SCHAATSEN
DE VIJANDEN VAN HET BIJ EN DORP
mm
lEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Zaterdag 21 Janm
au,
BINNENLAND.
Steunt met Uw gaven
het Leidsch Crisis-Comité.
GEMF.NGD NIEUWS.
WIJZIGING VAN DE KIESWET.
Amendementen ingediend.
De Tweede Kamerleden, de heeren Van
den Bergh, Vliegen en Jan ter Laan heb
ben twee amendementen ingediend op het
wetsontwerp tot wijziging van eenige arti
kelen der Kieswet. Het eerste amendement
heeft dezelfde strekking als artikel m
van het oorspronkelijke ontwerp der
regeering. Het beoogt, wat de verkiezing
voor de Tweede Kamer betreft, tegemoet
te komen aan het groote euvel, dat tal-
looze stemmen uitgebracht op lijsten, die
voor een zetel niet in aanmerking ko
men, verloren gaan. Het amendement zal
nogal wat extra administratieve verrich
tingen met zich brengen en bovendien iet
wat meer kosten veroorzaken, maar het
zal aan het euvel op zeer radicale wijze
een einde maken, zegt de toelichting.
De hoofdgedachte, in het amendement
neergelegd, zijn de volgende: er wordt een
geheime voorstemming gehouden, waarbij
de lijsten, die niet het vereischte aantal
stemmen verkrijgen, afvallen. In zekeren
zin kan deze vóór-stemming als een na
dere geheime candidaatstelling. waarbij
een zeer groot aantal „handteekeningen"
vereischt zijn, worden beschouwd. De
eigenlijke stemming heeft alleen over de
overblijvende, niet afgevallen lijsten
plaats; de kiezers, die bij de vóór-stem
ming hun stem hebben uitgebracht, zijn
niet bevoegd aan de eigenlijke stemming
deel te nemen. De stemmen, bij de vóór-
stemming op lijsten, die afvallen, uitge
bracht, zijn verloren; die, welke bij de
vóór-stemming zijn uitgebracht op lijsten,
die het vereischte aantal stemmen heb
ben verkregen, behouden ook voor de
stemming haar volle waarde.
Op deze wijze zou nog slechts betrekke
lijk weinig gewonnen worden, indien alle
kiezers bevoegd zouden zijn aan de vóór
stemming deel te nemen. Dan zou het
aantal stemmen, dat verloren zou gaan.
niet veel kleiner zijn dan thans. Van
daar, dat in het systeem van het amen
dement slechts één tiende der kiezers
bevoegd is aan de vóór-stemming deel te
nemen. Deze gedachte is op zoodanige
wijze uitgewerkt, dat iedere mogelijkheid
van bevoorrechting of achterstelling van
eenige partij of groep is uitgesloten Op
overeenkomstige wijze, als dat thans bij
de loting voor de militie geschiedt, zal op
één enkele plaats een letter worden ge
trokken en daarmede is voor het geheele
land. in ieder stemdistrict. het tiende deel
der kiezers aangewezen.
Deze kiezers zijn bevoegd bij de vóór
stemming hun stem uit te brengen. Ieder
dezer kiezers vindt in zijn nabijheid een
stemlokaal, waar hij stemmen kan. Voor
gesteld wordt het vereischte minimum
aantal stemmen bij de vóór-stemming op
2000 te bepalen.
Het tweede amendement heeft tot
strekking het stelsel der gemiddelden
volledig door te voeren met uitzondering
t.a.v. de kleine gemeenten, die niet in
kieskringen zijn verdeeld. Het amende
ment beteekent voor deze verkiezingen in
technischen zin een zeer belangrijke ver
eenvoudiging.
DE D1ESEL-ELECTRISCHE TRACTIE
BIJ DE SPOORWEGEN.
Nadere bijzonderheden.
Het Kbld," heeft een onderhoud ge
had met ir. E. C. W. van Dijk, lid van de
directie der Nederlandsche Spoorwegen,
ever de nieuwe tractie bij de Nederland
sche Spoorwegen. Wij ontleenen er het
volgende aan:
De treinen zullen uiterst licht worden
gebouwd en wijziging van den onderbouw
der baan is dus niet noodig. De nacht
treinen blijven gehandhaafd-
Over de ruimte der zitplaatsen in elec-
trlsche treinen is herhaaldelijk geklaagd
maar deze grief zal in geen gevai voor de
nieuwe treinen gelden. Er komen nl. in de
tweede klas slechts drie plaatsen in één
compartiment waarvan twee naast elkaar,
dan een tusschengang en daarnaast nog
een plaats. Een indeeling dus als in de
eerste klasse der electriche treinen. Voor
de derde klas heeft men afdeelingen met
vier zitplaatsen zoodat de gang midden
door de wagon loopt. Ook dit is een groote
verbetering.
De treinen zijn vrijwel geruischloos.
Geen schokken of stooten, geen slingeren
in de rails. Het remvermogen is zoodanig
dat op even korten afstand als met stoom-
en electrische tractie kan worden geremd.
Iedere trein wordt verder door twee
Dieselmotoren gereden, die gelijktijdig in
werking zijn. daar anders de vereischte
snelheid niet zou worden bereikt- Weigert
een der motoren dan kan de andere den
trein in ieder geval, zij het met een niet
zoo groote snelheid verder rijden.
De treinen zullen tal van voordeelen
krijgen boven de bestaande, vooral wat
de verwarming en de luchtverversching
betreft die beiden automatisch geregeld
worden. De verwarming geschiedt door
middel van voorgewarmde lucht met auto
matisch werkende temperatuurregelaars,
zoodat een constante temperatuur wordt
verkregen van b.v. 65 graden. De verlich
ting der wagons zal zooals te verwachten
viel electrisch zijn en geen klachten over
Eikkeringen opleveren.
Het ligt in de bedoeling der Spoorwegen,
op de reeds genoemde trajecten een uur-
dienst met Diesel-electrische treinen te
onderhouden en daartusschen door stoom
treinen te laten loopen. al zullen van deze
laatste wel enkele komen te vervallen.
Bijslag zal bij de nieuwe tractie niet wor
den geheven.
DE LOONSVERLAGING BIJ DE
SPOORWEGEN.
Hoofdbestuur Chr. Bond adviseert tot
aanvaarding.
Naar wij vernemen, zal het hoofdbe
stuur van den Prot. Chr. Bond v. Spoor-
en Tramwegpersoneel aan het op 27 Ja
nuari a.s. te Utrecht te houden buiten
gewoon congres adviseeren om de voor
stellen van de directie inzake de loons
verlaging, ingaande 1 April a.s., te aan
vaarden. Hbld.
De diiectie der tram heeft meegedeeld,
dat de nieuwe maatregel per I Februari
zal ingaan.
RECLAME.
Bijzonder voordeelige aanbieding.
Gereedschappen
Donkersteeg 8
Ijzerwaren.
Leiden
4257
VRIJE ZATERDAGNAMIDDAG BIJ DE
SPOORWEGEN.
De directie wil den vrijen Zaterdag
middag invoeren voor het geheele
wegpersoneel.
De directie der Nederlandsche Spoor
wegen heeft aan den Personeelraad mede
gedeeld, dat zij bereid is den vrijen Za
terdagmiddag in te voeren voor het ge
heele personeel van den Dienst van Weg
en Werken, mits het totaal aantal werk
uren van dit personeel niet minder
wordt.
Om daartoe te geraken, kunnen de
vakbonden een keuze doen uit twee
maatregelen, nl. verkorting van den
middagschatftijd met een half uur, of de
aanvang van den werktijd in de maan
den Maart tot en met September te ver
vroegen.
Indien de vakbonden een dezer maat
regelen aanvaarden, zullen ongeveer 7000
personen daarvan profiteeren.
DE NIEUWE TRAMRECLAME.
Groote belangstelling.
De directie van de H. T. M. schijnt nog
niet zoo'n slechten inval te hebben ge
had, toen ze de gelegenheid openstelde
voor zakenlieden om door de conducteurs
bij de haltes reclame te laten maken.
Wethouder Quant heeft althans in den
Haagschen gemeenteraad medegedeeld,
dat er groote belangstelling voor bestaat,
dat er zelfs een firma is, die reeds voor
meer dan duizend gulden heeft afgesloten
om haar naam aan verschillende haltes
te doen afroepen. Als andere gegadigden
naar evenredigheid inschrijven, kan dit
reclame-object voor de H. T. M. dus een
zoet winstje opleveren, hetgeen het bedrijf
best gebruiken kan, nu ondanks de ta-
riefsverhooging dé ontvangsten nog
voortdurend terugloopen.
DE SPEENVARKENS VAN DE
VARKENSCENTRALE.
Te Twello een groot aantal afgekeurd.
Het Deventét Dagblad meldt:
Donderdagmiddag kwam ons ter oore,
dat door den Keuringsdienst te Twello,
gemeente Voorst, een groot aantal speen
varkens van de Nederlandsche Varkens
centrale en bestemd voor een export-
slagerij zou zijn afgekeurd. In verband
hiermede hebben wij ons tot den direc
teur, dr. B. Eggink, gewend, die ons mede
deelde. dat deze week ongeveer 1200
speenvarkens moesten worden afgemaakt
of afgekeurd, of wel ruim 85 pet. van het
in de gemeente Voorst aangevoerde aan
tal. Het betreft hier in hoofdzaak biggen,
die zeer sterk vermagerd zijn en veelal
in dezen tijd van het jaar een besmette
lijke ziekte hebben zooals pest, pokken en
verder lijden aan longziekten, chronische
diarrhee, enz. Vroeger werden deze dieren
meestal door den dierenarts met een serum
ingespoten, doch thans, nu de Varkens
centrale een groot aantal opkoopt tegen
den prijs van f.2 per stuk, worden zij niet
meer behandeld en aan de Centrale afge
leverd. Vele biggen zijn reeds dood wan
neer zij bij den Keuringsdienst arrlveeren.
terwijl een groot gedeelte onmiddellijk
voor afmaken in aanmerking komt. Een
zeer gering percentage van die. welke ge
slacht zijn, kunnen dan nog slechts voor
consumptie worden gebruikt.
De keuring der speenvarkens in Twello
geschiedt met groote gestrengheid. Het is
echter, zoo gaat het blad voort, onbegrij
pelijk waarom de dieren door de Neder
landsche Varkenscentrale nog worden ver
zonden. De kosten van vervoer toch kun
nen in tal van gevallen zeer hoog geacht
worden. Het komt b.v. voor, dat een
vrachtauto uit Ede 13 speenvarkens aan
voert, waarvan talriike vernietigd moeten
worden. Dit is slechts een der vele soort
gelijke gevallen welke zich voordoen.
DE UITZENDINGEN VAN DE PHOHI.
Zc worden voor den duur van circa
een maand gestaakt.
Bij de proefzendingen met den korte-
golfzender van de PHOHI is gebleken, dat
de zender weliswaar van den langdurigen
stilstand geen nadeelen heeft ondervon
den, doch dat de gebruikte golflengte van
ca. 17 Meter door een inmiddels inge
treden verandering van de Heaviside laag
in de atmosfeer gedurende het winter
seizoen niet meer op de meest geschikte
uren (n.l. de avonduren tusschen 20 en
23 uur) in Indië wordt ontvangen.
De proefuitzendingen worden daarom
met ingang van heden voor den duur van
circa een maand gestaakt om aan den
zender eenige wijzigingen aan te brengen,
waardoor ook met een golflengte van
circa 25 Meter zal kunnen worden uitge
zonden De PHOHI-zender zal dan gedu
rende de wintermaanden op 25 Meter golf
lengte uitzenden en in het zomerseizoen
op 17 Meter, hierdoor zal dan in beide
jaargetijden de ontvangst in Indië in de
avonduren kunnen worden verzekerd.
ERNSTIG VERKEERSONGEVAL.
Auto aan den verkeerden kant
van den weg.
Gisteravond om 6 uur stond in een der
straten bij het Stieltjesplein te Rotterdam
een personen-auto, bestuurder de heer D.
C. van der H. uit Nieuw-Helvoet. De auto
stond aan den verkeerden kant van den
weg. In de richting van het Stieltjesplein
reed de wielrijder A. K. F. Komijs uit de
Heer Danielstraat. Hij haalde links langs
de stilstaande auto uit, toen hiervan het
portier aan den kant van den wielrijder
geopend werd door den passagier D J. R.
uit Helvoet, Het portier kwam in aanra
king met den wielrijder, die languit op
de straat viel. Van het Stieltjesplein na
derde juist een groote zeswiellge vracht
auto. bestuurd door den 25-jarigen C. A
L. uit Breda. De dubbele achterwielen
gingen over het slachtoffer heen, terwijl
ook diens linkerarm verbrijzeld werd. K.
was op slag dood. Tegen den chauffeur
van der H. uit Nieuw Helvoet, die met
zijn auto aan den verkeerden kant van
den weg had gestaan, werd proces-verbaal
opgemaakt.
SLACHTOFFERS VAN HET IJS.
Gistermiddag reed een drietal jongelui
op de Singelgracht te Woerden, doch het
ijs was niet betrouwbaar Op een gegeven
moment zakten zij er doorheen en de
21-jarige Boot kwam onder het ijs. De
jongeman is verdronken
Gistermiddag is bij het fort Lunetten
te Utrecht een ernstig ongeluk gebeurd.
Zes Jongens waren omstreeks 5.30 uur aan
het schaatsenrijden op de fortgracht, toen
een van hen door het ijs zakte. Zijn kame
raden trachtten hem te redden door een
keten te vormen, doch ook zij kwamen in
het water terecht.
Daar zij echter nog vrij dicht bij den
kant waren, wisten omstanders hen alle
vijf op het droge te brengen. De eerste
jongen was inmiddels echter onder het ijs
geschoten en pas na eenigen tijd gelukte
het de politie hem met behulp van een
schuit en een vaarboom weer boven te
brengen.
Twintig minuten is men bezig geweest
de levensgeesten weer op te wekken, doch
de jongen was reeds overleden. Het slacht
offer was de 18-jarige P. van L-, loswerk-
man te Utrecht.
Gistermiddag omstreeks twee uur is de
22-jarige J. Krieken bij het schaatsen
rijden op den „IJzeren Man" te Weert
door het ijs gezakt en verdronken.
Terwijl eenige jongens op een der wijken
te Zwartemeer aan het schaatsenrijden
waren, had de zoon van Jacob Pol het
ongeluk door het ijs te zakken. Hij werd
levenloos opgehaald.
DE INBRAKEN OM NIJMEGEN.
Een arrestatie.
Door de Nijmeegsche politie is heden
aangehouden de slagersknecht G. A. V.,
die verdacht wordt verschillende inbraken,
welke den laatsten tijd te Groesbeek bij
Nijmegen zijn gepleegd op zijn geweten te
hebben.
De mededader van deze inbraken wordt
nog door de politie gezocht.
RIJWIELDIEFSTALLEN TE ENSCHEDE.
Van den onlangs te Enschedé aange
houden rijwielhersteller, zijn er van de
door hem aan den man gebrachte fietsen
ongeveer 60 opgespoord welke gistermor
gen achter het politiebureau waren neer
gezet, waar zij door de eigenaars konden
worden afgehaald. Uit verschillende plaat
sen in Twente, tot zelfs uit Winterswijk,
Deventer. Zutfen en Brummen waren fiet
sen aanwezig. De omstandigheid dat ver
schillende onderdeelen waren verwisseld,
gaf heel wat moeilijkheden voor de eige
naars om hun eigendom te herklennen.
(NR.Ct.i
AAN DE GEVOLGEN OVERLEDEN.
De neer D. de Boer uit Doezem, ge
meente Grootegast, die gisteren door een
ijzeren katrol op het hoofd werd getroffen,
toen hij een pakhuis aan de Oosterhaven
te Groningen wilde binnengaan, is aan de
gevolgen overl den.
UIT DEN TREIN GESPRONGEN.
Eergisteravond wist een arrestant op
weg naar Groningen, waar hij een gevan
genisstraf moest ondergaan, uit den snel
trein te soring1"!, welk' om '9 35 uit Assen
vertrekt, toen de trein reeds 500 M. buiten
het station was. Door terstond aan den
noodrem te trekken wist de met het
transport belaste politieambtenaar den
trein tot stilstand te brengen. Het gelukte
na een wilden jacht langs de spoorbaan
en met medewerking van gemeentepolitie
den man te griioen. Zwaar geboeid werd
hij per volgenden trein naar Groningen
vervoerd. De sneltrein ondervond eenige
vertraging.
o
SCHIP IN NOOD.
Eergisteravond omstreeks 6 uur is een
motorschip genaamd „Onderneming"
(schipper nog onbekend) in nood geraakt
op ongeveer 5 K.M. in Oostelijke richting
van de Noordpunt van Schokland. De
stoomfluit gaf herhaaldelijk signalen, ter
wijl men van Schokland af tevens licht
signalen waarnam.
Assistentie kon men van uit Schokland
niet verleenen. daar de haven is dichtge
vroren.
Het stoomschip ..Geusou" is gistermid
dag uit Kampen vertrokken ter assisten
tie, doch toen dit schip in de nabijheid
kwam. werd de noodvlag ingehaald. Gis
teravond werden opnieuw noodseinen ge
geven.
BRAND
Gisteren is te Ginneken brand ont
staan in den wijnhandel van de firma
Elsevier en Zn. in de Raadhuisstraat, welk
perceel gelegen is vlak tegenover het raad
huis.
Toen om circa kwart over zes de brand
werd ontdekt in een schuurtje achter den
winkel, sloegen de vlammen er reeds uit
en in zeer korten tijd stond het geheele
perceel in lichterlaaie. Toen dan ook onge
veer een kwartier, nadat de brand ontdekt
was, de brandweer arriveerde, viel aan
blusschen niet meer te denken. Met twee
stralen werden de belendende perceelen
nat gehouden. Men kon echter niet ver
hinderen, dat een leegstaand huis naast
den wijnhandel vlam vatte, waardoor het
dak van dit perceel grootendeels vernield
werd. De wijnhandel brandde geheel uit.
Van den inventaris kon zoo goed als niets
gered worden.
De oorzaak van den brand is onbekend
Verzekering dekt ten deele de schade.
De firma had juist een grooten voor
raad wijn ontvangen, welke vrijwel geheel
verloren is gegaan en welke vermoedelijk
nog niet in de verzekering was begrepen.
BUITENLANDSCH GEMENGD.
EEN HUIS ONTVREEMD.
Dieven, die deden alsof zij de eigenaars
waren, hebben te Weenen het geheele
meubilair en tenslotte ook het huis ge
stolen van een vrouw, die zwaar ziek lag
in het ziekenhuis te Nagykoeroes in Hon
garije.
Na het meubilair uit het huis gedragen
en verkocht te hebben, braken zij het huis
af en verkochten het materiaal aan
sloopers.
Toen de vrouw uit het ziekenhuis kwam.
zag zij slechts den kalen grond op de
plaats, waar eens haar huis had gestaan.
KREUGER EN TOLL.
Het gerechtshof te Stockholm heeft den
directeur van Kreuger en Toll. Kar Lange,
die verdacht werd van valsche transacties
in het faillissement van de N.V. Finan-
cieele maatschappij „Garanta". vrijge
sproken.
Het hof constateerde, dat men niet heeft
kunnen bewijzen, dat Lange het voorne
men had. den crediteuren schade te be
rokkenen.
Evenmin is bewezen, dat enkele transac
ties inderdaad hebben plaats gehad.
De aanklager is tegen dit vonnis in hoo-
ger beroep geeaan.
GROOTE BRAND IN ROEMENIE.
In het centrum van de Roemeensche
stad Dorohoi aan de Moldau is gisteren
een brand uitgebroken, die tengevolge van
den wind een catastrophalen omvang
heeft gekregen. Twee straten van de za
kenwijk stonden geheel in vlammen. De
brand dreigde zich nog verder uit te brei
den. Er heerscht in de stad een paniek;
laat in den avond waren reeds 40 huizen
afgebrand.
VERDOOVENDE MIDDELEN GEI
De smokkelhandel in jew™.
delen eischt de voortdurend
der politie, die er in Esvnt» i i;:
slaagd is. om 30 pakken i J 5'"
bedwelmende middel hashish
locomotief van den trein verbm
in beslag te nemen. ™i:
De politie-beambten, die ittl
van smokkelen verdachten vn
trein stoppen aan een Egyr'"
plaats.
De machinist wilde geen om»-
de locomotief toestaan en richu»
heet water op de beambten
dreigde den trein te zullen Vi
ryden, als zli niet vertrokken
De politie-beambten deden jh,P'<*
(gingen, maar, toen de trein tot
weging zette, sprongen zij 0D !n 1
tief. hielden den machinist in t' u,,.
vonden onder de kolen de ïdlgne
hashish. Wan
illeke
Een vrouwelijke detective i,.?^
heeft in een van de deftige bister
der stad een villa ontdek -r ide
vrouwen gelegenheid werd gees, oék
vende middelen te gebruiken joo te
Door een list wist de detect,..al zal
binnen te dringen, dat zeer i® -li»
richt was. Jf
Zij vond er vijftien vrouwen ;or de
verschillende uit de „upper-U; overt
grado, allen onder den invloè^i-triir
doovende middelen. JL
De politie heeft ernstige jtmoetl
genomen om het toenemende Een st
narcotica, dat vooral onder de ,fS jajer
jes veld wint. tegen te gaan. én zij n
Het is gebleken dat. zooak»n nemi
bende handelaars in blanke Coodlot
gebruik van morphine en oerloor 1
de meisjes-studenten aanwakirlskund!
kosteloos hiervan te voorzieiioet bij
Indien het slachtoffer dat liar mo
slaafd is. houden zij plot edaar
op en lokken de meisjes va:
hun greote hoeveelheden te in Zwi
zij mee naar het buitenland t
1920:
0 1922:
HOPE TERECHT 1925
1928:
Kapitein Hope. de vlieger £<1930-
ren van Bert Hinkler zoekt is tri
den. Gemeld wordt dat hil Dot: Nede
streeks het middaguur bii Vet::
Wallis) is geland Aan den re 921:
Diablerets meent Hope sporen 7,1923
te hebben gevonden. .„„g.
Een telegram uit Londen k
dat Hope gistermiddag naar Ly®29-
terueeekeerd daar hi1 met he: r0taa
ongunstige weer voorlooole l
naar Hinkler wil zoeken. Hü Bipsen
zijn. naar Londen te vertrektiderlai
SCHIP IN NOOD. Nu vi
Het Amerikaansche s.s. ..Cltj^nef
dat zich 600 mijl Oostwaarts left v
Race bevindt heeft draadloos ie zv
lljke hulp gevraagd. :n za
Het schip is in een heviger n he<
raakt, waarbij de kapitein enldenki
bemanning het leven hebben v brdli
schip was van Engeland op wengen-
land in den staat Maine geloo;
Een stoomschip der Americasinig
Cy is ter assistentie op weg. it Zv
zinkt
0mige
nd-w
HEVIGE GRIEP-EPIDK^er
TE KEULEN. iortre
el dc
De influenza-epidemie heera%t eei
len zóó ernstig en het aantal 0et g
dat het zakenleven ernst? kb. lede
wordt en verscheidene zakefi'n zlji
te van de leiders of het peissi-'De
worden gesloten. edstr
Vooral onder de schoolgaat:!'beeld,
de influenza-gevallen talrijk 1"-TsJ
riteiten zijn voornemens tot aha me
alle scholen over te gaan. De3
zekeringsmaatschaDDijen ontvsa?nrlJk
per dag meer aanvragen voo;
hulp dan anders in een maari-j:
toren zijn overwerkt en de ««'To,?;
liggen vol met influenza-patiêi'<Til^
Totdusver zijn geen doodelljt
geconstateerd, doch de autoriteit'
niettemin maatregelen om de e;;r B
locallseeren. Jgn j
enda;
0 ïuze-
agen
DE BEMANNING VAN „EXETDan c
GERED. 'Str0
>mm
Het stoomschip van de „AmeiiW"
chant Cy." heeft de laatste mar* ev
den Engelschen vrachtstoomu!ere'
City" van boord gehaald. Het st me
snel. Jf™'
t ei
>t p
fen<
119. Het wagentje begon gevaarlijk heen en weer te
wiegelen. Jaap klemde zich krampachtig vast, maar er
was niets aan te doen. Het viel recht naar beneden. Hij
hoorde hoe alles piepte en kraakte, hoe het net was of de
heele lucht vol electriciteit zat en met angst dacht ie, dat
zijn laatste uur geslagen had.
j toif
twit
Ee
120. Het wagentje vloog finaal in stukken JaaP ,;|l
heftig heen een weer en stond duizend angsten
„Waar zal ik terecht komen," huilde le en durfde g
oogen niet naar beneden te houden, uit angst een
onder hem te zullen zien. Maar hij had geluk..chi
lafa
