DE GELUKKIGE FRIJSWINNAAR.
MAANDAG 6 FEBRUARI 1933
No. 22357
idsch Crisis-Comité.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
iste Jaargang
EIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
it. per regel voor advertentlën uit Lelden en plaatsen
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
■re advertentlën 35 Cts per regel. Kleine Advertentlën
uitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
ien maximum aantal woorden van 30.
sso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van
ren 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT^
Voor Lelden per 3 maanden f.2.35; per week t.0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 1.2.35 portokosten.
Diner bestaat uft DRIE Bladea
EERSTE BLAD.
vaderj hcieele Kennisgevingen.
VEERTIGJARIG JUBILEUM.
HINDERWET.
reester en Wethouders van Lelden
ter algemeene kennis, dat door
gunning is verleend aan: a. de N.V.
Meubelindustrie en rechtverkrij-
tot het uitbreiden van de fabriek
et vervaardigen van meubelen in
teel Utrechtsche Jaagpad No. 44.
M. No. 3763: b. P. Hagenaar en
'tijgenden tot het oprichten van
chting voor het verwerken van ge-
jhtige" kruiden in het perceel Jan
utkade No. 29 Sectie E. No. 1237;
G. en J. van den Oord en recht
eden tot het oprichten van een
tkerij in het perceel Maresingel No.
tie K. No.3522; d. P. Pieterse en
tijgenden tot het oprichten van
idergrondsche bewaarplaats voor
met bovengrondsche aftapinrich-
het perceel Utrechtsche Jaagpad
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN.
Burgemeester.
VAN STRIJEN. Secretaris,
i, 6 Februari 1933. 5194
HINDERWET.
neester en Wethouders van Leiden
ter algemeene kennis, dat door
7 Cl jeslissing op 't verzoek van: a. de
cerican Petroleum Company om
ine ing tot het uitbreiden van de in-
Inol voor opslag en overtappen van
m en benzine op het perceel Zijl-
k>. 36. Sectie K. No. 912; b. de N.V.
rieken P. Clos en Leembruggen om
ng tot het oprichten van een fa-
verwerking van wollen garens in
ceel 3 e Binnenvastgracht No. 3,
No 2953 ls verdaagd.
VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
'AN STRIJEN. Secretaris.
6 Februari 1933. 5195
too-
voor
niet
jrist),
EN.
.an a
ienigi
cent
Ijgba
1 v<Sv
aflx
anato
be;
sschoj
I- 10
M. i
a) e»
lothfl
:n
ls vo
ischi
Rood
nt dt
in lk
esmai
;r e«J
Def
(wal
der
ien
rs).
ing.
iruari|
ill
iang(
ter
ski'
enen.
ooi.
de
POSTGIRO No- 188690.
ïtvingen per kas:
llecte H.B.S. voor Meisjes f. 45.10.
NED-HERV. LEERSTOELEN.
:stuur van de Theologische Facul-
Leidsche studenten heeft het ini-
Senomen tot het bijeenroepen in
'ing van alle Hervormde theologi-
[denten op 9 dezer in de Doopsge-
lerk alhier,
erp van bespreking is de bezet-
de leerstoelen vanwege de Ned.-
Tk.
o
VEREEN. „SCHOONHEID IN
YOEDING EN ONDERWIJS".
naar het Ethnografisch Museum.
'eeniging „Schoonheid in Opvoe-
Onderwijs" heeft Zaterdag j.l. met
van de Middelbare scholen een
gebracht aan het museum Bree-
(nder leiding van den heer Rassers.
nog 2 middagen volgen, daar de
:oo groot was dat lang niet allen
konden worden.
meliik werd bekeken de Polynesi-
PjjMnstnfjverheid. welke ons weer deed
TCveel gevoel voor kleur en ornament
Dnrnitieve volkeren bezitten. Ook de
.ets. welke alle een ritueele beteekenis
-.oB.zijn vaak kranig en ornamentiek.
;!®oiidigste bijl of knots is tot een
piorwerp gemaakt en met wat voor
liddeien! Vol belangstelling luister-
„jiSongelui naar de duidelijke en pret-
rftteg. waarvan hier maar heel even
hg van kan worden aangestipt! Het be
ien r hoont ook nog andere musea te be-
"-K-ejgen!
ands^Bo
De re HANDELSREGISTER
vartrJ^AMER VAN KOOPHANDFT
ingen:
ind en Zoon. Oude Varkenmarkt 5
M Expeditie Bovengenoemde han-
Sf is omgezet in een naamlooze ven-
JJOap onder den naamN.V voorheen
ttrndt en Zonen. (Ned. Staatscourant
-£gjbr. 1933, Bijvoegsel Nr. 225). Dir.:
«■randt. Leiden en Chr. H. Brandt.
^■Comm.: w. M. Brandt. Leiden,
r ?roc'' Mej. C. Brandt. Leiden
'■lalMaalsc.h. kap. f. 15 000.— waarvan
yj^WMst en gestort f. 5000 Wijziging
bedrijf: thans: expeditie,
u sarage enz.
Kukler en Zoon, Stille Rijn 1,
BpJÏÏen n 'n *ru^ aardappelen en
en. Bovengenoemde handelszaak ls
m een vennootschap onder firma
Zoon in pirma H Kukler en
1 Kukler T ;Tnn H Kukler. Leiden en
Wijziging uitgeoefend
Mtt Umancn imP°rtrice van West-Indi-
«i i«üteiüa4ich ^°^ierderii 111 bihnen-
Wijnand van den Berg.
Heden herdacht de heer Wijnand van
den Berg, wonende Uiterstegracht No. 64
alhier het heugelijke feit dat hij vóór 40
jaren als veerenarbeider in dienst trad bij
de N.V. voorheen R. M. Beuth en Zonen,
alhier.
In den loop van den morgen werd de
jubilaris met zijn echtgenoote per auto
van huis gehaald en ontvangen door de
Directie.
De directeur, den heer Dr. S. Th. Holst
Weber sprak hem op zeer hartelijke wijze
toe en haalde daarbij nog verschillende
gebeurtenissen aan uit de periode, welke
de heer van den Berg bij de firma heeft
medegemaakt. Hij heeft gezien hoe de
firma zeer primitief de veerenbereiding is
aangevangen, waarbij de veeren nog met
de hand werden gesoerteerd. Hij heeft ook
den groei medegemaakt, waarbij de mo
dernste machines werden aangeschaft en
hierdoor een prima product verkregen
wordt.
In al die jaren heeft hij zich steeds
goed weten aan te passen, is met zijn
tijd medegegaan en verricht ook heden
met zijn zooveel jongere collega's nog
steeds met opgewektheid zijn werk.
Tenslotte werd hem de gebruikelijke
enveloppe met inhoud overhandigd, als
mede het diploma van de Mij van Nijver
heid met de gouden eere-medaille.
Zijn echtgenoote mocht, prachtige
bloemen in ontvangst nemen.
Hierna werd de jubilaris naar de fabriek
geleid waar hij werd toegesproken door
de beide meesterknechts M. Zindel en J.
Overduin. Namens het personeel werd
hem een blijk van waardeering geschon
ken in den vorm van een klokgarnituur
Ook van den oud-directeur, den heer
D. Beuth mocht de jubilaris blijken van
sympathie ontvangen.
Het geheel was een welverdiende huldi
ging van een plichtgetrouw werker
De rest van den dag kon de heer v. d.
Berg met zijn familie in huiselijken kring
doorbrengen.
MONDACCORDEONVEREENIGING
„BRAVO".
Een welgeslaagde uitvoering.
In het bijkans geheel gevulde Concert
gebouw „Concordia" heeft de Mond-
accordeonvereeniging „Bravo" Zaterdag
avond haar jaarfeest gevierd. Natuurlijk
stond de feestviering geheel in het teeken
der vereeniging en zoo vulden de jongelui
onder leiding van den heer J J. van
der Reijden verdienstelijk spelend bijna
het geheele programma Tal van num
mers werden ten gehoore gebracht waar
onder natuurlijk allereerst de „Bravo-
marsch" van den heer van der Reyden en
verder de „Marsch pontifical'' eveneens
van den dirigent Buitendien bevatte het
programma verschillende welbekende
nummers als de „Kleppermarsch", de Car-
men-wals. de marsch ..Groot, Rotterdam"
Met bravour speelde „Bravo" de verschil
lende walsen en marschen op zoodanige
wijze, dat ais 't. ware vanzelf de beenen
de danspassen vormden en de neiging
ontstond mede te zingen Beide storende
factoren van de uitvoering werden even
wel SDoedig onderdrukt door het bestuur
Natuurlijk oogstte de heer Spaanderman,
die met zijn repertoire het verdere pro
gramma vulde evenals de jazzband „The
Roto Colour Players" die de entrë-acte-
muziek verzorgde en het bal. onder leiding
van den heer Castelein den avond besloot,
veel succes' Bij den aanvang van den
avond was de vereeniging een tweetal
fraai bewerkte lantaarns aangeboden. In
de verschillende Leidsche optochten waar
aan „Bravo" medewerkt zullen deze wor
den medegedragen en op de concoursen,
waar de jonge vereeniging ongetwijfeld
nog vele lauweren zal oogsten, aanwezig
zijn Met rechtvaardigen trots kan
..Bravo" op deze jaarfeestviering haar
tweede terugzien.
DE EERSTE NEDERLANDSCHE
FOLKLOREDAG.
HEDEN IN DE LEIDSCHE UNIVERSITEIT
GEHOUDEN.
Door het Nederlandsch Nationaal Bur.
voor Anthropologic is heden in het Groot-
Auditorium der Rijksuniversiteit de Eerste
Nederlandsche Folkloredag gehouden. In
tegenwoordigheid van den president-
curator, mr. van de Sande Bakhuyzen, tal
van professoren en van vele studenten
heeft de rector-magnificus. prof. dr. J.
Huizinga, de bijeenkomst geopend. In zijn
rede wees prof. Huizinga op 't groote be
lang van de Volkskunde naast de reeds
bestaande cultuurwetenschappen.
Toevallig kennismakende met de werk
zaamheden van de „Zentralstelle des At
las der deutschen Volkskunde" te Berlijn
werd spr. getroffen door de groote objec
tiviteit der verzamelde gegevens en de
onmiskenbare waarde van het geheel voor
de bestudeering van velerlei onderwerpen.
Zonder te willen vooruitloopen op de te
houden redevoeringen sprak prof. Hui
zinga den wensch uit, dat deze dag en
daarmede de verdere plannen uitstekend
mogen slagen.
0 0
0
De heer D. J. van de Ven hield vervol
gens een inleiding tot de samenstelling
van den Nederlandschen Volkskunde At
las. Bij een rangschikking in geographi-
sche volgorde van de verschillende ge
bruiken en gewoonten van folkloristische
waarde zal men moeten afwijken van de
vroegere methoden en zonder beoordeelig
van de waarde de feiten zoo veel moge
lijk heterogeen en zoowel de oude als de
jonge gebruiken moeten samenvoegen op
kaarten.
De objectiviteit diene zoo hoog mogelijk
te worden opgevoerd en zal de waarde van
het feitenmateriaal verhoogen en den
atlas een geschenk van het Nederland
sche volk aan het Nederlandsche volk
doen worden.
Bij de carteering van de feiten zal men
dan niet in dezelfde positie komen te ver-
keeren van tal van landen, die reeds leer
geld betaalden; bovenal zal er echter voor
gezorgd moeten worden, dat de tijds
ruimte nauwkeurig bepaald is en men zich
volkomen houdt aan den toestand van het
heden, daar nog steeds, ook in ons land,
folklore gevormd wordt. Groot gevaar
voor de kennis van de volkskunde is ge
legen in tal van artikelen en boeken van
onbevoegden bijeengesprokkeld uit oude
gegevens, waarbij veelal de feiten zijn
verward
Vervolgens belichtte spr. uitvoerig de
ontwikkelingsgeschiedenis van den Duit-
schen atlas en de werkwijze van het cen-
traal-bureau. In aansluiting hiermede zijn
de laatste jaren in Zwitserland, Oosten
rijk, Luxemburg, de Scandinavische lan
den carteeringswerkzaamheden aange
vangen. In België worden thans ook po
gingen aangewend.
Voortvloeiende uit de ligging van ons
land zal bii de vervaardiging van den
Nederlandschen Volkskundeatlas rekening
gehouden moeten worden met de aan
grenzende deelen van Duitschland en Bel
gië. Als typisch voorbeeld van dezen in
ternationalen samenhang haalde spr. een
uitspraak aan van een Duitsehen onder
zoeker, die aan de hand van de verschil
lende in Berlijn verzamelde, gegevens tot
de conclusie kwam, dat de „rommelpot"
in Duitschland aan het afnemen is en in
het Westen duidelijk naar Nederland wijst,
in het liedje wordt zelfs gesproken van.
een schip uit Holland. Reeds 23 jaar ge
leden maakte dr. van der Graft bij haar
studie van Palmpaaschgewoonten gebruik
van het kaartsysteem en vermeldde 136
dorpen en steden waar de Palmpaasch-
boomen nog worden opgericht. Ook later
werd in ons land, o.a bij de bestudee
ring van het voorkomen, gebruik en de
vervaardiging van kruitmoes van kaarten
gebruik gemaakt
Op vluchtige wijze schetste spr. vervol
gens hoe de totstandkoming van den Ne
derlandschen Atlas is gedacht. Door de
juiste keuze en psychologische formulee
ring der benoodigde vragenlijsten kan er
voor gezorgd worden, dat geantwoord
wordt met „Ja" en „Neen" en dus worden
voorkomen, dat afbreuk wordt gedaan aan
de objectiviteit en vooruitgeloopen op het
gebruik van den atlas. Beroep zal moeten
worden gedaan op allerlei organisaties en
personen, die over de verschillende onder
werpen de benoodigde inlichtingen zullen
moeten verstrekken aan de centrale van
deskundigen van waaruit eventueele on
derzoekingen ter plaatse kunnen worden
ingesteld
Na dezen eersten Folkloredag zullen ook
in'de andere universiteitssteden van ons
land meerdere worden gehouden, waarna
getracht zal worden te komen tot de op
richting van een Nederlandsch Comité uit
alle academische kringen
Vervolgens lichtte de heer Van der Ven
een interessante serie lantaarn-plaatjes
toe en verstrekte mededeelingen bij een in
het academiegebouw ingerichte tentoon
stelling van materiaal, dat welwillend ter
beschikking was gesteld door prof dl'. A.
Helbok. leider van de „Zentralstelle des At
las der deutchen Volkskunde" te Berlijn
Hierna werd gepauzeerd.
In de middagvergadering heeft dr. H.
Th Fischer lector aan de Universiteit te
Utrecht gesproken over Nederlandsche
Adat.
Het woord adat is aan het Arabisch ont
leend en beteekent daar „gewoonte". Het
is echter een ethnologische term gewor- i,
den, die door de beoefenaars der Volken- |i
kunde van Ned. Indië gebezigd wordt, om
aan te duiden de typisch Indonesische
gebruiken en gewoonten, in tegenstelling
met hetgeen later o.a. onder invloed van
Islam en Christendom werd ingevoerd.
Met Nederlandsche adat bedoelt spre
ker dus aan te geven de typisch Neder
landsche gewoonten zooals er overal nog
in steden en dorpen zijn terug te vinden.
Drieërlei soort belangstelling voor den
adat valt op te merken. In de eerste
I plaats de Ethnoiogisch-historischc Deze
i zoekt naar de herkomst van de verscnil-
lende elementen in de Nederlandsene adat.
i Spoedig blijkt n 1 bij een nadere bestu
deering. dat deze noch homogeen, noch
autochtoon is Ook tracht men dan daar
bij de beteekenis van thans onbegrepen ge
bruiken op te sporen, waarbij dikwijls ver
gelijkingen met hetgeen wij bij natuur
volken vinden verhelderend kan werken.
Deze belangstelling waardeert de adat
dus hoofdzakelijk als survival. Het blijkt
echter, dat met deze waardeering de fei
ten niet ten volle tot hun recht komen.
De gebruiken hebben immers daarnaast
ook nog een beteekenis voor het leven van
thans. Willen we zoo dus volkomen begrij
pen dan zal onze belangstelling behalve
Ethnologisch-historisch ook Sociologisch
moeten zijn Hierbij heeft dan vooral de
tegenstelling tusschen de adat en het als
vreemd gevoelde het geimporteerde de
aandacht. Deze tegenstelling doet zich ge
voelen als die tusschen „primitief" en mo
dern. waarbij deze twee woorden als aan
duidingen van tweeërlei soort, structuur van
den menschelijken geest (v. d. Leeuw) moe
ten worden opgevat. Zij geeft aanleiding
tot allerlei verschijnselen wier bestudee
ring op zich zelf reeds de moeite waard is
en die niet nalaten hun indruk in de adat
achter te laten-
Ten slotte is er de aesthetische belang
stelling welke zonder twijfel de oudste is,
doch die zich nu sinds enkele jaren niet
slechts meer uit in een verzamelen van
folktoristische rariteiten, maar in een zoe
ken naar oude waarde welke in geheel
nieuwe vormen ook thans het volksleven
kunnen verrijken.
Dr P. W J. van den Berg uit Nijeveen
sprak hierna over: „Kerk en Volksleven".
In verband met hetgeen de vorige spre
ker dr. Fischer heeft uiteengezet over den
Nederlandschen adat zal spr aantoonen
de onderlinge wisselwerking van kerk en
volksleven.
De kerk is hier bedoeld als uitzendings
instituut het volksleven als het georgani
seerde leven der verschillende groepen,
natuurlijke of kunstmatige, dat als rede
vaste vormen en zedelijk gezag heeft ver
worven binnen den kring waarin het zich
beweegt.
Het sterkst is de invloed van de kerk op
het volksleven nog altijd op het platte
land. Oorspronkelijk was de kerk het eenl-
ge levens- en cultureel centrum.
I Bij de vorming der zeden zijn vele oor-
spronkelijke heidensche instellingen be
wust gechristioniseerd, heilige plaatsen en
i plechtigheden gewijd aan Maria of heiligen
allerlei gebruiken met een anderen inhoud
i gevuld.
j Dan helpen de leer en het recht der
kerk de nieuwe zeden vormen.
Voorbeelden daarvan zijn het z.g. „bee-
varen". on Zon- en feestdagen d i. gra
tis arbeid voor armen en zieken, dat wor
telt in de middeleeuwsche leer omtrent
verboden arbeid op feestdagen de strenge
BINNENLAND.
Te Leiden is de Eerste Nederlandsche
Folkloredag gehouden, (le Blad).
.Muiterij op de Indische vloot. De Zeven
Provinciën in handen der muiters. Zij
wilden het schip naar Soerabaja brengen
om het even voor aankomst weer in han-
I den der overheid te stellen (3e en le BI.)
I Overleden is op 76-jarigen leeftijd de
heer J. C. Wirtz Czn„ oud-inspecteur bij
het L. O. (3e Blad).
Bij een roofoverval te Geffen (N.-Br.)
is een oude vrouw ernstig gewond (Ge
mengd Nieuws, 3e Blad).
BUITENLAND.
De Pruisische Landdag weigert de ont
binding evenals de commissie van drie.
Vermoedelijk toch ontbinding. (Buitenl..
en Tel.. le Blad).
Wederom een beele reeks botsingen in
Duitschland (Buitenland, le Blad).
De Iersche spoorwegmaatschappij de
Great Northern Railway legt haar bedrijf
stil (Buitenland, le Blad).
Staat van beleg in Roemenië afgekon
digd (Buitenl., Ie Blad).
Ernstige bioseoop-ramp in Mexico (Bui-
tenlandsch Gemengd, 3e Blad).
Zondagsviering in sommige streken die
berust op de purlteinsche leer der 17e
eeuw.
Ook by geboorte- en doopsgebruiken de
kerkgang der kraamvrouwen e.d. is de oor
sprong in kerkelijke verordeningen en in
stellingen te zoeken. Bij verschillende hu
welijksgebruiken hebben kerkelijke rechts
beginselen en -vormen invloed geoefend
op hun ontstaan en ontwikkeling. Aan den
anderen kant heeft de kerk altijd tegen
bepaalde uitingen van het volksleven ge
streden, tegen dansen, spelen, dronken
schap, losbandigheid terwijl vele volksge
bruiken juist aan deze excessen zijn te
gronde gegaan.
Ten slotte heeft het volksleven, de ze
den altijd grooten invloed gehad op het
kerkelijk leven. Dw.z. de zede bepaalt, de
vormen van het godsdienstig leven. Al of
niet kerkgaan. kinderdoop kerkelijk hu
welijk enz. zijn bepaald door plaatselijke
zede. Evenzoo klokluiden, kerkgezang, kerk
dracht en houding in de kerk.
Ook wat het eigenlijke, innerlijke gods
dienstige leven betreft spelen de zeden, de
traditie, en de vormen van het volksleven
een groote rol. De overgeleverde wijze V3n
het belijden, spreken, getuigen is de eeni-
ge vorm waarin zich het godsdienstige le
ven van het volk al is het echt en levend,
kan uiten.
De kerkelijke zede waarborgt de conti
nuïteit. van het kerkelijk leven, heeft ob
jectieve autoriteit, zij heeft beperkende cn
dragende kracht.
Bij de wisselwerking van kerk- en volks
leven blijven beiden innerlijk en geestelijk
levend.
Na een geanimeerde gedacntenwisseling
sprak prof. dr. J. de Vries een slotwoord.
De heer W. F. de Bruin, die zoo gelukkig was in onze Advertentie-knipselprljsvraae
den eersten prijs, zijnde een rijwiel te winnen, poseert met zijn nieuw verworven
bezit voor onzen fotograaf.