'e bruginstorting te Alphen.
Jaamne
VRIJDAG 17 FEBRUARI 1933
No. 22367
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
MCIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
MUZIEK.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
Burgerlijke Stand v. Lelden
EIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Iti ner regel voor advertentlën uit Lelden en plaatsen
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle
jëre ajvertentlën 35 Cts per regel Kleine Advertentlën
uitend OU vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
>en maximum aantal woorden van 30
isso volgens postrecht Voor eventueele opzending van
feen 10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:j
Voor Lelden per 3 maanden 1.2.35; per week t.0.18
Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post t. 2.35 portokosten.
ommer bestaat uit VIER Btadea
EERSTE BLAD.
ONTEIGENING.
^Burgemeester der gemeente Leiden
[bekend, dat ter voldoening aan de
jen 10 e.v. der Onteigeningswet, de
t bedoeld In artikel 12 dier Wet,
fnde het plan van onteigening voor
uw van een nieuw Raadhuis en het
den van de Koornbrugsteeg in deze
(te. bedoeld in de Wet van 30
er 1932 (Staatsblad No. 691), ter
rie der gemeente ter inzage van
ër zullen worden neergelegd van
Kuari a.s. tot en met 6 Maart d.a.v.
jfop Maandag 6 Maart a.s. des voor-
is te 10 uur een Commissie uit het
I van Gedeputeerde Staten dezer
fcle ten Gemcentehuize Rapen-
zal zitting houden tot het aan-
van bezwaren tegen bedoelde
ling.
De Burgemeester voornoemd,
I A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN.
j 17 Februari 1933.
5851
EDERLAND EN INDIë IN
MOEILIJKE JAREN.
|van den heer C. J. van Kempen.
[loop van het tweede liberale stu-
Icongres, dat gisteren in „Den
t" werd gehouden, is vanwege den
lan Jonge liberalen en van de
ne liberale Studentenver. een pro-
la-vergadering gehouden waarin
C. J. van Kempen, oud-gouver-
|van Sumatra's Oostkust en oud-lid
Tweede Kamer gesproken heeft
[.Nederland en Indië in moeilijke
|er ving zijn rede aan met een
naar minder bewogen tijden,
even het licht vallen op de
lelijke oorlogsjaren 19141918 en
de opluchting, die 11 November
acht en de groote verwachtingen
vrede allerwegen gekoesterd.
welk een ontgoocheling!
:en korte periode van schijnwel-
lemengd met de meest verscheidene
ie Internationale bisbilles. davert
|le economische wereldbestel op zijn
sten.
ehetst hoe de eerste verschijnselen
nende inzinking o.a. in Indië door
icherp werden onderkend en ge-
ferd; de hevige Amerikaansche
I" van eind 1929 werd door tal van
schokken, roeringen en verschui-
gevolgd.
[„economisch drijfljs" zette zich
vast, overal vielen afdwalingen
ten onvolprezen vrijhandel te con-
f n en om ons heen zagen wij hooge
ten verrijzen, zware prohibitieve
zeer storende deviezenpolitiek.
van den gouden standaard op
schaal, contingenteeringen zon-
schetste vervolgens de beklemde
waarin wij zeiven langzaam maar
kwamen, waardoor Regeering en
|nt tot steun- en afweermaatrege-
groote schaal overgingen,
jogden de Vrijhandelaars op inter-
Bl terrein weer baan te maken
ft vrije ruilverkeer (Oslo, Ouchy
ben van ontworsteling aan den
Rn het protectionisme) maar zon
der internationale samenwerking op al-
gemeene schaal, zal het ruilverkeer blij
ven hokken, komt geen daadwerkelijke
verbetering.
Spr. hoopt daarom dat de a.s. Econo
mische Conferentie uitkomst brengen zal
en het schuldenvraagstuk, een der ziekste
plekken in zijn diepste vezels zal worden
aangepakt enopgelost!
Zoo ook de internationale ontwapening.
Spr. staat daarna stil bij moederland-
sche en Indische begrootingen, schetst de
moeilijkheden om het evenwicht in beide
te bereiken. Hij bespreekt ook de ge-
meente-financiën die in vele steden door
socialistischen invloed en overwicht in het
gedrang zijn gekomen en de noodzakelijk
heid dat de loonen in overheids- en be
schutte bedrijven omlaag moesten.
Spr. keert zich daarna tegen Over
heids over bemoeiing, die wel sterk
spreekt in de Winkelsluitingswet, waarvan
spr. de bezwarende werking aantoont.
Spr. komt daarna op de radio en den
eenzijdigen ontwapeningswaan en wat de
liberalen willen bereiken o.m.:
een parate natie met een weermacht in
het kader van internationale ontwapening'
en volkomen zelfstandigheid in het kader
van den Volkenbond;
maatschappelijken vrede;
practisch neutraal onderwijs;
goede financiën;
goed bezoldigd klein-ambtenarencorps;
terugkeer tot den vrijhandel;
ontwikkeling der overzeesche gewesten
op de basis van eigen economisch kunnen
.en ten slotte een krachtig gezag.
Spr. behandelt dit punt aan de hand
der jongste gebeurtenissen in Indië. Hij
wijst er op hoe die zijn ontstaan en wat
z. 1. daartegen te doen is, nJ. naast onver
biddelijke bestraffing der schuldigen een
rigoureuse zuivering op de vloot, krach
tige handhaving van de tucht zoowel ter
zee als te land, waarbij spr. wijst op de
laakbare anti-nationale houding der S. D.
A. P. die het feitelijk nog erger maakte
dan de communisten, van wie men
immers weet dat zij beroepsspioniers en
zetbazen van Moskou zijn.
Spr. behandelde tenslotte de Kamer
ontbinding en spreekt de hoop uit, dat
de a.s. verkiezingen zullen leiden tot een
sterke gezagsconcentratie en een daad
werkelijke bezuiniglngspolltiek.
VERVOERSOPBRENGSTEN N.Z.H.T M.
Vooruitgang over de geheele linie.
De vervoeropbrengsten over Januari be
droegen voor de lijn; LeidenHeemstede
f. 38.515, tegen f. 8570 in December, toen de
lijn nog niet geëlectrificeerd was en de
concurrentie van de Brockwaybussen nog
bestond.
Het vorige jaar Januari bedroeg de op
brengst ruim f. 9000.
De lijnen in Waterland vertoonen even
eens een meerdere opbrengst van ongeveer
f. 10.000.Ook de lijn Amsterdam—
Zandvoort wijst een gunstiger beeld dan
in de overeenkomstige maand van 1932.
Rekening houdende met het feit. dat in
Januari 1932 de Waterlandsche lijnen bui
ten het overzicht vielen zijn de vervoers-
opbrengsten 1 Januari 1P33 globaal
f. 20.000 hooger dan in 1932. Veryacht
wordt dat de onbrenvsten op de lijn Leiden
—Haarlem in het voorjaar in den bollen-
tiid en den a.s. Zomer nog belangriik zullen
stijgen daar nu reeds lederen dag het
vervoer belangrijk toeneemt.
FEDERATIE VAN WONINGBOUW-
VEREENIGINGEN.
ARBEIDSBEURS.
Op den 16en Februari 1933 waren 3711
(v.j. 2820) werkzoekenden ingeschreven.
De Wethouder van Fabricage, de heer
J. Splinter Gzn., is verhinderd morgen
spreekuur te houden.
|een beeld van de zwaar beschadigde Gouv,sluische buig Alphen, waai
„eren uitvoerige mededeelingen deden. Den geheelen nacht heeft men de
«werkzaamheden voortgezet. Moge het verkeer op dit belangrijke verbin
dingspunt spoedig hersteld zijn.
De heer J. Bommer over „De ontwikkeling
van den Vereenigingswoningbouw".
Gisteravond vergaderde in „Den Burcht"
de „Federatie van te Leiden en Omstreken
gevestigde Woningbouwverenigingen" on
der leiding van den heer A. J. Schoneveld.
Deze had meer aanwezigen verwacht; hij
toch meende dat een onderwerp over de
volkshuisvesting zeker in het kader van
dezen tijd past.
Als spreker trad op de heer J. Bommer,
secretaris van den Nationalen Woning
raad, met het onderwerp: „De ontwikke
ling van den Vereenigingswoningbouw"
Spr. wees er op, dat vele zaken die vroe
ger als vanzelfsprekend werden be
schouwd, tegenwoordig gecompliceerder
zijn geworden. Zoo is het ook met het
woningvraagstuk: de klove tusschen het
geen mogelijk is en wat men bereiken wil,
is steeds grooter geworden. Honderd jaar
geleden bestond het woningvraagstuk niet,
toen zou men vreemd opgekeken hebben,
indien iemand goede woningen voor de
arbeiders bepleitte.
In het midden der vorige eeuw (1853)
kwam het woningvraagstuk eerst meer op
den voorgrond. Een toen ingesteld onder
zoek naar de woningtoestanden gaf ten
hemelschreiende uitkomsten
50 jaar geleden leefden ongeveer 50.000
inwoners van Amsterdam in kelders Spr.
gaf diverse voorbeelden van de treurige
woningtoestanden in Amsterdam en an
dere steden van nog betrekkelijk kort ge
leden) 2de helft vorige eeuw). De opvat
tingen van de overheid gingen in de rich
ting van de vrijheid der maatschappelijke
krachten, die in de behoeften moesten
voorzien De gemeentebesturen hadden
zich daarmee met te bemoeien. Van een
behoorlijke Woningwet was nog geen
sprake.
In korten tijd zijn de opvattingen ver
anderd Vóór de totstandkoming van de
woningwet bestonden reeds enkele bouw
verenigingen, echter op geheel anderen
grondslag als de tegenwoordige. Commer
cieel waren zij dikwijls een succes, doch
maatschappelijk geenszins. Soms waren zij
bedoeld als een reaotle uit vrees voor de
opkomende arbeidersbeweging. Grooten
invloed hebben zij niet op de volkshuis
vesting gehad.
In 1901 ontstond echter de Woningwet,
die zeer diep ingreep in het vriie spel dei-
maatschappelijke krachten. Ondanks haar
radicalisme, werd zij in de Kamer met
bijna algemeene stemmen aangenomen,
gevolg van het feit. dat de woningtoestan
den te schrijnend waren.
Een der belangrijkste artikelen dezer
wet was de z.g. voorschotverlening en dit
wel tot de volle 100 pCt Slechts weinig
gemeenten eischten een zeker kapitaal van
de zijde der woningbouwvereeniging. Sor.
zette dit artikel nader uiteen (rentebepa
ling etc.). De voorschotten worden ver
leend via de gemeente aan de woning
bouwvereeniging, zoodat de gemeente het
risico draagt.
In dit verband werd ook het probleem
der „naastings-clausule" besproken; voor
de gemeenten worden daarmede groote
perspectieven geopend
De grondgedachte der Woningwet was,
aldus spr., zeer mooi, n.l. de arbeiders zoo
goed mogelijk te voorzien in de behoefte
aan woningen, vooral de opvattingen van
1901 in aanmerking genomen. Zii bleek
eigenlijk haar tijd ver vooruit te zijn.
Vele gemeentebesturen zijn eerst op het
ongunstigste moment noodgedwongen tot
bevordering van den woningbouw overge
gaan en deze ondervinden er nu de scha
duwzijde van.
De vereenigingsbouw staat op den voor
grond, de gemeentegebouw komt eerst in de
tweede plaats, hetgeen spr. nader toe
lichtte en voor de arbeidersklasse zeer
toejuichte
Tot den hedendaagschen toestand ko
mend, wees spr. er op, dat er thans in
totaal ongeveer 1100 bouwvereenigingen in
ons land zijn, waarvan er echter vele nooit
hebben gebouwd. Men kan veilig aanne
men, dat pl.m. 10 pCt van alle bestaande
woningen door woningbouwvereenigingen
en gemeenten worden geëxploiteerd. Reeds
52.000 woningen zijn op erfpachtsgronden
gebouwd. De meening van overheidswege,
in vroeger jaren geuit, dat een behoorlijke
arbeiderswoning minstens 5 woon- en
slaapvertrekken moet hebben, is en wordt
veelal losgelaten. Door de regeering werd
o.a. door premie's en het verstrekken van
hypotheken de particuliere bouw zeer be
vorderd In de laatste jaren zijn veie hui
zen door particuliere oifdernemers ge
bouwd. Uit een ingesteld onderzoek is ge
bleken, dat de meeste woningen door de
particulieren gebouwd, tot de categorie
middenstandswoningen moeten gerang
schikt worden en slechts een zeer klein
percentage tot de arbeiderswoningen.
Uitvoerig besprak spr. hierop het wo
ningtype en waarschuwde tegen 't drijven
naar ongelimiteerde huurverlagingen. daar
zulks moet voeren tot den bouw van min
derwaardige woningen, Critiek oefende
spr. uit op de houding der regeering ten
opzichte van de loonen der bouwvakarbei
ders en het laten betalen van een hoogere
rente dan waartegen het Rijk zelf leent.
Spr. eindigde met er op te wijzen, dat
op het gebied der volkshuisvesting nog
een groote taak voor de woningbouwver
eenigingen is weggelegd.
De voorzitter dankte den heer Bommer
voor zijn heldere uiteenzetting, waarna
nog een van'meerde gedachtenwisseling
volgde. Na beantwoording der diverse
vragen, volgde sluiting.
KUNSTKRING VOOR ALLEN.
Raya Garbousova.
Steenkool en muziek hebben dit wezens
kenmerk gemeen, dat ze beide zijn vastge
legde energie. Is steenkool vastgelegde,
tastbare zonnewarmte muziek is vast
gelegde, hoorbare geestes- of gemoeds
warmte Bij gebruik overeenkomstig de be
stemming komt bij beide gelijkelijk de
warmte weer vrij. Althans bij goede steen
kool en bij goede muziek. Als ze dan on
voldoende warmte afgeven, dan hapert er
iets aan de steenkool zoo goed als aan de
muziek Laten we, voorzichtigheidshalve,
het calorische vraagstuk verder rusten,
over het gestelde warmtetekort in zake
Raya Garbousova.
muziek nog een enkel woord. De beweging,
die hier de warmte geeft, is vooreerst die
des scheppenden kunstenaars. Diens
geestes-, gemoeds- of levensdrang doet
hem naar de pen grijpen om wat er in hem
omgaat vast te leggen in algemeen gel
dende teekens. die, althans benaderend,
den zin ervan vermogen uit te drukken.
De uitvoerende kunstenaar is geroepen die
teekens tot hoorbare substantie te maken.
Nemen we nu aan. dat het gewrochte stuk
muziek inderdaad zin heeft, wat lang niet
GOUDEN VEREENIGINGSJUBILEUM.
Van de Leidsche afdeeling van
„Patrimonium".
Dezer dagen is het vijftig jaar geleden,
dat de afdeeling Leiden van hst Ned.
Werkliedenverbond ..Patrimonium" werd
opgericht.
De eerste pogingen daartoe dateeren van
einde 1882, toen de heeren J. Burger Jr.. H.
C de Jong en H. W. Warners den heer
Klaas Kater uit Amsterdam uitnoodigden
een oropaganda-rede te komen houden. In
de vergadering van 15 Januari 1883 werd
definitief tot de oprichting besloten en te
vens het regiement vastgesteld
Het eerste bestuur bestond uit de heeren
P. J. Boole, voorzitter; De Haan. 2de voor
zitter (spoedig vervangen door den heer
M. Moens); J Sieval lste secretaris; H. J.
Bloemendaal 2de secretaris: H W. War
ners. lste penningmeester; w. F. Eggink.
2de oenningmeester en H. C. de Jong. bi
bliothecaris.
De heer J. Burger Jr. kon "ae:i deei van
het bestuur uitmaken. In de commissie van
advies hadden zitting de heeren J. J.
Groen, J. Mooten en M. Sieval terwijl ds.
Donner als eere-lid werd benoemd. Het
ledental bedroeg toentertijd 51.
Reeds in December 1883 trachtte men in
het bezit te komen van een elven gebouw,
hetgeen in October 1888 gelukte.
Dat de vereenieing in een behoefte voor
zag, blijkt wel uit het feit. dat het leden
tal in die luttele jaren was gesteven tot
358, terwijl de bibliotheek reeds 320 num
mers bevatte.
Onderscheidene zaken werden besoro-
ker. en ter hand genomen De bestrijding
der werkloosheid vormde reeds in 1884 een
onderwerp der besprekingen! Voorts ijver
de de vereenieing voor Zondagsheiliging
keerde zich tegen het venten on Zondag
alsmede tegen "net dobbelen oo straat be-
peitte uitbreiding van kiesrecht, ageerde
tegen den vaccinatiedwang en richtte vak
knapen- en jongeaochtersvereenigingen oo.
Het gebouw werd door brand geheel ver
woest. doch in 1899 geheel nieuw ongetrok
ken Ondanks het feit. dat veel strijd haar
deel was, staat de vereenieing nog immer
stevig temidden van de woelingen dezer
tij oen.
In verband met de zorgelijke tijdsom
standigheden zal dit jubileum slechts op
eenvoud.ee wiize worden herdacht.
Woensdag 22 Februari a.s wordt in de
Geref. Kerk aan de Heerengracht een
herdenkingsavond gehouden. Vrijdag 24
dezer 's avonds van 810 uur zal er in het
gebouw der vereentgins gelegenheid ziin
het bestuur te comolimenteeren terwijl de
neroenkine besloten wordt met een gezel
lig samenzijn der leden in gebouw .Pre
diker', op 1 Maart a.s.
BINNENLAND.
De behandeling der Leidsche gemeente»
begrooting (3de en lste Blad).
De economische politiek der regeering;
voorloopig verslag der Eerste Kamer (Bin
nenland, 3de Blad).
De politiek uit den aether: instemming
van verscheidene leden der Eerste Kamer
(Binnenland, 3de Blad).
Geen gTatis rijwielmerken voor werk-
loozen (Binnenland, 3de Blad).
De heer W. H. Vliegen in verband met
het optreden tegen de muiters der „Zeven
Provinciën" uit onze ontwanenings-dele-
gatie getreden (Binnenland, 3de Blad).
Steun aan de boomkweekers door aanleg
van een „nationaal park"? (Binnenland,
3de Blad).
BUITENLAND
De besprekingen ter Ontwapeningscon
ferentie (Buitenland, lste Blad).
De Duitsche Rijksraad bijeen. (Buitenl.,
lste Blad).
Nieuwe arrestaties in Zuid-SIavië (Bui
tenland, lste Blad).
Na den aanslag op Roosevelt (BuitenL,
lste Blad).
altijd het geval is, dan weten we wat de
taak is van den uitvoerenden musicus Hij
moet den componist navoelen en met de
middelen der uitvoeringskunst den hoor
der doen meevoelen al wat als doorleefde
aandoening in de muziek is gelegd.
De violoncelliste Raya Garbousova. die
gisteravond de speelbeurt vervulde in den
Kunstkring Voor Allen, had haar avond
niet. Ze heeft ons niet de gemoedswarmte
geschonken, die begeleidend verschijnsel is
van waaracht'g muziekgenot. Ze speeide
zonder er zelf warm bij te worden en kon
gevolgelijk geen warmte aan haar gehoor
afstaan. We hoorden veel noten maar wei
nig muziek. Ongetwijfeld staan, technisch
geoordeeld, haar prestaties op zeer hoog
peil; merkwaardig is het gemak waarmee
zij zich op het betrekkelijk stugge instru
ment beweegt als ware het een viool; zij
bezit zekerheid van greep, die maar hoogst
zelden even faalt; haar stokvoering is los,
soeoel en s'erliik waardoor ze charmee-
render toon geeft. Maar er zat gisteravond
toch geen pit, geen karakter noch in naar
toon. noch in haar voordracht. Liever dan
aan een artistieke inzinking bij deze zeer
talentvolle jonge musicienne te denken,
nemen we aan dat ze gisteravond gehin
derd werd door eenige indispositie Was
zulks misschien ook het geval met de
pianiste madlle. Lydia Garbousova? Haar
begeleiding was correct en volgzaam,
maar veel te vlak om, voor haar deel,
geestdrift te wekken.
Het programma had de verdienste niet
uit afgespeelde stukken te ziin samenge
steld. Voor de solosonate van Reger. op die
van Bach geïnspireerd, zonder evenwel de
hoogte van deze te bereiken, zijn we in
't bijzonder erkentelijk. De sonate van
Veracini is zeker een fraai staal van vóór-
klassieke instrumentale Itahaansche mu
ziek en ook d'e van Haydn, stellig voor
het vfjfsnarige instrument geschreven,
waarop de nu te hoog liggende deelen beter
zullen klinken, is een stuk dat meer be
kendheid verdient dan het bezit Het
presentieuse stukje van Mainardi, na de
pauze, kon ons maar matig bekoren Of
schoon het virtuoos werd gespeeld. Een
paar mooie stukjes van Fauré brachten ons
naar de ware muziek terug. Met een dans
van Granados en een d'abohsch stukie van
Cassado, waarin ze de groote maat van
haar kunnen overtuigend demonstreerde,
beëindigde ze den avond, die een eemeng-
den indruk moest achterlaten. Niettemin
heeft het het zusteraaar geenszins ontbro
ken aan hartelijk annlaus van de zaal dat
aan 'tslot een extratie (een allegretto van
Schubert in een Cassado-arrangement)
uitlokte.
GEBOREN:
Helena Johanna, d. v. J. B. Krul en A.
H. Overdijk Edmond Leonardus Chrts-
tiaan. z. v. F. M. M. Langezaal en L. F E.
Timmers Marinus z. v. J. Seller en H.
Plug Pieter z. v. P Neuteboom en A.
Sloos Maria Christina Anna d. v. M C.
Juffermans en A. Chr. M. de Laaf.
ONDERTROUWD:
J. Marijt jm. 22 j. en 3. C. Diepenbach
3d. 18 j.
