Humor uit het Buitenland.
LEIDSCH DAGBLAD - Vierde Blad
Zaterdag 16 September 19
FINANCIEEL OVERZICHT.
FAILLISSEMENTEN.
PARLEMENTAIR 0VERZICH
SNOBISME.
GOED BEDOELD.
Laatst zat ik bij 'n kennis aan tafel. Die,
tiacteerde op een met Vitello gebraden ossen-I
haas. De kinderen zaten d'r met begeerige oogenj
naar te kijken en kregen niets. Zooiets zou ik'
niet kannen doen.
Wat deedt jij dan
Ik stuurde ze vooraf allemaal de kamer uit l{
(Ft. S/atterf. 1
Nu heeft mijn vrouw vergeten de vouw
In mijn broek te strijken 1
Verveel ik u niet?
Neen. waarde heerer zijn van die
oogenblikken, waarop men zoo bedroefd is.
dat men blij ii met het bezoek van wie dan
ook
„Kun je mijn zoon on Je kantoor gebruiken
„Wat weet hU al zoo
„Wat een vraag. Als hij lets wist zou lk hem we]
mijn eigen kantoor nemen." (Passing Show
Amerika's strijd om het economisch herstel
- Verdediging van de goudclausulc in
leeningscontracten - Rotterdam komt
haar verplichtingen uit hoofde der goud-
clausule niet na - Gerechtelijke uitspraken
te verwachten - Pessimistische verwach
tingen t.a.v. de resultaten van het Uni-
leverconcern - Betrekkelijk gunstige
ontwikkeling van den uitvoer van radio-
artikelen en gloeilampen - Afwisselend
koersverloop ter Beurze.
Het gaat de Amerlkaansche regeering
bij de uitvoering van haar herstelpro
gramma" nog steeds niet voor den wind.
Integendeel: de moeilijkheden hoopen
zich aan alle zijden op. De arbeiders too-
nen zich ontevreden over de wijze, waarop
sommige „codes" worden opgesteld, waar
bij zij zich vooral richten tegen het prin
cipe van de „open shop", dat reeds voor
de automobiel-industrie geldt, en ook
voor de petroleumindustrie zal worden In
gevoerd. Op grond van dit principe zal het
aanstellen en het ontslaan van de arbei
ders naar hun mérite plaats vinden en niet
afhankelijk zijn van collectieve overeen
komsten. Dit beteekent natuurlijk een
beknotting van de macht der vakvereni
gingen, hetgeen het verzet der arbeiders
begrijpelijk maakt.
In andere takken van Industrie heeft
de tegenstand der arbeiders weder betrek
king op de loonsvoorwaarden en stakingen
zijn aan de orde van den dag. Wanneer in
den komenden winter het aantal werk-
loozen zich op het tegenwoordige peil
mocht handhaven, of zelfs als gevolg van
seizoen-Invloeden mocht toenemen, dan
zal het de vraag zijn, of de Amerlkaansche
regeering den toestand meester kan
blijven.
Onder deze omstandigheden wordt de
kans hoe langer hoe grooter, dat de regee-
ring ten einde raad er toe zal overgaan,
de plannen tot „daadwerkelijke Inflatie",
welke tot dusverre als „stok achter de
deur" hebben dienst gedaan, ten uitvoer
te brengen. De desbetreffende geruchten
nemen een hoe langer hoe vasteren vorm
aan. Dat zij tot dusverre nog niet door de
feiten bevestigd zijn, moet wel grooten-
deels daaraan zijn toe te schrijven, dat de
regeering er voor terugschrikt, de kapi
taalmarkt te verontrusten, waarop zij in
de naaste toekomst, indien eenigszins mo
gelijk, een beroep zal doen voor de finan
ciering van nieuwe uitgaven en zoo moge
lijk voor conversie van oude schuld.
De kans dat beleggers bereid zullen
gevonden, in gxooten omvang nieuwe mid
delen ter beschikking van de Amerikaar-
sche schatkist te stellen, is intusschen niet
groot, gezien de „rücksichtlose" wijze,
waarop de Amerlkaansche regeering met
de belangen van beleggers is omgespron
gen, De houders van dotlarobligatiën heb
ben ln vollen omvang de nadeelen van de
depreciatie der Amerlkaansche valuta on
dervonden, mede doordien de goudclausule,
die ln do meeste Amerlkaansche leenings
contracten was opgenomen, door een wet-
tehlke bepaling buiten werking ls ge
steld.
In den jongsten tijd is de quaestie van
de goudclausüle der dollarieenlngen op
nieuw ln het centrum der belangstelling
komen te staan. Naar men weet, heeft een
aantal debiteuren, die leeningen in Ame
rlkaansche dollers hebben aangegaan,
daarbij door opneming van een „goud-
clausule" ln het leeningscontract de ver
plichting op zich genomen, om betaling
van rente en aflossing te bewerkstelligen
ln gouden munt van de Ver. Staten van
het gewicht en het goudgehalte, als gel
dende op het tijdstip van het afsluiten der
leening, of het equivalent daarvan. Op het
tijdstip, nu deze goudclausle in de practijk
waarde zou moeten krijgen, aangezien
door het loslaten van den gouden stan
daard in Amerika de dollar sterk in
.waarde ls gedaald, hebben talrijke schul
denaren zich aan hun verplichtingen uit
hoofde van de goudclausule onttrokken
en de rente en aflossing voldaan in de ca
25°/o ln waarde verminderde papierdollars.
Het Internationale Comité tegen het
niet-erkennen van de goudclausule, waarin
naast verschillende buitenlandsche verte
genwoordigers van fondsenhouders ook de
Vereenlglng voor den Effectenhandel te
Amsterdam vertegenwoordigd ls, heeft
dezer dagen in scherpe bewoordingen zijn
oordeel uitgesproken over deze houding
van debiteuren. De goudclausule. aldus
de desbetreffende verklaring. ls niet
anders dan een bepaling van het contract,
dat het bedrag der schuld vaststelt en de
verklaring, dat deze bepaling niet langer
erkend zal worden, ls derhalve te beschou
wen als een poging tot eenzijdige ongeldig
heidsverklaring van een deel der schuld.
Als deze methode school zou maken, zou
den de grondvesten der civilisatie door
eenzijdige verbreking van contracten tus-
schen twee partijen ondermijnd worden.
Wijziging van een gesloten contract ls
slechts door een overeenkomst tusschen
beide partijen mogelijk. Als deze grond
stemming van recht en moraal niet ln
acht genomen wordt, wordt elke affaire
van commercleelen, lndustrieelen en an
deren aard volkomen onmogelijk, daar men
dan niet kan vertrouwen, dat de schul
denaar het gesloten contract trouw zal
nakomen.
Het is pijnlijk, te moeten ondervinden,
dat regeeringen, gemeenten, particuliere
maatschappijen, die in de tegenwoordige
bewogen tijden door haar houding het bol
werk van rechtvaardigheid en moraliteit
behooren te zijn integendeel zich van de
meest gekunstelde juridische spitsvondig
heden bedienen, teneinde zich te onttrek
ken aan do nakoming van verplichtingen,
waarin het publiek bij de belegging zijner
spaarpenningen vertrouwen heeft gesteld;
sommige regeeringen hechten zelfs haar
zege] aan de woordbreuk der particuliere
maatschappijen.
Wat in het bijzonder de buiten de Ver.
Staten gevestigde schuldenaren betreft,
merkt het Comité op. dat deze zich in dit
opzicht niet op de Amerlkaansche wetten
kunnen beroepen De door die wetten be
oogde terzijdestelling van de goudclausule
vormt voor bedoelde debiteuren niet de
geringste verontschuldiging, om hun ver'
blnteniseen niet na te komen.
Tot dusverre vormden de debiteuren tn
ons land. die dollarieenlngen met goud
clausule hadden uitstaan (met uitzonde
ring van de Koninklijke Petroleum), teza
men met dergelijke schuld'eraren in Bel
gië, Zwitserland en nog enkele andere,
een gelukkige uitzondering op de hoe lan
ger hoe meer om zich heengrljpende ge
woonte van schuldenaren .aangegane ver
plichtingen niet na te komen. Niet alleen
konden wij er tot dusverre vol trots op
wijzen, dat ons land niet tot de landen
behoort, die door een opzettelijke waarde
vermindering van hun munt zich van een
deel der aangegane verplichtingen heb
ben onttrokken, maar bovendien heeft Ne-
Üerlandsch-Indlë onmiddellijk, toen twij
fel begon te bestaan aan de waardevast
heid van den dollar de noodige maatrege
len genomen, om betaling van rente en
aflossing op zijn dollarleeningen met goud
clausule in de goudwaarde mogelijk te
maken.
Weliswaar moeten te dien einde de cou
pons der dollarleelingen een bepaalden
tijd voor de officieele betaalbaarstelling
worden ingeleverd en dienen de houders
der stukken er dus voor te waken, dat zij
dezen termijn niet verzuimen, aangezien
anders de betaling te New-York int papie
ren dollars, geschiedt. Maar dit bezwaar
is niet te omzeilen geweest en kan ook
niet al te zwaar wegen, aangezien mag
worden aangenomen, dat degenen, die dol-
larobligatiën bezitten zich onder de te
genwoordige omstandigheden tijdig van de
wijze van betaalbaarstelling op de hoogte
stellen.
Helaas heeft de gemeente Rotterdam
het goede voorbeeld van Ned.-Indië niet
gevolgd. Het bestuur van deze gemeente
heeft het olrbaar geacht, te besluiten, dat
de November-coupons van de 6% dollar-
leening ,op de gebruikelijke wijze volgens
de bepalingen van het contract te blijven
betalen, tegen remitteering van het be-
noodigde aantal dollars naar New-York
tegen den dagkoers". Aan de desbetreffen
de mededeeling is de opmerking toege
voegd, dat dit vergeleken bijverleden jaar,
toen voor den dollar f. 2.46 moest worden
betaald, een voordeel beteekent van onge
veer 25"/».
Inderdaad, een „voordeel" brengt deze
betaling ln papieren dollars voor de ge
meente Rotterdam wel met zich, doordien
slechts ca. drie kwart van het anders
voor de couponbetaling benoodigde bedrag
naar Amerika wordt geremitteerd. Het ls
echter de vraag, of deze handelswijze, die
ln flagranten strijd ls met de in het lee
ningscontract opgenomen goudclausule, op
den duur voor het Rotterdamsche gemeen
tebestuur wel een ..voordeel" zal beteeke-
nen. Veeleer zal zij een nadeel bltiken te
zijn. wanneer de gemeente Rotterdam
weer gedwongen zal zijn. een beroep op
de kapitaalmarkt te doen voor de dekkins
van haar zoo groote geldbehoeften Onge
twijfeld zal er alsdan onder de be'eegers
weinig animo bestaan om nieuwe gelden
beschikbaar te stellen voor een gemeente.
die zich om de verplichtingen, die zij te
genover obligatiehouders op zich heeft ge
nomen. zoo weinig blijkt te bekommeren.
Het Internationale Comité ter verdedi
ging van de goudclausule heeft te kennen
gegeven, dat het van plan ls door gerech
telijke beslissingen de vaststaande rechten
van de schuldelschers te beschermen. Ver
moedelijk zal ook tegen de gemeente Rot
terdam een proces aanhangig woeden ge
maakt, teneinde haar tot de erkenning
van de goudclausule te dwingen Het is te
hopen, dat geen Juridische spitsvondighe
den hiervoor een beletsel zullen vormen,
doch dat de goudclausule door een gerech
telijke uitspraak gemaakt zal worden tot
datgene wat zij werkelijk ls: een bescher
ming van crediteuren tegen een eventueele
waardevermindering van de valuta, waar
in de schuld ls aangegaan. Ook voor de
dollarobligatiën van de Koninklijke Petro
leum MIJ. en de Bataafsche Petroleum Mij.
wordt een gerechtelijke beslissing met
spanning tegemoet gezien.
De aankondiging van de betaling der
Novembercoupons der Rotterdamsche ge-
meenteleening ln papierdollars heeft op
de beleggingsmarkt een zeer onaangena-
men indruk gemaakt, hetgeen duidelijk tot
uiting komt in de lagere koersen voor de
verschillende Rotterdamsche leeningen.
Deze vormen een opmerkelijke tegenstel
ling met de vaste tot prijshoudende stem
ming, die de beleggingsmarkt overigens
aan den dag heeft gelegd.
Niet alleen Nederlandsche en Ned. Indi
sche staatsfondsen, maar ook de overige
binnenlandsche gemeenteleeningen, w.o.
gemeenteleeningen van Amsterdam, heb
ben zich goed in koers kunnen handhaven.
Dank zij de gunstige stemming voor beleg
gingswaarden heeft de gemeente 's-Gra-
venhage een nieuwe leening aan de markt
kunnen brengen, tot de voor de gemeente
gunstige voorwaarden van een rente van 4
pet, bij een koers van uitgifte van 98 1/4
pet. Een deel der opbrengst dient ter con
versie van de 5 pet. leening 1932, die aflos
baar is gesteld. De uitgifte der nieuwe
Staatsleening zal thans ook we! niet meer
lang op zich laten wachten.
De aandeelenmarkt heeft ook in de af-
geloopen week weer een afwisselend ver
loop gehad. Een tijdelijk, algemeen herstel,
werd door een hierop gevolgde koersdaling
weer vrijwel geheel te niet gedaan. Later
was de stemming weer beter.
Van Industriëele fondsen waren vooral
Unilever sterk aangeboden, in verband met
de aankondiging van aanmerkelijk ver
laagde interim-dividenden door de Engel-
sche dochtermaatschappijen van het Unl-
leverconcern in de levensmiddelenbranche,
die het vorige jaar nog in belangrijke mate
tot de naar verhouding bevredigende re
sultaten van de Unilever hadden bijgedra
gen. Wel had men, in verband met de
daling der kleinhandelsprijzen, met min
der gunstige resultaten der Engelsche
dochtermaatschappijen rekening gehou
den. maar men hoopte, dat de verminde
ring der winstmarge tengevolge van de
prijsdaling althans ten deele gecompen
seerd zou zijn door een toeneming van de
omzetten.
De kans dat de vermindering der inkom
sten uit het Engelsche bedrijf der Unilever
door een verbetering der resultaten in
andere gebieden zal worden genivelleerd,
kan onder de tegenwoordige omstandig
heden niet hoog worden aangeslagen. In
Duitschland b.v. is het bedrijf der
Unilever aan een toenemende beperking
onderworpen; in ons land vormt het
menggebod een voor de margarine-
industrie ongunstigen factor. Een en ander
heeft het gevolg, dat de beurs pessimistisch
gestemd is ten aanzien van de voor het
Unileverconcern in zijn geheel te verwach
ten flnanciëele resultaten. Een aanwijzing
van de resultaten voor het loopende Jaar
zal het besluit geven omtrent het Interim
dividend dat gewoonlijk in Nov. wordt
genomen. Het vorig jaar werd een interim-
dividend van 3 pet. uitgekeerd; het is de
vraag, of dit voor dit Jaar gehandhaafd zal
kunnen worden.
Onder den invloed van de algemeen
flauwere stemming kon de aanvankelijk
voor aandeelen Philips' behaalde koers
winst ook niet geheel worden gehand
haafd. De stemming voor dit fonds werd
echter later weer gunstig, wat mede te
danken is aan de toeneming, die de uit
voer van radio-artikelen en van gloeilam
pen voor Augustus te zien heeft gegeven. I
In deze maand werd aan radio-artikelen
(luidsprekers, toestellen en onderdeelen)
geëxporteerd voor een waarde van f. 2.42
mill, tegen f. 2.35 mill, to de voorafgaande I
maand. Het vorige jaar Augustus heeft de
uitvoer weliswaar ca. vijf ton meer bedra-
gen dan in Augustus van dit jaar, maar
voor de eerste acht maanden blijft de uit
voer in 1933 met een cijfer van f22.01 mill,
nog een kleinen voorsprong behouden op
do overeenkomstige periode van 1932,
toen voor een waarde van f. 21.56 mill, aan
radio-artikelen werd geëxporteerd.
De uitvoer van gloeilampen is gestegen
van f. 587.000 in Juli tot f. 696.000 in
Augustus, tegen f. 515.000 ln Augustus 1932,
terwijl de export van gloeilampen ln de
eerste acht maanden f. 3.50 mill, bedroeg
tegen f. 4.53 mill, in de overeenkomstige
periode van 1932. De omstandigheden in
aanmerking nemend, ontwikkelt de export
van de voornaamste producten der Phi
lips' fabrieken zich dus betrekkelijk bevre
digend.
Aandeelen Koninklijke Petroleum hebben
eenigen Invloed ondervonden van de hoo-
gere petroleum- en benzineprijzen in
Amerika. Rubberaandeelen waren tijdelijk
zeer vast. op de betere stemming op de ter-
mijnmarkt te New York. Tabaksaandeelen
hebben slechts weinig ln koers geschom
meld. Suikeraandeelen waren meerendeels
ongeanimeerd, hoewel ook hier tijdelijk
een licht koersherstel intrad. De Nivas
heelt in den jongsten tijd weer vrij aan
merkelijke hoeveelheden suiker kunnen
afzetten, zoowel in Brltsch-Indië als in
China en Japan. Dit kon echter de koop
lust voor suikeraandeelen niet stimuleeren,
aangezien de prijs, waartegen de suiker
van de hand wordt gedaan, nog altijd even
onbevredigd is.
Hieronder volgt een overzicht van het
koersverloop
5% Nederland 100 7/8, 101.
4"/« Nederland 1931 99 7/8. 100, 99 5/8.
6"/o Ned. Indie 1922A 92 3/4. 94 1/4.
4W/0 Rotterdam 1926/30 93 1/4, 91 1/8.
4"/» Rotterdam 1931 87, 85 7/8.
6"/» Rotterdam 75, 76 5/8, 74.
Ned. Handel Mij. 59'/:, 55'/:.
Ned. Ford 134'/:. 133'/>.
Philips 185'/:, 189, 185'/:, 190.
Unilever 86'/:. 78, 80'/:.
A Redjang Lebong 113'/:, 112.
Kon. Petroleum 178 1/4, 184.
Perlak Petroleum 100, 96'/:
Amsterdam Rubber 93'/:, 97'/:.
Ned. Scheepvaart Unie 55 1/4. 53 7/8. 55.
Handelsvereeniglng „Amsterdam" 193 3/4,
196. 191, 194.
Deli Batavia Mi). 1311/4, 129 1/4.
Deli Mij. 123'/., 122, 124 1/4, 123.
RECLAME.
ló -e/ié&y\. Ij
Eerst
kijken
DEN HAAG: Groote Marktitraat/boek Spoi
6924
Uitgesproken: A. den Heijer, koopman in
groenten te Oegstgeest, Borneostraat 25.
Rechter-Comm mr. H. W. E. Klomp. Cur.
mr. F. K. Reijsenbach de Haan te Lelden.
A. de Jong, bloembollenkweeker te
Noordwijk aan Zee, Huis ter Duinstraat
23. Rechter-Comm. mr. H. van Wagenin-
gen. Cur. mr. W. de Clercq, te Leiden.
L. J. Belt, landbouwer en bloembollen
kweeker. te Zoeterwoude. Hooge Rijndijk
F. 69. Rechter-Comm. mr. A. B. Bommezijn
Cur. mr. A J. Romijn, te Leiden
Opgeheven; C. van der Voort, te Voor
hout.
EERSTE KAMER.
WETSONTWERP INZAKE 11
UNIFORMVERBOD.
Het uniformverbod is er dóór en
de volgende week in werking treden.
Reeds op den dag van de opening r
de ltting der Staten-Generaal is
van kracht.
Het zal dus voortaan verboden zijn k'.-
dingstukken of opzichtige onderscheldlu.
teekenen te dragen, welke uitdrukking
van een staatkundig streven. De fascist1
mogen niet meer verschijnen in hun tv,
te of in hun bruine hemd of in eenig
der politiek kleedingsstuk. In optoch
zullen de socialisten en de communist
geen banieren of doeken met politieke
schriften en geen roode vlaggen meer m,
gen meedragen. Opzichtige insignes
andere kenteekenen van polltleken 'ai
zijn eveneens ln den ban gedaan Het i
alles verboden zijn.
De Eerste Kamer, die het ontwerp h:
over kop behandelde (Woensdag: a/r
lingen; Donderdagochtend: Voodoo:
Verslag; Donderdagavond: Memorie
Antwoord; Vrijdagmiddag: openbare
handeling) heeft er niet zoo heel
meer over gezegd. Natuurlijk waren
hier de meeningen verdeeld, en ook ht
verklaarden de sociaal-democraten ere
tegen; speciaal met het oog op de
heidsbeperktng ten aanzien van het i
voeren van vlasgen en opschriften bij d"
monstratles. De heer Wibaut was ht
woordvoerder en sloot zich geheel
hetgeen de heer Albarda aan de overnj
had gezegd. Overigens genoot het ontv
een warme verdediging van den heer
Savornln Lobman.
Het spreekt van zelf, dat ook de Ml
ter van Justitie geen nieuwe dingen
zegeen kon. Slechts twee passages te
nen wij aan. Deze: dat hij er ook no?
over zal denken of er iets tegen spr
koren gedaan kan en moet worden
deze andere: dat. al valt het individu
dragen van een niet-opzlchtig ondersct
dingsteeken niet onder de wet. het
lectief dragen van zulke teekenen wèl »(-
onder de wet zal kunnen vallen.
Maar daar breken wij ons verder h
hoofd niet mee. Het oresentje van de t
voering dezer wet krijgt de rechter.
Het ontwerp ging er zonder stemm
door. De sociaal-democraten lieten
teekenen, dat zij er tegen waren.
WERING VAN BUITENLAND SCHE
STUDENTEN.
De Senaat heeft zich ook vereen:^,
het wetsontwerp, om den Minister van C'
derwijs bevoegdheid te geven buitenianM
sche studenten van onze Universiteiten
weren.
Maar zonder slag of stoot ls het niet
gaan. De Leidsche hoogleeraar Kranen
burg voelde eigenlijk bitter weinig voor
dezen maatregel, vond hem ook staats-
iechtelijk niet geheel verantwoord maa*
verklaarde tenslotte voor het ontwerp '8i
zullen stemmen als tijdelijke noodmaatre
gel en zonder dat men deze houding au
een precedent zou mogen beschouwen, op
hetzelfde standpunt stond de heer Focil
ook hem was het ontwerp allesbehalve,
sympathiek, hij zag er feitelijk stri.it
met de tradities van ons land maar njJ
zwichtte voor de noodzakelijkheid I
practUk evenals trouwens de heer
der Hoeven, die op zoo weinig
toepassing hoopte. Drie afgev3ardieces
dus, die tot dezelfde conclusie
zonder geestdrift aanvaardden zij bet on'
werp.
Anders stond het evenwel met de be-
jociaaal-demooratlsche sprekers dr. W'°au'
en mr. Mendels. Zij erkenden de PracW jLh
noodzakelijkheid niet en verklaarden
tegen den maatregel.
De Minister heeft evenals in de
Kamer betoogd dat de maatregel a"""|
preventief wordt voorgesteld en alleen
worden toegepast in gevallen dat. o
dreigend plaatsgebrek Nederlander. s
weigerd zouden moeten worden D" r"'e;
mocht men niet loopen M?n ma? _ie
door een toevloed van buitenlanders
landgenooten achterstellen Me:
waardiging kwam de Minister er tew".
dat hij de tradities van ons land w3
tasten s5 j
Het wetsontwerp is tenslotte
togen 9 stemmen aangenomen. Ahe
sociaal-democraten stemden teven.
HAG-- 2^4
