738te Jaargang
MAANDAG 2 JANUARI 1933
No. 22327
f
Leidsch Crisis-Comité.
STADSNIEUWS.
KUNST EN LETTEREN.
NIEUWJAAR.
BINNENLAND.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
|PRE$BUR€
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cts. ner regel voor advertentiën uit Lelden en plaatsen
waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle
andere advertentiën 35 Cts per regel Kleine Advertentiën
uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
bt] een maximum aantal woorden van 30
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van
brieven 10 Cts porto te betalen - Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:]
Voor Leiden per 3 maanden f.2.35; per week
Buiten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post f. 2.35 portokosten.
t. 0.18
„0.U
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladei
EERSTE BLAD.
POSTGIRO No 188690.
Ontvangen per kas: N. N. f. 2.50.
PROF. DR. J. C. KLUYVER f
Wijlen prof. Kluyver.
Zaterdag is in den ouderdom van 72 jaar
te zijnen huize overleden prof. dr. J. C.
Kluyver, oud-hoogleeraar in de hoogere
stelkunde, differentiaal- en integraal
rekening, theorie der functiën en waar
schijnlijkheidsleer aan de Universiteit
alhier.
Jan Cornells Kluyver werd 2 Mei 1860 te
Koog-aan-de-Zaan geboren.
Hij bezocht de H.B.S. te Zaandam en
studeerde te Delft, waar hij in 1881 het
diploma van civiel ingenieur verwierf. Hij
was achtereenvolgens leeraar aan de H.B.S.
te Breda en aan een H.B.S. te Amsterdam.
In Juni 1892 werd hij benoemd tot
Leidsch hoogleeraar, welk ambt hij op 28
September d.a.v. aanvaardde met het uit
spreken van een rede over „Beschouwingen
over de nieuwere Algebra". Vier jaar later
werd hij door den Senaat der Groningsche
Universiteit benoemd tot doctor honoris
causa in de wis- en natuurkunde.
Prof. Kluyver was in het academiejaar
19091910 rector-magnificus en hield op 8
Februari een oratie over „De gestadige ver
vorming der wiskunde".
Zijn publicaties bewogen zich vooral op
het gebied der afstellende meetkunde en
in latere jaren op het terrein der functie-
en getallen-theorie.
De resultaten zijner studiën publiceerde
prof. Kluvver in hoofdzaak in de „Revue
semestrielle des publications mathéma-
tiques" en het „Nieuw Archief voor wis
kunde" van welke beide tijdschriften hij
mederedacteur was. Verder vindt men bij
dragen van zijn hand in de „Verhandelin
gen, verslagen en mededeelingen der
Koninklijke Akademie van Wetenschao-
pen", de „Archives Néerlandaises" de „Ma
thematische Annalen", de „Comntes Ren-
dus", de „Annales de l'école normale" en in
nog andere periodieken.
In samenwerking met Corn. L. Landré
bracht hij in 1901 rapoort uit over „Wette
lijke verplichtingen van werklieden om
zich te verzekeren tegen geldelijke gevol
gen van invaliditeit en ouderdom". Boven
dien was hij vele jaren adviseur der Ne-
derlandsche regeering bij het voorbereiden
van wetsontwerpen betreffende pensioenen
Prof. Kluyver was ridder in de orde van
den Nederiandschen Leeuw en sedert 1897
lid der Koninlijke Akademie van Weten-
i schappen.
I Wegens het bereiken van den 70-iarieen
leeftijd moest hij per 15 September 1930
zijn ontslag als hoogleeraar nemen. Ter
gelegenheid hiervan is hij 12 Juli 1930 in
*1. het klein auditorium van het Leidsche
Academiegebouw gehuldigd, waarbii hem
een door Kamerlineh Onnes geschilderd
portret werd aangeboden.
De begrafenis van prof, Kluvver zal
Woensdag a.s. plaats hebben te 2 uur op
de begraafplaats aan de Groenesteeg.
de nieuwe tram.
De electrische tram leiden—Haarlem
heeft het gisteren zeer druk gehad; den
geheelen das door waren er veel passagiers.
Erg stipt functioneerde de dienst overi
gens nog niet, want vooral in de avond
uren was er gedurig aanzienlijke vertra
ging.
De bestuurders geven tr blijkbaar den
voorkeur aan eerst volkomen vertrouwd
te zijn met het traject alvorens zich aan
de voorgeschreven snelheid te houden'
een opvatting, welke blijkbaar ook die van
het publiek is. Altbans ei werd onder de
reizigers weinig gemoppejd.
CRISIS-COMITÉ.
Concertavond.
Woensdag a.s. geeft de Subcommissie
Ontwikkeling en Ontspanning een Con
certavond voor de Werkloozen, daartoe in
staat gesteld door de welwillende mede
werking van de Leidsche Christelijke Har-
monie-vereeniging, directeur de heer H.
van der Held. De bekende humorist de heer
Spaanderman zal door eenige voordrach
ten voor afwisseling zorgen, waarbij hij op
de piano begeleid zal worden door den
heer van Wel.
Deze avond wordt gegeven in de Groote
Stadsgehoorzaal. De toegang is vrij voor
Werkloozen met hunne gezinnen.
Door de Leidsche Christelijke Harmonie-
vereeniging wordt het volgende Program
ma uitgevoerd.
1. Belphegor, marsch, E. Brepsant.
2. Lustspiel, Ouverture, Keler Bela.
3. Goede Kameraden, marsch, Ch. de Roy
van Zuydewyn.
4. Overste Barendsen, marsch, F. Jakma
5. Souvenir d'amour, Valse, J. Meurice.
6. Loudspreaker, marsch, S. P. van Leeu
wen.
7. 1930 Marsch, Fils fils.
8. La Vestale. ouverture, J. C. Kastner.
9. Adolf van Nassau, marsch J. P. van
der Glas.
10. Unter the double Eagle, marsch, J. F.
Wagner.
11. Le Trouvere, Fantaisi, Verdi.
12. Marche des Dandys, A. de Baere-
maeker.
jubilea.
Mej. M. Moote.
Onze stadgenoote, mej. M. Moote, her
dacht vandaag haar 40-jarig jubileum als
breister aan de handmachine bij de N.V.
Leidsche Breifabriek P en J. van Poot en
Co. aan de Lammermarkt.
De jubilaresse werd hedenmorgen ge
huldigd door directie en personeel. Aller
eerst door den directeur, den heer J. A. E.
Aalders, die haar groote nauwkeurigheid
en ijver prees en o.m. zeide, dat de ju'oiT
laresse in den loop der jaren niet minder
dan 200.000 paar kousevoeten heeft ge
breid!
Terloops wees spr. ook op haar edel
werk, dat zij nog na arbeidstijd verricht
en hij bezegelde zijn welgemeende geluk-
wenschen met de aanbieding van een
enveloppe met inhoud-
Daarna werd nog het woord gevoerd
door den heer W. Freen, technicus, die
namens het geheele personeel bedankte
voor de prettige samenwerking en een
stoel, een hanglamp en twee bloemen
manden aanbood.
De krasse jubilaresse dankte hierop
aangedaan voor de waardeerende woorden
en de geschenken.
De heer D. van der Blom.
Hedenmorgen te 10 ure werd dit jubi
leum ten kantore van den Reinigings- en
Ontsmettingsdienst aan de Noorderstraat
ingezet met de ontvangst van den jubilaris
in de met eenig groen getooide directie
kamer.
Bij monde van den heer J. H. de Jong
werd van der Blom gecomplimenteerd,
waarbij in een hartelijke toespraak zijn
verdiensten in het licht werden gesteld.
Vooral werd er den nadruk op gelegd
dat hier werd gejubileerd door een ijverig,
plichtsgetrouw werkman van den ouden
stempel.
Van der Blom die, hierna door alle aan
wezigen werd gefeliciteerd, dankte voor de
tot hem gerichte woorden en zeide met
veel genoegen de tweede kwarteeuw jn ge
meentedienst in te gaan. Er werden door
den iuhiiaris vele oude herinneringen op
gehaald. waarbij natuurlijk zijn verschil
lende wederwaardigheden bii diverse bran
den den hoofdschotel vormden.
Om halft.wnaif werd hij door den Wet
houder van Fabricage in zijn kamer na
mens het gemeentebestuur ontvangen en
hem daar na de gelukwenschen de ge
bruikelijke gratificatie ter hand gesteld.
Het overige van d»n dag werd in huise-
lijken kring doorgebracht.
LEIDSCHE SPAARBANK.
Bij de Leidsche Spaarbank is in de
vorige maand (December 1932) ingelegd
f 396.700.81 en terugbetaald f. 355.994.76;
104 nieuwe inleggers werden ingschreven
en 124 boekjes werden geheel uitbetaald.
Het te goed der 18 406 inleggers, inclu
sief 1.387 deelnemers aan den Afhaal-
dienst, bedroeg einde December f. 997.760 86
(met inbegrip van de rente over 1932).
Tn 5 R02 oosten is in deze maand door den
Afhaaldienst f. 16.031.50 ontvangen.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen: H. Brand en Zoon Oude
Varkenmarkt 3b. Expeditie. Uittredend
mede-eigenaar: J. C. Brand Leiden, dd. 20
Dec. 1932.
F, Schma! Bruggestraat 21 Alphen a. d.
Rijn. Vleeschhouwerti en Spekslagerij Uit
tredend eigenaar: F. Schmal Alnhen a. d.
Rijn Wijziging handelsnaam: F. Schmal
J-r. Nieuwe eigenaar: F. Schmal Jr., Alphen
a. d. Rijn.
VEREENIGINGSWERK CHRISTELIJK
GEREF. KERK.
Deze week is voor het vereenigingswerk
in de Chr. Geref. Kerk al een heel bijzon
dere, zoowel Knapen- als Jongelingsver-
eeniging geven op onderscheiden avonden
een bijeenkomst
Vanwege de Knapenvereeniging „Sa
muel" is a.s. Woensdagavond een propa-
ganda-avond in de groote consistorie van
het Kerkgebouw belegd. Alle belangstel
lenden zijn dezen avond hartelijk welkom
inzonderheid jongens van 12 tot 16 jaar.
Vrijdagavond d.a.v. hoopt voor de J. V.
„Spreuken 22: 6" ds. W. F. Laman, Chr.
Geref. pred. te Middelharnis in het Kerk
gebouw aan de Steenschuur met het on
derwerp „Twee Koningen in de crisis" op
te treden.
VERDRONKEN.
DE UNIVERSITEIT.
Bij beschikking van den Minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
zijn voor net jaar 1933 benoemd aan de
Rijksuniversiteit alhier: tot prosector bij
de anatomie: dr. J. Goedbloed; tot conser
vator bij de psysioiogie: dr. S. Hoogerwerf
en tot conservator bij de pharmacologic:
J. van Niekerk, arts.
Geslaagd voor het examen boekhou
den enz. „Vereeniging van Leeraren" de
heeren E. Kwaadgras Leiden en J. van der
Kwaak Sassenheim, leerlingen van den
heer J. A. Jansen alhier.
Geslaagd voor het Federatie examen
voor Duitsche Handelscorrespondent de
heer H. v. d. Top, alhier, leerling van de
Middelbare Handelsavondschool „Kennis is
Macht"
Naar wij vernemen is vanwege het
Centraal Israëlietisch Weeshuis alhier het
verzoek gedaan om het wrak van de „P. C.
Hooft" nog eenige dagen voor het publiek
ter bezichtiging te stellen en de opbrengst
te bestemmen voor de kas dezer instelling.
Naar verluidt zou de eigenaar, de heer
Simons hier in in beginsel hebben toege
stemd. en o. m. a.s. Zondag voor dit doel
hebben bepaald. Tenzij het gemeente
bestuur van Pernis tegen de openstelling
op Zondag bezwaar maakt!
De heeren Weisz en Graaf, vroeger
werkzaam te Rotterdam, hebben in het
Perceel Hoogewoerd 9 een kleermakerij
geopend. Er wordt uitsluitend maatwerk
vervaardigd volgens een zeer speciale
coupe
De zaak ziet er eenvoudig, doch smaak
vol uit
Zaterdag middag is de 12-jarige R. R„
wonende in de Leliestraat, toen zij op den
Witte Singel fietste, door een jongen bij
het stuur gegrepen, waardoor zij viel en
het linkerbeen brak. De Eerste-Hulpdienst
vervoerde haar naar het Academisch Zie
kenhuis.
Zaterdagmiddag is tengevolge van
het losschieten van een gummi-gasslang
een begin van brand ontstaan ten huize
van den heer E. H„ Witte Singel 7.
De bewoner wist het brandje zelf met
een kleed te blusschen, zoodat de motor
spuit, hoewel aanwezig, geen dienst be
hoefde te doen.
In de Stedelijke Werkinrichting zijn
opgenomen
Volw. pers. kind. totaal
Maandag 26 Dec. 12 12
Dinsdag f.7 Dec. 54 54
Woensdag 28 Dec. 50 50
Donderdag 29 Dec. 52 52
Vrijdag 30 Dec53 53
Zaterdag 31 Dec. ..50 50
MAATSCHAPPIJ TOT BEVORDERING
DER TOONKUNST.
Het koor der afdeeling Leiden van de
Maatschappij tot Bevordering der Toon
kunst, onder leiding van den heer Richard
Boer, zal in studie nemen Mendelssohn's
„Walpurgisnacht".
nieuwe uitgaven.
Verschenen is het Brandstoffenjaarboek
1933. samengesteld door den heer G. de
Clerq en uitgegeven door het siooktech-
nisch Bureau G. de Qlerq. Het verzorgde
boekje maakt met de verschillende staatjes
en foto's een prettigen Indruk.
Hedenmorgen omstreeks kwart over
acht zagen eenige bewoners van de
Waardgracht aldaar een lijk drijven. Zij
waarschuwden onmiddellijk de politie en
haalden inmiddels het lichaam op den
wal. De Eerste-Hulpdienst trachtte nog
door toepassing van kunstmatige adem
haling de levensgeesten op te wekken,
doch tevergeefs.
De man bleek te zijn de 66-jarige A. van
H„ van beroep wekker en wonende in de
Weverstraat. Hij was hedenmorgen vroeg
op pad gegaan om zijn dagelijkschen ar
beid te verrichten en is daar hij ge
brekkig is vermoedelijk door de duister
nis misleid te water geraakt.
Er werd een blaadje omgeslagen.
Er is een blaadje omgeslagen,
Een gloednieuw blaadje hagelwit.
Ik hoor mijn hart angstvallig vragen
Wat jaar wordt dit wat jaar
wordt dit?
Ik heb mijn pen ter hand genomen,
Mijn gouden pen, die schrijft en schift
Die critiseeren kan en droomen,
Met lust en drift met lust en drift!
Ik denk en peinsIk zit te wachten,
Wat komen zal op 't levensblad.
De inhoud van mijn dagen nachten:
Een ster, een klad? een ster,
een klad?
Een sprookje? Feestelijk gebeuren?
De opkomst van wat nieuws
wat goeds?
Een ongeluk? een droef verscheuren?
Iets onverhoeds? iets onverhoeds?
Er werd een blaadje omgeslagen,
Een blaadje van mijn levensboek.
Drie-honderd-vijf-en-zestig dagen
Van vreemd bezoek van vreemd
bezoek!
Een bel een klop wie treedt er
binnen?
De eerste gast! geluk of leed?
Mijn gouden pen gij kunt beginnen
Houdt u gereed! houdt u gereed!
E. H.—v. M.
LUIT.-GENERAAL DE VLAMING 90 JAAR
Een druk bezochte receptie.
Ter gelegenheid van den 90sten verjaar
dag van luit-generaal De Vlaming te Den
Haag hebben de regimenten grenadiers en
jagers met de Kon. Mil. Kapelaan 't hoofd,
Zaterdagochtend voor den jarige gedefi
leerd. Luit. Gen. De Vlaming heeft van het
bordes van zijn woning aan de Konings
kade af het défilé gadegeslagen. De bri
gade staf, de commandant van het regi
ment grenadiers en de w.n. commandant
van het reg. jagers hebben den krassen
generaal gecomplimenteerd. De brigade
commandant hield een toespraak, welke
door luit.-gen. De Vlaming beantwoord
werd.
De receptie, die de 90-jarige luit.-gene-
raal De Vlaming Zaterdagmiddag te zijnen
huize hield, is voor den krassen oud-mili
tair geworden een ware huldiging uit on-
derscheidenene militaire kringen, waar
mee hij gedurende zijn lange loopbaan
aanraking heeft gehad.
Tallooze bloemstukken zijn ook voor hem
bezorgd. Brieven en telegrammen waren er
van den minister van defensie, den com
mandant van het veldleger en den Gou
verneur der K. M. A.
Aan het begin der receptie heeft luit.-
generaal van Terwisga, oud-commandant
van het veldleger, den 90-jarige woorden
van hulde toegesoroken, waarvoor generaal
De Vlaming dank zegde, erop wijzende,
dat, nu hij zooveel vrienden om zich heen
zag, de verschillende periodes van zijn
werkzaam leven weder voor den geest wer-
de ngeroepen, hetgeen hem veel goed deed.
Een der eersten die ter receptie ver
scheen was luit.-generaal Seyffardt. chef
van den Generalen Sftaf. Generaal Snijders
oud-opoerbevelhebber, was overgekomen
namens de oud-leeraren der Kon. Mil.
Academie der Militaire School en der Ca
dettenschool, de gep. luit.-generaal v. d.
Hoog namens oud leerlingen der K. M. A„
oud-minister J. J. C. v. Dijk, de generaals
Borel, Fortanier en Belzer namens oud-
leerlingen der Militaire Scl*>ol, Jhr. H. J.
Repelaer v. Driel. ben. generaal Fabius en
generaal v. Hoogstraten namens oud-leer
lingen der Cadettenschool te Alkmaar, de
get>. luit.-generaal Jbr C L. v. Suchtelen
v. d. Haare. aan het hoofd van een depu
tatie van de Vereeniging van Officieren
der grenadiers, de gep. luit-generaal F.
Staatsraad Muller Massis aan het hoofd
van een denutatie van de Vereeniging van
Officieren van het le batalion Grenadiers.
Behalve nog een deputatie van de ver
eeniging ter beoefening der Krijgsweten-
schao, bestaande uit luit.-generaal Ten
Bosch en de majoors Feuilleteau de Bruvn
en Bootsen zijn o.m. noe ter recentie ver
schenen aeneraal van Munnekrede, direc
teur der H. Krijgscbnol. de generaals Hno-
geboom, Kemner. v. Tuinen, Ter Beek. De
Ooeien 'commandant der eerste divisie),
Duf our. Stuten. v. Oordt. Kalff. van Rüs-
wijk de Jong, Kist. Romer, v. Lilaar, De
Bock, maloor Ruvs. adiudant i.b.d. van de
Koninerin, de heeren van Oinkp]. secretaris
genei-aal van v»et Denartempnt van Defen
sie. P. J. de Kan ter. voorzitter van het
A.N.V. en zeer vele hnofH -officieren.
On de recentie, die tot, laat in der» mid
dag duurde, is nog menig hartelijk woord
gesproken. j
BINNENLAND
De Leidsche oud-hoogleeraar prof. dr.
J. C. Kluyver is in den ouderdom van 72
jaar overleden. (Stadsnieuws, le Blad).
Overleden is Oegstgeest's vroegere bur
gemeester J. G. M. van Griethuysen. (3e
Blad).
Radio-rede van den gouverneur-generaal
van Nederl. Indië. (3e Blad).
Luit.-generaal De Vlaming 90 jaar; een
drukbezochte receptie. (Binnenland, le
Blad).
Vice-admiraal J. Soutendam, te Den
Haag, op 67-jarigen leeftijd overleden.
(Binnenland, le Blad).
Treinontsporing bij Abcoude; alleen
materieele schade. (Gemengd, 3e Blad).
De voetbalwedstrijd ItaliëDuitschland
door Italië met 31 gewonnen. (Sport 2e
Blad).
Belangrijke verlaging der scheepvaart-
tarieven naar Indië. (Laatste Berichten,
le Blad.)
BUITENLAND
Diverse Nieuwjaarsrecepties. Rede van
Hindenburg. (Buitenl. le Blad).
Vele politieke botsingen in Duitschland
bij de jaarwisseling. (Buitenl. Gemengd,
3e Blad en Tel. le Blad).
In Bulgarije is een nieuw kabinet Moes-
janof gevormd. (Buitenl. le Blad).
Een rapport over het Amerik. openbare
leven. (Buitenl. le Blad).
Onderscheidingen in Engeland verleend.
(Tel. le Blad).
RECLAME.
GA NAAR
DQNKERSTEEG, LEIDEN, IEL. 1322
ENl HET LEED IS GELEDEN!
8770
„WEG MET DE TOLMUREN".
Een artikel van dr. Posthuma in het
Berliner Tageblatt.
Oud-minister dr. F. E. Posthuma publi
ceert in het Berliner Tageblatt van 1 Ja
nuari een artikel „Weg met de tolmuren".
Wij ontleenen er het volgende aan:
Nederland moet. in ruime mate leven
van zijn uitvoer, zijn inkomen uit handel
en scheepvaart en de opbrengsten uit bui-
tenlandsche leeningen. Het is wel niet
noodig nader te bewijzen, dat Nederland,
het land van het principe van vrijhandel
en van de meestbegunstiging, door de eco
nomische verwarring zeer zwaar wordt ge
troffen. Het is duidelijk, dat de strenge
economische logica ook ons ten slotte zal
dwingen niet te koopen waar men niet
verkoopen kan. Wij kunnen hier slechts
de hoop uitspreken, dat de naburige sta
ten onze economische moeilijkheden zul
len begrijpen, aangezien zij hun produc
ten op den duur slechts kunnen verkoo
pen aan een Nederlandsche bevolking,
welke in staat is, haar eigen producten uit
te voeren. Het is eenvoudig onmogelijk,
achter enorme tolmuren op kosten van
den uitvoer van andere landen een schijn
baren welvaart te scheppen
Moge 1933 het einde beteekenen van het
internationale wantrouwen en tevens het
begin van een krachtige internationale
toenadering, met uitschakeling van een
valsch begreDen eigenbelang. Slechts dan
zal van een duurzame verbetering van den
toestand sprake kunnen zijn. Moge de poli
tieke openbare meening er in 1933 toe bij
dragen. den verantwoordelijken staatslie
den het voeren van een dergelijke con
structieve economische politiek te verge
makkelijken. Indien we met dit doel voor
oogen het nieuwe jaar beginnen, zullen de
gunstige resultaten zeker niet achter
wege blijven. Men verlieze nimmer uit het
oog, dat alle nieuwe commercieeie moei
lijkheden wederom een stap achteruit be
teekenen.
ONBEWAAKTE OVERWEG
BIJ DEDEMSVAART.
Het Tweede Kamerlid, de heer Weit-
kamp, heeft aan den minister van Wa
terstaat gevraagd:
Is het den minister bekend, dat de be
waking van den overweg bij het station
Dedemsvaart, door deskundigen geheel
onvoldoende wordt geacht?
Zoo ja, is dan de Minister bereid om,
ter voorkoming van verder onheil, zijn in
vloed aan te wenden, dat hierin verbete
ring worde gebracht?
