1{ 73sle Jaargang
WOENSDAG 18 JANUARI 1933
No. 22341
V
Dit naramer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
OFFICIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
k
Het voornaamste Nieuws
van heden. h
ASFALT-WEGEN
Economische wegen
i
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cts. ner regel voor advertentlën uit Lelden en plaatsen
waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle
andere advertentlën 35 Cts per regel Kleine Advertentlën
uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van
brieven 10 Cts porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
I
SPREEKUUR DIRECTEUR
GEMEENTELIJKEN DIENST.
Burgemeester en Wethouders van Lei-
den brengen ter kennis van belangheo-
benden, dat het spreekuur van den
Directeur van den Gemeentelijken Genees
kundigen- en Gezondheidsdienst, het
aanvragen van versterkende middelen,
enzditmaal zal worden gehouden op
vrijdag 20 Januari a.s., des namiddags van
24 uur, in het gebouw Breestraat No. 119
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN.
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 18 Januari 1933. 4050
CENTRAAL ISRAELIET1SCH WEES- EN
DOORGANGSHUIS.
Een plaatselijke steunactie.
Gisteravond heeft in het gebouw van
het Centraal Israelietisch Wees- en Door
gangshuis alhier een bijeenkomst plaats
gehad van een commissie, die zich ge
vormd heeft ten bate van dit Weeshuis,
dat een dezer dagen zoo zwaar bezocht is
toen bleek, dat het geheele kapitaal ten
bedrage van f. 112.000.— door de trouwe
loosheid van den penningmeester ver
dwenen was.
De voorzitter dezer bijeenkomst, de heer
Is. Leman, lid van het Dagelijksch Be
stuur van het College van Regenten, deelde
onder meer mede, dat de volgende per
sonen zitting hebben genomen in een
Comité van aanbeveling: mr. A. van de
Sande Bakhuyzen, burgemeester van Lei
den, wethouder T. S. Goslinga, mr. P. E.
Briët, Opperrabbijn I. Maarsen, dr. J. C.
M. Timmermans en de heer E. Loeb.
Het uitvoerend Comité bestaat uit: Is.
Leman, voorzitter, mr. C. J. Goudsmit, Re-
gentesselaan 33, Oegstgeest, secretaris,
dr. S. E. Vies, Breestraat 177, penning
meester (Giro No. 167382), verder de
dames: BlitzHangjas, M. van Kloeten
Bambergen, M. Lemanv. d. Waal en de
heeren: R. A. Levisson, S. W. Marsman,
Victor Bloemkoper, dr. S. van Oss M, L.
van de.n Berg, B. Buurman, T. S. Goslinga,
E. Loeb, N. Italië, mr. P. A. van Tooren-
burg, J. A. A. v. d. Horst en J. P. Mulder.
In zijn openingswoord wees de voorzitter
er op dat de Leidsche bevolking in den
loop der jaren steeds groote belangstel
ling voor het Joodsche Weeshuis heeft be
toond en het is vooral om deze reden, dat
hij heeft gemeend een beroep op den
weldadigheidszin van de burgerij te mogen
doen. Wil het Weeshuis zijn mooie taak
in dezelfde mate en op dezelfde wijze ook
in de toekomst kunnen blijven vervullen,
dan is het absoluut noodzakelijk dat het
thans geleden verlies hersteld wordt.
Spontaan zonden reeds verscheidene
stadgenooten een bijdrage in.
Voorts deelde spreker mede, dat de
Vereeniging voor Ontspanning en Ont
wikkeling, samengesteld uit het personeel
der Nederlandsche Rotogravure Maat
schappij onmiddellijk nadat de ramp. die
het Weeshuis had getroffen, bekend was,
had aangeboden een avond van kleinkunst
te organiseeren. De heer Backer had kos
teloos de Graanbeurs voor dit doel ter be
schikking gesteld, maar het bleek al spoe
dig, dat er voor dezen avond zóóveel be
langstelling bestond, dat naar een grootere
zaal moest worden omgezien. Deze uitvoe
ring zal thans worden gegeven op Woens
dag 1 Februari a.s. in de groote zaal van
de Stadsgehoorzaal. Medewerking verlee-
nen onder meer Stella Fontaine, de ge
vierde cabaretière, Tholen en v. Lier met
hun nieuwste chansons. Larette, Otto v.
Donkersgoed. C. Dissedorp. Barendini en
ten slotte de N.R.M. zangclub en The
Rotocolor Players.
Ten slotte werd besproken op velke wijze
de steunactie hier ter stede gevoerd zal
worden. Behalve de grootere bedragen die
men hoopt dat op gironummer van den
heer Vies (167382) gestort zullen worden,
overweegt men ook nog een z.g. één-gul
dens-actie, waarover in een volgende ver
gadering nadere mededeelingen zullen
worden gedaan.
DE IJSBAAN.
en,
Vandaag den geheelen dag gesloten.
Stellige drukte, welke er gister
middag ongetwijfeld op de Leidsche ijs
baan heerschte, heeft helaas ook een
minder prettig gevolg gehad.
De ijslaag was blijkbaar nog onvol
doende sterk om een betrekkelijk zóó
groote menschenmenigte te dragen en
bezweek op meerdere punten. Eenige
tientallen dames en heeren, jongens en
meisjes zakten door het ijs en "moesten
met een paar natte beenen huiswaarts
ïaevftn'hDiff i,V(°riSt van den afgeloopen
nacht heeft het kwaad niet kunnen ver
wijl?' baan wederom in goede
i.le tornen dan is het noodzakelijk,
vafdaag terdege met de ysschaaf
hiluJ t- - verband daarmede
nfv, i J bestuur de baan vandaag den
geheelen dag gesloten te houden.
NEDERLANDSCHE VEREENIGING TOT
BESCHERMING VAN DIEREN.
De jaarvergadering der afdeeling Leiden.
Onder leiding van dr. W. Emmens is
gisteravond in het Nutsgebouw de jaar
vergadering gehouden van de afdeeling
Leiden en omstreken van de Nederland
sche Vereeniging tot Bescherming van
Dieren. De notulen der vorige vergade
ring uitgebracht door de secretaresse
mevr. O. Emmens werden goedgekeurd
evenals het uitgebreide jaaroverzicht.
Hieruit memoreeren wij o.a. dat ook thans
het bestuur in tal van voorkomende ge
vallen van dierenmishandeling en ver-
waarloozing krachtig ingreep en door
propaganda op de verschillende scholen,
o.a. door den jaarlijkschen opstellenwed
strijd en een filmmiddag het principe der
dierenbescherming verder verbreidde. Na
enkele besprekingen met de stedelijke
autoriteiten werd overgegaan tot de ope
ning van een polikliniek voor huisdieren
in het Marktgebouw aan de N. Beesten
markt. Zoowel op Endegeest als in de
Leidsche Hout werden voederbakken voor
vogels geplaatst. Ondanks alle pogingen
slaagde men er niet in een tijdelijke paar
denstal voor het woonwagenkamp in
Oegstgeest te vinden. Door het bestuur
werden èn in Leiden èn in Oegstgeest in
de woonwagenkampen Kerstuitdeelingen
gehouden voor kinderen en dieren. Bij
deze gelegenheid werd het bestuur in het
Leidsche kamp opmerkzaam gemaakt op
den desolaten toestand, waarin de paar
denstal verkeert, terwijl de ruimte voor
het aantal aanwezige paarden te gering
was. Dankbaar werd gewag gemaakt van
de medewerking der politie bij het opspo
ren van klachten en toezicht op de vee
markten. Het jaarverslag van den pen
ningmeester, den heer H. van Poelgeest
sloot met een totaal van f. 987.89 een ba
tig saldo aanwijzende van f. 25.76. Sedert
den aanvang der crisis is het totale be
drag der contributie met ruim f. 200''
teruggeloopen en ook het ledenaantal is
dalende. Op voorstel der kascommissie
werd de heer van Poelgeest voor zijn be
heer gedechargeerd. Tot leden der verifi
catie-commissie 1933 werden benoemd de
heeren dr. van Zijverden, van Eek en
Kneteman. De heer en mevr. van Poel
geest zullen de afdeeling op de te Zwolle
te houden algemeene vergadering der
vereeniging vertegenwoordigen: bij de
verkiezing van een nieuw hoofdbestuurs
lid zullen zij het hoofdbestuur steunen.
Een langdurig principieel debat werd ge
houden naar aanleiding van de ver
hoogde hondenbelasting. Waar tot nu toe
het aantal ingekomen klachten in de
polikliniek en bij particuliere adressen
niet zoo groot was, werd besloten in deze
voorloopig de gevolgen af te wachten. Met
betrekking tot de actie voor het loopende
jaar werd medegedeeld dat getracht zal
worden in Oegstgeest een polikliniek in te
richten, daarnaast zullen natuurlijk de
paardenstallen in de beide woonwagen
kampen de aandacht van het bestuur
hebben. Nog werd gewezen op het gevaar
van antennedraden voor verschillende
vogels; door middel van kurken, wasch-
knijpers en vlaggetjes kan dit gevaar
worden opgeheven In principe werd be
sloten in antwoord op het ingekomen
schrijven om steun van „De Stichting" te
Amsterdam, een instelling voor weten
schappelijke dierenbescherming, een
kleine contributie beschikbaar te stellen.
Afgewacht zal worden het advies van het
hoofdbestuur, dat binnenkort de biblio
theek van deze vereeniging zal bezoeken.
Nadat bij de rondvraag nog enkele
klachten waren toegelicht, sloot dr. Em
mens te ruim elf uur de drukbezochte
vergadering.
ACADEMISCHE EXAMENS-
Geslaagd zijn voor het candidaats-
examen Wis- en Natuurkunde ietter L.
de heeren Ph. van der Bruggen (Meppel)
en B. F. J. Terpstra (Den Haag).
PRIJS DEZER COURANT:]
Voor Leiden per 3 maanden f. 2.35; per week f. 0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f.2.35 -f portokosten.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL
Opheffing. Fabriek van bonbons en
suikerwerken „Nova", Wolsteeg 6, Leiden.
Vereffenaar: N- J. Leemans, 's-Gravenhage.
Wijziging. Firma D. Sala en Zonen,
Breestraat 114 b en c.( Leiden, handel in
lijsten, spiegels en kunsthandel.
De d.d. 13 Januari j.l. ingeschreven op
gave dat de handelszaak is opgeheven, is j
abusievelijk geschied.
Deze opgave had moeten luiden: De
handelszaak van de firma D. Sala en
Zonen, is dd. 28 December 1932 overge
plaatst naar 's-Gravenhage, Noord
einde 28a.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Conferentienieuws - Het conflict in het
Verre Oosten.
De commissie voor economisch-politieke
aangelegenheden van de a.s. te Londen
te houden Economische wereldconferentie
heeft een compromis gevonden in de
kwestie der meestbegunstiging.
In het rapport der commissie wordt
verklaard dat onder normale economische
omstandigheden de onvoorwaardelijke
meestbegunstigingsclausule de basis moet
blijven voor de economische betrekkingen.
De mogelijkheid van uitzonderingen hier
op worden in het rapport uiteengezet.
Daarbij wordt gewezen behalve op de
bilaterale handelsverdragen en de econo
mische collectieve verdragen. De economi
sche wereldconferentie moet op dit prin-
cipieele punt een doelmatige oplossing
vinden.
De financieel politieke commissie heeft
besloten de kwestie der gunning van open
bare werken tot bestrijding van de werk
loosheid te plaatsen op de agenda voor de
Economische wereldconferentie. Zij zal
geplaatst worden in de groep kwesties be
treffende de hervatting van het kapitaals-
verkeer. De commissie wijst er evenwel op
dat binnen afzienbaren tijd een finan
ciering van dergelijke openbare werken in
grooten omvang weinig waarschijnlijk is.
Voorts werd besloten de „zilverkwestie" te
plaatsen in de groep „valuta- en crediet-
politieke kwesties".
De conferentie ter bespreking van de
invoering van de 40-urige werkweek loopt
ten einde. Heden zal gestemd worden over
verschillende resoluties, waarvan vermoe
delijk zal worden aangenomen die, inge
diend door de regeeringsgedelegeerden
van Frankrijk, België, Nederland, Spanje,
Chili, Duitschland en Italië, die den vol
genden inhoud heeft:
De conferentie, na te hebben kennis
genomen van de verschillende argumen
ten voor en tegen een vermindering van
den arbeidsduur, is van meening, dat een
verkorting van den arbeidsduur een der
WAARSCHUWING.
De Commissaris van Politie alhier geeft
belanghebbenden in overweging, alvorens
in relatie te treden met Alexander Joseph
Ranzenhofer, geboren te Weenen, 14 Maart
1881, vertegenwoordiger, wonende tc
Wiener-Neustadt, zich om inlichtingen te
wenden tot de afdeeling Recherche,
Bureau van Politie. Zonneveldstraat alhier.
Tegen Ranzenhofer, die er zijn werk
van maakte Nederlandsche firma's leve
ringen aan vreemde regeeringen in het
vooruitzicht te stellen en op die wijze
reflectanten wist te bewegen tot afgifte
van geldbedragen z.g. voor reiskosten van
Weenen naar Nederland, werd proces-ver-
baal opgemaakt ter zake oplichting.
Na beëindiging var. het gerechtelijk
onderzoek is hij over de grenzen des Rijks
gezet
Thans is gebleken, dat Ranzenhofer op
nieuw contact zoekt met hier te lande
gevestigde firma's.
SPOORWEG ONTHOUDERS
VEREENIGING.
Men deelt ons mede dat de afdeeling
van bovengenoemde vereeniging van 24
tot en met 28 Januari a.s. een groote
drankweertentoonstelling heeft georgani
seerd, iets nieuws op dit gebied daar ver
schillende apparaten mechanisch bewogen
worden. Voor dit goede doel verleenen
verschillende firma's hun medewerking.
Zoo stelt de firma Peek en Cloppenburg
gratis het perceel Breestraat 78—80 ter
beschikking. De tentoonstelling is geopend
van 's-morgens 10 tot 's-avonds 10 uur.
Bij beschikking van den minister van
Onderwijs, K en W. is benoemd tot
observator bij de Sterrewacht aan de
Rijksuniveisiteit alhier de heer H. van
Gent,
Ds. G. J. Sirks, Remonstrantsch pre
dikant te Amsterdam zal, te beginnen met
a.s. Vrijdag, in de Remonstrantsche kerk
alhier een serie van 3 lezingen houden
over „Het Huwelijk", aan de hand van
bekende moderne boeken.
Vrijdag e.k zal hij spreken naar aanlei
ding van het veelgelezen en veelbesproken
boek van de Wibaut's „Wordend hu
welijk".
De lezingen gaan uit van de Remon
strantsche Vereeniging „Gemeenteleven"
en zijn voor ieder toegankelijk.
Men zie voor nadere bijzonderheden
de advertentie in dit Blad.
Maandag 23 Januari a.s. herdenkt
onze stadgenoot P ,J. Zaalberg den dag
waarop hij voor 25 jaar in dienst trad bij
de N.V. Fabriek van Wollen Dekens „De
Blauwe Klok Jan Zuurdeeg en Zoon.
Wij verwijzen naar een advertentie
m dit Blad betreffende een morgen te
geven weldadigheidsavond in de Doops
gezinde Kerk ten bate van de noodlijdende
Russische Doopsgezinden.
Het Centraal Medisch Tuchtcollege,
bestaande uit de heeren: prof. mr. P. J.
M. Aalberse, voorzitter; en als leden de
volgende 4 medici: dr. C. H. A, T. Fehmers,
dr. A Sikkel Azn.; prof. dr. W. P. C. Zee
man en prof. dr. L. Bouman en mr. L.
Lindeboom (secretaris) heeft in hooger
beroep uitspraak gedaan in de zaak van
de Stichting Anti-Vivisectiebond tegen
prof. Gorter en dr. Boer alhier wegens het
inspuiten van kinderen met twijfelachtige
middelen zonder toestemming der ouders.
Het College heeft de beslissing van het
vorige college de Medische Tuchtraad
vernietigd en de „berisping" van den
eersten aanleg gewijzigd in een „waar
schuwing".
Bij de politie is een onbeheerd aan
getroffen handwagen te bevragen.
middelen is. die de werkloosheid zouden
kunnen verminderen.
Bijgevolg besluit de conferentie de
kwestie in bizonderheden in studie te
nemen aan de hand van de vragen uit
het rapport van het internationaal ar-
i beidsbureau.
I Deze nadere bestudeering zal geschieden
met de bedoeling, dat zij zal uitloopen op
de schepping van een internationale rege
ling, die aldus zal moeten worden toege-
past. dat daardoor de tegenwoordige
levensstandaard der loontrekkenden zal
kunnen gehandhaafd worden.
In het Chineesch-Japansch conflict is
feitelijk geen wijziging van eenige betee-
kenis.
Algemeen verwacht men dat de Japan-
sche voorstellen noch voor de Chineesche
delegatie, noch voor de commissie van 19
aanvaardbaar zullen zijn.
De Geneefsche correspondent van de
„Times" gelooft, dat de commissie niets
anders overblijft, dan aan de Volkenbonds
vergadering een rapport voor te leggen
en dat het niet te vermijden is, dat het
optreden van Japan indirect in dit rap
port zal worden afgekeurd-
In dit geval zal Japan zoo het al niet
uit den Volkenbond treedt, dan toch de
verklaring afleggen, dat het geen belang-
ste'line meer «iw -
De Chineesche delegatie te Genève is
zeer verbitterd en teleurgesteld over de
houding van den Volkenbond, welke vol
gens hun vooral het gevolg is van de
houding van Engeland.
In Chineesche kringen te Genève spreekt
men in dit verband reeds van een nieuwe
anti-Britsche boycott in China.
De correspondent van de „Morning
Post" te Genève verdedigt de Britsche
regeering tegen de beschuldiging een pro-
Japansche politiek te volgen.
Op een persconferentie werd Roosevelt
de vraag gesteld of hij de politiek van
Hoover met betrekking tot het Verre
Oosten, goedkeurt. Roosevelt antwoordde:
„Ik wensch duidelijk te maken, dat de
Amerikaansche buitenlandsche politiek
de heiligheid der internationale verdragen
moet garandeeren. Dit is de hoeksteen,
waarop alle betrekkingen tusschen de
naties rusten".
Dit beteekent niet-erkennen van
Mandsjoekwo.
o
DUITSCHLAND.
De crisis nog latent - Eerste zitting
van den Pruisischen Landdag.
Rede van von Papen.
Hitler is gisteren tegen den avond te
Berlijn aangekomen en had direct een on
derhoud met Hugenberg. Besproken is na
tuurlijk de vraag, of er nog mogelijkheden
bestaan voor een samenwerking, waardoor
de ontbinding van den Rijksdag zou kun
nen worden voorkomen.
In de Berlijnsche avondbladen is de
vraag: „Verdaging of ontbinding" het
voornaamste onderwerp van bespreking.
De beschouwingen zijn overigens van zeer
uiteenloocenden aard.
Het beeld wordt niet duidelijker gemaakt
door valsche berichten zooals dat volgens
hetwelk te Weimar een bespreking zou zijn
gehouden tusschen Hitier en Strasser. Dit
bericht wordt van nationaal-socialistische
zijde uitdrukkelijk tegengesproken. Het
heeft dezelfde waarde als het gelijklui
dende bericht, dat vóór een week werd ge
publiceerd.
Uit dit alles blijkt in ieder geval, dat er
geen wijziging ingetreden is in den toe
stand en dat het aanbeveling verdient,
eerst de verdere besprekingen en in de
eerste plaats de zitting van het Senioren
convent op Vrijdag a.s. af te wachten,
waarvan de afloop den toestand in de een
of de andere richting zal ophelderen,
i Over de bespreking zelf tusschen Hitier
en Hugenberg werd slechts het volgende
medegedeeld:
Het aangekondigde onderhoud tusschen
Hitier en Hugenberg heeft vanmiddag
plaats gehad. De bespreking duurde gerui-
men tijd Bij onderlinge afsoraak van beide
partijen werd overeengekomen over haar
inhoud niets mede te deelen.
Gistermiddag is de Pruisische Landdag
weer bijeengekomen en het is in deze eerste
zitting van het nieuwe iaar direct tot een
ernstig incident gekomen, tijdens de rede
voering van een communist, die tegenover
de nationaal-socialisten een uitdrukking
bezigde, waardoor dezen zich beleedigd
achtten. Een aantal nationaal-socialisten
stormde op het spreekgestoelte af. Een na-
tionaal-socialist, die den spreker te lijf
wilde, werd daarvan op het laatste oogen-
blik teruggehouden door den fractieleider
Kube. Door het optreden van bezonnen af
gevaardigden werden handtastelijkheden
voorkomen. Toen de nationaal-socialisten
hierop staande het Horst-Wessel-lied aan
hieven. schorste president Kerrl de zittine
door zijn plaats te verlaten.
Na de hervatting der zitting sloot de pre
sident de afgevaardigden Frenken. uit
Rheidt (communist) die de beleedigende
woorden had gebezigd en den nat.-socia
list Blei, die den spreker had bedreigd, van
de zitting uit.
Heden wordt een debat aan de school
politiek gewiid en Vrijdag gaat de landdae
weder met reces tot 15 Februari. Men ver
moedt dat ook dan de begrooting nog niet
gereed zal zijn maar dat ze eerst in Maart
aagt het huis zal worden voorgelegd.
BINNENLAND.
Wetsvoorstel ingediend tot voorkoming
van dadelijke executie in civiele zaken.
(Binnenland, 3e Blad).
Geslaagde proefneming met Kromhout
ruwolie-motoren voor autobussen. (Bin
nenland, 3e Blad).
De O.S.P.-leider Schmidt als onge-
wenscht vreemdeling uit België gezet.
(Binnenland, 3e Blad).
Te Amsterdam zijn twee jongens van een
10 M. hooge stelling gevallen en gedood.
(Gemengd, 3e Blad).
Twee slachtoffers van het ijs. (Gemengd
3e Blad).
Het 25-jarig jubileum van dr. H. G.
Jonker te Rijnsburg. (3e Blad)
BUITENLAND.
Nieüws van de conferenties te Geneve*
(Buitenl. Ie Blad).
Incident ter eerste zitting van den Prui
sischen Landdag. (Buitenl. Ie Blad).
Hitier houdt een bespreking met Hugen
berg. Een rede van von Papen. (Buitenl.
Ie Blad).
Bijzonderheden over de plannen van den
Franschen minister van financien Chéron.
(Buitenl. Ie Blad).
RECLAME.
De KóRTSTE weg de BÉSTE weg
Ik ben een béter-weter
Al is die weg ook nóg zoo goed,
De ASFALT-weg is béter. 3996
Te Halle heeft de vroegere ex-rijks
kanselier von Papen een redevoering ge
houden. Na eerst nog een onderdeel te
hebben gegeven over den „Duitschland
opgedrongen oorlog" en de funeste
gevolgen van het Versailles-vredesverdrag,
waarvan de makers misschien zelf eens
spijt zullen hebben, om dan te ver
volgen:
Het herstellen van een staat met
Duitsch karakter is de beteekenis van de
regeeringsvorming van 1 Juli 1932 ge
weest. De nieuwe staatsleiding heeft de
breuk met de partijbureaucratie tot voor
waarde gehad, aangezien het niet moge
lijk was met de pluralistische krachten
onder de heerschappij van den partygeest
de vernieuwing van het Ryk tot stand te
brengen. Het is geen wonder, dat op dat
oogenblik de geheele party bureaucratie
zich op hem geworpen heeft. Spr. beklaag
de zich er over, dat hy tydens zyn gehee
len ambtstyd met een onzichtbaren gla
zen muur omgeven was geweest, welke
hem scheidde van het volk. Innerhjk
behoort spreker tot geen enkele party.
Zijn hart behoort zyn land. Spr. is ook
niet de slaaf van het kapitaal, zooals men
hem heeft voorgesteld. Hy is een vriend
van al diegenen, die met eigen verant-
woordeiykheid en inzet van de persoon
•werk tot stand willen brengen en die niet
om den staat en zyn goedkoope hulp
roepen.
Spr. haat het' kapitaal, de trusts en de
concerns, die een kanker zyn voor het
geheel. Spr. eischt een principieele her
vorming van het kapitalistische systeem.
De strydformaties der klassen van onder
nemers en vakvereenigingen wijst hij af.
De nieuwe staat kan slechts met den
Duitschen arbeider worden opgebouwd.
Er bestaat een nieuw nationaal willen, een
nieuw politiek, geestelijk leven, dat op
innerlijke religiositéit berust. Er bestaat
een politiek van uit het geloof, ook al
ontkennen de dagbladen der tegenstanders
dat honderdmaal. Er bestaat een Duitsche
jeugd, die bereid is alles op het spel te
zetten voor het nieuwe rijk en voor de po
litiek der toekomst. Er is thans geen tyd
te verliezen om de aaneensluiting tot
stand te brengen. In dit verband juichte
spr. de laatste redevoering van rijkskan-
selier von Schleicher waarin deze gespro
ken heeft over de algemeene dienstplicht,
toe. Deze redevoering is door het geheele
Duitsche volk met grooten geestdrift ont
vangen.
Het Ryk van Bismarck heeft op twee
zuilen gesteund: Op de sterke hand, die
gesteund werd door een volksvertegen
woordiging, welke slechts controle uit
oefende, maar geen uitvoerende macht
had. De tweede zuil was het Pruisische
soldatendom geweest. Duitschland al
dus besloot von Papen zal Pruisisch-
Duitsch weerbaar zyn, of niet zijn.
