6te Jaargang
MAANDAG 10 JULI 1933
No. 22486
Leidsch Crisis-Comit?.
STADSNIEUWS.
BUITENLAND.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
VACANTIE-ADRES
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER AD VERTENTIEN
30 Cts. per regel voor advertentiëD uit Lelden en plaatsen
waar agentschappen vaD ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
andere advertentiëD 35 Cts per regel Kleine Advertentiën
uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van
brieven 10 Cts porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindspiein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT^
Voor Leiden per 3 maanden 1.2.35; per week 1.0.18
Buiten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f.2.35 portokosten.
Dit nnmmer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
Giro No. 188690.
Heden ontvingen wij per kas:
28e collecte H. B. S. voor Meisjes f. 16.50.
AUTOTOCHT VOOR OUDEN VAN
DAGEN.
Morgen, Dinsdag, zal de j aarlij ksche
tocht met de oudste inwoners van Leiden,
dank zij de medewerking van 80 autobe
zitters, plaats vinden. Het is niet mogelijk
geweest, aan alle liefhebbers voor den rit
een plaats te gunnen: voor de 450 oude
menschen, die zich hadden opgegeven, zou
het dubbele aantal auto's noodig geweest
zijn.
Het Comité heeft daarom gemeend,
allereerst die menschen te moeten mee
nemen, die nog nooit mee geweest zijn;
daarna zijn de gestichten aan de beurt
gekomen en tenslotte heeft men de
aileroudsten uitgezocht.
Voor de gebrekkige kinderen is even
als andere jaren, weer een autobus be
schikbaar gesteld.
Nu bleef nog precies de helft der oude
menschen over.
Moesten die oudjes weer een heel jaar
wachten, wéér twaalf maanden uitkijken
naar het beloofde pretje? Er zijn zooveel
arme stakkers bij, die nog wel moeizaam
een paar straten ver kunnen sukkelen,
maar van „een dagje uit" is bij hen geen
sprake.
Er is gelukkig een oplossing gevonden,
om aan alle ouden van dagen een gezei-
iigen middag te bereiden. De heer Hofenk
heeft aan het Comité welwillend de boot
„Concordia" aangeboden voor een rond
vaart, zoodat als vervolg op den autotocht
een boottocht zal plaats vinden op Zater
dag 15 Juli. Wij vermoeden, dat deze
oudjes wel evenveel zullen genieten van
het varen op de Kager- en Brasemer-
meren, van de versnaperingen, die op de
boot zullen worden aangeboden, als hun
collega's van den autotocht. Een woord
van dank past hier voorzeker aan den
heer Hofenk, door wiens vriendelijkheid
aan zooveel oude menschen een groote
teleurstelling bespaard blijft.
De kaarten voor den boottocht zullen
in den loop dezer week worden rondge
bracht.
o
PARKCONCERT.
Donderdag 13 Juli a.s. zal de Muziekver-
eeniging ,,P. C. en L." directeur de heer
H. Bolderdijk. het 10e concert geven voor
den Bond van Leidsche Harmonie en Fan-
fare-Vereenigingen in het Plantsoen (Mu
sis Sacrum) 's avonds 8 uur precies.
Stoelen zijn verkriigbaar tegen den ge
ringen prijs van vijf cent. Het oubliek
wordt beleefd verzocht gedurende de uit
voering niet te loopen.
Bij onverhoopt uitstel zal hiervan na zes
uur bekendheid aan worden gegeven bij
de brugwachtersposthuizen Politiebureau
Zonneveldstraat. Politieposthuis Steen
straat en aan het Postkantoor.
Programma.
1. Chant de Glolre, marsch. Z, Baius.
2. Zerom. ouverture. H. Moratin
3. Souvenir de Campine, fantasie.
4. Secret de Sphinx, ouverture
symDhonique C. Cadenne
5 La Dame Blanche fantasie. Boieldieu.
Pauze.
6. Marche des jeunes gardes. V. Daumers.
7. Le Secret de la Bohémienne.
ouverture. r. Masserd.
8. Le Moulin sur le Fensch.
aubade N. Werkmuster
9. La Primarosa wals. B. Salion.
10. Chez ma tante fanaisie, Jan Bat.
De rijksklerken der directe belastin
gen W de Vries en P C. Hollewijn alhier,
zijn bevorderd tot adjunct-commies
Het Academisch Historisch Museum
is vanaf heden tot 18 September lederen
werkdag geopend van 9—12 uur en van 1'/.
—5 uur nam.
Zaterdags van 9—12 uur.
Zaterdagmiddag is de 16-jarige W L
in de zweminrichting De Zijl" op heeter-
daad betrapt toen hij een portemonnaie
wilde ledigen van een bezoeker die zijn
kleeren in een der kamertjes had opge
hangen. De politie heeft proces-verbaal
opgemaakt.
Zaterdagavond werd de hulp der poli-
tie ingeroepen voor een twist ten huize van
G F. H. aan de Hooigracht. Deze'wilde
echter niets van de interventie ->er politie
weten en ïine den agent te lijf. waarop
deze eenige rake klappen met den gum
mistok uitdeelde Tegen den 46-iarige H.
werd proces-verbaal opgemaakt wegens
mishandeling.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Nog altijd pessimisme.
Over 't algemeen blijft ten aanzien der
Londensche Conferentie pessimisme over-
heerschen. De Amerikanen blijven ijveren
voor voortzetting der Conferentie. Huil
zeide o.a.:
Een aantal vraagstukken kunnen met
voordeel worden besproken, zoo verhooging
van prijzen, credietpolitiek, overeenkom
sten van producenten, verbod van invoer
beperkingen, represaillemaatregelen en
dergelijke na-oorlogsche verschijnselen.
Iedere natie zal er voordeel van hebben,
wanneer men vereenigd tegen de econo
mische uitputting iets kan bereiken. Als
men de gelegenheid laat voorbijgaan
wegens voorbijgaande moeilijkheden, dan
zou men recht door de geschiedenis wor
den gevloekt
De goudlanden houden echter voet bij
stuk! Zaterdagmorgen is in het gebouw
van de Banque de France, onder voorzit
terschap van den president van die Bank
de conferentie van de vertegenwoordigers
van de centrale banken van de landen,
welke den gouden standaard handhaaf
den, begonnen.
Aan deze conferentie namen deel de
presidenten van de Foolsche bank, de
Nederlandsche bank, de Zwitsersche Natio
nale Bank, de Belgische Nationale Bank,
de Italiaansche Nationale Bank, de Tsje
chische Nationale Bank, alsmede de
directeur van de Bank voor Internationale
Betalingen.
Het doel van deze conferentie was, de
maatregelen te bespreken, welke de goud
landen kunnen nemen ten aanzien van
den toestand, welke is geschapen door het
verlaten van den gouden standaard door
verscheidene landen.
Na afloop werd een communiqué gepu-
blicerd, dat aankondigt, dat de gedachten-
wisseling' geleid heeft tot volledige over
eenstemming omtrent de middelen om de
verklaring der regeeringen ten gunste van
de volledige handhaving van den gouden
standaard aan de tegenwoordige paritei
ten onbeperkt uit te voeren.
De betrokken instellingen gullen onmid
dellijk de technische maatregelen toepas
sen, waarvan de bijzonderheden in de
vergadering vastgesteld zijn.
Volgens een telegram van de „New-
York Herald" zou de stabilisatie van den
dollar waarschijnlijk verschoven worden
tot het jaar 1935.
Als voorwaarde voor de stabiliseering
stelt president Roosevelt een redelijke stij
ging der goederenprijzen en een sluitende
begrooting. Aan het eind van het op 30
Juni afgeloopen dienstjaar vertoont de be
grooting echter nog een tekort van 1700
millioen dollar, dat tot 500 millioen kan
worden teruggebracht
De bekende Senator Borah, die pas her
steld is van een operatie, keurde de hou
ding van president Roosevelt volkomen
goed. vooral zijn monetaire politiek en
verklaarde: Roosevelt is een man die vol
hulpmiddelen zit.
Volgens een ,Universal"-bericht zou Roo
sevelt beslist hebben dat Amerika niet
toetreedt tot het Permanente Hof in Den
Haag en niet zal deelnemen aan overeen
komsten inzake uitvoerverbod van wape-
Zaterdag 15 Juli a.s. zal het 40 jaar
geleden zijn, dat de heer J Zandvliet als
letterzetter in betrekking kwam bij de
N.V. Boek- en Steendrukkerij Eduard IJdo,
alhier.
Met ingang van heden zijn bij het
6e regt. Veld. Artrie alhier gedetacheerd
de reserve-luitenants de Fresnery en
Luijmen van 2 R.V.A., van Eijck van
4 R.V.A., de Kat Angelina en Steijnis van
7 R.V.A., Straub van Konijnenburg en
Caspers van 8 R.V.A.
Genoemde officieren zullen van 1722
Juli een cursus volgen in de L B O en gaan
op laatst genoemde datum met groot
verlof.
De Voldersgracht is een fraaien win
kel rijker geworden; in perceel 9 opent
morgen de heer A. de Wit een zaak In
kinderwagens. Vouwwagens, haarden,
kachels en stofzuigers van vrijwel alle be
kende merken. Door de moderne installa
tie is hier zeker sprake van een uitne
mende verbetering, temeer wijl achter den
grooten winkel nog een flink magazijn is
gelegen.
Over de aanwezige collectie artikelen
behoeven wij verder niets te zeggen. De
groote verandering, die tot uitbreiding
noopte, zegt genoeg.
Wij wenschen den heer de Wit veel
succes in zijn nieuwe zaak.
Morgenmiddag wordt het filiaal Haar
lemmerstraat 214 van de Coöperatie
Vooruit" na een algeheele restauratie
heropen:! De winkel heeft een grondige
metamorphose ondergaan en maakt met
zijn wit-gepleisterde muren en grijze bete
geling een keurigen indruk. De installatie
voldoet aan hooge hygiënische eischen:
stofvrije etalagekast, glazen vitrines, enz,,
terwijl het geheel aesthetisch volkomen
bevredigt. Den aannemer Van der Laken
komt daarvoor een woord van hulde toe;
dit moge zich uitstrekken tot de heeren
Van Houten en Lichtvoet en Schoonder-
gang. die respectievelijk de electrische en
winkelinstallatie verzorgden.
Zaterdag zjjn in de zweminrichting
,De Zijl" 2187 baden genomen.
nen, Een andere politiek zou in tegen
spraak zijn met de nieuwe Amerikaansche
politiek der buitenlandsche politieke fso-
leering.
Leidende democraten verklaren in dit
verband, dat de Londensche conferentie
definitief heeft bewezen, dat Amerika van
Europa geen medewerking welke ook, te
verwachten heeft. De nieuwe Amerikaan
sche regeerineskoers wordt volledig onder
steund door de beide partijen der Veree-
nigde Staten.
FRANKRIJK.
Het parlement op reces Rede van
Daladier.
De Fransche Kamer en de Senaat zijn
Zaterdagmiddag op reces gegaan. Beide
Huizen hebben hun werkprogramma af
gemaakt en de wetsvoorstellen over wijn
bouw, graanbescherming en de reorga
nisatie der Spoorwegen goedgekeurd- De
Huizen zullen weder bijeenkomen op 12
October In de Kamer trachtte de recht-
sche afgevaardigde Marin de sluiting der
zitting te verhinderen, echter zonder
succes.
Minister-president Daladier heeft tij
dens een congres van de socialistische
afdeeling te Apt een redevoering uitge
sproken. waarin hij de belangrijkste poli
tieke gebeurtenissen van den laatsten tijd
besprak.
Spr. begon met eenige woorden te wij
den aan den financieelen toestand van
Frankrijk, dien hij voortreffelijk noemde.
Het deficit op de begrooting is sedert hij
premier werd, verminderd met 10 milliard
francs. De positie der staatsfinanciën,
die nog in Februari zeer critiek genoemd
moest worden, is intusschen zooveel ver
beterd, dat men thans volkomen in staat
is de vervallende verplichtingen na te
komen en dat aan liet eind van deze
maand de helft zal worden terugbetaald
van de Engelsche leening. Het financieele
saneeringsproces is echter nog niet beëin
digd. De regeering is vast besloten den
frank te verdedigen en geen aanval op
de Fransche valuta toe te laten.
Wat de buitenlandsche politiek betreft
zeide Daladier, dat de Volkenbond de
steunpilaar vormt van de Fransche poli
tiek. Wij willen bewust den vrede. Wij wij
zen de politiek der isoleering van het
nationalisme en de illussie af. Wij geloo-
ven ook, dat een regeering niet het recht
heeft zich te mengen in de binnenland-
sche aangelegenheden van een andere
mogendheid en zich te laten leiden door
motieven, die voortvloeien uit de ver
schillen van politieke heerschappijen Wij
zullen zelf dergelijke inmengingen in ons
leven niet dulden. Wanneer echter op
internationale programma's een mensche-
lijk probleem wordt aangesneden, moet
de Fransche regeering haar stem doen
hooren en zal zij ook in de toekomst-
haar stem doen hooren, getrouw aan den
geest der vrijheid en der gerechtigheid.
Wat het ontwapeningsvraagst.uk betreft,
herhaalde Daladier het Fransche stand
punt, waarbij hij met nadruk er op wees,
dat Frankrijk niets verweten kon worden
in verband met de verdaging der onder
handelingen. De vrede is bevorderd dooi
de afsluiting van het viermogendheden-
pact, dat echter niet het vastleggen van
een politiek beteekent. Franknjks politiek
wordt veeleer voortgezet. Frankrijk is
voornemens de hartelijke onderhandelin
gen met een grooten nabuurstaat voort
te zetten, welke staat het initiatief heeft
genomen'tot het Viermogendhedenpact en
waarvan Frankrijk door al te lang du
rende misverstanden gescheiden is ge
weest.
Verder gaande herinnerde Daladier aan
de ratificatie van het Fransch-Russische
nonagressiepact en de daarop volgende
uitwisseling van militaire attaché's be
nevens de economische onderhandelingen
waarvan men voor beide landen uitste
kende resultaten hoopte.
Na in het kort te hebben gewezen op
de waarde van nauwe betrekkingen met
de Vereenigde Staten en het streven
naar uit den weg ruimen van de be
staande meeningsverschillen, zeide Dala
dier, dat de Fransche diplomatie in per
manent vriendschappelijk contact met de
Engelsche diplomatie werkt.
In economisch opzicht wil Frankrijk
noch een gesloten huishouding, noch
autarkie. Frankrijk is er van overtuigd,
dat de terugkeer tot de economische sta
biliteit en de regelmatigheid van den goe-
derenruii afhankelijk is van de stabiliteit
der valuta's.
Te Blois in het departement Doir et
Cher sprak de minister van buitenland
sche zaken, Paul Boncour, voor den bond
der radicaal-socialisten, de eveneens her
innerde aan de tot stand gekomen over
eenkomsten. speciaal de Kleine Entente,
het Viermogendhedenpact, het Oostelijk
non-agressiepact en de definieering van
medewerking heeft verleend
De minister voor de bcgrooting Lamou-
reux heeft gesproken te Saint Pourdain
in het departement Allier. Hij gaf een
uiteenzetting van de financieele politiek
der regeering en constateerde een ver
betering in de belasting-ontvangsten.
Op den vooravond van de mislukking
der Londensche conferentie, zal het meer
dan ooit onontbeerlijk zijn de financiën
volledig te saneeren. wil men althans de
stabiliteit van den franc bewaren. Der
halve zullen de Kamer en de Senaat begin
October bijeenkomen om over het thans
in voorbereiding zijnde sociale wetsont
werp te beraadslagen.
DUITSCHLAND.
Toch een concordaat gesloten.
Tenslotte heeft von Papen toch te Rome
succes gehad. Met het Vaticaan is een con
cordaat geparafeerd!
Het concordaat bestaat uit 35 artikelen.
De katholieken zouden er volgens dit con
cordaat vanaf zien zich politiek aaneen te
sluiten en de groepen van katholieke actie
die uitdrukkelijk slechts een confessio
neel karakter mogen dragen worden on
derworpen aan de controle van den staat.
De kerkelijke eigendommen worden ge
heel door de regeering erkend. Strict con-
fessioneele vereenigingen zullen zijn toe
gelaten. De Kerk zou eenige vrijheden ont
vangen ten aanzien van onderwijs. De
reeds bestaande concordaten met Beieren,
Pruisen en Baden zouden door dat met het
rijk worden vervangen.
De diplomatieke vertegenwoordigingen
zouden worden verminderd tot één enkele
ambassade van het Duitsche rijk.
Priesters moeten zich van alle politiek
onthouden alsmede vereenigingen op gods
dienstig gebied en vereenigingen van pries
ters en leeken. Omtrent de toegelaten ver
eenigingen zal een nader accoord worden
gesloten.
Katholiek godsdienstonderwijs op de
scholen is verplicht in districten, waar de
meerderheid der bevolking katholiek is. De
Paus behoudt volledige vrijheid in zake de
keuze der bisschoppen en deelt zijn keuze
aan de regeering mede.
Aan het kerkelijk huwelijk moet het
burgerlijk huwelijk voorafgaan.
Von Papen gaf volgende verklaring
„Het concordaat tusschen den H. Stoei
en het Duitsche Rijk is geparafeerd. Dit
feit heeft historische beteekenis, omdat
voor de eerste maal sedert de stichting van
het Rijk, dit laatste zijn juridische ver
houding tot den H. Stoel regelt, hetgeen
tot nog toe aan de Duitsche landen voor
behouden was.
Niet minder belangrijk is echter, dat de
beide hooge overheden, van wier samen
werking het welzijn der volkeren afhangt,
nl. het gezag van Kerk en Staat, in dit
verdrag elkander hun door God verordi
neerde invloedssferen wederzijds waarbor
gen en tegenover elkaar begrenzen, om in
des te grooter harmonie de geestelijke,
cultureele en politieke welvaart van het
land te dienen.
De duidelijke omschrijving der bevoegd
heden zal in de toekomst eiken twist tus
schen Staat en Kerk voorkomen.
Ik ben daarom overtuigd, dat het geslo
ten concordaat de belangrijks zending der
Kerk bevorderen zal, maar ook in aanzien
lijke mate den binnenlandschen vrede, het
Duitsche volk en de wording van den
Duitschen Slaat zal bevorderen".
De Rijkskanselier heeft het volgende
telegram aan vice-kanselier Von Papen
gericht:
„Ontvang. Mijnheer de vice-kanselier,
ter gelegenheid van het succesvolle sluiten
van 't Nieuwe Verdrag tusschen 't Duit
sche Rijk en de Katholieke Kerk mijn op
rechten gelukwensch en mijn dank".
Von Papen is Zaterdag uit Rome ver
trokken. Hij zal waarschijnlijk heden te
Berlijn aankomen.
In aansluiting op dit concordaat heeft
Hitier volgende beschikking uitgevaar
digd:
Door het sluiten van het concordaat
tusschen den H. Stoel en het Duitsche
Rijk, schijnen mij voldoende waarborgen
gegeven, dat de Rijksonderdanen van
Roomsch-Katholiek geloof zich voortaan
zonder voorbehoud in dienst zullen stellen
van den nieuwen nationaal-socialistischen
staat.
Ik benaal daarom:
le De ontbinding voor die Katholieke
organisaties, welke door het concordaat
erkend zijn en die zonder instructie der
Rijksregeering ontbonden zijn. moet on
middellijk ongedaan worden gemaakt
2e Alle dwangmaatregelen tegen leiders
dezer organisaties worden opgeheven. Een
herhaling dezer maatregelen is in de toe
komst verboden en zal gestraft worden.
Ik ben gelukkig in de overtuiging dat,
thans een periode ten einde gekomen is,
waarin helaas slechts te vaak godsdien
stige en politieke belangen in schijnbaar
onoplosbare tegenstelling geraakt waren.
BINNENLAND.
Prinses Juliana te Londen; receptie in
liet Nederlandsche gezantschap. (Binnen
land, 3e Blad).
De financieele moeilijkheden te Zaandam
(Binnenland, 3e Blad).
Drie hofsteden afgebrand te Bommel
(Gemengd, 3e Blad).
Twee groentenvaarders tc Amsterdam
verdronken. (Laatste Berichten, le Blad).
De saneering in het blocmbollenbcdrijf
(Laatste Berichten, le Blad).
BUITENLAND
Pessimisme houdt de overhand ten
aanzien der Londensche conferentie. (Bui-
tenl. en Tel., le Blad).
Duitschland sluit een concordaat met
het Vaticaan. (Buitenl., le Blad).
Redevoeringen van Fransche ministers
(Buitenl., le Blad).
Verkiezingen in Finland. (Buitenl., 1: Bi.)
Ernstige spoorwegongevallcn in Duitsch
land en Spanje. (Buitenl. Gemengd, 3e BI.
en Tel., le Blad).
Het tusschen het Rijk en de Katholieke
Kerk gesloten verdrag zal ook op dit ge
bied het herstel van den vrede dienen,
waar allen behoefte aan hebben.
Ik hoop, dat de regeling der kwesties,
die het Evangelische geloof aangaan, bin
nenkort deze daad van pacificatie geluk
kig voltooien zal.
intusschen zijn te Wattenscheid de Cen
trumleden uit den raad verwijderd!
Gisteren hebbeh weer eenige S.A.-
defiles etc. plaats gehad. Te Dortmund was
Hitier aanwezig: hij hield de tradioneele
rede.
De zoon van de gewezen president Ebert
is gearresteerd en naar een concentratie
kamp gebracht.
De „Taegliche Rundschau" is weer voor
drie maanden verboden.
ENGELAND.
Standbeeld voor lord Carson Naar
vrede in Indic.
Zaterdag is te Belfast op den heuvel
voor het nieuwe parlementsgebouw een
standbeeld onthuld voor Lord Edward
Carson, den voorvechter van de afschei
ding van Ulster van den Ierschen Vrijstaat
en zijn blijvende verbinding met het
moederland. Meer dan 20.000 Oranjeman
nen woonden de onthulling bij.
In wijde kringen in Indic heerscht de
hoop, dat de binnenlandsche vrede weldra
zal worden hersteld en de actie van bur
gerlijke ongehoorzaamheid gestaakt,.
Vorige maand zijn 1800 politieke gevani
genen in vrijheid gesteld. De eenige in
vloedrijke personen, die nog gevangen
zitten, zijn Jawaharlal Nehru en Vallablai
Patel, want naar men weet zijn ook Gan
dhi en zijn verzorgster Aney Naidu reeds
in vrijheid gesteld.
Gandhi's voorstel, dat alle politieke ge
vangenen onmiddellijk zouden worden
vrijgelaten in ruil voor een definitieve op
heffing van de actie der burgerlijke onge
hoorzaamheid. heeft geen steun gevonden
bij de regeering van Indlë.
In officieele kringen hoopt men, dat
Gandhi, zoodra hij weer krachtig genoeg
is. om zich met den toestand bezig te
houden, zijn vollen invloed zal aanwen
den om de actie voor onbepaalden tijd,
wellicht volledig, te doen opheffen
Vergeet niet gedurende Uw vacantie onderstaand biljet aan ons toe te zenden.
■No.
Ondergeteekende -
wonende -(straat)
wenscht het „LEIDSCH DAGBLAD" vanaf"
t m-opgezonden tc hebben aan onderstaand, adres: