I
De menschenmassa voor onze bureaux
„Werkmans Wilskracht in actie"
hfficieele kennisgeving
>te Jaargang
DONDERDAG 27 APRIL 1933
No. 22425
De uitslag der
Tweede-Kamer-verkiezing.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
iLEIDSCH mDAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
"pRIJS L)LR AUVEK1LN11EN:
30 Ct§ ner regel voor advertentlën alt Leiden eD plaatsen
mar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle
andere advertentlën 35 Cts per regel Kleine Advertentlën
uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
|hB een maximum aantal woorden van 30
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van
''Teven 10 Cts porto te betalen - Bewijsnummer 5 Cts
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque, en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:)
Voer Lelden per 3 maanden f. 2.35; per week I 0.18
Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week 0.18
Franco per post f. 2.35 4- portokosten.
I nummer bestaat uit VIER Blade»
EERSTE BLAD.
HINDERWET.
Igemeester en Wethouders van Leiden
gen ter algemeene kennis, dat door
de beslissing op het verzoek van: a.
'll Groenewegen om vergunning tot het
%hten van een bioscoop-theater in het
(eel Hoogewoerd No. 49, Sectie D. No.
b G. M. Friedhoff om vergunning tot
oprichten van een modelmakerij in
perceel Oude Rijn No. 86, Sectie H.
3040: C. G. v. Klaveren om vergunning
het oprichten van een timmermans-
tplaats in het perceel Korte Hansen-
ï'at No. 5, Sectie K. No. 1428. is ver-
dagd.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN. Secretaris,
lelden, 27 April 1933. 9922
'EITELIJK WEINIG VERANDERD.
De stembus heeft gesproken. Het resul
taat hebben alle abonné's hedenmorgen
vroe? in een extra-editie van ons Blad
thuis nog kunnen bestudeeren. Voor de
eersite maal sinds de Evenredige Vertegen-
•wostdiging is ingevoerd, is het aan de sa
menwerking van het Persbureau Vaz Dias
met de Nederl. Dagbladpers mogen geluk
ken. den uitslag zoo vroeg bekend te ma-
kei Hef is een fraai stukje werk geweest
Bhllwij ons gehaast hebben geheel volledig
aan ome lezers bekend te maken. Wij zijn
ervan verzeker dat dit op prijs is gesteld.
Trouwens ons bereikten reeds eenige be-
wijzm daarvan.
Het resultaat op zich zelf? Veel veran
derd is er bij een goede beschouwing fei
telijk niet. Ontstellend is slechts de groote
groei der Communisten, die hun aantal
zetels zagen verdubbeld. Maar wij zijn er
Sikklg, van overtuigd, dat dit in hoofd-
k is toe te schrijven aan de crisis, die
Wvelen een stemming wekt van: slechter
kan het toch niet. laten wii maar eens tot
hei uiterste overgaan! Deze winst gaat op
liosten van de S.D.A.P. die in den eenen
kieskring won, in den ander verloor, doch
over het geheel toch beduidend terugliep,
zooj.it 2 zetels moeten worden afgestaan.
Vjorts veroverde de partij van Sneevliet
één zetel. Vrijheidsbond en Vrijz.Democra
ten boeten ieder één zetel in. al gingen
eerstgenoemden in stemmen nog Iets
vooruit. Vermoedelijk is de Vrijheidsbond-
zetel ingeoalmd door den Bond van Natio
naal Herstel. De kiesdeeler steeg echter
tot over de 37000 en dat verklaart veel'
Druk is er gestemd zeer druk doch op-
va.lend daarbij is het groot aantal ongel
dige stemmen hetgeen ook in onze Sleu
telstad zich demonstreerde, waar dit aan
tal 1768 bedroeg!
Ook rechts had een verschuiving van
enkele zetels plaats. De R.-K. Staatspartij
verliest trots stemmenwinst 2 zetels waar
van er 1 ten goede komt aan de R -K
Volkspartij. Chr. Hist Unie mist één zetel,
die door de Chr. Dem. Unie wordt inge
nomen. De A.-R. met Coiijn als groote
trekpleister gaan met 2 zetels vooruit
terwijl overigens rechts alles bij het oude
blijft.
Floris Vos verdwijnt uit de Kamer Doch
wanneer men gaat groepeeren dan ziet
men al spoedig dat er eigenlijk niet veel
is veranderd, zooals reeds gezegd. De par
tijen der vroegere coalitie hadden in de
oude Kamer 53 zetels in de nieuwe 52.
Willen zij dus de coalitie herstellen dan
ging dat evengoed in de ontbonden Tweede
Kamer als thans in de nieuw-gekozene.
Andere combinaties zijn moeilijk te for-
meeren wij zullen de lezers na onze uit
gebreide gegevens in cijfervorm niet meer
met verdere eijfer-schakeeringen lastig
vallen; het spreekt trouwens voor zich
zelf
Zal in de richting der oude coalitie in
derdaad de ODlossing van de ingetreden
kabinetscrisis worden gezocht? Wij zullen
het afwachten
Iedere partij zal ouder-gewooiïte, wel
trachten, uit den uitslag de voor haar
meest gunstige conclusie te trekken en nog
zich tevreden voordoen. Dat wordt het
oude. welbekende lied
Hoofdzaak blijft, de richting van bewind,
die het gevolg zal zijn van de jongste ver
kiezingen. Moge een krachtige, zelfbewus
te regeering worden gevormd, waaraan
deze tijden meer dan ooit behoefte heb
ben. Een kabinet van mannen van sta
vast dat niet in de eerste olaats oartii-
doeleinden zich voor oogen stelt doch
zich als 't ware buiten de politieke lijnen
om beweegt tot hei] van het gansche Ne-
derlandsche volk dat zijn innerlijke ver
deeldheid duidelijk toonde door met 53
partijen en Dartiities uit te komen, tenge
volge waarvan duizenden stemmen abso
luut te grabbel zijn geworpen.
VERAIEZINGSDRUKTE IN DE
SLEUTELSTAD.
DE BELANGSTELLING
DAN OOIT!
3ROOTER
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd Is voor het taalkundig candi-
daatsexamen Indologie de heer J. Michels
(Amsterdam).
Het Nederlandsche volk komt niet gauw
ill vervoering! Daartoe moet steeds wel
een zeer bijzondere aanleiding zijn. Maar
als er eens een hoogytdag is, dan gaat de
holiandscne nuchterneid op de loop en
dan doen we niet voor de Zuiderlingen
onaer!
Mogen wij een verkiezingsdag tot een
.■hoogtijdag" rekenen? Lang niet altijd is
dat net geval geweest: maar nu de moei
lijkheden zyn gekomen en wellicht nog
grooter zullen worden, weet een ieder wat
op het spel staat! Velen zijn hun stem
plicht meer bewust in tijden van benau
wenisdaarnaast heiaas ook nog meer
deren. wien de angst bij het overzien van
de „53 partijen" aanig om het hart ge
slagen was en ditmaal met hun stembiljet
heeiemaal geen raad wisten!
Maar over het algemeen constateerden
wij d.t jaar vóoi de verkiezingen een ge
weldige belangstelling voor de tallooze
partijen en de enorme noeveelheid candi
dates waarvan echter s'.echts een gering
deel op algemeene bekendheid kon bogen!
Enkeie namen waren „iavonet'maar n-n
leek de juiste keuze moeilijker dan ooit!
Zou er wel ooit zóóveel binnenshuis, op
de sociëteit of op straat geboomd zijn over
het probleem, wie toch wel te kiezen? Heele
huisgezinnen hebben in de laatste dagen
aan politiek gedaan, veel meer, naar het
ons voorkomt, dan andere jaren! Natuur
lijk: er waren groote categorieën, voor wie
het bepalen van hun stem geen hoofd
brekens kostte: de trouwe partij-aan
hangers, gedrild door politieke discipline,
die wat er ook gebeurt, de voorschrften
blindelings opvolgen. Maar ditmaal waren
er ook meer twijfelaars, voornamelijk de
tot nu toe politiek ongeschoolden, de nuch-
terlingen, de „neutralisten", die het vroe
ger allang goed vonden als er maar 100
menschen in de Kamer zaten en zelfs dat
nog niet erg belangwekkend vonden! Deze
groep, grooter dan men wellicht mocht
denken, is bij deze verkiezingen ook In be
weging gebracht, omdat slechts zeer wei-,
nigen volkomen onbewogen kunnen blij
ven in dezen tijd van wereldschokkende
gebeurtenissen!
Zoo was dus de belangstelling voor de
politiek bij deze vervroegde verkiezingen
buitengewoon groot: slechts weinigen lie
ten zich onbetuigd! Het merkwaardige
daarbij was, dat ook de jeugd, die in het
geheel geen stemrecht heeft, zich voor den
26sten April in hooge mate interesseerde.
Al mócht zij niet stemmen, toch deed zij
„alsof" en menig jongeling tusschen
„servet en tafellaken" mengde zich in de
debatten, gevoerd achter de veilige muren
van den huiselijken kring, tusschen de
ouders en hun vrienden, of ook zelfs op
de school of op de sportvelden' Meer dan
ooit stond de politiek in het centrum van
de gesprekken van oud en jong, meer dan
wij van onze landgenootei» hadden ver
wacht! Het is zeer waarschijnlijk, dat de
vele verkiezingen in Duitschland hier de
interesse versterkt hebben, maar zeker,
dat ook de rustige Hollander in beroering
gekomen is, nu het gold de richtlijnen
vast te stellen voor een absoluut beslis
sende toekomst!
m
Een journalist leeft met alle gebeurte
nissen op dit aardsche tranendal veel in
tenser mee dan degeen, wiens taak het
niet is, om van dag tot dag, van uur tot
uur, de gang van zaken dezer wonderlijke
en vooral tegenwoordig zoo snel wisselende
maatschappij te volgen. Het valt hem
daarom dikwijls moeilijk geheel objectief
te blijven en daarom is het bovenstaande
misschien te subjeciiei gezien Doch wij
meenen van niet: wij hebben in den af-
geioopen tijd meer dan ooit de massa ge
observeerd en merkten waarlijk een groote
interesse op voor de wijze, waarop ons land
in de komende periode geregeerd zal wor
den! Wellicht zou. oppervlakkig gezien, het
feit dat ditmaal zooveel ongeldige stem
men zijn uitgebracht, een bewijs zijn voor
het tegendeel van onze opinie. Wij meenen
echter, dat bij deze stemming de kiezers
meer dan ooit over het uitbrengen van
hun stem hebben nagedacht en vele
blanco-stemmen het gevolg zijn geweest
van het feit, dat menige kiezer in de dool
hof van 53 partijen geen weg meer wist
en met het belang dezer verkiezing voor
oogen, niet meer zijn stem lukraak
wenschte uit te brengen, zooals dat vroe
ger veelal het geval was! Hoe het ook zij:
de overweldigende stroom nieuwsgierigen,
die gisteravond voor ons kantoor aanwezig
was om de uitslag der verkiezing te volgen,
bewees stellig dat het belang der uitslag
menigeen na aan het hart lag!
Wij zijn gewoon aan groote drommen
tijdens het bekend maken onzer verkie
zingsuitslagen, maar dat de nieuwsgierig
heid zóó groot zou zijn als nu, hadden wij
nauwelijks durven gelooven! De eerste
nieuwsgierigen waren al aanwezig, toen
wij op het midden van den dag met den
opbouw onzer stellages begonnen, en de
stembureaux nog lang niet gesloten
waren!
Maar toen tegen zes uur de eerste uit
slagen reeds binnen kwamen, werd de
stroom al grooter en grooter: hij groeide
aan tot een compacte menschenzee! Men
kortte zich den tijd met het luisteren
naar de feestelijke klanken van het voor
treffelijke „Werkman's Wilskracht" corps,
dat als steeds ongemeen op dreef was en
volgde gespannen de in snel tempo zich
opvolgende cijferreeksen!
Den ganschen avond heerschte binnen
de „Kantoorveste" een geweldige drukte.
De telefoon stond niet stil, de telegrammen
stroomden binnen, onze correspondenten
uit de omgeving arriveerden per snelste
gelegenheid, de redacteuren controleerden
eindelooze cijferreeksen. Dat was binnen
en de resultaten werden in bliksemtempo
naar buiten gebracht! Daar hadden de
plakkers op de borden evenmin één
minuut rust en het publiek leefde met hun
rustelooze arbeid mee.
Dank zij onze verkiezingsorganisatie
waren wij reeds te iets over negen in staat
de totaaluitslagen van de in onze stad uit
gebrachte stemmen te publiceeren, ter
wijl op dat oogenblik ook reeds de eerste
bulletins ln zee gingen! Men verdrong zich
voor de lichtende schijnwerpers, men
leefde mee met ieder cijfer, dat op onze
aanplakborden verscheen, men griste ons
de bulletins uit de hand, men discussieerde
en gesticuleerde: in één woord, wij consta
teerden een medeleven, als slechts zelden
het geval was! Op alle plaatsen, waar
BINNENLAND.
Rondom den uitslag der Tweede Kamer
verkiezing. (Ie, 3e en 4e Blad).
De onderhandelingen met Duitschland;
een onderhoud met een der Nederlandsche
vertegenwoordigers. (Binnenland. 4e Blad)
Een record van minister Ruys als pre
mier. (Binnenland, 4e Blad).
De muiterij aan boord van de „Zeven
Provinciën" zal waarschijnlijk in Septem
ber voor den Zeckrijgsraad behandeld
worden. (Binnenland, 4e Blad).
Het Belgische voetbalelftal samengesteld
voor den wedstrijd tegen Nederland op
7 Mei te Amsterdam. (Sport, 3e Blad).
BUITENLAND.
De besprekingen te Washington. Mac-
Donald is huiswaarts. (Buitenl. en Tel. Ie
Blad).
Stilstand ter Ontwapeningsconferentie.
(Buitenl., Ie Blad).
Düsterberg gedwongen af te treden ais
2e leider van den Stahlhelm. (Buitenl. Ie
Blad).
Actie tegen de rooden in Bulgarije.
(Buitenl. Ie Blad).
onze bulletins werden opgehangen of uit
gedeeld, was de animo groot! Wij prezen
ons dan ook gelukkig, onze trouwe lezers
en anderen zóó snel op de hoogte te kun
nen brengen van wat de kiezers zelf tot
stand hadden gebracht! Voor velen was de
uitslag misschien teleurstellend, voor velen
stemde hij weer tot vreugde: in ieder ge
val gaven de door ons verspreide mede-
deelingen stof tot langdurige bespre
kingen in de gansche stad, doch ln het
bijzonder voor ons bureau, waar het komen
en gaan welhaast ni^t tot stilstand kon
geraken! Laat op den avond doofden wij
de lichten, maar zelfs toen nog bleven er
velen staan in de hoop nog een of andere
sensatie te zullen beleven! De muziek was
reeds lang verdwenen, de uitslagen waren
reeds lang bekend en nóg bleef men tot
bij middernacht in de buurt van het
„Leidsch Dagblad", dat ook ditmaal geen
moeite had gesnaard, om „Koning Kiezer"
tevreden te stellen!
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving: Autobandenbedrijf
„Centrum", Nieuwsteeg 17, Leiden. Vulca-
nlseeren van autobanden. Vennooten: P.
Veltenaar. Leiden en D. Giesbergen. Am
sterdam.
Wijzigingen: Naamlooze Vennootschap
v. d. Vijver's Groenten Conservenfabrie-
ken en Drogerijen. Katwijk Einde 9. Rijns
burg. Nieuwe commissaris: J. van der
Vijver. Rijnsburg.
Henri van Leeuwen Gzn.. Voorstraat 95,
Noordwljk-Binnen. Electrlcitelts-installa-
tlebureau. Uittredende Eigenaar: H. van
Leeuwen Czn„ Noordwijk-Binnen. dd. 15
Maart 1933. Wijz. handelsn.: in: G H.
Bouwhuis v/h. Henri van Leeuwen Gzn.
Nieuwe Eigenaar: G. H. Bouwhuis, Noord
wijk-Binnen.
Foto
„Werkmans Wi. krachtwas den ganschen avond in de weer en blies er lustig op
los. Hierboven de kranige manschappen van dit geroutineerde corps, dat reeds vele
malen het verloop der verkiezingen met enthousiasme opluisterde!
- steeds was de drukte voor onze bureaux tijdens de verkiezingsuitslagen enorm, doch dit jaar grooter dan ooit
Bovenstaande foto toont de in eesnannen aandacht turende menigte; zij werd genomen in het begin van den avond, toen
de groote stroom na komen m^st Toch zy re?ds een goeden kijk op de drukte, die tot bij middernacht aanhield!
Pe Leidsche kiezersmassa werd door ons in een verheugend snel tempo op de hoogte gehouden.
