LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Dinsdag 7 Februari j
TELEGRAMMEN.
RECHTZAKEN.
DUITSCHLAND.
Pruisen weer voor het Rijksgerechtshof -
Politieke meeningen.
De telegrammen hebben gisteren nog
medegedeeld, hoe met behulp van een
noodverordening de ontbinding van den
Pruisischen Landdag is doorgedreven.
Toen von Papen tot bestuurder van
Pruisen was aangewezen, was het pleit
beslist. In het college van drie stemden
von Papen en Kerrl voor de ontbinding,
Adenauer tegen. De laatste legde volgende
verklaring af:
De verordening van den rijkspresident
is in strijd met art. 17 van de rijksgrond
wet en de door het staatsgerechtshof in
het arrest van 25 Ocober 1932 daaruit ge
trokken conclusies. Ik ben dientengevolge
niet in staat te erkennen, dat de rijkscom
missaris von Papen bevoegd is, het bij
art. 14 van de Pruisische grondwet, den
premier toegekende recht uit te oefenen.
Ik weiger daarom aan de stemming deel
te nemen en verwijs voor wat. het zake
lijke betreft, naar mijn verklaring van
4 Februari.
Ook de thans geheel afgezette Pruisische
premier Braun protesteert krachtig. Hij
heeft reeds gevolg gegeven aan het reeds
aangekondigde voornemen om een klacht
in te dienen bij het Staatsgerechtshof te
Leipzig. In deze klacht protesteert de
regeering tegen de beschuldiging dat. Prui
sen zijn plichten tegenover het Rijk niet
zou zijn nagekomen. Dat de Pruisische
Landdag geen meerderheidsregeering heeft
gevormd en zichzelf niet ontbonden heeft,
is de schuld van de Rijksregeering. die
niet de -verzekering heeft gegeven, dat zij
het Rijkscommissariaat zou opheffen. Deze
heele kwestie gaat trouwens ook niet uit
van de Rijksregeering in haar aeheel.
maar alleen van de nationaal-socialisten.
Tenslotte volgt, na een aantal protesten
tegen formeele punten, de hernieuwde
klacht, dat deze nieuwe noodverordening
in strijd is met de grondwet.
De president van den Pruisischen land
dag, Kerll, heeft de permanente landdag
commissie tegen hedenavond bijeengeroe
pen. om haar gelegenheid te geven, den
datum voor de nieuwe Pruisische land-
dagverkiezineen vast te stellen. Volgens de
Pruisische kieswet voor den landdag
wordt nX de dag der nieuwe verkiezingen
in overleg met genoemde commissie vast
gesteld.
Het commissarische staatsministerie zal
de commissie, als datum voor de a.s. ver
kiezingen. 5 Maart voorstellen Zou de
meerderheid der commissie, wat, na de
verwerping van het nationaal-socialis-
tische ontbindinesvoorstel door den land
dag, waarschijnlijk is, dat voorstel van het
staatsministerie verwerpen, dan zal. naar
men in parlementaire kringen verwacht,
den verkiezingsdatum door middel van
een noodverordening van den rijkspresi-
dent op 5 Maart worden vastgesteld.
Het worden heerlijke toestanden, als
vanzelf glijdt men af naar de dictatuur.
Tot een verslaggever van de „Berliner
Lokal Anzeiger", die hem êen stel vragen
heeft voorgelegd, heeft minister Hugen-
berg gezegd, dat hij de richting der econo
mische politiek met die kalmte en rust
bepalen zou, die men ook in onrustige
tijden als minister niet mag verliezen. Het
is niet het juiste oogenblik voor gevaar
lijke experimenten maar evenmin voor
volkomen passiviteit. Voor zoover het niet
uit den koker van het departement zelf
was gekomen, is vrijwel alles valsch of ten
minste hypotetisch wat de bladen, vooral
die van links, over 's ministers plannen
geschreven hebben. Spr. wist, dat er een
beurs bestond en dat het niet de taak van
een minister was om op de werkzaam
heden van deze instelling invloed te oefe
nen, maar hij wilde en mocht toch zeggen
dat zij, die in de laatste dagen een aanval
op de Duitsche leeningen hebben onder
nomen in de hoop, dat de regeering een
spoedige conversie zou afkondigen, een
zeer slechte speculatie hebben onder
nomen.
Dwangmaatregelen nopens den rente
voet lagen evenmin in de plannen der re
geering als het doktertje spelen van den
staat in economische aangelegenheid, die
zichzelf, langs den organischen weg. her
stellen en ontwikkelen zullen. De veilig
heid van het door het volk belegde en
gespaarde kapitaal is ten slotte belang
rijker dan de hoogte van den rentevoet en
schuldeischer en schuldenaar hebben
geen tegenstrijdige, maar in tegendeel
parallel loopende belangen, nl. in het her
stel van het vertrouwen op elk. maar voor.
al op economisch en staatkundig gebied
Overigens trekt de aandacht hoe een
deel der Duitsch-nationalen zich reeds
gaat richten tegen de politiek der Nazis.
Zelfs Düsterberg, vice-voorzitter van de
Stahlhelm protesteerde tegen het jagen
naar postjes!
In de Rheinlandhalle te Keulen heeft
Sellmann tijdens een verkiezingsvergade
ring der soc.-dem. partij het woord ge
voerd, waarbij hij critiek uitoefende op 't
feit, dat de communisten de soc.-dem. nog
steeds als hun voornaamste vijand be
schouwen. De soc.-dem. zullen hierop niet
antwoorden, dat de communisten hun
voornaamste vijand zijn, maar dat de
vijand rechts staat. Spr. beval Staiin aan
den Duitschen communisten opdracht te
geven een „verdrag van nonagressie" te
sluiten met de soc.-dem.. gelijk Rusland
zelve dit gedaan heeft met Frankrijk en
Polen.
De stroom berichten over relletjes tus-
schen politieke tegenstanders in ver
schillende plaatsen in Duitschland houdt
aan. Gewonden zijn gevallen in Oberhau-
sen 'RijniandlBesigheim (Würtemberg)
en Gladbach-Rheydt.
In Genkingen i Würtemberg! is een
communist gedood. In Duisburg werd de
S. A. man die te Homberg door commu
nisten werd vermoord, onder groote be
langstelling van partijgenooten begraven.
Plotseling werd de begrafenisstoet met
salvo's beschoten. Eén persoon werd ge
dood, acht werden gewond.
ZUID-SLA VIE.
Spoedig nieuwe verkiezingen.
In den binnenlandsche politieken toe
stand is een wijziging gekomen. De com
missie voor de kieswetgeving heeft de
Skoeptschina het ontwerp voor een nieuwe
kieswet voorgelegd.
In politieke kringen acht men het van
groot belang dat de regeering met zulk
een spoed de nieuwe verkiezingen voorbe
reidt. Men verklaart dat de verkiezingen
reeds in Maart of April zullen plaats vin
den.
DE ONTWAPENING.
BERLIJN. 7 Febr (Wolff) De cor
respondent van Reuter te Berlijn meldt,
dat hij van bevoegde Duitsche zijde heeft
vernomen, dat de houding der nieuwe re
geering inzake de ontwapening dezelfde
zal zijn als die van de regeering Schlei
cher. De huidige Duitsche regeering heeft
den wensch bij de oplossing van het ont
wapeningsprobleem mede te werken op
basis van gelijke rechten en zelfde veilig
heid voor alle naties. Zooals Rijkskanse
lier Hitler in zijn radiorede heeft ver
klaard, zal het Duitsche volk verheugd
zijn wanneer de wereld door beperking
van haar bewapening een uitbreiding der
Duitsche bewapening onnoodig maakt.
Verder wordt gemeld dat uit deze uit
lating geconcludeerd kan worden dat de
Rijkskanselier en zijn collega's in Genève
zullen aandringen op algemeene ontwa
pening en op annuleering van alle mili
taire beperkingen die Duitschland door de
verdragen zijn opgelegd. Mocht de ont
wapeningsconferentie tegen de verwach
tingen in ingevolge de weigering om aan
Duitschland gelijke rechten toe te staan,
met een echec eindigen, dan heeft
Duitschland. naar men meent, de vrije
hand de stappen te doen, welke noodig
geacht worden om de veiligheid van het
land te waarborgen.
BERLIJN, 7 Febr. i Wolff i In ver
band met de berichten in de buitenland-
sche pers over plannen tot inlijving bij de
Rijksweer van organisaties als de Stahl
helm, de Nat.-Socialistische stormtroepen
enzwordt van bevoegde zijde opgemerkt
dat na het optreden der nieuwe regeering
reeds van officieele zijde is verklaard, dat
een inlijving van genoemde organisaties
niet overwogen is en daarvan ook geen
sprake kan zijn, daar de Rijksweer een
boven de partijen staand instrument van
de staatsmacht moet blijven.
Het heeft geen doel gissingen te doen
over de plannen der regeering voor het
geval de ontwapeningsconferentie mis
lukt.
Bewapening is iets relatiefs en richt
zich naar de mate van bewapening der
nabuurstaten. De komende landsverdedi
ging zal bepaald worden door de mate,
waarin sterk bewapende buren bereid zijn
te ontwapenen.
Het gaat hier niet om Duitsche plan
nen. maar om de vraag, wat Duitschland's
buren onontbeerlijk achten voor hun eigen
veiligheid.
o
DE FORD-FABRIEKEN.
DETROIT, 7 Febr. (Reuter) Ford
heeft een gedeelte van zijn fabrieken ge
opend. tengevolge van de verhoogde pro
ductie van de Briggs carrosserie-werken.
MIJNONGEVAL IN SPANJE.
VALENCIA, 7 Febr. (Reuter) Door
een mijngasontploffing in de mijnen te
Orbo zijn twee werklieden gedood.
GEEN BETOOGINGEN IN HONGARIJE-
BOEDAPEST. 7 Febr. (Reuter) De
regeering heeft het houden van politieke
vergaderingen en optochten opnieuw ver
boden. Reden is hiervan het voorkomen
van agitatie door extreme elementen die
gebruik willen maken van de ontevreden
heid die in Hongarije heerscht wegens de
verhoogde belastingen welke ingevoerd
zijn om met een laatste krachtsinspan
ning het evenwicht in de staatshuishou
ding terug te doen keeren.
HONGARIJE.
Kanya eindelijk benoemd.
Graaf Apponyi ernstig ongesteld.
De gezant te Berlijn Koloman Kanya is
thans benoemd tot minister van buitenl.
zaken.
Te Genève is de 86-jarige graaf Apponyi
de vertegenwoordiger bij de Ontwape
ningsconferentie. ernstig ziek geworden.
Er is gevaar.
o
SPANJE.
Groote staking in Asturië.
Door de socialistische organisaties is een
algemeene staking afgekondigd in de mij
nen van Asturie.
Zeven en twintig duizend arbeiders heb
ben het werk neergelegd, slechts twee dui
zend bleven aan den arbeid. Ernstige inci
denten hebben zich tot dusver niet voor
gedaan.
TURKIJE.
Godsdienstrelletjes.
President Moestafa Kemal Pasja en de
Turksche premier Ismet Pasja zijn in de
voormalige Turksche hoofdstad Broessa
aangekomen, in verband met een reac-
tionnalre beweging,' welke aldaar is uitge
broken, toen men een moeèzzin wilde be
letten. overeenkomstig het bevel van den
ghazi de gebeden in het Turksch in plaats
van in het Arabisch uit te spreken. Zestig
agitatoren spoorden de menigte aan, in
alle moskeeën het bezigen van het Turksch
voor de gebeden te beletten. Er hadden be
toogingen plaats, welke door de politie
werden uiteengedreven. Talrijke personen,
o.w. eenige moeëzzins en andere priesters,
zijn gearresteerd.
VEREENIGDE STATEN.
De IVIinisterlijst van Roosevelt.
De New-York American" meldt, dat
Roosevelt voor zijn vertrek naar Jackson
ville definitief besloten heeft tot het be
noemen van de volgende ministers:
Buitenlandsche zalsen: senator Huil uit
Tennessey; Financiën: senator Glas uit
Virginia; Binnenlandsche zaken: senator
Cutting uit Nieuw Mexico; Attorney
general: senator Walsh uit Montana;
Handel: bankier Strauss uit New-York;
Postmast r general: James A. Farcy lei
der der verkiez'ngspropaganda voor
Roosevelt); Arbeid: Miss Francis Perlans
(commissaris van arbeid in New-York).
DE TOESTAND IN DUITSCHLAND.
DÜSSELDORF, 0 Febr. (Wolff.) Naar
eerst thans bekend wordt is ln den nacht
van Vrijdag op Zaterdag j.l. te Dormagen
een troep Nat. Socialisten door Commu
nisten aangevallen. Een Nat.-Socialist
kreeg een schot, in den buik hetgeen den
volgenden dag den dood ten gevolge had.
De dader is gevlucht doch werd door een
kogel die hem door de politie achterna
was gezonden getroffen en zwaar gewond
zoodat hij den volgenden dag eveneens
overleed. De politie te Hagen heeft giste
ren een langgezochte centrale waar verbo
den communistische geschriften werden
vervaardigd en in grooten oplaag ver
menigvuldigd ontdekt.
Er werd een groote hoeveelheid mate
riaal in beslag genomen dat onderzocht
moet worden hetgeen eenige dagen zal
duren. Eenige personen werden gearres
teerd.
De communisten zouden hedenmiddag
te Dresden een groote anti-fascistische
betooging houden met demonstraties in
alle deelen der stad. Op grond van de rijks
grondwet heeft de politie deze betooging
verboden.
BERLIJN, 7 Febr. (Wolff.) De ochtend
bladen bespreken uitvoerig de noodveror
dening inzake het afzetten der Pruisische
regeering en de ontbmding van den
Landdag. Terwijl de bladen die de re
geering gunstig gezind zijn de afzetting
der regeering Braun als een gerechtvaar
digde maatregel tot opheldering va» de
situatie beschouwen, stelt de pers der op
positie zich op het standpunt dat gezien
de uitspraak van het staatsgerechtshof de
regeering niet kon worden afgezet.
Zoo is de „Deutsche Allgemeine Zei-
tung" van oordeel dat niet anders kon
worden gehandeld, terwijl daarentegen
het ..Berliner Tageblatt" er op wijst, dat
men de regeering Braun niet kan verwij
ten zich ooit tegen de loyale naleving van
het vonnis van Leipzig te hebben verzet
De „Germania" gelooft dat de nieuwe
verordening slechts een doel heeft de ge-
heele macht in handen van een partij te
brengen.
BERLIJN. 7 Febr. (Wolff). De voor
zitter van de commissie tot bescherming
van de rechten van den Rijksdag Loebe
heeft bij president Von Hindenburg 1
schriftelijk geprotesteerd tegen het op-
treden van de Nationaal-Socialisten in
deze commissie. Tegen morgen heeft hij
de commissie weder bijeengeroepen.
BERLIJN, 7 Febr. iWolff). De sociar
listische demonstratie en vergadering
welke hedenavond gehouden zouden wor
den zijn op grond van gevaar voor den
staat verboden.
BERLIJN, 7 Febr. (V.D.i Vannacht te
gen vier- uur vielen te Chariottenburg in
de Wilmersdorferstrasse vier Nationaal-
Socialisten den 39-jarigen chauffeur Ne-
ckeritz aan. waarbij een hunner hem met
een revolver in de borst schoot. Neckeritz
die ïid van de K.P.D. is werd zwaar ge
wond. Drie van de vier Nazi's werden ge
arresteerd. Ook op twee andere plaatsen
in de stad kwam het tot schietpartijen. In
de Ferbelllnerstrasse werd de 17-jarige Na-
tionaal-Socialist Becker door Communis
ten neergeschoten. Voorts werd bij een
schietpartij te Chariottenburg een 22-jari
ge metselaar ernstig en een schilder licht
gewond. Volgens mededeelingen van de
politie schijnt de laatste schietpartij geen
politiek karakter te hebben gedragen.
HARBURG, 7 Febr. (V.D.) De politie te
Harburg-Wilhelmsbrug deelt mede, dat in
den afgeloopen nacht een naar huis te-
rugkeerend Communist door vier Nationaal
Socialisten werd aangevallen en afgeran
seld. De man haalde hulp uit een partij
lokaal en toen de overige communisten de
straat, waar zich de Nazi's bevonden, in
kwamen, werd door de Nationaal-Socialis
ten op hen geschoten, waarbij de commu
nist Karl Leuscher werd gedood en een
ander aan het been werd gewond. De da
ders zijn door de politie gearresteerd.
BERLIJN. 7 Febr. (V.D.) In de commis
sie tot handhaving van de rechten van de
Volksvertegenwoordiging, die hedenmorgen
onder voorzitterschap van het sociaal-de
mocratische Rijksdaglid Loebe bijeenkwam
hield het Nationaal-Socialistische lid dr.
Frank een rede waarin hij verklaarde dat
de Nationaal-Socialisten m de commissie
onmogelijk konden werken onder leiding
van dezen voorzitter, die Hitier tijdens de
verkiezingscampagne in Lippe op heftige
wijze had beschimpt. Toen Loebe een ver
klaring wilde afleggen kwam het tot zulk
een tumult, dat de zitting geschorst moest
worden.
Toen na een half uur onderbreking
Loebe niet was verschenen heropende de
tweede voorzitter dr. Frank de vergade
ring. die geen minuut meer duurde, aan
gezien hij slechts mededeelde, dat de com
missie voor onbépaalden tijd werd ver
daagd.
HINDENBURG, 7 Febr. (V.D.) In den
afgeloopen nacht hebben onbekenden in
den tuin van de woning van het gezin
Ludwig aan de Helnitzstrasse te Hinden
burg een bom tot ontploffing gebracht.
Alle vensterruiten in de omgeving werden
vernield. Persoonlijke ongevallen kwamen
niet voor. Waarschijnlijk draagt deze aan
slag een politiek karakter.
MUNCHEN. 7 Febr. (V. D.) De „Mun-
chener Neueste Nachrichten" acht het op
treden van de Rijksregeering tegen Prui
sen niet alleen staatsrechtelijk hoogst
aanvechtbaar, doch ook politiek hoogst
gevaarlijk.
Het blad waarschuwt de Beiersche re
geering, zich niet te laten verleiden tot
het prijsgeven van haar oppositie tegen
den geest, die de grondwet van Weimar
bedreigt.
De „Bayerische Kurler" schrijft, dat de
motiveering van de verordening betref
fende den centralistischen eenheidsstaat
tot een eenheidsstaat met een groot-Prui
sisch stempel moet lelden De noodveror
dening is juridisch onhoudbaar en ook de
rechten der niet-Pruisische landen worden
er door bedreigd. De juridische adviseurs
van den Rijkspresident en van de tegen
woordige Rijksregeering meenden, via de
eerste alinea van artikel 48 hun doel te
kunnen bereiken. Deze omweg ls echter
een nog veel grootere inbreuk op het
recht, dan den weg over alinea twee van
artikel 48. De thans gevolgde weg leidt,
gezien zoowel van het standpunt van den
rechtsstaat als van dat van den Bonds
staat, naar den afgrond.
BERLIJN, 7 Febr. (V.D.l. Het Rijksweer-
ministerie kondigt wederom een aantal
wijzigingen in de personeel-bezetting aan,
waarbij o.a. generaal-majoor Von Bonin,
inspecteur van den berichtendienst, wordt
benoemd tot luitenant-generaal en de lei
der van de oorlogsafdeeling bij het leger-
bureau. overste prof. dr. Ing. Becker, tot
generaal majoor.
o
HET CONFLICT IN HET VERRE OOSTEN
MOEKDEN, 7 Febr. (V. D.l. Uit Charbin
wordt gemeld, dat het in het voornemen
der Japansche leger-autoriteiten ligt om
medio Maart of begin April groote ma
noeuvres van het leger te houden aan de
Russisch-Mandsjoerijsche grens nabij
Mandsjoeli en Pogranitsjnaja Deze oefe
ningen zouden geen politieke beteekenis
hebben, doch uitsluitend dienen voor de
militaire scholing van het leger.
TOKIO, 7 Februari. (V.D.) Het Tele-
graaf-agentschap Shimboen-Rengo meldt,
dat heden een groote massa-vergadering
over de Mandsjoerijsche kwestie werd ge
houden, door den Nationalen Bond van
alle politieke partijen. Een resolutie werd
aangenomen, waarin van de regeering
wordt geëischt, dat zij terstond uit den
Volkenbond treedt. De resolutie werd ter
kennis gebracht van den minister-presi
dent, den minister van buitenlandsche
zaken, den minister van oorlog en den
minister van marine Zij bevat scherpe
critiek op den Volkenbond, die door zijn
houding niet alleen den vrede in het
Verre Oosten in gevaar heeft gebracht,
doch ook heeft gehandeld in strijd met
den geest, die hem eigenlijk bezielen
moest. In de vergadering werd het woord
gevoerd door sprekers van alle partijen.
Hun redevoeringen werden per radio in
het geheele land verspreid
MOEKDEN, 7 Februari. (V.D.) In
verband met het militaire offensief in de
provincie Jehol hebben Japansche bom
bardementsvliegtuigen gisteren 2'h uur
lang de stad Poipiao gebombardeerd. De
stad zou geheel zijn vernield, terwijl de
Chineesche verliezen zeer groot zouden
zijn.
o
ROOSEVELT NOODIGT
MAC DONALD UIT.
LONDEN, 7 Febr. (VB.). Volgens een
bericht van de „Daily Mail" bevat de
boodschap van Roosevelt aan MacDonald,
die door den Engelschen ambassadeur te
Washington, Sir Ronald Lindsay werd
overgebracht, de uitnoodiging aan den
Eritschen Eersten Minister tot een bezoek
aan Washington, ter bespreking van het
schuldenvraagstuk, na de ambtsaanvaar
ding door President Roosevelt.
DE BESCHULDIGING VAN DEN SENAAT.
WASHINGTON. 7 Febr. (V.D.). De
„Sergeant-at-Arms" van den Amerikaan-
schen Senaat, David S. Barry, die verleden
week door den Senaat in zijn fuhctie ge
schorst werd, omdat hij in een tijdschrift
artikel leden van het Amerikaansch con
gres van corruptieve practijken had be
schuldigd, is gisteren gehoord door de
juridische commissie van den Senaat.
Terwijl de meeste commissieleden hem
vrij opgewonden en verontwaardigd ver
schillende vragen stelden, verdedigde
Barry zich met groote kalmte, door er op
te wijzen, dat niemand er ooit aanmer
king op had gemaakt, dat, zooals den
meesten senatoren wel bekend was. den
studenten op de Universiteit reeds werd
verteld, dat de corruptie in het Congres
algemeen was. Voorts las Barry een citaat
voor van den Democratischen Senator
Glass van Virginia, die in den Senaat zelf
had verklaard dat de bankiers „sommige
Congresleden hadden gehuurd" om hen te
bewegen tegen de door Glass voorgestelde
bankwet te stemmen.
DE VERDUISTERING AAÜ
CENTR. ISRAEL. WEESHIB>
TT
TE LEIDEN.
DE ONTPLOFFING BIJ RENAULT.
PARIJS. 7 Febr. (Reuter) Volgens een
mededeeHïig der Directie van de Renault-
fabrieken hebben bij de ontploffing acht
arbeiders het leven verloren, terwijl 36 zoo
ernstig gewond werden, dat zij naar het
ziekenhuis moesten worden vervoerd.
DE ATLANTIQUE.
CHERBOURG, 7 Febr. (Reuter) De
rechtbank te Cherbourg heeft de „Atlan-
tique" afgekeurd en verklaard, dat het
schip niet meer in de vaart kan worden
gebracht.
De advocaat der maatschappij zal deze
uitspraak ter kennis van de verzekerings
maatschappijen brengen en haar mede-
deelen, dat de Fransche maatschappij te
haren gunste afstand doet van het schip.
o
DE AMERIKAANSCHE LANDBOUW.
WASHINGTON. 7 Febr. (V.D.). De
Democratische Senator voor Tennessee
HulL, heeft gisteren een wetsontwerp in
gediend om het fonds van de Reconstruc
tion Finance Corporation aan te vullen
met een nieuw bedrag van 500 millioen
dollar, dat speciaal bestemd zal worden
om leeningen te verstrekken voor hypo
theken op boerderijen en voor het voldoen
van aflossingen, zoodat de landbouw ln
het algemeen een uitstel van twee jaar
zou kunnen krijgen, om de schulden af
te lossen.
o
GROOTE VOORRAAD EFFECTEN
GESTOLEN.
PHILADELPHIA, 7 Febr. (V.D.). Van
een der rijkste kooplieden van Phila
delphia, George Bartle, is Zondag een
groote voorraad effecten gestolen met een
nominale waarde van ongeveer 250.000
dollar, die op het oogenblik ongeveer de
helft van dit bedrag waard zijn. Een lijst
van gestolen effecten werd op de beurs-
ticker van Philadelphia naar alle aange
sloten kantoren en banken geseind om
verkoop van het gestolene te voorkomen.
SALARISVERLAGING IN AMERIKA.
WASHINGTON, 7 Febr. (Reuter) - De
Senaat heeft een salarisverlaging van
10% goedgekeurd voor alle militairen, die
meer dan 1000 dollar per jaar verdienen.
DRIE JAAR GEËISCHT.
De Haagsche Rechtbank heeft J
behandeld de zaak tegen den Ha»
bioscoopexploitant C. V. Hij stonj te
terzake dat hij te 's Gravenhage ij
loop van het tijdvak, gevormd 4*
jaren 1929—1932, herhaalde malen i
telijk effecten en gelden tot een
waardebedrag van ongeveer f. lOO.tMf
en ander toebehoorende aan het Cei
Israël. Wees- en Doorgangshuis
Lajenoumim" te Leiden, althans aii
of meer anderen dan aan hem, vent
welke effecten en gelden hij ais pet
meester van dat wees- en doorgan
en dus als beheerder van een ins3
van weldadigheid, althans stichtte
zoodanig onder zich had, zich heeft'l
geëigend.
Als eerste getuige werd gehoord
Palache uit Amsterdam, hoogleeraaj
daar, voorzitter van het Centraal fee
tisch Wees- en Doorgangshuls te Uj
Hij verklaarde sinds omstreeks 18 j
voorzitter te zijn van dit Gesticht, li
cember 1924 is verdachte penningms
geworden. Hij had de gelden onder i
De effecten moesten geborgen words
de safe in het gesticht of bij een i
Strenge bepalingen staan daarover dï
de statuten. Wij leefden in de laatste)
in de overtuiging, dat de effecten ia
bewaring gegeven waren bij een baai
President, mr. De Joncheere: Hoe
was het bedrag der effecten?
Getuige: Ruim 102.000 gulden.
Verdachte had tegenover mij erkend
geld verduisterd te hebben, altham
eigen bate te hebben aangewend.
De verdediger, mr. Herzberger merkli
dat art. 11 der statuten wel degelijk
schrijft, hoe de effecten bewaard m(
worden.
Prof. Palache: Er werden verschil
wijzen van bewaring ter keuze gi
Naar aanleiding van een vraag van
verdediger antwoordde getuige, dat1
zelf ook verklaard heeft, dat de effe
in open bewaargeving zich bevonden
Verdachte: Ik heb dat nooit geztj
Getuige Palache: Het is mogelijk
hij gezegd heeft: bewaring in plaats
open bewaring-
Mr. Hersbergen: Is het jiüst, dat
Palache erop heeft aangedrongen,
aangifte te doen van deze verdulsti
en wat waren zijn beweegredenen?
Prof. Palache: Dat is juist. Mijn
gedachte was, hoe redden wij nog
van het geld en niet: hoe kunnenl
Viskoper in de gevangenis brengen?
Ook was er sprake van reorganisatie
exploitatie van het blsocóoptheater, si
van verd. directeur was. Op deze wij»1
stond de mogelijkheid, dat er Iets t(
zou komen van. het geld.
Accountant Dijkhuizen werd vervol
als getuige gehoord. Hij gaf alle li
tingen over de positie der effecten
Twentsche Bank.
De boekhouder A. Beekman was
laatste getuige. Hij is als boekhouder
betrekking geweest bij verdachte V.
gaf inlichtingen over aanwezige kasd
den- Het lag niet op zijn weg, te cona
leeren of de effecten aanwezig wareil
Verdachte bekende de hem ten A
gelegde verduistering. Omdat verir
den Haag woonde, heeft hij de effecteil
een safe van de Twentsche Bank te Dwi
Haag. Hij heeft het gat, dat ontstaan
in de exploitatie van het Apollo-thea
willen stoppen.
De Officier, mr. Blok, zeide dat de mj;
duistering ten bedrage van omsta®
f. 100.000. wettig en overtuigend bevug,
is. Wel is naar voren gekomen, dat
controle scherper had kunnen zijn.
staat tegenover, dat de regenten fd
reden hadden V. te wantrouwen. Cmjd
is het, dat een accountant, wiens nri
spr. niet noemen zal, zich niet heeft o(£
tuigd, of de effecten aanwezig waren,
heeft wel gezegd, dat dit niet op zijn1
lag, maar dan had hij de desbetreffer
verklaring niet mogen onderteekenen. I
is een ernstige fout geweest van dj
accountant, maar vormt toch voor
verdachte geen verontschuldiging.
Apollo-theater, waarin verd. financsB
geïnteresseerd was, scheen niet solide]
zijn opgezet. Zelfs stond daarop een vijtj
hypotheek. In ieder geval heeft verdi
maar groote zaken wilde doen, erwj
misbruik gemaakt van zijn positie,
voortbestaan van het weeshuis heeft
groot gevaar geloopen. Spr. kan zich
grijpen, dat men hier geen aangifte wii
doen, maar juist is het niet. Deze nu
mag het leven niet verder ongesl
doorgaan. Gezien de groote som, wai
het gaat en het misbruik van positie,
verd. gemaakt heeft, eischte de off"
3 jaar gevangenisstraf.
Mr. Hertzberger, verdediger van rt
dachte, pleitte verzachtende omstandit
heden. Bewust verduisterd heeft verd ad1
te niet. Hij had geleend uit een kas,
hem was toevertrouwd. Deze man h«»
een misdadig optimisme. Toen het ApolJ
theater verkeerd ging, heeft hij 10 aj
duizend gulden aan effecten beleend n®
de bedoeling, te zijner tijd deze sein*
weer af te lossen en de effecten weer tem
te koopen. Van een geraffineerde sW
is hier geen sprake. Persoonlijk leefde tl
zuinig en het eigen gezin steunde wj»
en verdachte leefde steeds in de stelOf
hoop, dat het hem weer beter zou
Verdachte heeft bovendien eergeu»
Toen in 1929 zijn vader overleed en t
financiën niet orde waren, heeft bil
voor gezorgd, dat de nalatenschap
zijn vader niet failliet ging. De zaken
V. gingen tntusschen steeds achteruit®
ten slotte kwam er een catastrophe.
Er stonden 5 hypotheken op het
ter. Wanneer er één nieuwe hypotheesF
nomen werd, werd met dat geld weer»
schuld afgelost.
Men heeft verdachte steeds zijn P;
laten gaan in de belegging der gelden
nooit eenige Inlichting gevraagd. PI-
een verklaring voor van accountant 5
Tombe, afgelegd ln 1929 en waarin
dat alle effecten intact waren De®K
countant wees echter op eenige n®4
gewenschte toestanden.
Het Bestuur is daarop echter nooit f
gegaan.
Toen kwam in Juli 1930 het rappd" "I
een anderen accountant, waarin «PT
%A\
