LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 19 Augustus 1933
Vierde Blad
No. 22521
BINNENLAND.
Nieuwe Gouverneur
van Suriname.
GEMENGD NIEUWS.
'^^^andschi^ndnasta
losse nummers van ons Blad
Jaargan*
Dr. J. C. KIELSTRA BENOEMD,
s opvolger van dr. A. Rutgers.
Prol. Dr- Kielstra.
I Koninklijk besluit d.d. 16 Augustus
heer dr. J. C. Kielstra, hoogleeraar
e Landbouwhoogeschool te Wagenin-
fbenoemd tot Gouverneur van Suri-
If. mr. Johannes Coenraad Kielstra,
J 13 November 1878 te Zwartsluis ge-
I. Hij doorliep het gymnasium te Mid-
irg en studeerde daarna aan de Uni-
tëit te Leiden in de rechtswetenschap,
hij op stellingen promoveerde. In
kerd hij Indisch rechterlijk ambtenaar
fertrok in datzelTHe jaar naar Ned.-
waar hij verschillende ambten heeft
lid. Zoo was hij van 1904 tot 1906
fctuut-officier van Justitie te Makas-
(ran 1906 tot 1909 vervulde hij verschil-
administratieve betrekkingen. In
|tgenoemd jaar werd hij adjudant-ad-
voor de bestuurszaken der Buiten-
kten, welk ambt hij tot 1915 waar-
In dit jaar ging hij met verlof naar
[aderland. Drie jaar later werd hij be-
1 tot hoogleeraar in koloniaal staats-
koloniaal strafrecht. Indische land-
boudkunde en Indisch agrarisch recht
de Landbouwhoogeschool te Wage-
n. In 1926 werd prof. Kielstra tevens
hoogieeraar aan de universiteit
trecht in tropische staathuishoud-
le
bchiliende werken zijn van zijn hand
penen o.a. „proeve eener inleiding
koloniale staatshuishoudkunde" in
„de suikerindustrie op Java en hare
lette aan grond" in 1919 en „het kolo-
I vraagstuk van dezen tijd" in 1928,
Ijl hij in verschillende tijdschriften
felen publiceerde.
)f. Kielstra. die den rang heeft van
majoor, is voorzitter van de Vereeni-
I van Verlofsofficieren.
IN KORTING OP SOCIALE ZAKEN.
Een ontkenning van minister
Slotemaker de Bruine.
jar aanleiding van de berichten om-
een vermindering der sociale uit-
n van ongeveer 42 millioen gulden op
l'jkabegrooting 1934 hebben wij ons
|éen minister van Sociale Zaken ge-
met het verzoek daaromtrent eenige
inlichtingen te mogen ontvangen,
mister Slotemaker de Bruine begon
opmerking, dat de uitdrukking
mie zaken" nog al vaag is, daar ook
departementen sociale uitgaven
len.
paar wat mijn departement betreft",
de minister, „kan ik u mededeelen,
er voorshands in geslaagd ben, om
pijn begrooting 1934 voor tuberculose-
PJding, kinderuitzending, drankbe-
mng enz. dezelfde bedragen uit te
als welke op de begrooting 1932
vamen. Voor werkverschaffing, steun
!^ning, moreele steun aan te werk
koen en steun voor den opbouw van
kwamen op de begrooting 1933
afzonderlijke artikelen voor. Deze
P waren begrepen onder een ruim be-
p ingsartikel. Echter heb ik voor elk
°hderwerpen op de begrooting
1934 uitgetrokken, datgene, wat tot
voe voor deze posten uitgegeven is,
pat op de genoemde uitgaven geen ver-
ia toegepast!"
IclI0 vroegen wij den minister of
l!„P vermoeden had, hoe geruchten als
F noedoeide, in de wereld kwamen,
rap antwoordde de minister: „Ik ver-
d" gerucht in verband staat
ItlM. z-e.er aanvankelijke raming, die
f jas. voor mijn optreden, is gemaakt
i v- gebleken zeer aan den rui-
..t"' te zijn. Ik herhaal echter, dat
begrooting voor 1934 voorshands op
Moreele en hygiënische punten
oCkort".
i}et departement van sociale
ra* ongetwijfeld ook bij moc-
111 algcmeene bezuiniging?'
m/rtïl v°Uedig mijn plicht om ern-
t€ werken aan een blijvende
iWde rilan 's Riiks uitgaven", ant
ing minister hierop. „Ais ik voor
>?en' i?0„re^'e en hygiënische voorzle-
datzelfde heb uitgetrokken als
v'om reelct ^t vanzelf. dat er geld
1 van rfn o a- d°°r versobe-
Wtln, d'ensten. Wanneer mijn be-
1 öiljerschijnt, zal wel blijken hoe-
caardoor gevonden is".
RECLAME.
TWEE HUIZENBLOKKEN DOOR DRAAD
VERSPERRING OMGEVEN.
OoTwrr^3
35 ËN 60 CT. I
Uöï>
TUBE
5667
Conflict tusschen de gemeente
Leeuwarden en een bouwondernemer.
Reeds langer dan een jaar is de ge
meente Leeuwarden in conflict met een
bouwondernemer aldaar, die twee blokken
woningen heeft gebouwd aan den weg
naar Lekkum, waarvoor de laatste bouw
vergunning had gekregen van de randge
meente Leeuwarderadeel.
Thans heeft het gemeentebestuur van
Leeuwarden twee rijen palen met draad-
sperring voor beide huizenblokken laten
aanbrengen. Bordjes werden geplaatst met
het opschrift „verboden toegang" en een
politie-agent bewaakt sedert enkele dagen
den nauwen toegang, die aan het einde
van elk der huizen blokken is opengelaten
De bewoners zijn nu gedwongen den ta
melijk langen weg voor de huizen langs te
nemen, teneinde op den openbaren weg te
geraken.
De zaak is deze. De gemeente Leeuwar
den heeft op grond van de randgemeente
een straat geprojecteerd, welke uit zal ko
men op den Lekkumerweg, die eigendom
van het rijk is, maar door Leeuwarden
wordt beheerd. Van dit uitbreidingsplan
staat officieel echter nog niets vast en de
goedkeuring van Ged- Staten op dit plan
is nog steeds niet verkregen.
Daarom wil de randgemeente van een
dergelijke straat niets weten en heeft zij
den bouwondernemer een bouwvergunning
gegeven op den grond, dien hij heeft ge
kocht. De rooilijn van deze huizen is in
dertijd vastgesteld door Ged. Staten, zoo
dat de bouwondernemer meent recht te
hebben met het bouwen van de huizen
door te gaan.
Het gemeentebestuur van Leeuwarden,
dat lang gedraald heeft voordat het tot
handelen overging, heeft nu plotseling den
bouwondernemer gelast den nieuwbouw
te staken. Deze weigerde dat en ging voort
met bouwen. Daarop heeft het gemeente
bestuur palen in den grond laten slaan,
teneinde den bouwondernemer en zijn
werkvolk den uitgang op den Lekkumer
weg te beletten. Toen de adviseur van den
bouwondernemer dreigde, dat hij de draad
zou doorknippen, zoodra deze was aange
bracht, is er politiemacht gekomen om dit
te beletten. Daarbij kwam het tot een hef
tige woordenwisseling tusschen den advi
seur der bouwfirma, een architect, en den
gemeente-architect. De eerste voerde zijn
bedreiging niet uit, doch klom over de
draadversperring heen, met de bedoeling
een proces uit te lokken.
Het proces-verbaal van den gemeente
architect is niet geaccepteerd door den of
ficier van Justitie: vermoedelijk wil men
eerst eens het kort geding afwachten, dat
door den bouwondernemer en zijn advi
seur aanhangig is gemaakt.
Eergistermiddag heeft de burgemeester
van Leeuwarden een comité uit de bewo
ners van den Lekkumer weg ontvangen,
die van haar ontstemming over deze daad
van het gemeentebestuur heeft doen blij
ken. De burgemeester gaf toe, dat de ma
nier van doen voor de betrokken bewoners
niet aangenaam was en hij zou daarom
B en W. voorstellen, de versperringen te
laten wegnemen.
Naar men ons nader meldt is thans de
politiebewaking ingetrokken. Msb.
DOOR EEN AUTO GEGREPEN.
Gistermiddag is op den Rijksweg En
schedé—Hengelo onder de gemeente Lon-
neker de 72-jarige J- ten Bruggencate uit
Enschedé, die plotseling den weg overstak,
aangereden door een vrachtauto welke
hem achter op reed. De man bekwam
zulke ernstige verwondingen dat hij eenige
oogenblikken later overleed. Daar de rem
men van de vrachtauto niet in deugde-
lijken staat bleken te verkeeren, is de wa
gen in beslag genomen.
NIEUWE LOONSVERLAGING TE
NIJVERDAL.
In het reeds zwaar door de crisis getrof
fen Nijverdal heeft de voornaamste textiel
fabriek, nl. de Kon. Stoomweverij aldaar,
een nieuwe loonsverlaging tegen 4 Septem
ber a.s. aangekondigd. Deze verlaging va
rieert voor de verschillende groepen van
5 tot 15%. In Nijverdal zelf is men zeer
onder den indruk van deze loonsverlaging,
te meer, omdat de actie van 't gemeente
bestuur bij het Rijk, om steun in de ge
meentelasten te verkrijgen, niet gelukt is.
GEEN SAMENVOEGING VAN
ENSCHEDE EN LONNEKER.
Wel uitbreiding voor Enschedé.
„Tubantia" verneemt uit goede bron, dat
de minister van Binnenlandsche Zaken
niet genegen is wetsontwerpen in te die
nen tot samenvoeging van de gemeenten
Enschedé en Lonneker. Wel wil hij bevor
deren, dat Enschedé uitbreiding krijgt
overeenkomstig het voorstel van den bur
gemeester van Lonneker, gedaan in de
zitting van Gedep. Staten met het ge
meentebestuur van Enschedé en Lonneker
gehouden te Zwolle op 8 October 1931,
waarin een gebied van uitbreiding wordt
aangeboden van 1650 hectare, waarin het
geheele toekomstige havenplan is gelegen.
DE STAKING IN HET
VISSCHERIJBEDRIJF TE IJMUIDEN.
Het antwoord van minister Colijn ten
vervolge op de beantwoording van vragen
van den heer Amelink betreffende het ne
men van maatregelen van Regeeringswege
in verband met in een blad aanbevolen
optreden tegen werkwilligen tijdens de
staking in het vlsscherij be drijf te IJmui-
den luidt, dat op dit oogenblik de omstan
digheden, die tot ingrijpen zouden nopen,
niet aanwezig zijn. Mochten die omstan
digheden zich wél gaan voordoen, dan zal
de Regeering niet aarzelen de noodige
maatregelen te treffen
o—
VERSPREIDE BERICHTEN.
Met 65 stemmen heeft de gemeente
raad van Schiebroek besloten 't straperlo-
spel met ingang van heden te verbieden.
AAN DEN DOOD ONTSNAPT.
Het leven gered door een openstaand
portierraampje.
Eergistermorgen reden de heer en me
vrouw P. uit Utrecht met een auto naar
Tiel. Met een ijiatig gangetje reden zij in
Buren op den grindweg langs de Linge.
Plotseling slipt de auto en rolde van den
dijk terwijl hij driemaal over den kop
sloeg en zoo het water in. Daar het een
gesloten auto was, zouden de inzittenden
zeer waarschijnlijk het leven er bij heb
ben ingeschoten, wanneer niet toevallig
een portierraampje was opengelaten Niet
dan met de grootste inspanning, slaagden
zij er in zich er door te wringen en boven
op de auto te komen. In dien tusschentijd
waren de menschen bij de plaats des on-
heils gekomen, die er evenwel werkloos bij
toezagen. De twee drenkelingen riepen hun
vertwijfeld toe: „Maar menschen, helpt
dan toch!", waarop het antwoord klonk:
„Wij kunnen niet zwemmen".
Gelukkig naderde op dat moment een
wagen met planken beladen. In een mini
mum van tijd werden de drenkelingen
door middel van enkele planken uit het
water gehaald en door een nabijwonende
familie zeer liefderijk opgenomen en van
droge kleeren voorzien. „u. D."
PIJNENBURG MAAKT ONGELUKKEN.
Met zijn auto in botsing bij
Nijmegen.
De wielrenner Pijnenburg nam gister
middag met zijn Ford-wagen in vrij groote
vaart den oprit naar de Gravebrug te
Nijmegen. Tegelijkertijd reed een motor
rijder den weg op. De man werd door den
Ford van Pijnenburg gegrepen en tegen
den grond geslingerd. De wagen van Pij
nenburg slingerde door de botsing en
maakte een tweede aanrijding, ditmaal
met de auto van de fa. Van B. te Nijme
gen. Deze auto werd zoo zwaar bescha
digd. dat zij moest worden weggesleept.
Ook de motorfiets bleek zwaar beschadigd
te zijn, terwijl de berijder gekneusd werd
en naar zijn woning gedragen moest wor
den. De politie nam Pijnenburg een ver
hoor af en maakte procesverbaal op. Pij
nenburg kon zijn weg met zijn Ford ver
volgen.
BRAND.
Eergisteravond omstreeks half twaalf
ontdekte een inwoner van Santpoort die
langs de ruine van Brederode fietste, een
sterke brandlucht. Bij nader onderzoek
bleek hem dat deze afkomstig was uit de
richting van het hotel Velserend. Hij begaf
zich naar het hotel en het bleek hem. dat
daar een hevige brand woedde. De gérant
werd gewaarschuwd waarna de brandweer
van Santpoort gealarmeerd is. Onder lei
ding van opperbrandmeester Jak werden
vier slangen uitgelegd om het vuur dat
door den sterken wind aangewakkerd was,
te blusschen. Later kwam nog de brand
spuit van het provinciale ziekenhuis te
hulp. Tegen zooveel water bleek het vuur
niet bestand en zienderoogen verminder
den de vlammen. Tegen vijf uur kon ge
zegd worden, dat de brandweer het vuur
meester was. Alleen de bovenverdieping
is uitgebrand. De waterschade is zeer aan
zienlijk. Naar de oorzaak wordt een on
derzoek ingesteld.
Te Zuidbroek is brand ontstaan in de
boerderij, bewoond door J. Oostewijk, en
eigendom der fa. Kroon te Sappemeer In
een oogenblik stond het perceel In lichtei
laaie. De brandweer kon niets meer red
den. De inboedel ging verloren alsmede
drie rijwielen en een motorfiets. Verzeke
ring dekt de schade.
Omtrent de oorzaak van den brand gaf
een kostganger (de bewoners waren af
wezig) op, dat hij bij het aanmaken van
een kachel eerst petroleum had gebruikt
die niet in vlam geraakte. Later zou hij
op het smeulend hout nogmaals petroleum
geworpen hebben, waardoor een ontplof
fing ontstond. Door den schrik had hij
de gevulde petroleumbus ook nog laten
vallen en was daarna het huis uitgevlucht.
KIND VOOR DE OOGEN DER MOEDER
GEDOOD.
Gistermiddag ontsnapte de 5-jarige L.
T. M. aan het toezicht van zijn moeder,
toen hij met andere kinderen op een
open terrein aan de dr Gerkestraat tt
Zandvoort speelde. Het kind stak plotse
ling de straat over en werd door een pas-
seerenden auto gegrepen en onmiddellijk
gedood. De chauffeur remde uit alle macht
en had volgens ooggetuigen geen schuld.
De moeder, die het ongeluk in haar on
middellijke nabijheid zag gebeuren, is in
overspannen toestand naar huis vervoerd.
N. R. Crt.
o
BUITENLANDSCH GEMENGD.
VIJF DUIZEND CHINEEZEN
VERDRONKEN.
Slachtoffers van een vloedgolf.
Bij de overstroomingen van de Gele
Rivier in Noord-China zijn. volgens te
Sjanghai ontvangen berichten uit Han-
kau, 5000 Chineesche boeren verdronken.
De meesten hunner zijn het slachtoffer
geworden van een vloedgolf, die na een
dijkdoorbraak honderden huizen over
stroomde en vernielde. Bandieten maken
van de gelegenheid gebruik en overvallen
de reeds zoo zwaar bezochte bevolking
TRAGISCH ONGEVAL OP ZEE
Eerste officier door stortvloed over
boord geworpen.
Het Dultsche stoomscht# „Kurland" dat
onderweg was van Engeland naar Riga,
heeft bij Terschelling den eersten officier
verloren. Hij werd bij een sterke deining
over boord geworpen. Zijn lijk kon nog
niet geborgen worden.
Toen de kapitein van het schip de
ongelukstijding vernam kreeg hij een be
roerte en moest hij in een ziekenhuis te
Kiel worden opgenomen.
(Van onzen correspondent.).
GAAT DE VALERA'S ZON ONDER?
Londen, Augustus 1933.
Het zou wat vlug zijn, uit de jongste
politieke gebeurtenissen in den Ierschen
Vrijstaat de slotsom te trekken, dat de zon
van De Valera ondergaat. Maar dc ge
beurtenissen rechtvaardigen wel de vraag,
die het opschrift is van dezen brief. Het
ziet er naar uit. dat de Britsche economi
sche maatregelen, genomen tegen het be
sluit van de regeering in Dublin om de
land-annuiteiten niet te betalen, bezig
zijn den Vrijstaat te verdeelen in twee
hevig tegen elkaar gekante politieke par
tijen. Die Britsche repressailles moeten
worden gezien als de eerste en voornaam
ste oorzaak van de politieke verbittering,
welke het Groene Eiland op het oogenblik
vaneenrijt In zooverre is Engeland op
nieuw aanleiding voor de hachelijke wrij
ving. Maar dit land heeft er rechtstreeks
niet mee te maken.
En Engeland houdt er zich buiten. Tot
heden is de strijd alleen gevoerd met mond
en pen, maar alles schijnt gereed te zijn
voor ernstlgen broederstrijd, waarbij bloed
dreigt te vloeien De hoop op vermijding
is alleen gelegen in weer een andere Ier-
sche eigenaardigheid. Men zegt nl., dat
het klaarblijkelijk onvermijdelijke zich ln
dat land nimmer voordoet, maar daaren
tegen wel het onverwachte. De burger-
strijd is klaarblijkelijk onvermijdelijk en
daarom zal hij wellicht achterwege blijven.
Het is te hopen!
Het is niet uitsluitend een zaak van
ernstig verschil tusschen twee politieke
partijen Dat alleen zou zelfs in den Vrij
staat niet kunnen leiden tot burgerkrijg.
Het bedenkelijke van den toestand is. dat
op het voorbeeld van Duitschland strijd
machten achter de politieke partijen
staan, die zich niet zullen ontzien, wan
neer het oogenblik gunstig lijkt, de grond
wettelijke basis, waarop de staat rust. te
vernietigen. De partij van De Valera, die
thans aan het bestuur is, heeft thans en
het gaat gewoonlijk zoo wanneer men ver
antwoordelijk wordt voor het bestuur
voorbeeldig respect voor de Constitutie,
waar die Constitutie dienst kan doen voor
bestrijding van den politieken vijand.
Maar De Valera ontleent feitelijk zijn
macht en zijn positie aan de meest oncon-
stitutioneele instelling, welke men zich
denken kan, nl het Iersch Republikeinsch
Leger, een tot de tanden gewapende on
wettige macht, van welker steun hij ver
zekerd kan zijn zoolang hij naar haar pij
pen danst en in zijn bestuursmaatregelen
streeft naar een onafhankelijke republiek,
een doel waarvoor de I.R.A. (Irisr Repu
blican Army) is opgericht en waarvoor
deze instelling zich wapent. De andere
groote partij, die van oud-president Cos-
grave, heeft geen leger achter zich, maar
heult thans met de onlangs opgerichte
Natlonle Garde, een stichting van generaal
O'Duffy. ook wel de Blauwe Hemden ge
noemd. Cosgrave en zijn volgelingen voe
len zteh verwant aan deze Blauwe Hemden
en hebben daarvan getuigd. President De
Valera, die thans een dubbelzinnige rol
speelt door aan den eenen kant op te
komen voor de Constitutie en aan den
anderen kant met drastische anti-Engel-
sche maatregelen te beproeven de gewel
denaars van de I.R.A. te vriend te hou
den, heeft in generaal O'Duffy een man
DE BRAND BIJ RIJSSEL.
Een gedeelte van de munitie ontploft.
De „Paris Soir" meldt uit Rijssel, dat de
brand, die uitgebroken is in een munitie-
hoeveelheid, die zou zijn begraven in 1919
door de Engelschen, nog in hevigheid is
toegenomen
Donderdagavond scheen het vuur lang
zamerhand te wijken, zoodat een ingenieur
reeds het plan opperde de brandende
plaats vrij te maken. Gistermorgen meld
den de op wacht staande politie-agenten
echter, dat het vuur en de rookontwikke
ling weer toenamen. Verder hebben zij
een handgranaat en een rol lont ln de
nabijheid van het vuur uitgegraven.
Uit onderaardsch geruisch en gerommel
is merkbaar, dat het vuur verder voort-
vreet. Naar het schijnt houdt men nog
rekening met de mogelijkheid van een
ontploffing, daar de bevoegde burgemees
ter de omgeving heeft doen ontruimen. De
„Liberté" voegt hieraan nog toe. dat men
een catastrophe kan verwachten, daar
men het eind van het lont, dat door het
vuur was aangetast niet heeft kunnen be
reiken. De mogelijkheid blijft dus bestaan
dat het geheele depot, dat 5000 granaten
zou bevatten in de lucht zal vliegen. Men
heeft nog geen opgravingen kunnen doen
om na te sporen wat voor munitie hier
eigenlijk begraven ligt.
Gistermiddag hebben reeds eenige ge
deeltelijke ontploffingen plaats gehad. Het
betrof hier oogenschijnlijk handgranaten.
Het voornaamste depot, dat 2.50 M onder
den grond zit is door het vuur nog niet
bereikt.
DE WONDERKLOK VAN POTSDAM
WERKT WEER.
De wonderklok van het voormalig keizer
lijk paleis te Potsdam werkt weer.
Tijdens de revolutie van November 1918
werd de klok half vernield en men achtte
het niet meer mogelijk, haar te herstellen,
totdat een Berlijnsch klokkenmaker de
autoriteiten wist te overreden, hem de
reparatie op te dragen.
Hij heeft 160 uren er aan gewerkt, met
het resultaat, dat het uurwerk weer per,
fect loopt.
Deze klok is gemaakt in 1791 en heeft
vele merkwaardigheden. Zoo toont zij o.a.
den juisten tijd aan, waarop de zon op
komt en waarop zij ondergaat. Zij heeft
een klokkenspel, dat automatisch uitge
schakeld wordt tusschen 9 uur 's avonds
en 6 uur s' morgens.
VONNIS IN GöRRESHAUS-PROCES.
De rechtbank te Keulen heeft de vol
gende vonnissen geveld tegen de verdach
ten in het z.g. Görreshaus-proces, die be
schuldigd werden van ongeoorloofde fi-
nancieele manipulaties: Maus 3 jaar ge
vangenisstraf en 1000 mark boete. Món-
ning 3 maanden en 400 mark, Stocky 2
jaar en zes maamten en 1000 mark. Brü-
ning 2 jaar en zes maanden en 600 mark.
Conrad werd vrijgesproken.
van vlammend politiek geloof en felle
vastberadendheld tegenover zich.
Het aantal volgelingen van O'Duffy
neemt gestadig toe. Dat ook zijn leger
macht die alsnog gewapend heet te
zijn onwettig is, staat vast. De leider
heeft zelf openhartig zijn doel beleden.
Dat doel is, het bestaande parlementaire
stelsel te vernietigen en het te vervangen
(uiteraard na een interregnum van dic
tatuur. dat even lang kan duren als dat
van Mussolini) door beroeps- en bedrijfs-
vertegenwoordiglng, dus in den geest van
den corporatieven staat, welke zich ln
Italië ontwikkelt. De Blauwe Herfflen zijn
dus een semi-fasciStische organisatie. Ook
De Valera's bestuur heeft uiteraard sterk-
fascistlsche trekken. Het verschil tusschen
de eene en de andere opvatting is vooral,
dat O'Duffy de bezitsklasse in bescherming
wil nemen, terwijl De Valera meer de man
is van de bezitsloozen. die uiteraard in
aantal sterk overheerschen. O'Duffy krijgt
meer en meer aanhangers onder de boeren
en de fabrikanten, onder de groote pro
ducenten dus. die liet hevigst te lijden
hebben van den economischen oorlog met
Engeland.
Er zijn nu welgeteld drie legers ln den
Vrijstaat: het officieele leger, dat de
Iersche Garde heet, de reeds genoemde
I.R.A. en de Blauwe Hemden van O'Duffy.
Het eerstgenoemde is voor de regeering een
macht van twijfelachtige waarde. Het
tweede blijft den president steunen zoo
lang hij een onverdroten republlkeinsche
politiek voert. Het derde is half-fascistisch
in beginsel en heeft gezworen de regeering
ten val te zullen brengen. Onder deze
omstandighgden is De Valera dus nage
noeg aan de genade van de revolverhelden
van de I.R.A. overgeleverd. Toen de pre
sident dezer dagen een verbod op het bezit
van wapenen uitvaardigde, bleek al gauw,
dat het alleen gold voor de Blauwe Hem
den, terwijl de tot de tanden gewapende
scharen van de IRA met rust werden ge
laten Daaruit moet men concludeeren, dat
De Valera met al zijn moed die ongeregel
de troepen niet durft aanpakken. Hij on
dervindt, dat deze clandestiene formidabele
macht, die hem in den bestuurszetel heeft
geheschen, thans met haar afdrelglngs-
politiek hem in een uiterst scheeve positie
plaatst. Afgescheiden daarvan ls ook De
Valera in ander opzicht niet gerust over
de I.R.A. De godsdienst is in het spel ge
komen. Een groot deel van de IRA is
openlijk communistisch, en de meerder
heid van de R K geestelijkheid heeft daar
om tegen de IRA stelling genomen. Dit
plaatst den president in een lastig parket,
want hij is een trouw zoon van de Kerk
Over de jongste ontwikkeling der din
gen zal de lezer reeds grootendeels zijn
ingelicht. Generaal O'Duffy en zijn Nat.
Garde zouden, wat er ook zou gebeuren,
Zondag 13 Aug. door de straten van Dublin
gaan marcheeren om hulde te brengen bij
de graven in het Leinster Park aan de
nagedachtenis van de drie Iersche helden
en stichters van den Vrijstaat: Collins,
Griffith en O'Higgins. Maar toen De Valera
den optocht verbood, aanvaardde O'Duffy
het verbod met opvallende gedweeheid.
Het zou echter verkeerd zijn, deze toegeef
lijke houding van den leider der Blauwe
Hemden te beschouwen als een erkenninj
van zwakheid. Hij heeft verklaard, dat hij
bij een plechtige gelegenheid als die van
de herdenking der Iersche voormannen het
gevaar van onlusten in Dublin, dat door de
houding der regeering was gerezen,
wenschte te vermijden. Een dergelijke ver
klaring lijkt afdoende en de gedachte,
waardoor ze werd ingegeven, is prijzens
waardig. De Valera's nadere verklaring van
het verbod voor het houden van den
optocht is op zichzelf ook aannemelijk en
logisch genoeg. De Nationale Garde, zoo
ongeveer heeft De Valera gezegd, heeft
openlijk erkend, dat zij streeft naar de
vernietiging van het parlementaire stelsel.
Het militaire karakter van de instelling
rechtvaardigt de opvatting, dr.t cle leiders
voornemens zijn om onder gunstige om
standigheden geweld in de plaats te stel
len var de wet. Ondanl-s herhaalde waar
schuwingen hebben zij hun volgelingen ge
last op de voorgenomen parade uniformen
te dragen Onder deze omstandigneden
zouden uit zulk e;n betooging ernstige
onlusten kunnen voortkomen. Het is de
heilige piicht der regeering. zoo besloot De
Valera, de rechten er. vrijheden der be
volking te beschermen en zij is niet voor
nemens in dien plicht tekort te schieten.
De vrees voor onlusten heeft dus beider
houding voorgeschreven.
Een regeering. welke echter als die van
De Valera, het bestaan van een onwettige
legermacht als de I.R.A. duldt, kan niet
beschouwd worden als een sterke regee
ring. De Valera heeft de betooging van de
Nationale Garde onderdrukt. Een noodza
kelijk complement is, dat hij ook de
andere onwettige legermacht, de I.R A die
hem niet alleen steunt maar ook drijft,
onderdrukt. Zoo lang hij dit niet doet, zal
hij worden beschouwd als het werktuig in
de handen van een terroristische macht,
die zich in het geheim doet gelden. Zoodra
De Valera heeft uitgemaakt, dat in een
beschaafden staat alleen de regeering ge
wapende troepen mag bezitten en deze
stelling in practijk heeft gebracht, zal hij
hebben bewezen, dat hij werkelijk het ge
zag ln zijn land vertegenwoordigt.
zijn behalve aan ons Bureau ook
verkrijgbaar bij de
Firma A. HILLEN - Stationsweg
Firma A. J. H. W1JTENBURG,
Haarlemmerstraat 2.
W. G. J. VERBURG, Sigarenhandel,
Heerenstraat 2.
Fa. A.SOMERWILAz. Hoogew. 24
A. M. v. ZWICHT - Breestraat I 26
Joh. HOGERVORST, Haarl.str. I 28
A. VAN EGMOND, Sigarenhandel,
Haven 2'4
en bij
BOEKHANDEL VAN DER VEEN
Geversstraat No. 59 - Oegstgeest
en des Zaterdags bij
A. H. V. d. VOOREN, H. Rijndijk 74
Kiosk Prinsessekade.
