73ste Jaarcanp
WOENSDAG 4 JANUARI 1933
No. 22329
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
0FF1CIEELE KENNISGEVING
Leidsch Crisis-Comité.
STADSNIEUWS.
BINNENLAND.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
ASFALT-WEGEN
Economische wegen
BUITENLAND.
L A A/ D
LEIDSCH
DAG BLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cts. per regel foor advertentlën uit Lelden eD plaatsen
waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle
andere advertentlën 35 Cts per regel Kleine Advertentlën
uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
bij een maximum aantal woorden van 30
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van
brieven 10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
PRIJS DEZER COURANTj
Voor Leiden per 3 maanden f.2.35; per week I 0.18
Buiten Lelden, waar agenten gevestigd zUn, per week „0.18
Franco per post 1.2.35 portokosten.
oit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Lei
den brengen ter algemeene kennis, dat
door hen de beslissing op het verzoek van:
a de N.V. Meelfabriek „De Sleutels" om
vergunning tot het oprichten van een
meelfabriek In het perceel Tweede Looier
straat Nis 39/45, Sectie A. Nis 1152 en 1296;
b. de N.V. B"ik- en Courant- en Handels
drukkerij voorheen J. J. Groen en Zoon
om vergunning tot het oprichten van een
drukkerij in het perceel Pieterskerkkoor-
steeg No. 18 en Langebrug No. 83, Sectie
G. Nis 1528 en 751; c. J. Karstens om ver
gunning tot het oprinchten van een druk
kerij In het perceel Hooigracht No. 35. Sec
tie I. No. 572; d. W. de Lange om vergun
ning tot het uitbreiden van de brood-
koek- en banketbakkerij in het perceel Jan
Llevenstraat No. 5, Sectie K. No. 4159 is
verdaagd.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 4 Januari 1933.
3308
POSTGIRO No 188690.
Personeel G. W-: f. 3.20.
ZILVEREN JUBILEUM.
Van den heer B. Hageman.
Heden herdacht de heer B. Hageman,
hoofdvertegenwoordiger den dag, dat hij 25
Jaren In dienst was bij de N.V. Meelfa
briek „De Sleutels" v/h De Koster en Co.
Op het directiekantoor werd hij toege
sproken door den directeur, den heer A. de
Koster, die met eenige waardeerende woor
den den jubilaris een geschenk onder cou
vert aanbood.
Op het kantoor was de woordvoerder de
heer A. Verboog, die den jubilaris namens
kantoor-, laboratorium- en reizigersperso-
neel een paar antieke Japansche borden
ten geschenke gaf.
In een der fabrieksgebouwen sprak de
heer Ir. Bol den jubilaris namens het fa-
brlekspersoneel toe, eveneens onder aan
bieding van antieke Japansche en tinnen
borden.
De jubilaris dankte met eenige welge
kozen woorden.
ZILVEREN JUBILEUM.
Vandaag herdacht onze stadgenoot J v.
Kooperen, gasstoker lste klasse, zijn zil
veren jubileum in dienst der Stedelijke
Lichtfabrieken alhier.
Van Kooperen trad aanvankelijk als
cokesrijder in dienst, doch werd spoedig
daarna werkzaam gesteld in de stokerij.
Hedenmorgen is de jubilaris bij afwezig
heid van den directeur, toegesproken door
den adjunct-directeur, ir. P. Fehmers, die
hem in hartelijke bewoordingen geluk-
Wenschte met dezen dag.
Den verderen dag had de jubilaris vrijaf
om het feest in huiselijken kring voort
te zetten.
TOONEELAVOND VOOR WERKLOOZEN.
De Leidsche Dilettantenclub heeft op
Dinsdag a.s. in het gebouw „Concordia"
©en tooneelavond georganiseerd, welke
bedoeld is als ontspanningsavond voor
Leidsche werkloozen. Opgevoerd zal wor
den het geestige blijspel in 3 bedrijven
„Gebroeders Kalkoen" van Gerard Nielen.
Bij voldoende belangstelling en deze
hjkt ons bij voorbaat verzekerd! zal
het bestuur een tweede uitvoering geven.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL
Opheffingen: Crediet- Handel- en Assu-
rantie-Maatschaopij 's-Graver.hage-Leiden.
Breestraat 10a Leiden.
H. N. Arnold, Hugo de Grootstraat 6,
Leiden. Sigarenhandel.
Wijziging: Broodfabriek .Ceres" J C v
Heusden. Oude-Rijn 11 Leiden Brood- en
beschuitbakkerij. Uittredend eigenaar- J
C. van Heusden. Leiden dd. 1 Jan. 1933
GEDENKPENNING WILLEM DE ZWIJGER
Naar wij vernemen zal Vrijdag, den dag,
dat hier ter stede de herdenking van den
400sten geboortedag van Willem de
Zwijger plaats heeft, een gedenkpenning
worden uitgegeven.
DE WILLEM VAN ORANJE-HERDENKING
Een Bijbel in de Universiteitsbibliotheek
tentoongesteld.
In de Leeszaal van de Universiteits-
Bibiiotheek alhier wordt bij gelegenheid
van de herdenking van den 400-sten ge
boortedag van Willem den Zwijger, ten
toongesteld de Bijbel die Prins Willem bij
de stichting van de Academie in 1575 aan
haar ten geschenke gaf als „grondslag
voor de toekomstige bibliotheek" funda-
mentum futurae aliquando bibliothecae,
zooais in den oudsten Catalogus van de
Bibliotheek, die van 1595 is, gezegd wordt.
Het is de viertalige Bijbei kort te voren
door Plantijn uitgegeven in 8 zware
folianten het toenmalige standaardwerk
voor de kennis van de grondteksten.
Een voornaam gestelde Latijnsche
inscriptie op den titel van elk der acht
deelen herdenkt het geschenk en den
schenker Deze inscriptie wordt ook in den
oudsten Catalogus van de Bibliotheek
vermeld.
Vertaald luidt zij aldus:
„In dit groote heelal, dat wij allen be-
studeeren, is niets waardiger dan de
mensch, in den mensch niets waardiger
dan de deugd, onder de deugden geen
waardiger dan de godsdienst: in den
godsdienst dan het heilige Woord Gods;
hetwelk, in deze acht deelen volkomen
begrepen, de dobrluchtige en onvergelijke
lijke Prins Wilhelmus van Nassouwen
aan deze opgroeiende Academie als een
gelukkig begin ten geschenke gaf. Eeuwig
leve zijn roem, leve de School, leve de
Godsdienst".
Als tastbaar bewijs van den band tus-
schen Oranje en de Leidsche Academie
wordt dit kostbaar reliek zorgvuldig
bewaard.
Voor het Mereurius-diploma Engel-
sche Handelscorrespondentie slaagde te
's-Gravenhage de heer A. H. Broers, alhier.
De heer H. L. A. Boom, rijksklerk ten
kantore van de hypotheken, het kadaster
en de scheepsbewijzen, alhier, slaagde te
's-Gravenhage voor het examen van ad
junct-commies, vermeld in art 145 Amb-
tenarenbesluit.
Onze oud-stadgenoot J. Houwer, die
sedert 5 jaar dienst heeft gedaan als do-
litie-opziener bij de Veldpolitie te Soe-
kaboemi (Java) is benoemd tot inspecteur
van politie 2de klasse aldaar.
De heer E. Anchu-Hendschuch, Pa
penstraat alhier, heeft als herinnering
aan de Chineezen-ellende een beeld ge
maakt van het Pindamannetje der Maars-
manssteeg. Hij is geneigd zijn product
tegen vergoeding van den kostprijs af te
staan aan personen of vereenigingen, die
de Pinda-Chineezen willen steunen, die
zich met den verkoop willen belasten.
In den afgeloooen nacht hebben drie
studenten uit laakbare baldadigheid een
spiegelruit van den banketbakkerswinkel
der firma Van A. aan den Nieuwe-Rijn
vernield.
De politie heeft tegen de daders proces
verbaal opgemaakt.
In de cijfers over de Leidsche Spaar
bank is Maandag een storende fout ge
slopen. Het tegoed der inleggers bedroeg
eind December niet f. 997.760,86. doch
f. 7.997-760,86.
Hedenmorgen werd de ongeveer
30-jarige mevr. "an V., terwijl zij aan
tafel zat, plotseling door haar hond aan
gevallen, die haar ernstige verwondingen
in haar gelaat toebracht.
Hevig verschrikt begaf zij zich naar
het Acad. Ziekenhuis, waar de wonden
werden uitgewasschen en verbonden.
De hond is, daar men een aanval van
hondsdolheid vreesde, afgemaakt.
INVOERING VERRESCHRIJFDIENST
DOOR P.T.T-
Onderling telegrafeeren tusscben
particulieren rechtstreeks over huil
telefoonaansluitingen.
In beginsel is door den P.T.T.-dienst be
sloten om, voorloopig op proef, door mid
del van verreschrijf-verbindingen, gele
genheid te geven tot onderling particulier
telegraafverkeer, over telefoon-aanslui
tingen, zoowel in locaal als in interlocaal
verkeer.
Naar men zich zal herinneren is vooraf
door demonstratie van in bedrijf zijnde
toestellen op de Jaarbeurs te Utrecht in
September jl. en door schriftelijke en per
soonlijke gedachtenwisseiing met daar
voor in aanmerking komende instellingen
de belangstelling gepeild voor dezen
nieuwen verkeersvorm.
De opgedane ervaringen, zijn van dien
aard. dat het bedrijf thans tot de aan
schaffing van een eersten voorraad toe
stellen zal overgaan.
Het jaarabonnement voor huur van de
apparatuur van een dergelijke verre-
schrijf verbinding zal f.480 bedragen, met
inbegrip van onderhoud en controle der
toestellen- Voor het gebruik van de verbin
ding zal het gewone telefoongesprekken-
tarief in rekening worden gebracht met
toepassing eventueel van een tijdtarief
voor locaal verkeer.
HET CONFLICT IN DE WOLINDUSTRIE.
Loonsverlaging met 5
In de gisteren te 's-Gravenhage gehou
den bespreking van partijen, betrokken bij
het geschil in de wollenstoffenindustrie te
Tilburg zijn door den rijksbemiddelaar in
het 4de district, prof. Aalberse, de vol
gende voorstellen gedaan:
le. de minimum-uurloonen zuilen in
plaats van met 7Va pCt. met 5 pCt. ver
laagd worden;
2e. de kindertoeslagen zullen verhoogd
worden met dien verstande, dat voor het
derde kind 75 cents en voor elk volgend
kind f. 1 toeslag op het weekloon zal wor
den gegeven, ongezien het aantal werk
uren per week;
3e. de loonsverlaging zal niet toegepast
worden op uurwerkers beneden 24 jaar en
uurwerksters beneden 19 jaar, doch door
stopzetting der periodieke verhooging zul
len deze categorieën in een nieuwe loon
schaal vallen.
Na de besprekingen is door den rijks
bemiddelaar een vierde punt aan dit voor
stel toegevoegd, hetwelk partijen telegra
fisch is medegedeeld;
4e. voor de vacantiedagen zal aan alle
arbeiders het loon uitbetaald worden.
DEVIEZENREGELING MET
DUITSCHLAND.
De regeling treedt 10 Jan. in werking.
Door het departement van Economische
zaken en Arbeid wordt de volgende toe
lichting op het protocol tot regeling van de
betalingen, voortspruitende uit het goede
renverkeer tusschen Dultschland en Ne
derland. verstrekt:
Ten einde eenlgszins tegemoet te komen
aan de moeilijkheden, die de in Duitsch-
land bestaande deviezenregeling voor den
Nederlandschen uitvoer naar dat land
medebrengt, is tusschen de Nederlandsche
en de Duitsche regeering een overeen
komst gesloten, die op 10 Januari 1933 in
werking zal treden en waarvan de inhoud
reeds werd bekend gemaakt. Voor zoover
rechtstreeks van belang voor den Neder
landschen exporthandel komt deze over
eenkomst op het volgende neer:
In Duitschland gevestigde firma's en in
stellingen. die in het bezit zijn van een al-
gemeente „Devisengenehmigung" overeen
komstig de Duitsche voorschriften, en wier
bedrijf tot dusver heeft medegebracht, dat
zij goederen uit Nederland betrekken, ver
krijgen de bevoegdheid om voor zoover de
hu-n overeenkomstig de Duitsche voor
schriften maandelijks toebedeelde bedra
gen niet toereikend zijn om die goederen
te betalen, het boven de toebedeelde be
dragen verschuldigde te voldoen door stor
ting in Rijksmarken bij de Reichsbank te
Berlijn op een speciale rekening van de
Nederlandsche Bank N.V., ten gunste van
hun crediteuren in Nederland.
In Nederland gevestigde firma's en in
stellingen. die in het bezit zijn van een al
gemeene „Devisengenehmigung" overeen
komstig de Duitsche voorschriften voor het
innen van bedragen, die hun door Duit
sche importeurs wegens goederenleveran
ties verschuldigd zijn. verkrijgen de be
voegdheid om de bedragen waarover zij
volgens de Duitsche voorschriften niet kun
nen beschikken, in Rijksmarken te doen
storten op bovenbedoelde rekening van de
Nederlandsche Bank N.V. bij de Reichs
bank te Berlijn.
Het is niet uitgesloten, dat ook in
Duitschland of Nederland gevestigde fir
ma's en Instellingen, die niet in het bezit
zijn van een algemeene Devisengenehmi
gung". van bovenbedoelde faciliteiten zul
len kunnen gebruik maken. Aanvragen
daartoe zullen in elk afzonderlijk geval
moeten worden gericht tot de Duitsche
autoriteiten en zij zullen door deze van ge
val tot geval worden beoordeeld.
De Nederlandsche Bank zal de Marken,
waarover zij aldus de beschikking ver
krijgt. volgens een met de Reichsbank ge
troffen regeling gebruiken en de tegen
waarde in guldens, onder aftrek van een
kleine provisie voor haar bemiddeling, ter
beschikking stellen van de Nederlands.he
exporteurs, te wier gunste de stortingen bij
de Reichsbank hebben plaats gehad en
wier namen en adressen -aar door de
Reichsbank zullen worden opgegeven.
De bovenbedoelde regeling die, zooals
gezegd, op 10 Januari a.s. in werking
treedt geldt tot 31 Maart 1933. Wanneer
zij 14 dagen vóór dezer, datum niet door
één der partijen is opgezegd wordt zij ge
acht stilzwijgend voor onbepaalden tijd te
zijn verlengd met dien verstande, dat het
aan elk der beide partijen zal vrijstaan de
overeenkomst op te zeggen met inacht
neming van een termijn van veertien da
gen, waarna zij op den viiftienden en op
den laatsten dag van dezelfde maand op
houdt te gelden.
Aan de Nederlandsche exporteurs die
meenen bij de meergenoemde regeling fc^at
te kunnen vinden wordt aanbevolen, zich
ter zake met hun Duitsche afnemers in
verbinding te stellen. Voor het geval men
er prijs op stelt, even'ueele verliezen, voort
komend uit dubbele valuta-omrekening te
vermijden wordt in overweging gegeven de
facturen in Marken in te stellen.
De vóór de totstandkoming van deze re
geling verleende vergunningen tot recht-
streeksche verrekening blijven onvermin
derd van kracht Ook in de toekomst zal
door de betrokken autoriteiten voor derge
lijke rechtstreeksche verrekeningen ver
gunning kunnen worden verleend.
CONFLICT IN 'T CONFECTIEBEDRIJF?
Loonsverlaging van in totaal 10 pCt.
aangekondigd.
Men deelt ons van werknemerszijde
mede: De voorstellen tot loonsverlaging
van 7'/2 procent en 2procent op 8 Jan.
en 1 Juli 1933. door de confectiefabrikan-
ten te Amsterdam gedaan, zijn in een
personeelenvergadering onder leiding van
het bestuur van de afdeeling Amsterdam
van den Bond in de Kleedingindustrie be
handeld.
Uit de vergadering werden, nadat van
bestuurszijde het nieuwe werkgeversvoor-
stel was toegelicht, ernstige bezwaren ge
uit tegen het voorstel van de Vereeniging
van Confectiefabrikanten. Verplaatsing
van het werk naar lagere series, verhoo
ging van werkeischen, zonder dat deze com
pensatie vonden in verhooging van het
loon over 1932, hebben een dusdanige
stemming gekweekt, dat het voorstel van
de Vereeniging van Confectiefabrikanten
met algemeene stemmen werd verworpen.
Men was voorts van oordeel, dat het thans
voorgestelde niet afweek van de in eerste
instantie voorgestelde loonsverlaging van
10 procent en 5 procent op 1 Januari en
1 Juli 1933 onder aftrek van eventueele
loonsverlaging, die in 1932 reeds was ge
geven. Aan de werkgevers is heden door
het bestuur van den Bond in de Kleeding
industrie in een gemotiveerd schrijven de
afwijzing van het voorstel medegedeeld.
Wanneer de werkgevers hun standpunt
handhaven, dan zal op 8 Januari as. een
omvangrijk conflict het gevolg zijn.
DE STAKING IN IJMUIDEN
Beperkt tot de leden der federatie.
Tusschen de Reedersvereeniging en den
Nederlandschen Bond van Christelijke
Fabrieks- en Transportarbeiders is inzake
de havenarbeiders en zeelieden te IJmui-
den overeenstemming bereikt, zoodat le
den van dezen Bond niet in staking zullen
gaan. Wat betreft de overeenkomst voor
de zeelieden, heeft de Reedersvereeniging
de tegen-voorstellen van den Bond aan
vaard en inzake de losregeling heeft zij de
door haar voorgestelde wijzigingen voor
een nieuw contract teruggenomen, zoodat
het lossen der treiters op de oude voor
waarden zal geschieden. De staking blijft
dus beperkt tot de leden der IJmuider
Federatie en omvat daardoor ongeveer
750 man.
HET HAAGSCHE APOLLO-THEATER
IN EXECUTIE.
Vier ton geboden.
Gistermiddag is ten overstaan van nota
ris mr. S. K. W. M. van Lier het Apollo-
Theater te Den Haag met belendende win
kelhuizen en bovenhuis aan de Spuistraat
Nos. 1919a en 2121a in het Venduhuis
der Notarissen aan de Nobelstraat in vei
ling gebracht als gevolg van de bekende
financieele manipulaties van den directeur
E. V. Szn.
De bioscoopzaal, met 766 zitplaatsen, met
orkestruimte en tooneel en bijbehoorende
vertrekken, is in volle exploitatie. Toen
gistermiddag de veiling geschiedde, was de
bioscoop zelf geheel gevuld met toeschou
wers voor de filmvoorstelling.
In het. venduhuis viel slechts één hamer
slag: de makeiaarsfirma J. C. P. Door-
schodt en Zn. deed een bod van f 400.000
en er was niemand die het waagde daar
boven te gaan. In één minuut was de inzet
geschied. Dinsdag 10 Januari zal de gun
ning plaats hebben.
WIJZIGING WINKELSLUITINGSWET.
Binnenkort een voorstel.
Enkele weken geleden heeft de minister
van Economische Zaken en Arbeid in de
Tweede Kamer medegedeeld, dat de
regeering het vraagstuk van de wijziging
der Winkelsluitingswet ernstig in studie
had genomen.
Naar wij vernemen, zal een beslissing
van de regeering dezer dagen tegemoet
gezien kunnen worden. Zijn wij wel inge
licht, dan betreffen de wijzigingen, welke
van regeeringszijde wenschelijk worden
geacht, in het bijzonder de Zondag
sluiting. (Tel.)
VERSPREIDE BERICHTEN.
Gisteren is te Gouda een bijzondere
lagere school van de Staatkundig Gerefor
meerde partij geopend. Ds. Kersten heeft
bii deze gelegenheid een openingsrede ge
houden.
Heden herdenkt prof. dr. Joh. Wes-
terdijk de eerste vrouwelijke hoogleeraar
in ons land, haar 50sten geboortedag.
Bij K. B. zijn in den Boschraad op
nieuw benoemd tot lid en voorzitter E. J.
Bergsma, voorzitter van den Alg. Ned.
Wielrijdersbond. Touristei. rond <oor Ne
derland te Arnhem; tot leden ir. J. P. van
Lonkhuyzen. directeur der Nederlandsche
HeidemaatschaoDij te Arnhem en dr. J.
Th. Oudemans te Putten en is benoemd
tot lid J. C. van Beek, burgemeester der
gemeente De urne.
BINNENLAND
Begrafenis van het stoffelijk overschot
van den Leidschen oud-hoogleeraar dr. J.
C. Kluyver (Laatste Berichten, le Blad.)
Mogelijkheid van onderling telegra
feeren tusschen particulieren over de
telefoonaansluiting. (Binnenland, le BI.)
Het conflict te IJmuiden; de toestand
heden belangrijk gewijzigd (Binnenland
en Laatste Berichten, lste Blad).
De deviezenregeling met Duitschland.
(Binnenland, le Blad.)
Het Dominikaner-klooster te Zwolle af
gebrand; ook de kostbare bibliotheek ver
loren; de kerk vatte vlam maar werd be
houden (3e Blad en Laatste Berichten,
le Blad.)
Te Kameren (N. Br.) is in den ouderdom
van 87 jaar overleden prof. L. Lindeboom.
(.Kerk- en School, 2e Blad.)
Te Numansdorp is een landbouwer bij
een roofoverval vermoord; de daders zijn
ontkomen. (Laatste Berichten, le Blad.)
BUITENLAND
Sjanhaikwan thans inderdaad door de
Japanners bezet. (Buitenl. en Tel., le BI.)
De komende verkiezingsstrijd op Ierland
(Buitenland, le Blad.)
Henri de Jouvenel Franscht gezant te
Rome. (Buitenland, le Blad.)
De agenda voor de a.s. zitting van den
Volkenbondsraad. (Buitenland, le Blad.)
Brand aan boord van het groote Fran-
sche mailschip de „Atlantique". (Tel., le
Blad.)
RECLAME.
Moge er voor drie en dertig
Voor in de sterren staan,
Dat üw leven en Uw auto 3288
Over ASFALTWEGEN gaan.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Het conflict in het Verre Oosten
De agenda voor den Volkenbondsraad.
De Japanners hebben thans Inderdaad
Sjanhaikwan bezet. Aan deze bezetting is
een groote Japansche aanval voorafge
gaan, waaraan werd deelgenomen door
4000 man infanterie, cavalerie, met zeven
vliegtuigen, twee torpedojagers en 20 stuks
veldgeschut. Nadat door het artillerievuur
een groote bres in den muur was gesla
gen, gingen de Japanners tot den storm
aanval over, welke evenwel door de Chi-
neezen werd afgeslagen. De tweede aan
val der Japanners heeft evenwel succes
gehad.
s. v -'5 "^AIEXANDROWIK
Van de stad zou niets overgebleven zijn
dan een rookende puinhoop, waartusschen
zich de verkoolde lijken van 500 soldaten
en tal van burgers bevinden.
De Chineezen verklaren, dat bij den
definitieven aanval gistermiddag de mu
ren van de stad onder het helsche bom
bardement van de artillerie en de oorlogs
schepen instortten en 'n weg baanden
voor de infanterie en cavalerie. Een woest
gevecht werd in de straten geleverd. Een
Chineesch bataljon van 500 man werd in
de pan gehakt. Brandbommen veroor
zaakten tal van branden, in wier schijnsel
een gevecht werd geleverd van man tegen
man, tot de Chineezen zich terugtrokken
op de tweede verdedigingslinie, 2 K.M. bui-