en leverde, be
halve voor deze beide tüdschriften, nog
tal van büdragen voor het „Zeitschrift
für physikalische Chemie", „Chemical
News" en andere.
Naar aanleiding van dit jubileum schruft
een züner medewerkers, dr. C. Groeneveld
ln 'het heden verschenen nummer van het
.Chemisch Weekblad" o.m. liet volgende:
Trachten wu. in vogelvlucht, een indruk
te geven van het vele. dat dr. Jorissen in
zu'n arbeidzaam leven gepresteerd heeft
over een tüdvak van nu byna veertig ja
ren (de eerste publicatie over de dissocia-
tiespanning van 't kristalwater verscheen
in 1894 in het Maandblad voor Natuur
wetenschappen). dan treft ons bovenal
zpn veelzijdigheid en groote werkkracht.
Immers, nadat het onderwerp zyner dis
sertatie .Langzame oxydatie en zuunstof-
actieveering door triaethylphosphien, pro-
pionaldehyd en benzaldehyd", ondeT van
't Hoff bewerkt en waarop hij 21 October
1896 bij Bakhuis Roozeboom met lof tot
doctor in de scheikunde gepromoveerd was
hem aanvankelük tot verder onderzoek
der oxydatteverschynselen geprikkeld had,
zien wu al spoedig, hoe zyn belangstelling
zich verdeelt: naast de scheikunde der
zuurstof trekken verschu'nselen op het ge
bied der radioactiviteit en der galvanische
werkingen zyn aandacht, de mogeiykheid
van transmutatie der elementen houdt
hem geboeid, hü houdt zich bezig met be
trekkingen tusschen kookpunt en associa
tie der moleculen.
En eenige jaren nadat hy te Leiden het
ambt van lector ln de anorganische che
mie, op 23 Sept. 1908. aanvaard had met
een rede over: ..De ontwikkeling van de
denkbeelden op het gebied der oxydatie-
verschijnselen". zien wij. hoe een tweede
groot veld van onderzoek, ten volle waar
dig verder ontgonnen te worden, zun aan
dacht gaat trekken: de uitdooving van
vlammen en de meer algemeene bestudee-
ring van de verschynselen, die zich bü het
verbranden en explodeeren van gasmeng
sels voordoen. Later beschouwt hu meng
sels van reageerende stoffen in den rui
meren zin des woords vanuit één gezichts
punt: de speciale explosiegrenzen (-gebie
den) worden tot algemeene reactlegrenzen
(-gebieden); uitvoerig en systematisch
worden experimenteel onderzocht binaire,
ternaire en quaternaire combinaties van
gassen en dampen, gassen met vaste stof
fen en vaste stoffen onderling gemengd.
Nadat door hem in 1918 een verband
was gelegd tusschen de drukgrens bij au-
toxydatie eenerzljds en de reactiezrenzen
bij explodeerende gasmengsels anderzyds,
lag het voor de hand dat voortaan de uit
voerige bestudeering van deze beide cate
gorieën van verschü'nselen het orogramma
zou vormen van zi.in afdeeling in bet Leid
sche Anorganisch-chemlsche Laborato
rium.
Weldra melden zich de eerste leerlingen
aan spoedig zien wli de eerste disserta
ties. onder zyn leiding bewerkt, verschij
nen: ln het tydvak van 1C361933 ver-
we-van negen srtjner me-l^—c-kers den
Ter gelegenheid van de WINKELWEEK zullen wij
DINSDAG 26 SEPT. a.s. weder onder het hoofd KNIPSEL
PRIJSVRAAG advertenties afdrukken en Woensdag a.s.
(27 Sept. daaropvolgend), uit deze advertenties genummerde
driehoekjes publiceeren, geknipt a 11 e e n uit die advertenties
welke onder het hoofd Knipselprijsvraag den dag tevoren
zijn verschenen.
Hoewel waarschijnlijk overbodig, willen wij voor hen, die
de vorige maal niet mededongen, nogmaals een uiteenzetting
geven van de bedoeling van deze prijsvraag.
Wij verzoeken onzen abonné's na te gaan uit welke adver
tenties bedoelde driehoekjes zijn genomen.
Dit lijkt eenvoudig, maar pas op. want er schuilen moeilijk
heden! Volg daarom onzen raad, kijk iedere advertentie eerst
eens nauwgezet aan en lees ze hardop door. Hierdoor bereikt
men twee dingen: het beeld der advertentie en de woorden,
waarin zij gesteld is. blijven min of meer in het geheugen
hangen. Loop daarna de uitknipsels door en ziet of daarin
randen, beelden, letters of woorden voorkomen, welke ge
zooeven bij het doorlezen der advertentie zijt tegengekomen.
Aldus systematisch te werk gaande, zal men een aantal
driehoekjes kunnen terecht brengen. Natuurlijk blijven er
eenige over. Welnu, om die te herkennen dient er opnieuw
gezocht te worden.
Hebt ge alle driehoekjes gevonden, schrijf dan de namen
der firma's op tot wier advertentie's de driehoekjes behooren,-
met de erbij behoorende nummers. Mocht in een advertentie
geen firmanaam voorkomen, omschrijf dan duidelijk de
advertentie, zoodat geen vergissing mogelijk is.
Als prijzen stellen wij voor de goede oplossers beschikbaar:
(uitgerust met electrische lamp, bel, reflector en
bagagedrager, met 1 jaar schriftelijke garantie)
Indien er meer goede oplossers zijn dan prijzen beslist het lot.
Van iedere bij ons ingeschreven abonné wordt slechts één
oplossing aangenomen.
De oplossingen moeten uiterlijk Maandag 2 October a.s.
5 uur des namiddags in ons bezit zijn onder enveloppe met
vermelding „Knipselprijsvraag".
De uitslag van de prijsvraag zal uiterlijk Vrijdag 6 October
bekend worden gemaakt.
DE DIRECTIE.
doctorsgraad; een geiyk aantal staat ge
reed. binnen afzlenbaren tyd te volgen:
het wordt woekeren met de beperkte labo
ratoriumruimte en de beschikbare subsi
dies!
Maar naast den zuiver wetenschappelq-
ken werker zien wy den technisehen on
derzoeker, die zich met vragen van toege
paste scheikunde bezig houdt, die zich. om
ons nu slechts tot den laatsten tyd te be
perken, sterk voor de zoo eminent practi-
sche vraagstukken der miingasontploffin-
gen en stofexplosies interesseert, proble
men, waarvan de oplossing toch. behalve
wetenschappeiyke, ook Ln sterke mate
haar sociale beteekenis zal hebben.
Stellen wy daar dan nog den historicus
naast, die zun licht laat schynen over vak-
genooten van lang en zeer lang geleden,
den biograaf, die bü jubilea persoonlijk
herinneringen ophaalt en verdiensten in
het licht stelt, den journalist, die als stu
wende kracht het Chemisch Weekblad, dat
hij ln 1903 met Dr. Reicher oprichtte, tot
een blad van beteekenis heeft weten te
maken; vergeten wij verder niet de tal-
looze keeren, dat hy in de verschillende
Secties, Chemische Kringen en plaatselijke
natuurwetenschappeluke vereenigingen 'n
spreekbeurt vervulde, deelnam aan de ver
gaderingen der Union (als lid, later voor
zitter der werkcommissie voor anorgani
sche nomenclatuur 1, dat de Regeering, de
Leidsche Univesitelt, de Ned. Chemische
Vereenlging een beroep deed op zun repre
sentatieve persooniykheld om haar te
vertegenwoordigen in het buitenland;
memoreeren wü, dat hü uitgenoodigd werd
door de vakgenooten uit Tsjecho-Slowakue
Polen, Frankrijk, door de Faraday Society
door het Solvay Congres, om verslag uit te
brengen over zyn onderzoekingen: hoe er
dan bvendien nog werkzaamheden voor
het buitengewoon lid van den Octrooiraad,
den curator van het gymnasium te Leiden,
den voorzitter van de eindexamencom
missie eener HI3.S zyn te verrichten; dan
verdient het toch des te meer waardeering,
dat deze man by ty en onty klaar staat
om iedereen van advies te dienen, die een
beroep op zyn groote bibliographische
kennis en belezenheid doet.
De op het artikel volgende blbliographle
geeft 236 publicaties (102 vanaf 1921) en
9 dissertaties van chemici, wier promotie-
werk bji gelald heefL (Sinds 1926),
In verband met dit jubileum heeft zich
uit den kring van zyn oud- en tegenwoor
dige medewerkers, oud-leerlingen en leer
lingen een comité gevormd, dat hem heden
middag in het Anorganisch chemisch labo
ratorium in intiemen kring en kleine, doch
hartelijke huldiging heeft bereid.
Een der assistenten drs P. A Jonquière
heeft den jubilaris daarbij toegesproken
en hem uit aller naam een album met
fotos' aangeboden.
DE 3 OCTOBERFEESTEN.
Maandag a.s. 's avonds van 6.457 urn-
zal de heer W. H. Fockema Andreae, be
stuurslid der 3 October-vereeniging voor
de A.V.R.O spreken over de komende
3 Octoberfeesten. Men stemme als recht
geaard Leidenaar dien avond dus op de
A.V.R.O. af!
Ook de kinderen in de morgenuren van
3 October niet vergeten.
Zooals bekend betrekt het bestuur der
3 Octobervereeniging sedert eenige jaren
ook de kinderen in de feestviering. Be
halve dat er ln de Stadsgehoorzaal iets
wordt gegeven dit jaar onder 'elding
van den hof-artist, Henri Nolles een kin-
der-variëté zal er in de vroege morgen
uren van den feestdag zelve op de Vest-
wal (Jan van Houtkade) een ringrijderij
worden gehouden met ponny-wagentjes.
Een dergelyke ringrijdery voor de jeugd is
et Leiden nog niet vertoond, en het is de
3 October-Vereeniging weer die het als
nieuwigheid brengt. Dat hiervoor door de
jeugd groote animo zal worden betoond,
is niet aan twijfel onderhevig, want welke
jongen of meisje wil nu niet eens een
kansje wagen en een prijs winnen zittend
in een luxe wagentje met een dartel klein
paardje er voor?
Wu verwijzen naar de in ons blad ge
plaatst advertenties voor aanmelding.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het candidaats-examen
rechten j de heeren J F. P Dijkhuis (Den
Haag); J. A. Reus (Dordrecht) en H. N.
Schlmmelpenninck van der Oye (Wasse-
—ar).
BINNENLAND.
Herdenking van het 300-jarig bestaan
der Leidsche Sterrewacht (5de Blad).
Werkloozenkassen voor kunstenaars; be-
grooting voor sociale zaken (Binnenland,
4de Blad).
Het internationale pool jaar; onderhoud
niet de van Groenland en IJsland terug
gekeerde deelnemers (4de Blad).
De stand der landbouw-gewassen (Land
en Tuinbouw, 5de Blad).
BUITENLAND.
Het proces tc Leipzig voortgezet (5da
en 1ste Blad).
Politieke besprekingen te Parijs en Ge
neve (Buitenland, 2de Blad).
De Egyptische kabinetscrisis (Buitcnl.,
2de Blad).
ZILVEREN JUBILEUM VAN DEN IIEER
C. G. VAN DER VOORST.
Hedenmorgen heeft de heer C. G. v- d.
Voorst, eerste magazynmeester by de
Lichtfabrieken zyn zilveren jubileum bij
deze instelling herdacht. Hy werd door
den directeur op de gebruikelijke wy'ze
ontvangen en hartelijk toegesproken ln
het byzyn van den hoofdboekhouder.
Door den chef en de ambtenaren van het
magazyn, werd de jubilaris die een ver
trouwenspositie geniet een souvenir aan
geboden. De heer van der Voorst, dio
5 November 1911 tot magazynknecht werd
aangesteld, vervult sinds 1 October 1917
zyn tegenwoordige functie en staat zeer
gunstig aangeschreven.
LEIDSCHE VOLKSHUIS.
Hedenavond 79 u. en Zondagmiddag
35 u. wordt in het Leidsche Volkshuis,
Apothekersdyk 33 weer de jaarlijksche
tentoonstelling gehouden van het werk
dat op de verschillende clubs en lessen is
gemaakt.
Men vindt er een groote verscheidenheid
van handenarbeid, zoodat het zéér de
moeite loont er eens een kijkje te
nemen: hout- en metaalwerk (een minia
tuur-motorbootje, dat echt vaart), hand
werken, weef- en kantkloswerk (deze
technieken worden gedemonstreerd), tee-
keningen, aangekleede poppen, terwyi het
geheel wordt opgeluisterd door een col
lectie opgekweekte stekjes en een inzen
ding van de botanieclub.
Toegang zie kleine advertentie.
De cursus electriclteit en radio zal ook
dit jaar, dank zij de medewerking van de
heeren professoren, gegeven kunnen wor
den in de groote collegezaal van het na-
tuurkudig laboratorium, Nieuwsteeg, en
wel op Vrijdag 29 Sept., 6, 13. 20 Oct, to
8 uur.
De talrijke en mooie proeven, die in het
laboratorium mogeiyk zijn, zullen onge
twijfeld de belangstelling voor dezen cur
sus verhoogen. De leiding is bovendien ln
zeer bevoegde handen: de heeren G. J. v.
d. Berg en J. de Nobel, Lelden.
Voor toegang zie advertentie.
Onder den titel „Denken en Doen"
geeft het Leidsche Volkshuis een cursus
van vier avonden en wel op Donderdag
28 September, 5, 12, 19 October, 8 1/4 uur,
"over de onderwerpen: 1. Ziekenverpleging
in huis, speciaal besmettelijke kinder
ziekten; 2. Het bezighouden van herstel
lende kinderen; 3. Goede en goedkoope
voeding; 4. De juiste bewoning van het
huis.
De leiding berust by verschillende des
kundigen: Zuster Jezeer, Mevr. Schaper-
Beukema, leerares K. en Oen de dames
Byi en Wysman, leeraressen a. d. Huis
houdschool Rapenburg.
Voor aanmelding enz. zie advertentie.
DE WINKELWEEK
De route welke „Werkmans Wilskracht"
Maandagavond te pl.m. 8 u-ur zal volgen
is ais volgt:
Prins Hendrikplein, Mauritsstraat, Mo
lenstraat. Marnixstraat, Louise de Coligny-
straat. Waldeck Piermontstraat. Sophia-
straat, Julianastraat, Oude Heerengracht,
Haarlemmerstraat, Pelikaanstraat, Hooi
gracht, Nieuwe Rijn, Kraalerstraat. Hoo-
gewoerd, Gangetje, Botermarkt. Koorn-
beurssteeg, Breestraat. Noordeinde, Noord
eindsplein. terug K. Rapenburg. Prlnsesse-
kade. Haarlemmerstraat, Donkersteeg,
Hoogstraat, Vischmarkt (ontbinden).
0 0
wy herinneren er aan. dat Maandag
middag boven onze stad de tweede ,zil-
Fervhjéfct" wordt uitgevoerd.
