73sle Jaargang
ZATERDAG 14 JANUARI 1933
No. 22338
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
STADSNIEUWS.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
BUITENLAND.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cts. ner regel voor advertentlën uit Lelden en plaatsen
waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voot alle
andere advertentlën 35 Cts per regel Kleine Advertentlën
uitsluitend DIJ vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
bil een maximum aantal woorden van 30
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van
brieven 10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummer» voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:]
Voor Lelden per 3 maanden f.2.35: per week t 0.18
Buiten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f. 2.35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
MAATSCHAPPIJ DER NEDERLANDSCHE
LETTERKUNDE.
0,
0.1:
1.1!
o.:
om
0.1
1.0
o.C
0.S
0.5
Het Friesch in Nederland.
Dr. J. B. Schepers uit Haarlem heeft
gisteravond in de vergadering van de
Maatschappij der Nederlandsche Letter
kunde gesproken over: Het Friesch in Ne
derland.
Na een paar woorden over taal, moeder
taal in het bijzonder, hetzij algemeen be
schaafd, gouwspraak (b.v. Friesch) of dia
lect (b.v. Betuwsch), prijst spreker de één-
taligen gelukkig, die zich onbekommerd in
hun moedertaal kunnen geven, zooals ze
zijn. Spreker zelf kan die allen vaak be
nijden, omdat hijzelf tweetalig is, evenals
een Lloyd George, met zijn Welsh als har-
tetaal en het Engelseh ais taai van ver
stand en vernuft; evenals tailooze Vla
mingen, Cataloniërs, Noren. Ieren en Plat-
duitschers (Groth, Reuter. Sturm), de Fries
mr. P. J. Troelstra, enz. Bij die alien is
een scheur in hun taalontwikkeling. Om
bi] het Friesch te blijven: óf ouders en
schoolkameraden spreken Friesch en de
school komt storend tusschenbeide, óf de
naaste omgeving spreekt als de school Ne-
deriandsch, maar het heele dorn verder
Friesch. Zoo iemand moet er zich door
heen worstelen, moet kiezen, maar het
blijven voor hem twee verschillende werel
den, waartussehen hij zich moet bewegen,
In beide werelden komt hij nooit zoo thuis
als de ééntaligen. Friezen als Troelstra en
Kalma waardeeren Nederlandsche woord
kunst niet; Nederlandsche kunstenaars
kunnen Friezen nog worden het omge
keerde is haast ondenkbaar maar zij
blijven eenvoudig in hun uitingen Onder
gewone mensehen woedt de tweetaligheid
als een soort taaiziekte: spr. neemt drie
voorbeelden. Het Friesche dorpskind is van
de huiskamer af (deftig domineebezoek
al tweetalig; gaat hij naar Leeuwarden,
het is taai-buitenland: bu;ten Friesland
is het nog erger vandaar sinds 1897 de
Fryske Selskippen in het overige Neder
land. Men mag deze wel: er is geen taal
strijd hier. want zoo'n strijd berust op
oeconomische achteruitzetting en dat doet
men den Fries niet. Friesche onderwijzers
en leeraars bij massa geven aan de Neder
landers les ook in moedertaal (Neder-
landsch). En toch maalt ondertusschen de
Hollandsche molen overal het Friesch
stuk, heeft de Fries een armeliik taalbe-
staan; het is een stille strijd als van eik
en beuk (Meent bij Ruurlo).
Hierop volgde een overzicht van de ge
schiedenis der Friezen, van dat de Ro
meinen ze hier vonden (olus minus 100 v.
Chr.) tot over en door allerlei moeiten en
strijd heen met buitenlanders, de inzin
king als vrij volk (met eigen otficieele
taal) en de oolossing ervan in bet riik van
Karei de Vijlde (nlus minus 1500); dus 16
eeuwen later. Verder; het blijven als ge
west bij de Vereen'ede Nederlanden (Taal
bloei in Gvsbert Jaoicx: inzinking tot nlus
minus 1800n hernieuwde opbloei f 1820
begin van de worsteling der tweetaligheid
met de Halbertsma's. H. Sytstra, W. Dyk-
stra. It Selskm for Fryske Tael en Skrif-
tenkennisse (1844). Het Friesch toonee! na
plus minus 1860; dan de stem van Peiter
Jelles (1880 vlg.). Daarna grooter bloei
nog. maar ook sinds den wereldoorlog
groote innerlijke strijd van de vooruitvlie
genden (Jong Frvske Mienskip. Kalma)
tegen de rustig doorgaanden. „achteriii-
ken" dus. Velerlei vertakkingen, politiek
en godsdienstig, totdat alles in vrede gaat
strijden voor het onderwijs in 't Friesch;
hoover: de professor te Groningen: laerer:
op die dorpsscholen, waar het begeerd
wordt, voortzetting van wat nu binten de
schooluren gebeurt (plus minus 1000 leer
lingen in olus minus 60 cursussen in 1930
1931. bekostigd door de provincie). Prui
sen heeft intus°chen op zijn nieuw bezit,
de Noord-Friesche eilanden (na den vrede
van Versailles verworven) het Noord-
Frieseh oo de scholen ingevoerd en 't taai-
verval tot staan gebracht in betrekkeliik
korten tiid dus. In Nederland kregen de
Friezen geen professor, maar een lector te
Groningen; er is wetenschappelijk wprk
in overvloed ook ten voordeeie van de stu
denten in de Nederlandsche taal en let
teren. Op de lagere scholen in Friesland
moet op oaeclaeogische gronden de moe
dertaal der 6-jarigen bij het onderwijs
gebruikt worden; ook oo grond van den
taaltoestand van het. Friesch.
Hst Nederlandsch is na plus minus 1600
meer en meer boven de dialecten uitgeko
men door geleerden en kunstenaars den
staat en ziin wetten de kerk met haar
bijbel, de school. Het Friesch mist de
laatste drie factoren om tot hooger een
heid te komen. Nu moet de staat met de
school helpen: aan het Nederlandsch met
zijn scheroe omlijning, vaste methodiek:
een eenheidstaal voor school, komt na
tuurlijk na de eerste klas een ru'rn geme
ten tiid toe, en dan volgt vanzelf de taak
voor de 11- en 12-iarigen om hun belde
talen in het gebruik zooveel dnenliik uit
elkaar te leeren houden gr is nog veel te
doen. Nu woekert, huiten onze mooie litte
ratuur om, zegt SDr., een knoei- en mors-
taal in vele gezinnen en zon kap 't, Friesch
spoedig ondergaan. Het opheffen van dit
taaldeel van het Nederlandsche volk uit
den wordenden chaos is dankbaar werk.
Spreker vraagt hierbij ook steun aan de
maatschappij, voorzoover die in haar ver
mogen ligt.
Een concreet verzoek zullen hij en an
dere leden der maatschappij in de Juni-
vergadering tot de maatschappij richten,
n.l. dit, om in art. 59 der Wet het woord
„Friesch" in te lasschen, zoodat het voor
taan ook voor Friesche schrijvers mogelijk
zal zijn, mee te dingen naar den C. W. van
der Hoogt-prijs, evengoed als voor andere
Nederlandsche, Vlaamsche en Afrikaan-
sche schrijvers.
Tot slot van zijn rede beveelt spr. dit
denkbeeld warm aan, om in de wet de
synthese mogelijk te maken „van al wat in
de Lage Landen aan de zee thuis hoort of
uit deze streken stamt".
VEREENIGING „GRONINGEN".
Het 2e lustrum.
Zooals reeds gemeld, zal de Ver. „Gro
ningen" voor Leiden en Omstr- dit jaar
haar 2e lustrum vieren met een tooneel-
wedstrijd Daaraan zullen deelnemen de
tooneelclubs der Groninger Vereenigingen
uit Haarlem, Hilversum en Amsterdam.
Haarlem komt met „Op 'n dwaling" van
E. Marena,. Hilversum met „Tlne" van
mevr. Hamstra-Vos en Amsterdam met
„Kemedie oet Stad" van Geert Teis.
In April volgt de prijsuitreiking door de
jury, die zal gevormd worden door mej.
dra. J. L. van Hoorn en de heeren F. H- N.
Bloemink en B. W. Menkhorst.
ESPERANTO-CURSUS.
Nu de cursus van Andreo Cseh ten einde
is hebben talrijke deelnemers op een ver
volgcursus aangedrongen. Teneinde aan
dezen wensch te voldoen zal ir. J. R. G.
Isbriicker te 's Gravenhage, lid van dt
Esperanto-Akademie een cursus geven,
welke bij dien van Andreo Cseh aanslui
ten en de door hem aangebrachte kennis
verbreeden en verdiepen zal. De lessen
zullen genoeg geven voor het waarschijn
lijk 6 Mei a.s. te 's-Gravenhage te houden
examen A (vaardigheidsdiploma).
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPMAND: I
Opheffing: Firma D. Sala Zonen,
Breestraat 114 b en c. Handel in lijsten,
spiegels en kunsthandel.
Wijziging: Constant Machen. Scheeps
werf „De Leede", Dorpsstraat B. 326, War
mond Uittredende eigenaar: C. J. M J.
Machen Warmond, d.d. 1 October 1932.
Wijziging handelsnaam in: Jachtwerf ,De
Leede".
VEREENIGING VOOR VOLKSTUINDERS
P. C. L.
Gisteravond is door het mannelijk per
soneel der N.V. Sajetfabrieken P. CIos
Leembruggen, N.V Sajetfabriek en Breierij
J. Parmentier en Zonen en N.V. Netten-
fabriek voorheen Jaeger, een Vereeniging
van Volkstuinders opgericht. Staande de
vergadering gaven zich ruim 30 leden op.
In het voorloopig bestuur werden gekozen
de heeren H. van der Leek, C. Baart, A.
Lepelaar, S. Kruit, terwijl het voorloopige
secretariaat is gevestigd bij den heer J.
van den Berg, Rijnzichtstraat 22.
Mededeeling werd gedaan, dat de Ver
eeniging door de Firma P. Clos Leem
bruggen zou worden gesubsidieerd, terwijl
de firma tevens 2 gedelegeerde Commis
sarissen heeft benoemd, die in het bestuur
zitting hebben.
DE BIOSCOPEN.
Luxor-Theater. Das schone Aben-
teuer"! Een interessant en pikant avon
tuur, op bekwame wijze door Reinhold
Schtinzel geregistreerd en gespeeld door
een keur van Duitsche artisten, die ieder
voor zich. in staat zijn een film tot succes
te voeren! Ida Wüst maakt iets aparts van
de rol der bevelvoerende tante die haar
knappe nichtje tot een huwelijk poogt te
brengen met den komischen Otto Walburg
en die inmiddels de door haar zoon van
verre afgeschoten liefdesoiilen on liniee
wijze onschadelijk weet te makep. En dan-
hoe geestig is weer Julius Falkenstein die
met zijn vrouw overlegd heeft een onbe
duidend huwelijksgeschenk toe geven en nu
oo de meest onhandige wijze ooogt eenige
kaartjes (met de namen der gevers) te
verwisselen, teneinde tegenover de andere
gasten een goeden indruk te maken! Maar
ver boven dat alles staat toch het spel van
Adèle Sandrock als de vriendeliike kroot
moeder die tenslotte onbewust de oorzaak
is van het Dikante avontuur tusschen het
meisje en den ioneeman met wien zii
vlak voor het huweliik de vlucht geno
men heeft en die door de oude dame voor
haar echtgenoot wordt aangezien. Welk
een zonnige figuur vol fbn-geeriigp (rekte*
van een groote realiteit een rol zóó waar
en levend dat men er volkomen door wordt
bDkoord en eeïmnrm«°*ri! vathe von Naev
Wolf Aibacb-Roftv Kurt Vesne-mann en
tal van andere sterren nacsen rich dos-hij
uitstekend aan en brengen aldus deze film
op een zeer hoog peil; zij is waard volle
zalen te trekken. Het is een coctail van
humor geest en liefde, die men savoureert
onder begeleiding van goede en prettige
muziek en zang. Voor de pauze ziet men
een Duitsche klucht, getiteld „De Schle
miel" die daverende lachsalvo's vermocht
te ontketenen.
Casino-Theater. De twee groote U.F.A.
films Het geheim van den derden nacht"
en Hare Hoogheid beveelt", kunnen beide
tot de beste in hun soort gerekend wor
den Eerstgenoemde is een bijzonder span
nende rolprent die tot op het allerlaatste
oogenblik de ontknoooing uitstelt en rijk
aan verrassende wendingen is. In den eer
sten nacht heeft een bankinbraak plaats
in den tweeden wordt een kistje met
goud gestolenin den derden nacht
wordt zelfs één der commissarissen van
politie .vermoordDe drie gevallen
staan met elkander in verband en maken
de situatie steeds gecompliceerder. Pas de
allerlaatste minuut ontsluiert 't geheim
van de film waarin Gerda Maurus Otto
Walburg en de politiebeambten Hans Stüwe
en Hans Brausewetter voor een boeiende
vertolking zorgen. ..Hare Hoogheid be
veelt" is een weelderige filmoperette,
grootsch van opzet, kostbaar gemonteerd,
met prachtige oaleisinterieurs. knap van
soel en regie en met een amusant verhaal.
Kathe von Nagy en Willy Fritsch spelen
er de prinses en de snel bevorderde luite
nant in en Paul Hörbiger als de detec
tive is geestig als altijd Beide films heb
ben we met genoegen nog eens voor de
tweede maal aanschouwd.
City-Theater brengt deze week weer een
programma waarvan de trouwe bezoekers
zeker zullen genieten. Na een komisch
voorprogramma, wordt de hoofdfilm ver
toond. getiteld „De doodenzwaai". Deze
film bezit goede hoofdvertolkers die ons
doorloooend boeien met hun voortreffelijk
soel. De geschiedenis speelt zich af in een
circus waar Maryanne haar medespeelster
moet missen Wanneer zij dan een nieuwe
partner krijgt begint voor haar een onij
gelukkig leven. Hoe zij zich hiervan weet
te verlossen, laat de film u op uitstekende
wijze zien. Een bezoek aan het City-Thea
ter kunnen wij met een gerust hart aan
bevelen.
Trianon-Theater. De eene komt de
ander gaatDit woord geldt deze week
voor het theater aan de Breestraat waar
het bekende ensemble onder leiding van
José Rosenberg na een succesvol verblijf
van meerdere maanden gisteravond af
scheid heeft genomen en hun in velerlei
toonaarden is betuigd hoezeer men hem
en ziin clubje heeft geleerd te waardeeren.
En terwijl in het café José voor het laatst
in deze omgeving den strijkstok hanteer
de lag de groote bioscoopzaal in één door-
loonende lachkramp om de werkelijk zeer
geestige vondsten van Harold Lloyd in
„Movie Crazy", De beroemde komiek heeft
ditmaal iets hooger gegrenen dan gewoon
lijk en zich daarbij klaarblijkelijk Charlie
Chaolin ten voorbeeld gesteld De reeds
verrassend-komische situaties welke bijv.
Harold in deze film beleeft in de danszaal
doordat hij een ias aantrekt van een
goochelaar doen eenteemate denken aan
Charl'e's hik-scèoe wanneer hij door ziin
vriend, den milüonair in Citv-llghts" in
betere kringen wordt geïntroduceerd.
Harold bliikt een vindingriik leerling te
ziin die ziin meester SDoedie belooft te
evenaren Wat hii in deze roiorent pres
teert behoort grnotendeeis tot humor van
de hoogst" psde Echter ontbreekt toch niet
de gebruikelijke «mbtoariü welke 'ditmaal
zelfs het sloteffect vormt De bebrilde Ame
rikaan is er volkomen in geslaagd hiervan
weer iets biizonders te maken n.l. een
vechtpartij in een overstroomd film-atelier
te midden van drijvende kinneohoki-°n en
honderden reoulsieten. Movie Crazv" gaan
Z'l°n i« svnon<=rn met een avond onb"doar-
liik lachen Ziin lieftallige partner Con-
stance Cummings maakt Faro'ds liefde
voor haar alleszins beeriir-eliik. Het voor
programma bestaat geheel uit kleingoed.
Geslaagd voor het Federatie-examen
voor Boekhouden en a. v. de heeren: P.
v. d- Haak te Rijnsburg en W. Overduin
te Leiden, leerlingen van de Middelbare
Handelsavondschool „Kennis is Macht".
Onze stadgenoot, de heer Henri Wel-
booren. zal Dinsdag 17 Januari in de
Pauluskerk te Oegstgeest een uitvoering
leiden van de cantate „Jubilate Deo" van
Leo Mens De uitvoering wordt gegeven
door het Chr. Gem. Koor „Hallelujah" te
Oegstgeest (Morsch) met medewerking
van het Chr. Gem Koor „Con Amore" te
Alphen en orgelbegeleiding door den
comoonist zelve. Solisten zijn mej. Jo
Stallinga, sopraan alhier en de heer Henk
Viskil. tenor. Den Haag.
Bovendien zal onze stadgenoot de heer
Leo Dee, cellist, oo het orgel begeleid
door den heer Welbooren werken van
Bach en Handel voordragen. Voor verdere
bijzonderheden verwijzen we naar de
advertentie in dit Blad.
De politie alhier heeft den 28-jarigen
D. A. van der B. in bewaring gesteld, onder
verdenking van diefstal van een rijwiel.
De 2e ploeg der lichting 1932, in
opleiding tot onderofficier bij het onbere
den gedeelte van het 6e regiment veld
artillerie alhier, wordt 15 April in het
genot van groot verlof gesteld.
NEDERL. TOONEEL VOOR KINDEREN.
Bruintje Beer.
Bruintje Beer is bij de kinderen door zijn
gedurfde avonturen een geliefde verschij
ning geworden en het idee dit type eens
voor kinderen ten tooneele te brengen is
zeker niet zoo vreemd gevonden. Te meer,
waar de inhoud der diverse avonturen in
doorsnee een goede strekking heeft.
De uitvoering van het idee is ter hand
genomen door het Ned. Tooneel voor Kin
deren onder leiding van Theo van Vliet en
Co, en men is er ongetwijfeld in geslaagd
Bruintje Beer ook in olankenland te ma
ken tot een voor de ieu?d innemende fi
guur, die de jonge harten stormenderhand
verovert. Een der avonturen van Bruintje
Beer. n.l. het gaan halen van den wonder
plant uit verre landen om zijn vriendje
Freddy Snuit te redder, ziet men afspelen
en dat op een wijze, die alleszins tevreden
stelt. In de eerste Dlaats wordt Bruintje
Beer aardig gespeeld door Tilly van Vliet.
Zij geeft aan deze sympathieke figuur een
leuke uitbeelding. En in de tweede plaats
is de entourage ruimschoots voldoende,
zoowel wat de verdere bezetting betreft als
aankleeding en decor. Bovendien is voor
variatie gezorgd door zang en dans en
wordt de kinderen tenslotte ook zelf gele
genheid gegeven om een bescheiden rol te
vervullen.
Voor kinderen is het een beslist pakken
de opvoering, die door de jeugd ook ten
zeerste wordt geapprecieerd Dot bieek int
het enthousiasme, waarmee de aanwezi
ge spes patriae gisteravond het gebeuren
volgde Vol medeleven en vol medegevoel!
Jammer voor het gezelschap dat het
aantal aanwezigen zoo beoerkt was. Doch
is zoo'n uitvoering ook niet beter oo een
Woensdag- of Zaterdagmiddag? Halftien is
voor de ieugd toch te laat als het geen
vacantie is
Bruintje Beer werd verdiend met bloe
men gehuldigd.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Europa en het conflict in het
Verre Oosten.
In een interview met Reuter heeft de
Japansche minister van Oorlog, generaal
Sadao Araki, verklaard dat de houding
Daar de actie van Japan in Mantsjoerije
van den Volkenbond van geen invloed zal
zijn op den toestand in Mantsjoerije.
slechts het hoogtepunt is van de jaren
lange pogingen om een definitieven vrede
in het Verre Oosten te verkrijgen op den
basis van rechtvaardigheid en recht, ge
looft generaal Araki, dat de meening van
den Volkenbond niet veel gewicht in de
schaal zal leggen.
In antwoord oo enkele vragen, zeide de
minister van Oorlog, dat Mantsjoerije
niets bijdraagt in de kosten van het Ja
pansche leger in Mantsjoerije.
Mantsjockwo is een onafhankelijke
staat en geen Jaoansche kolonie. (Sic!)
Japan zal slechts met Mantsioekwo sa
menwerken in zooverre als gestipuleerd is
in bet Boxer-protocol.
Er is geen sprake van, dat het leger van
Mantsjockwo onder leiding zou staan van
Jaoansche officieren. De legers van beide
landen zijn geheel onafhankelijk van el
kaar.
Reuter vroeg vervolgens, hoe Japan
dacht, dat de toestand in het Dzjehol-
district zich zou ontwikkelen.
De minister van Oorlog antwoordde
hierop, dat de toekomst moeiliik te voor
spellen is. De rust en orde in Dziehol zal
terugkeeren als dit ook in Mantsjoekwo
geschiedt.
De minister kon geen voorspellingen
doen of de Japansche troepen uit Mant
sjoerije zouden worden teruggetrokken als
het leger van Mantsjoekwo sterk genoeg
is om den vrede en de rust te handhaven.
Alles zal volgens den min'ster afhangen
van den algemeenen toestand in Mant
sjoekwo.
Aan het slot van het interview sprak
generaal Araki de berichten tegen als zou
Japan voornemens zijn Peking en Tientsin
te bezetten teneinde de bewegingen van
maarschalk Tsjang-Hsuè Liang te verhin
deren.
Dergelijke berichten missen allen grond
en worden alleen verspreid om de open
bare meening tegen Jaoao op te zetten.
Bovenstaand interview doet voor de zoo-
veelste maal de onverzettelijkheid van
Japan uitkomen. De Japansche logica zal
voor ons, Westerlingen, niet erg spreken.
De onrust van de Britsche openbare
meening ten aanzien van de recente ge
beurtenissen in het Verre Oosten wordt
weerspiegeld in een schrijven, dat de
handteekenmgen draagt o.a. van de bis
schoppen Bradford, Ripon en Salisbury,
Sir Arthur Sa'ter, orof. Murray. Wicham
Steed en andere bekende persoonlijkhe
den. In dit schrijven wordt uiteengezet,
dat. wanneer Japan weigert de beginselen
van het raoport-Lvtton te erkennen en
volhardt bij het verklaren van de erken-
n'ng van Mandsjoekwo tot een fait accom
pli, de Volkenbond od grond van artikel
15. par. 4 van bet nact een rannort moet
uitbrengen, waarin de biizonderVipden van
het geschil worden uiteengezet, aanbeve
lingen worden gedaan en te kennen
wordt gegeven dat de Volkenbond zich
BINNENLAND.
De communist Wijnkoop bij zjjn partij
in ongenade gevallen. (Binnenland, 3e Bi.)
De salarisherziening in Indië in October
gereed. (Uit Ned. Oost-Indië, 3e Blad.)
Moordaanslag op een vrouw te Nijmegen
(Gemengd, 4e Blad.)
Verduistering door post-ambtenaren te
Maassluis. (Gemengd, 4e Blad.)
Moord nit jaiouzie te Hoensbroek; de
dader gearresteerd. (Laatste Berichten,
le Blad.)
BUITENLAND.
Onrust over het conflict in het Verre
Oosten te Londen en Parijs. (Buitenland,
le Blad.)
Succesvol tegen-offensief der Chineezen
in Djechol? (Tel., le Blad.)
Hngenberg op bezoek bij von Schleicher
(Buitenland, le Blad.)
blijft verzetten tegen de erkenning van
Mandsjoekwo.
In conservatieve kringen wenscht men
een groote reserve in acht te nemen ten
opzichte van het Japanscb-Chineesche
conflict, maar tevens van iedere gelegen
heid gebruik te maken om een toenade
ring tot stand te brengen.
In de Fransche Kamer zei de premier
Paul Boncour naar aanleiding van de
aanvrage tot een interpellatie over het
conflict in het V. O.:
„De Kamer zal het met mij eens zijn,
dat een debat in de Kamer aan den voor
avond van de bijeenkomst in Genève
moeilijkheden met zich mede brengt. De
Volkenbond is gebonden aan de nauw
keurige bepalingen van het pact. waarin
verzoeningsmaatregelen zijn voorzien en
waarin den Volkenbond wordt opgedragen
uit te maken wie gelijk heeft, wie onge
lijk. Het zou dus onjuist zijn, dat de re
geering op het oogenblik. waarop zich
nieuwe feiten voordoen, haar oordeel zou
uitsoreken".
Wel is Boncour bereid de algemeene
lijn te schetsen, die de Fransche regeering
gevolgd heeft in dit conflict. De houding
van Frankrijk in dergelijke omstandighe
den wordt bepaald door het recht. De
verwijten, die men den Volkenbond ge
daan heeft betreffende het weinig snelle
en doeltreffende van zijn optreden kun
nen misschien tot uitwerking hebben, dat
men gunstiger zal komen te staan tegen
over de Fransche voorstellen ter ontwa
peningsconferentie, waar Frankrijk een
plan verdedigde betreffende een zooda
nige organisatie van den Volkenbond, dat
deze in staat zou zijn tot het doen eer
biedigen van zijn besluiten. „Laten wij er
ons echter voor hoeden om, bij de huidige
onvoldoendheid, de actie van den Volken
bond te onderschatten. Reeds vele con
flicten werden geregeld, maar deze zijn
weinig bekend, omdat zij in de kiem ver
stikt werden Wanneer de Volkenbond
niet alles gedaan heeft, wat men zou
wenschen. mag toch niet vergeten wor
den. dat hij tusschenbeide kwam om een
veldslag bij Sjanghai-te verhinderen De
Mandsjoerijsche aangelegenheid is veel
gecompliceerder. De Franschen, zonen
der revolutie, kunnen niet miskennen
welke moeilijkheden er in gelegen zijn een
zoodanig land te reorganiseeren." De
Fransche politiek ten opzichte van het
Verre Oosten blijft dezelfde. De vriend
schap van Frankrijk voor Japan is on-
bestrijdbaar. Laat ons aldus Boncour
den Volkenbond slechts de zorg voor recht
en vrede inboezemen. In naam van den
Volkenbond zullen wij in dit conflict dat
ernstiger wordt en ons verontrust aller
eerst woorden spreken van kalmeering,
wij zullen voortgaan met onze nogingen
een verzoening tot stand te brengen. Tk
zal niet ophouden te zeggen: „Het Vol
kenbondspact. niets dan het pact, het
geheele pact."
ENGELAND.
De spoorweg-lOOfïen.
De loonraad voor het spoorwegpersoneel
is er niet in geslaagd tot een eenstemmig
rapport te komen inzake de voorstellen
van de spoorwegmaatscbanpi.ien tot loons
verlaging. De voorzitter van den raad be
veelt in het hoofdrannort een geleidelijke
verlaging aan. Een aantal leden keurt de
voorst-Hen der maatsrhaonijen goed an
deren verzptten er zich tegej. en d" ver
tegenwoordigers van het personeel verzet
ten zich tegen alles, wat naar verlaging
zweemt.
