DE MUITERIJ IN INDIË DE VIJANDEN VAN HET BIJENDORP Losse nummers van ons Blad LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad Dinsdag 7 Februari SPORT. W HEDEN WORDT DE BESLISSING VERWACHT. HET OORDEEL VAN DE PERS. Omtrent de muiterij op .De Zeven Provinciën" meldt Aneta, d.d. 7 Februari, het volgende: De achtervolging van „De Zeven Pro vinciën" wordt thans door meer schepen voortgezet. Aan deze achtervolging wordt thans deelgenomen door twee onderzeeërs, drie vliegbooten, de mijnenlegger „Gouden Eeuw" en het gouvemementsvaartuig „Eridanus". Dit laatste schip heeft het gouvernementsvaartuig „Aldebaran" ver vangen, daar deze gebrek aan brandstof heeft. Bovendien behoeft thans niet langer gevreesd te worden dat de „Zeven Provin ciën" uit zicht zal raken. De commandant, offocieren en schepe lingen van de „Zeven Provinciën" die zich aan boord van de „Aldebaran" bevonden, zijn overgescheept op de „Eridanus". De concentratie van de vloot in Westelijke richting duurt voort. Dornier-vliegbooten vertrokken. Een ander telegram meldt dat de Dor nier-vliegbooten met geheime orders de haven van Tandjong Priok verlaten heb ben. Muiters willen zich overgeven. Op de .Aldebaran" zijn, voor de vervan ging door de Eridanus, twee radio-gram men ontvangen, afkomstig van de muiters, waarin respectievelijk wordt medegedeeld dat het geheele avontuur bedoeld is als een protest tegen de salariskorting en aan geboden wordt zich over te geven onder zekere voorwaarden, o.a. vrijheid voor de muiters, die de veiligheid der Europeesche gevangenen garandeeren. Het door de muitende bemanning van ■De Zeven Provinciën" aan de wereldpers gericht telegram wordt, zoowel als het andere telegram, waarin overgave wordt aangeboden, niet serieus beschouwd. Laatstbedoeld telegram was geteekend „de Europeesche en Inlandsche beman ning". Men neemt aan dat deze onderteekening verzonnen is, daar men nog gelooft dat slechts eenige der Inlandsche schepelingen aan het muiten zijn geslagen, terwijl zij de anderen hebben aangespoord om front te maken tegen de Europeesche officieren en onderofficieren. Een beslissend optreden wordt heden verwacht. BATAVIA, 7 Febr. (Aneta). De „Zeven Provinciën" bevond zich hedenmiddag te 12 uur 20 nabij Simuk, een klein eiland in de buurt van het eiland Nias. Verklaring in den Volksraad. BATAVIA, 6 Februari. (Aneta). De voor zitter van den Volksraad opende de ver gadering hedenmorgen met de volgende mededeeling: „Mijne heeren .sedert de vorige vergade ring gesloten werd, heeft zich een belang rijke en ernstige gebeurtenis afgespeeld met een der oorlogsschepen. Ik spreek de hoop uit .dat dit incident en ook alle machinaties, die daaraan mogelijk ten grondslag liggen, door de regeering spoedig en volstrekt afdoende tot een einde zullen worden gebracht. Wat wij noodig hebben in dit zwaar ge troffen land, zijn geen bedenkelijke avon turen, maar arbeid en rust. Ik stel u voor, rustig aan den arbeid te gaan". Deze verklaring werd met applaus ont vangen. Demonstratie van verknochtheid aan het gezag. BATAVIA, 7 Febr. (Aneta;. De inwoners van Batavia hebben plannen beraamd om Dinsdag 7 Febr. een demonstratie van trouw op touw te zetten. De inwoners zul len zich dan naar het paleis van den gou verneur-generaal begeven om hun trouw aan de regeering te betuigen. Wat de bladen zeggen. Het „Handelsblad" schrijft in een arti kel om.: „Wij zijn er natuurlijk van overtuigd, dat deze dolzinnige muiterij spoedig be dwongen zal worden laat ons hoDen zonder bloedvergieten maar het feit, dat zoo iets diep beschamends mogelijk was, blijft, en dat is niet spoedig uit te wisschen. Wij zijn de laatste Jaren niet fortuinlijk geweest met onze gezaeshand- having in overzeesche gewesten. Na Cu racao nu dit. Men mag hooen dal de overheid door kalm maar doortastend op treden alsnog zal weten duidelijk te ma ken. dat wij ondanks dit alles in laatste instantie berekend zijn voor onze gezags- taak. Wij vragen ons verschillende dingen af. Is deze verzetsuiting (die in zulk schril contrast staat met de werkeliike voorbeel dige wiize. waarop de inlandsche maat schappij de malaise heeft ongevangen) alleen te verklaren met de salariskorting van 17 pCt., of zit er meer achter? Hebben hier extremistische invloeden hun fu- nesten arbeid verricht; is deze muiterij een weloverwogen plan geweest of slechts een vrij plotseling opgekomen explosie van .mata glap" geworden inlanders? Hoe is het moeeliik geweest, dat de commandant van .De Zeven Provinciën" niet vermoed heeft dat er iets broeide onder het per soneel. Dat de dienstweigering „en masse" te Soerabaia indruk zou maken, was toch te verwachten! Hoe is zulk een werkelijk ontstellend ge mis aan begrijpen van den geest onder de inlandsche schepelingen te verklaren? Wij komen op deze vragen later terug: fouten en tekortkomingen die klaarblijke lijk bestaan, moven later onderzocht wor den. De critiek kan wachten. Daarmede behoort ook de regeering thans den com mandant der Zeemacht, die voor zeer moeilijke beslissingen kan komen te staan niet lastig te vallên. Het eenig noodige is op dit oogenbük snelle en als het moet on verbiddelijk gestrenge bevestiging van 't gezag. En steun voor de regeering, die deze taak nu eerst en vooral moet ver vullen." Een onderzoek geboden. De „N R. Crt." spreekt in een uitvoerig hoofdartikel over het „ongehoorde feit": „Wij scharen ons onder hen, die de muiterij op de „Zeven Provinciën" als een hoogst ernstig feit beschouwen. Wij mee- nen juist daarom, dat wij er de juiste les sen alleen dan uit zullen kunnen trekken, wanneer wij met de bezinning, die een goede eigenschap van ons volk is, ons weten te hoeden voor opwinding en over drijving in welke richting dan ook. Wij meenen ook. dat alvorens men uit de muiterij op de „Zeven Provinciën" paral lellen en analogieën trekt ten aanzien van alle andere eenheden van onze vloot, men dit alleen zal mogen doen, indien aan toonbare feiten hiertoe het recht verlee- nen." Wat zal de eerste taak thans zijn, vraagt het blad zich af: „Het vraagstuk van de marinebonden zal zeker tot de eerste problemen behoo- ren, welke aandacht verdienenMen kan angstvallig trachten te waken voor wering van revolutionnaire krachten en eiken vorm van vakvereeniging of belan genorganisatie verbieden, zonder dat hier mee een andere dan oogenschijnlijk be vredigende toestand is bereikt 'n Onder zoek. door bezonnen mannen met hart voor de marine en begrip voor de onder linge betrekkingen tusschen lager en hoo- ger personeel, zal onze regeering hier de juiste oplossing aan de hand kunnen doen. die niet enkel afbrekend, maar in hervormenden zin opbouwend is. Zulk een onderzoek is meer dan ooit geboden, omdat hetgeen zich sinds eind December heeft afgespeeld, op het bestaan van spanningen wijst, die noodlottig kunnen worden. Zuivering bij de marine moet in derdaad thans de leus zijn, maar bij een zuivering voor de leus mag het niet blijven." Het gezagselement plat getreden. De „Telegraaf" schrijft: Het Nederlandsch en Nederlandsch-In- disch overheidsbeleid van de laatste de cennia laat over zich heen loopen. Zoo zeer is het uit op marchandeeren met zijn onderdanen, zoo gaarne pleegt het eindeloos overleg, zoo weinig regeerkracht en vastberadenheid steekt er in. dat het gezag-element ten naastebij is platgetre den Wie het constateert, zal voor reac- tionnair worden uitgekreten door hen, die niet kunnen of willen beseffen, dat gezag en vrijheid elkander in een gezond regee- ringsbeleid alleszins verdragen. Het Ne- derlandsche en Nederlandsch-Indische re- geeringsstelsel heeft dat evenwicht even wel uit het oog verloren. De vrijheid is bandeloosheid, het gezag een schim ge worden. Daarin ligt de algemeene en hoogst ernstige beteekenis van de feiten, die ons omtrent de muiterij aan boord van „De Zeven Provinciën" worden bericht: Het blad besluit: Een blamage, als die van „De Zeven Provinciën" wijst uit, hoe diep het gezag al is weggezakt. Herstel daarvan is ten koste van welke middelen ook, is de eerste plicht van hen, die het dragen moeten. En slechts zoo zij zich daartoe zetten, zouden de hoogst bedenkelijke gebeurtenissen van deze dagen nog iets goeds kunnen voortbrengen. Inspiratie van den Bond van minder Marine-personeel. ,De Tijd" schrijft: Op het oogenblik kan niemand zeggen, in hoeverre de spontaan en stout georga niseerde insubordinatie den commandant aan den wal en het kader aan boord bla meert. Want uit de binnenloopende nieuwstijdingen blijkt het scheepsavon- tuur nog in een stadium van mogelijkhe den te verkeeren. waarvan onze vader landsliefde een gelukkiger einde verhoopt dan het voor ons nationaal fatsoens- gevoel groteske begin. Liefst zou men het willen herleiden tot een incident, hoog stens te vermelden in Lloyd's register. Maar tegen den achtergrond van met vliegtuigen bevlogen luchten avontuurt op den koers van muiters H.M.'s pantserschip. En het geënerveerde gevoel van de voor elk verzet sympathieke revolutionnaire kunst zal vers en vorm vinden voor deze vaart van „De Zeven Provinciën", zoo niet de traditie dan toch den titel dragen van admiraal de Ruyters trotsche vlagge- schip. Evenals de muiterij voor de manoeuvres der Britsche vloot het vorig jaar, is het verzet onder de zeemacht van Ned. Indië geprikkeld door salaris-minderingen, die wellicht niet psychologisch en met tact ter kennis van de schepelingen zijn ge bracht. Nederlandsche korporaals en min deren weigerden al 30 Jan. het eerste appél op de oorlogsschepen en 425 man inheemsch matrozenvolk trad uit de rijen dat obstinate voorbeeld na. Achter de muitelingen manoeuvreert de Bond van minder Marine-personeel. Deze inspireer de allicht niet de overmeestering van de officieren maar wel de mentaliteit, die de geweren en munitiekisten aan dek wist te vinden en het pantserschip voor den muiter-rad zeewaarts joeg. De fout van Lombok herhaald? Wat op de noordpunt van Sumatra is voorgevallen het overmeesteren van een Nederlandsch schip door inlandsche mui ters doet aan den traglschen overval op Lombok denkeD, schrijft „Het Hulsgezin" en vervolgt' „Van de overheid wordt in de gegeven omstandigheden kracht, beslistheid, pa raatheid verlangd. Geen vervolging te vuur en te zwaard, geen redelooze ijver, te redeloozer naar mate het verzuim grooter is geweest. Maar de bevolking moet weten en be seffen dat de overheid gereed en In staat ls elke beweging tegen het gezag onmid dellijk te onderdrukken en dat zij vóór alles eischt en eischen moet: gehoorzaam heid Algemeen blijkt men het er over eens dat de regeering ten opzichte van de kor tingen op de salarissen van het marine personeel weinig tactisch is opgetreden. Maar, zoo wordt er veelal aan toege voegd thans kan de regeering daar niet op terugkomen, wijl dit den schijn zou wekken, dat zij zwicht voor revolutionnair verzet. Onze opvatting is anders: indien de overheid zich heeft vergist dan moet zij in ieder geval haar vergissing herstellen, hoe eer hoe liever: geen beter middel om zich de sympathie en medewerking van alle welgezinden te verzekeren en sterk te staan tegenover onwilligen." Rigoureuze zuivering vereischt. Onder dit hoofd wijdt de A. R. Stan daard een hoofdartikel aan de gebeurte nissen in Indië. We lezen daar om.: Jaren aaneen is de geest van het ma rine-personeel vergiftigd door de werk zaamheid van socialistische en communis tische bonden, die men heeft toegelaten in de weermacht propaganda te drijven. Zelfs is men zoo ver gegaan, dat de over heid over sommige zaken met de verte genwoordigers dier bonden in geregeld overleg trad, waardoor van lieverlede de opvattingen over de juiste verhoudingen sterk verzwakt werden. En verder staat voor ons vast, dat een grondige schoonmaak een rigoureuze zui vering van verdachte elementen onver mijdelijk is en dat, bij den nieuwen toe stand, die daarna ontstaat maatregelen getroffen moeten worden om het langzaam werkend gif, dat de marine bedorven heeft, voortaan te weren. We zijn eigenlijk allen toch wat sukkel achtig geweest, toen we dit alles vroeger hebben toegelaten; toen we meenden, dat de weermacht betrouwbaar blijven kon, ook als zij voortdurend in communistischen of zelfs maar socialistischen zin bewerkt werd. Sommigen onzer hebben wel vaak daaraan getwijfeld, eens uitgesproken, maar krachtig verzet bleef toch uit. Ook wel omdat men voelde tegen de bierkaai te vechten als men anders zou willen. Een moeilijk probleem. De „Maasbode" wenscht nadere berichten af te wachten, alvorens een oordeel uit te spreken, maar constateert reeds nu: „Zeker is, dat het gebeurde aantoont, welk een groote verantwoordelijkheid er rust op ons Europeesch personeel op de vloot in Indië. Het voorbeeld door Euro peanen gegeven, heeft een niet te bereke nen invloed op de houding van het In- landsch personeel, en het droevigste van de heele trieste historie is wel, dat de schuld van de eerste relletjes onder ons Indisch marinepersoneel te zoeken is. De treurige feiten, vooral aan bood van de .Zeven Provinciën" stellen het even ge wichtige als moeilijke probleem van de be manning onzer Indische vloot wel heel scherp aan de orde. Aan de verantwoordelijke overheid zij het noodige doorzicht en beleid in deze moeilijke omstandigheden van harte toe- gewenscht." Meening van „Het Volk". .Het Volk", orgaan der sociaal-democra ten. spreekt van „gewroken onrecht" Reeds het feit alleen, dat een Nederland sche oorlogesbodem in handen is geweest van Indonesische proletariërs, zal niet na laten een geweldigen en onuitwischbaren indruk te maken op alle inheemschen die nationalistisch denken en voelen. Wij kun nen hier gerust van een „deuk major" aan de Nederlandsche cverheersching spreken. Het blad heeft niet de behoefte aan de bittere feiten veel commentaar toe te voegen. Wat de machthebbers in Nederland zoowel als in Indonesië hier verricht heb ben is gezagsondermijning in plaats van gezagshandhaving gebleken. Zij hebben zich onbekwame leiders betoond gespeend van iederen zin voor menschelijkhe'.d en recht. De verantwoordelijkheid voor het gebeurde komt niet neer op de schepelin gen. die zich omdat hun iedere uitweg benomen werd. aan de heilige krijgstucht vergrepen doch op een overheid die haar taak niet verstond. En die deswege mor gen in het parlement ter verantwoording zal worden geroepen. Schip moet desnoods getorpedeerd worden, zegt dr. Colijn. Aan een onderhoud, dat dr. H. Co lijn in verband met de muiterij op .De Zeven Provinciën" aan „Het Vaderland" heeft toegestaan, ontleenen wij het volgende: Waarschijnlijk heeft de commandeeren- de officier, na aankomst van het schip op de reede van Oleh-leh. zich naar den wal begeven om een gebruikelijk beleefdheids bezoek af te leggen bij de civiele en mili taire autoriteiten te Koetaradja, terwijl een deel van de oficieren en een deel van de bemanning gelijk eveneens gebruikelijk is. vergunning zal hebben gekregen om aan den wal zoogenaamd te gaan passagieren. Van die afwezigheid heeft dan aldus de heer Colijn. waarschijnlijk het achterge bleven deel der bemanning gebruik ge maakt om zich meester te maken van de op het schip achtergebleven officieren en aaarna met ,De Zeven Provinciën" zee te kiezen. Dit is zoo ongeveer het beeld, dat men zich op grond van de onvolledige ge- gevers thans vormen kan. Het feit. dat het schip onder stoom is gegaan en zee heeft gekozen, wijst er mi. op dat ook Europeesch personeel zijn me dewerking aan de muiterij verleend heeft, omdat ik niet geloof, dat het aan boord aanwezige Indische personeel op zich zelf Ui staat is met dat schip te manoeuvreeren Intusschen doet het er weinig toe hoe het alles precies gebeurd is. De hoofdzaak is. dat er een klaar geval van muiterij is en dat die muiterij moet worden onderdrukt, zoo noodig. door het schip met een torpedo naar den bodem van den Oceaan te zenden. Maar zoo ver zal het, dunkt mij, wel niet komen, daar de muiters wel eieren voor hun geld zullen kiezen. Maar dan komt de moeilijkste taak en dat is om de Marine rigoureus te zuiveren van alle verkeerde elementen, zelfs al zou de heele vloot daarvoor een paar jaar stil gelegd moeten worden. Ik ben van oordeel, dat als de regeering haar autoriteit laat gelden het niet an ders behoeft te zijn en ook niets anders zal zijn dan een episode, maar een episode, waaruit men wijs zal doen de noodige les sen te trekken voor de algemeene verster king van het gezag. Meer commentaar, zoo besloot dr. Colijn, kan ik voorloopig niet geven; wij dienen nu te wachten tot er nadere berichten zijn ingekomen. Een audiëntie te Den Haag. Gistermiddag om drie uur zijn de ver tegenwoordigers van het „Cambo". het Comité van Actie, samengesteld uit den Bond van Marine-schepelineen en den Bond van Marine-onderofficieren op audiëntie geweest bij den Secretaris-Gene raal van het Departement van Defensie. Na afloop der audiëntie welke ongeveer een half uur duurde, verklaarden de ver tegenwoordigers, dat zij het standpunt der Cambo voor den secretaris-generaal had den uiteengezet en de wenschen van het Comité naar voren hadden gebracht. De secretaris-generaal zegde toe het aangevoerde aan den Minister te zullen aanbrengen. De vertegenwoordigers van het Cambo hebben daarop een speciale audiëntie bij den Minister aangevraagd op welk verzoek nader zal worden beschikt. Er was oo het Plein, in de omgeving van het Departement vrij veel belangstelleng van de ziide van het publiek en leden van de betrokken bonden, die den afloop vaa de audiëntie afwachtten. zijn behalve aan ons Bureau ook verkrijgbaar bij de Firma A. H1LLEN - Stationsweg Firma A. J. H. W1JTENBURG, Haarlemmerstraat 2. W. G. J. VERBURG. Sigarenhandel, Heerenstraat 2. Fa. A. SOMERWIL Azn. Hoogew. 24 A. M. v. ZWICHT - Breestraat 126 Joh. HOGER VORST, Haarl.str. 128 en bij BOEKHANDEL VAN DER VEEN Geversstraat No. 59 - Oegstgeest en des Zaterdags bij A. H. v. d. VOOREN. H. Rijndijk 74 Kiosk Prinsessekade. RECLAME. G0E0 EN OP TIJD UITGEVOERD SCHILDEN VERHOOGT DE WAARDEjl ZELLIGHEID VAN UW KfJ Aid. Leiden. B. v. Ned. Schillet WIELRENNEN. DE ZESDAAGSCHE TE FRA Bij den Zesdaagsche te FraukioJ gistermiddag en gisteravond geen der dingen gebeurd. De sprints van i0 uur werden s nen door Dinale, Rieger, Wals, Pij et en Wals. Daarna werden de gebrt jachten ingezet. Eenlgen tijd lagenl Pützfeld aan den kop, doch zij 3 weldra uit die positie verdreven. Nil rijden waren 1673.930 K.M. afgelts De stand was om 23 uur 30 als) 1. RauschPijnenburg, 206 punt 2. SchönTietz, 203 pnt. 3. EhmerRieger, 184 pnt. 4. SevergniniBresciani, 143 pnt. 5. VopelKorsmeyer, 92 pnt. Op 1 ronde: 6. KilianPützfeld, 2ï 7. ZimsOestreich ,136 pnt. 8. DinaleWals, 92 pnt. 9. SchaferAltenburger, 39 pnt. jh btir rd Op 3 ronden: 10. Lehmann-MaczynsJ Op 9 ronden: 11. SiehlReilaendet™ eL flri Hedenmorgen wordt gemeld; Later op den avond is er fel ges De jachten duurden tot na midda om voort. Hoewel Pijnenburg niet reed als de vorige dagen en nachta ten hij en Rausch zich toch vrij kelijk met zeer groot puntenaanü den kop te handhaven. Merkwaaidi; tot rigens, dat dit koppel reeds van de '0' sten dag af volkomen op elkaar is steld. Beiden zijn zeer sterk in de ten, hoe lang zij ook duren. Het ai w geschiedt op een wijze of zij al jan een koppel vormen, terwijl wij dec: kregen, dat zij ook in de sprints de ste zijn. In de klassementen beha! dan ook de meeste punten. Nu ook a Buschenhagen van de baan is en Bre den strijd staakt is er geen staat hun de overwinning te ontt Er moeten al heel bijzondere dlntt 1 beuren als Donderdagavond Ra f' Pijnenburg niet winnaar zijn. In de gisteravond en hedes g" jachten verloren SchönTietz een terwijl de vechtersbazen Kilian zich tot aan den kop opwerkten. De nachtsprints werden gewonm Kilian. Wals, Bresciani, Rieger, burg, Rieger, Pijnenburg, Severgnla en Zims. Om 6 uur hedenmorgen waren 1883 K.M. en was de stand: 1. RauschPijnenburg 500 pnt. 2. KilianPützfeld, 307 pnt. Op 1 ronde: 3. Vopel—Korsmeier, 9 4. TietzSchön, 263 pnt. 5. Rieger—Ehmer, 225 pnt. 6. DinaleWals, 115 pnt. Op 2 ronden: 7. Severgnini-Bresciani, 8. OestreichZims, 144 pnt. r P Op 3 ronden: 9. Schafer-Altenburger,|gr) 10. MaczynskiLehmann, 54 pnt, Op 9 ronden: 11. SiehlReilander, Si str o KORFBAL. READY I—FLUKS D 0—2. lei s. us ■d. Voor de rust hebben de Leidenaan sterken wind tegen, doch door goed denvakspel van Fluks-zijde krijgt aanval toch veel toegespeeld. De maakt echter aan beide zijden schieten onmogelijk. De rust kom blanken stand. In de tweede helft komt Fluks mi meer opzetten en gesteund door het vóordeel is zij meest in de meerde Toch duurt het nog geruimen tijd J, Mej. N. Nijkiel haar club de leiding i (01). Ongeveer tien minuten vooi vergroot A. Rijnsburger dezen voorsp (02). Daar in dezen stand geen vert m ring meer komt. breekt het einde 3as een Fluks-overwinning. m lo der ns< WATERPOLO. CJ.M.V. I—L.Z.C. n. Deze wedstrijd is gisteren voor de tercompetitie gespeeld in de zweroid ting „De Regentes" te 's Gravend L.Z C. II won met 51. w les! Del IJ end 147 Jaap stond rondom in de was en bleef er staan. Hij kon niet meer vóór- of achteruit. Overal kleefde hij vast. Ten lange laatste staken alleen nog zijn angels boven de was uit. Toen pas begon Jaap te roepen, en zijn vrouw vloog met een vaartje de keuken binnen. Maar verschrikt deinsde ze terug en holde het dorp in. 148 Waar rende mevrouw de Bie heen? Ze liep naar ziekenhuis, dat door de bijen genoemd werd: Eerste hulp bij ongelukken. Vóór de deur open werd gedaan oegrt mevrouw de Bie al te kermen en de bijen die de deur op" moesten doen draalden enkele oogenblikken daar ze n;!: anders verwachtten of er zouden honderden bijen een o"' geluk hebben gekregen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1933 | | pagina 10