SLECHTS 35 CENT PER ONS
IT5E«~. ««WITTER
74ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 30 Juni 1933
Vierde Blad
No. 22478
BINNENLAND.
(AFTERNOON TEA)
Een volle geurige melange van hoogfijne kwaliteit
VRAAGT UWEN WINKELIER.
JHR. VAN NISPEN TOT SEVENAER.
Hij treedt af als gezant n België.
Jhr. van Nispen tot Sevenaer.
Naar de Tel. verneemt zal de Nederland-
sche gezant te Brussel, Jhr. O. F. A. M. van
Nispen tot Sevenaer vermoedelijk in Sep
tember zijn functie neerleggen.
De Bond van Nederlandsche Lichamen
en Vereenigingen in België zal op 5 Augus
tus a s. den gezant een thee tot afscheid
aanbieden.
DE NATIONALE WAARDEN IN HET
LEGER.
Iedere soldaat moet de gToote daden van
zijn troep kennen.
Naar ons ter oore komt, heeft de com
mandant van het veldleger, luitenant-
generaal jhr. Röell, een order uitgegeven,
teneinde de nationale waarden in het leger
de plaats te hergeven, welke haar daarin
toekomen.
Niet alleen moet. naar deze order, elke
anti-nationale uiting nadrukkelijk worden
tegengegaan, maar er wordt ook verlangd,
dat in de troepen iedere man individueel
op de hoogte zij van de geschiedenis van
zijn regiment of corps, tot welk doel me
moranda door officieren zijn opgesteld,
waaruit aan het personeel een kort uit
treksel, o.m. met de opschriften uit het
vaandel of standaard van zijn regiment of
korps, gegeven wordt, zoodat hij de groote
daden van zijn troep weet.
JUBILEUM „HAARLEM'S DAGBLAD".
Het „Haarlem's Dagblad" zal op 11 Juli
a.s. vijftig jaar bestaan. Ter gelegenheid
hiervan wordt door de directie op dien
dag een receptie gehouden van 3-5 uur
des namiddags in het gebouw van de
courant.
ZESTIG VLIEGTUIGEN
IN DE LUCHT.
EEN DEMONSTRATIE ALS
NOOIT TE VOREN.
Morgen tegen één uur boven Leiden.
Een vertegenwoordiger van het „U. D."
is met overste Van Santen, commandant
van het vliegkamp Soesterberg, gaan pra
ten over de voorgenomen vlucht van 60
vliegtuigen boven het Westen van ons
land, welke morgen zal plaats vinden ter
gelegenheid van het 20-jarig bestaan van
de luchtvaart-afdeeling. Een vertoon als
dit zeide de commandant, komt maar zeer
zelden voor. Drie jaar geleden zijn wij op
31 Augustus met ongeveer veertig militaire
vliegtuigen boven het Malieveld in Den
Haag verschenen, toen daar de troepen
stonden aangetreden op Koninginne-ver-
jaardag; dat was de eerste maal. dat met
een zóó groot aantal machines in groeps
verband gevlogen werd Maar de vlucht
op morgen wordt nog héél wat omvangrij
ker, want dan gaan wij met ons zestigen
de lucht in en varen met dat aantal in
één verband boven westelijk Nederland.
Een dergelijke demonstratie is nog nim
mer gegeven.
U begrijpt, dat het technisch onuitvoer
baar zou zijn, om met zestig vliegtoestellen
op één en hetzelfde moment te starten en
daarom verdeele wij ons in drie groepen
van twintig. Groep één vertrekt Zaterdag
morgen te negen uur en stevent in de
richting Waalhaven (Rotterdam). Groep
twee stijgt te tien uur op en kiest richting
Schiphol (Amsterdam). Voor groep drie is
het tijdstip van vertrek bepaald op half
twaalf; zij vaart van Soesterberg over
Utrecht naar Woerden. De bedoeling is,
dat groep één en twee tegen dien tijd
eveneens boven Woerden verschijnen, om
zich met groep drie te combineeren tot één
eskader en in die formatie van Woerden
te vliegen in de lijn: Rotterdam-Den Haag
Leiden-Amsterdam-Utrecht-Soesterberg
Hoe laat wij zullen combineeren boven
Woerden?
Dat is uit den aard der zaak niet op de
minuut af te zeggen, maar men mag ver
wachten, dat het tusschen twaalf en half
één zal zijn. Het eskader van zestig wordt
omstreeks twee uur weer op het vliegveld
van Soesterberg terug verwacht.
Zal daar geen buitengewone stuurmans
kunst voor noodig zijn; om, als men met
niet minder dan zestig toestellen in de-
dezelfde richting vliegt, elkander behoorlijk
uit den weg te blijven?
Natuurlijk, maar het publiek zal zich
niet moeten voorstellen, dat die zestig ma
chines als een kluwen bij elkander blijven.
Er wordt gevlogen in groepen van drie,
zooals men die formatie herhaaldelijk in
de lucht bij militaire vliegers kan waarne
men. Vooraan gaat een groep van drie.
van welke eerste groep het voorste vlieg
tuig den commandant van het eskader
aan boord heeft-, den commandant van de
Luchtvaart-afdeeling. luitenant-kolonel J.
W. van Santen. Het eskader zal verder in
twee schuine lijnen uiteen loopen. in
welke lijnen telkens drie machines bij
elkander hooren. .Nu is het zaak van iede-
ren vlieger om onderling den voorgeschre
ven afstand te bewaren en zoodoende ook
den vorm van het eskader in stand te
houden. Reeds lang is met het oog op deze
groote vlucht geregeld geoefend, zoodat
men mag aannemen, dat Zaterdag alles
vlot zal verloopen.
RECLAME.
3288 NEDERLANDSCHE AANNEMERS BOND.
KELDERS NAMIDDAG THEE
Hoe de commandant van het eskader
tijdens de vlucht z'n instructies kan
geven?
Dat doet hij door middel van de radio
telefoon, waarmede hij constant In ver
binding staat met de twee commandanten
van de hoofd-groepen in het eskader, die
achter het commandants-vllegtuig volgen.
Gij begrijpt dat die instructies door de
lucht zeer kort moeten zijn. niet gecompli
ceerd, zoodat zij voor de opnemers direct
te begrijpen en ook dadelijk uit te voeren
zijn. De bewegingen, die de twee hoofd
groep-commandanten met hun machines
maken, worden aanstonds waargenomen,
door de commandanten van elke groep
van drie. zoodat vrijwel tegelijkertijd over
het geheele eskader een verandering van
richting om nu maar iets te noemen
wordt aangenomen. Door het steeds nauw
keurig bewaren van de onderlinge afstan
den. volgt de eene machine terstond de
beweging van zijn buurman En zoo blijft
het algemeen verband duurzaam bewaard.
Bij helder weer zal waarschijnlijk gevlo
gen worden op een hoogte van vijf a zes
honderd meter.
In ieder vliegtuig zitten twee manschan-
pen, een bestuurder en een waarnemer. En
in de drie-motorige machines een beman
ning, die in maximum acht kan bedragen,
maar misschien niet dat geta! zal mee
voeren Zaterdag In totaal zullen onge
veer 132 man in de lucht zijn gedurende
deze vaart.
Gelijk gisteren reeds gezegd zal de lucht
vloot te omstreeks één uur boven Leiden
kunnen zijn.
o
BERECHTING VAN SCHEPELINGEN.
Herziening van de wettelijke bepalingen
ter hand genomen.
In antwoord op de vragen van den heer
Albarda. met betrekking tot de berechting
van de schepelingen van „de Zeven Pro
vinciën" deelen de Ministers van Justitie
en Defensie mede, dat herziening van de
wettelijke bepalingen inzake rechtskundi
gen bijstand ter hand genomen is De her
ziening zal echter niet met het oog op
deze gebeurtenissen kunnen worden be
vorderd en bij het proces nog niet van
kracht zijn
DE WEIGERING VAN ZAANDAM.
De heer Westerman vraagt de regeering
maatregelen te nemen.
Dc heer Westerman heeft den minister
van binnenlandsche zaken de volgende
vragen gesteld:
Heeft de minister kennis genomen van
het besluit van den raad der gemeente
Zaandam om aan de regeering te berich
ten. dat deze gemeente niet bereid is in
de begrooting zoodanige wijzigingen aan
te brengen, dat de goedkeuring hiervan
verzekerd is?
Is de minister niet van oordeel, dat
mede in aanmerking genomen de aan dit
besluit voorafgegane feilen en de groote
waarschijnlijkheid, dat deze houding van
den raad tot een staking van betalingen
door de gemeente Zaandam zal leiden
in de gegeven omstandigheden mag wor
den gesproken van een „gTove verwaar-
loozing van de regeling en het bestuur
van de huishouding eener gemeente",
zoodat het geval als bedoeld in artikel 144
vierde alinea der Grondwet geacht kan
worden te zijn ingetreden?
Is de minister, zoo hij deze conclusie
onderschrijft, bereid mede te deelen of tot
de indiening van een wetsontwerp, hou
dende nieuwe voorziening in het bestuur
der gemeente Zaandam, zal worden over
gegaan?
Kan de minister, zoo hij het oogenbltk
voor wettelijk ingrijpen in het bijzondere
geval der gemeente Zaandam nog niet ge
komen mocht achten, reeds mededeelen
langs welken weg hij in de toekomst ge
meenten, die in haar financieele hulshou
ding tekort schieten en zich niet naar de
wenschen der hoogere publiekrechtelijke
organen verkiezen te gedragen, tot het
nakomen van haar verplichtingen zal
noodzaken?
Zou de minister meer in het bijzonder
zijn ineening kenbaar willen maken no
pens de mogelijkheid en wenschlijkheid
om In zoodanige gevallen door de benoe
ming van rijkscommissarissen met uitge
breide bevoegdheid aan gemeentelijk
wanbeheer een einde te maken?
Bezwaren tegen een teveel aan
werkverschaffing.
In de gisteren te Utrecht voortgezette
vergadering van den Nederlandschen Aan-
nemersbond heeft de heer J. M Krijger,
lid der Tweede Kamer, een Inleiding ge
houden over „De werkverschaffing en den
Nederlandschen aannemer", waarbij hU
betoogde dat de aannemers door een te-
vee! aan werkverschaffing worden ge
schaad.
De voorzitter Ir W. M T. Thijs sen,
merkte op dat duidelijk ls gebleken dat er
ln het bouwbedrijf een noodtoestand be
staat die ernstig begint te nijpen In den
aanvang was de werkverschaffing van zeer
beperkten omvang, maar geleidelijk zijn
steeds meer objecten aan het normale be
drijf onttrokken. Het bouwbedrijf ls wel
bereid ln het algemeen belang een offer- te
brengen maar met den inleider zegt spr.:
laat dit zoo beperkt mogelijk zUn.
Na langdurige bespreking werd een voor
stel Gouda aangenomen luidend als volgt:
De alg vergadering besluit de actie tegen
het uitvoeren van overheldswerken met
werkloozen in eigen beheer of onder lei
ding der Ned. Helde Maatschappij of een
ander soortgelijk instituut met de meeste
kracht ook zelfstandig te voeren. ZIJ
draagt het hoofdbestuur op. ter aanvul
ling en verbetering der bestaande actie,
om ten spoedigste een commissie samen
te stellen met de ruimste bevoegdheid,
welke commissie zal worden beschouwd als
een crisis- en propaganda commissie.
In de vergadering ls voorts mededeellng
gedaan van dc gehouden bestuursverkie
zing. In de vacature Van Leeuwen bleek
gekozen de heer B van Eesteren. Den
Haag; in de vacature O. J. Oortrnan de
heer H. W Krikke, Heerenveen; in de va
cature H. Ullenrcef de heer J. Becrends,
Deventer Na herstemming werd ln de
vacature H Zanen Czn. voorzien door de
benoeming van den heer J. de Vries. Heem
stede Nog werden lot leden van 't hoofd
bestuur gekozen de heeren G. Elfferich,
Overschle; J. B Hof. Meppel en H A.
Looycn Gorinchem. Tot secretaris werd
bij aeclamatie herkozen de heer Elfferich.
LUITENANT ASJES START IN OCTOBER.
DE POSTVLUCHTEN.
Het retourvliegtulg „Kwartel" is gister
avond te 1844 uur op Schiphol geland.
AmsterdamBatavia in vier dagen.
Het ls thans zeker, dat de eerste Neder
landsche Postjager. met de piloten Asjes
en Geysendorffer bemand, ln de Maand
October van Schiphol zal starten voor de
vlucht naar Indië, welke binnen vier dagen
zal worden afgelegd
Het ligt niet ln de bedoeling om met
den postjager dag en nacht door te vlie
gen. Er zullen wel degelijk rustpunten
worden genomen, terwijl de Indeeling zoo
danig ls gemaakt, dat elke landing bij vol
daglicht kan geschieden
Wordt voor de vlucht naar Indlë op een
tijdsduur van vier dagen gerekend, de
terugreis die vermoedelijk reeds vier
dagen na aankomst aldaar plaats vindt
kan. in verband met de alsdan te verkrij
gen tijdwinst, in ruim drie dagen worden
afgelegd. Alle postvluchten met den post
jager worden vanuit de basis Schiphol uit
gevoerd. tcL
FILMSENSATIES.
Het klinkt overdreven en is het toch
niet: van alle filmopnemers ben ik wel een
die bij zijn arbeid het meest in gevaar, in
levensgevaar zelfs verkeerde, zoo vertelt
Fritz Arno Wagner. De moeilijkste opna
men in de bergen, bij woeste zee, in de on
herbergzaamste oorden en op duizeling
wekkende hoogte heb ik moeten maken, en
toch heb ik het grootste gevaar eerst leeren
kennen toen ik „Het Testament van dr.
Mabuse" onder regie v. Fritz Lang Graaide.
FilmsensatiesDe leek maakt zich
nog steeds geen heldere voorstelling van
de enorme, dikwijls in geen verhouding tot
het effect staande gevaren, welke zekere
filmsensaties met zich medebrengen. Ik
heb nog nooit in de vele Jaren van mijn
iilmopnemers-loopbaan de begrippen
„angst" of „griezelen" leeren kennen tot
aan den dag toen ik naast Fritz Lang en
zijn regiestaf stond en de ontploffing van
de chemische fabriek zou opnemen. Een
klein onschuldig uitziend model van een
fabriek, met eenige knoppen versierd,
stond naast mij en van deze knoppen uit
gingen geheimzinnige leidingen naar de
werkelijke fabriek, welke in den hellen
schijn van ontelbare schijnwerpers voor
ons lag. Eerst toen Lang door het indruk
ken van deze knoppen de explosies in de
fabriek bewerkstelligde, toen de eerste van
de vier reusachtige, 70 meter hooge schoor-
steenen onder donderend geraas omlaag
stortte, werd mij het groote gevaar, waar
in wij ons allen bevonden, duidelijk. Nog
heden loopt mij het koude zweet langs den
rug als ik aan deze opnamenacht van de
in de lucht geblazen fabriek denk maar
vrees? Ik heb dit gevoel trots alle gevaar
nooit bespeurd, want de nabijheid van
Lang, zijn zekerheid, zijn rustige bevelen
hebben dit gevoel nooit laten opkomen.
Ook toen niet, toen de opnamen in het ge
heimzinnige vertrek plaats zou vinden, dat
door een helsche machine in de lucht ge
blazen zou worden. Onze architecten Haz
ier en Vollbrecht hadden met pijnlijke
nauwkeurigheid en ongehoorde technische
hulpmiddelen een bouwwerk geschapen,
dat den medewerkenden vakman een rus
tig gevoel zou moeten geven; maar
toch voelden wij ons niet op ons gemak.
Alles klopte echter als een bus. de ontplof-
ting functionneerde normaal, het water,
dat in de ruimte moest dringen, kwam
jn behalve de alles doordringende natheid
oeb ik verder hoegenaamd geen onaange
name gevolgen, ook bij deze gevaarlijke
opname bespeurd.
De première van dit filmwerk zal in ons
land in September of October as. plaats
vinden.
FILMOPNAMEN IN DE PARIJSCHE
METRO.
Voor het eerst heeft men te Parijs opna
men gemaakt in de Metro. Deze opnamen
moesten des nachts geschieden, aangezien
de „ondergrond" onafgebroken rijdt van
vier uur vijftig 's morgens tot één uur des
avonds Het viel niet mee in de Metro
stations soundopnamen te maken, want wel
is het er des nachts zeer stil, maar ieder
geluidje wordt door de glimmende porce-
leinen muurtegels honderdvoudig weer
kaatst Regisseur Rene Pujol van Pathé
Natan is er met zijn staf technici echter in
geslaagd, zij het na veel moeite, glaszuivere
opnamen te maken, die men weldra zal
kunnen bewonderen in de (volgens de
firma) charmante comedie ..Tout pour
rien" (Alles voor niets).
DUITSCHE REGISSEURS IN PARIJS.
De grootste der Duitsche regisseurs wer
ken reeds in Parijs. Pabst is bezig met de
voorbereidingen van een nieuw oeuvre.
Robert Siodmak gaat „La Prisonnière" ver
filmen. Robert Wiene maakt een sprekende
versie van zijn wereldvermaarde film „Het
Cabinet van dr. Caligari", Erik Charell en
Erich Pommer zijn momenteel Parijzenaars
terwijl thans ook de vermaarde Willy Forst
zich aldaar als regisseur ontpopt en een
film met Martha Eggerth gaat draaien.
Duitschland heeft wel zijn beste krachten
verloren.
EEN NIEUWE ANNY ONDRA FILM.
In München zijn de opnamen begonnen
van de eerste Anny Ondra film van het
nieuwe seizoen: Fraulein Hoffmann's Er-
zahlungen, onder regie van Karl Lamac-
Verdere medewerkendeh zijn: Ida Wust,
Paul Otto en Joseph Eichheim. Manuscript
en dlaloogregie van Hans H. Zerlett. Bin-
nenkort zullen nog twee Anny Ondra films
volgen.
GROOTE DECORS VOOR KLEINE
MENSCHEN.
Een manicure en een nachtkellner, hun
kleine zorgen en vreugden en hun ge
meenschappelijk avontuur, dat tenslotte
de groote liefde wordt een spel van
kleine menschen.
Niets is eenvoudiger, dan daarvoor een
film-plan te maken tenminste, dat
denkt de leek En hij is geweldig verbaasd,
als hij ziet hoe ongehoord gecompliceerd,
hoe veelzijdig, hoe vol moeilijkheden dit
plan wordt.
Om beurten slapen deze kleine men
schen in hetzelfde huis: zij 's nachts, hij
overdag. Hun logies bevindt zich in een
troosteloos, grijs achterhuis. 'Doch haar
dagelijksch werk en zijn nachtwerk voert
beiden ver weg uit deze triste omgeving
en als zij elkaar zonder het van elkaar te
weten, bij een Zondagsch uitstapje ont
moeten, dan is het slot van Sanssouci met
zijn galereien voor deze episode mooi ge
noeg.
Sanssouci, waarom niet? Men maakt er
in het atelier te Babelsberg een prachtige
nabootsing van, met het schilderwerk aan
de muren en de zuilen van de voorzijde
en ook de fluit van den „ouden Fritz" is er,
zooals de tekstschrijver dat heeft aange
geven, zoodat een paar mooie lippen zin
zullen krijgen de schoone tonen te doen
hooren
Maar het is niet iederen dag Zondag.
Manicure en nachtkellner dat zijn twee
moeilijke beroepen, ondanks den glans en
de welvaart om hen heen
Die glans en welvaart zijn echter noodig
om het contrast met de kleinheid en be
scheiden van het eigen milieu duidelijk
weer te geven en dat is de taak der
ensceneering.
En zoo wordt het bescheiden leven van
de hoofdfiguren dezer film van kleine
luitjes een film van groote decors
Hun beroep voert de hoofdfiguren ver
weg, in verschillende richtingen, door
straten, wier coulissen groeien uit de plan
ken van Babelsberg. „Hij" naar het chique
restaurant, „zij" naar deftige hulzen, en
al deze wenschen van den scenario-schrij
ver en van den regisseur worden vervuld
door de productie-leiding en haar onver-
moeiden staf.
Daar is bijv geschapen, omdat het de
eigenlijke sfeer van de heldin is, de kap
perswinkel. waarin de kleine manicure den
scepter zwaait. De gevel is van marmer,
met twee breede ramen, waarin alles
schittert en lokt, wat er maar te bedenken
is aan kappersartikelen. En door de eta
lage kan men in den winkel kijken, waar
achter de dames-afdeeling ligt. cn ook in
den heerensalon. Daar zijn breede spiegels
en de zaak is ln vollen gang. Scheren,
knippen, haarwasschen, alles kan men
zien. Het oog van de camera toont ons de
modernste apparaten, helmen van won
derlijke bulzen. groote glimmende stolpen,
een warnet van draden en snoeren, droog-
machines. groote. glanzende waschbakken,
waarin warm en koud water spuit het ls
een kapperszaak, die de hoofdstraat van
iedere millioenenstad tot sieraad zou
Kathe von Nagy en Willy Fritsch in de film „Ich bei Tag und du bel Nacht"
deze week hier gedraald wordt.
die
strekken, of het Berlijn. Parijs of Londen
ls. en waar juist op dit oogenblik de chef
fin haar kleine manicure duchtig den
mantel uitveegt, in t Duitsch. in t En-
gelsch en in 't Fransch. Want ook deze
film wordt onder regie van Ludwig Berger
in drie talen gedraaid. De spelers wisselen,
waarbij Kiithe von Nagy het ongeluk of
het geluk heeft, tweemaal. In t Duitsch
en ln 't Fransch, te moeten zeggen, wat
hier wel mag en wat niet En er naast komt
Willy Fritsch binnen om zich te laten
scheren en hoort de strafpredikatie
Wel is waar moet hij scherp luisteren,
want in dit schoonheidsbedrijf zijn er ver
scheidene geluiden die door elkaar zoemen
en soms luider worden. En het technisch
opvangen van die geluiden is voor de
toonfilm al weer een tooverkunstje.
Zooveel lawaai en zooveel groote decors
voor twee kleine menschen! Maar zij ver
dienen het wel. want zij vullen de film
met bevalligheid, vroolijkheld en harte
lijkheid.
EEN NIEUWE ROL VAN GRETA GARBO.
De rol, die Greta Garbo zal vervullen in
haar nieuwe film, gebaseerd op het leven
van de Zweedsche Koningin Christine, ls in
veel opzichten een zeer passende voor haar
persoonlijkheid.
Groote voorbereidingen zijn begonnen in
de Metro Goldwyn Mayer studio's onder
leiding van Walter Wanger en men ls over
tuigd, dat deze film Greta Garbo de ge
legenheid zal geven tot zeer sterk spel.
Reeds enkele Jaren had zij dit gegeven ln
haar gedachten en gedurende haar maan
denlange verblijf in Stockholm heeft zij
veel tijd doorgebracht in de archieven om
een studie te maken van de persoonlijk
heid, die zij moet uitbeelden.
Een geschiedschrijver beschreef Konin
gin Christine als: „een vrouw van de 17e
eeuw. die een leven van de 20ste eeuw
leidde". Zij verafschuwde het verfijnde
vrouwelijke van haar tijd en droeg dikwijls
een militaire uniform Telkens deed zij
haar hofhouding opschrikken door haar
onconventioneele avonturen.
In het filmverhaal maakt zij gedurende
een onofficieele reis kennis met een knap
pen Spanjaard en wordt waanzinnig ver
liefd op hem Als hij later een bezoek
brengt op het paleis, ls hij verwonderd in
de Koningin het meisje te herkennen, dat
hij heeft leeren liefhebben
Het karakter van deze figuur is een bij
zonder gegeven voor een drama. Christine
was een vrouw, die met haar moderne op
vattingen en levenswijze zich in onzen
tijd niet vreemd gevoeld zou hebben
In het begin van het verhaal ziet men
Christine op het oorlogsveld. Zij is de heer-
scheres, de aanvoerster van haar troepen
die als een man haar soldaten voorgaat!
Pas als de liefde haar veranderd heeft
verwondert zij haar hofhouding door haar
plotselinge belangstelling voor schitterende
toiletten en sieraden.
De opzet van de film zal zeer grootsch
zijn. Onder de bouwwerken, die hiervoor
gemaakt worden, zal men een reproductie
zien van het historische paleis te Stock
holm, waar zij resideerde en dat later ver
woest werd. Door bestudeering van oude
illustraties zal het mogelijk zijn, dit bouw
werk opnieuw te doen verrijzen.
