J. J. POLLMAN
Sinterklaas in vroeger dagen.
KOOPT UW PAPIERWAREN BIJ
DE JEUGDIGE HELDEN
BIOSCOOP IN DE HUISKAMER!
N. PADDENBURG, N. Rijn 11, Leiden, Tel. I
NAAML. VEN. GALANTERIEËNHANDE
P. J. VAN KAMPENHOUT
Haarlemmerstr. 125-127
Gou .zu,. - cbroom-douué jqqaas - Geschenk
oaaaaaaaaaaaaaaaaaa
GEIJTENBEEK'S foto- en kinohaNI®
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Dinsdag 29 November
Waar de overheid zich mee bemoeide.
H. H. WINKELIERS =^==ü=i
WIJ BRENGEN:
SifiT-NICOLAAS.
Een Sinterklaas-verhaal.
Brochettes
Colliers
Chokers
Ringen
Tafelzilver
Klein zilver
Horloges
Wekkers laten dit op d8n 9ewensch'
Barometers
Sint Nicolaas-cadeaux voor Amateur-Fotografen
wwwwwwwwwmwwwwwmwwwrf0i.
5 December! Een datum, die in deze
lage landen bij de zee niet gemakkelijk
onopgemerkt voorbij gaat, Oud en jong,
arm en rijk, wij allen maken dezen dag
ln meerdere of mindere mate tot een
feestdag, een dag van geven en blij maken,
een dag, waarnaai vooral de jeugd al
dagen van te voren vol verwachting ver
langt. Een dag van traditie. Onze ouders
en grootouders vierden het al, maar
al véél, héél veel vroeger was „Nyclaes-
dach" zooals het in een Dordtsche reke
ning van 1360 werd genoemd, een dag van
dezelfde importantie als nu. Dr. G. D. J.
Schotel geeft aardige bijzonderheden over
Sint-Nicolaas ln lang vervlogen dagen. In
1363, zoo vertelde hij, was Jan van Blols,
heer van Gouda en pair van Frankrijk, op
Sint Nlcolaasdag te Dordrecht. Spoedig
was hij omringd door „scoelnaers" (school
jongens), die hem „om geit tot haeren
hoechtijt van Sint Nlcolaas" vroegen.
In dc 15de eeuw ontmoet men ook het
beken le St. Nlcolaasbrood, dat de Grie
ken in zee wierpen om het slechte weer te
stillen. St. Nlcolaas toch was de patroon
der zeevarenden en de groote schutshei
lige van handeldrijvende steden, zooals, ln
Holland, van Amsterdam, Staveren en
Kampen. Zoo deelde men in 1403 te
Dordrecht „coninc. claescoeck en taert aan
die kvnders op hun patroon St. Nyclaes"
uit. Het schoenzetten dateert al uit de
16de eeuw. het was toen als nu: 's morgens
werden de kinderen met de goede gavpn
van den CToote kindervriend verrast In
den gouden eeuw werd het St. Nleolaas-
feest veel „tnmultueuser" gevierd dan nu,
het werd zelfszoo erg, dat de over
heid er zich 'mee ging bemoeien, en het
ten strengste verbood De vroede vadpren
van Delft bv. vaardigden reeds in 1607
een keur wij zouden soreken van een
politieverordening uit waarin het ver
boden werd op 5 December kramen op het
marktterrein we vertalen het 17de
eeuwsch voor het gemak maar in modern
Nederlandsch on te slaan, waarin goe
deren verkocht werden, waarvan men dan
later de kinderen weer wlis maakt, dat
St.. Nlcolaas ze hen geschonken heeft.
a
De vroedschap gaat echter nog verder, de
leden verklaren omstandig hoe ze er toe
gekomen zijn, dit verbod uit te vaardigen;
het Sinterklaasvleren strijdt niet alleen
tegen de goede orde en zeden, maar het
leidt de menschen van den waren gods
dienst af en brengt wangeloof en af
goden, die in een welgeordende en Christe
lijke stad niet getolereerd kunnen worden.
Veel zorgen baarden den kerkeraad de
vooravonden van het St. Nicolasfeest, dan
toch gingen .vrijers" en „vrijsters" zich
bij den bakker vereenigen, om het goud
en zilver op de Sinterklaaskoeken te plak
ken Er werd op die bijeenkomsten naar
hartelust gegeten en gedronken en het
ging er ruw toe! Nog lange, lange jaren
is ook dit gebruik in zwang gebleven
Hildebrandt, we herinneren het ons
allen, geeft in zijn Camera Obscura een
kleurig beeld van zoo'n verguldavondje,
maar in de 19de eeuw ging het al heel
wat kalmer toe. en een overheidsverbod
was toen niet meer noodig. De Sinter
klaasliedjes wie kent ze niet? zijn
al van ouden datum. Het ..Sunter Claes"
zoet heyligh man, trek je besten tabbert
an. enz dateert, al uit de 17de eeuw.
En't leeft nog.
Ook in de kerken werden ln de 17de
eeuw de weezen en ouden van dagen op
Sinterklaasavond niet vergeten, zij werden
onthaald en kregen dikwijls geschenken
en geld.
Op het platteland werd St. Nlcolaas niet
alleen etende en drinkende en dansende
gevierd, maar In sommige streken hadden
nog andere feestelijkheden plaats. In
Rilnland bv. waren de boeren gewoon,
indien hun het geluk te beurt viel. op
dezen dag hun koelen in het land te mo
gen melken, al hun volk te onthalen op
melk en beschuit. In 1777 bestond dit
gebruik nog te Lelmuiden.
Prof. dr. Jos. Schrijnen behandelt even
eens de rol, die Sint Nicolaas in t volks
leven speelt ln zijn „Nederlandsche Volks
kunde".
Evenals de Wilde Jager en Sint Maar
ten, „rijdt" Sinterklaas door den schoor
steen. En inderdaad, de schoorsteen ls de
koker der geestenwereld, de verbindings
weg tusschen hoogere wezens en de ge
wone wereld, de ruime, ouderwetsche
schoorsteen boven den haard, het gezel
lige middelpunt van het Intieme, huise
lijke leven.
Onder den schoorsteen werd de schoen
geplaatst, vandaar dat de uitdrukking
„een schoen zetten bij iemand" synoniem
ls met „iemand iets afbedelen'".
Sinterklaas, zoo merkt Van der Ven op
in zijn „Nederland's Volksleven", was en
is misschien nog, een huwelijksmakelaar,
een afgezant van Amor! Het wordt daar
om begrijpelijk, waarom de „marsepeinen
herten" met de „Vrijsters" en „Vrijers"
reeds in Bredcro's dagen de plompe .dui
vekaters" en ..Varkenskoeken" vervingen,
het oude Sinterklaasliedje van „Hansje,
die wil trouwen" werpt een duidelijker
licht op de beeltenis van den Sint. Ook
met het bakken van de „Vrijsters" en
„Vrijers", zooals we ze nu nog in hun oude,
primitieve vormen kennen, bemoeide de
overheid zich. In Arnhem werd in 1632 een
keur uitgevaardigd, waarbij het bakken
van Sinterklaaskoeken werd verboden, om
dat deze „het fagoen van eenlge beelden
hadden". Zooals dit meer gaat, trok de
Arnhemsche burgerij zich van het over
heidsverbod niets aan en bakte er lustig
op los. Ook op ander geb'ed gaf de oude
Bisschop van Myrte aanleiding tot bot
singen. In 1782 was de verhouding tus
schen Patriotten en Prinsgezinden uiterst
gespannen. In Den Haag tooiden de laatst
genoemden zich met oranjelinten, zingend
trokken zij door de straten en op de huis
deuren van de Patriotten slaand, werd
Oranje boven geroepen. Hoewel de heele
geschiedenis vrij onschuldig was, grepen
de Patriotten, hevig verontwaardigd, het
gebeurde aan om het on te blazen tot een
oproer, dat „Sint Nicolaas had aange
kweekt". zonals ze Z'ch uitdrukten.
Zoo zien we dus dat Sint Nicolaas. de
eeuwenlange vriend van volwassenen en
kinderen, in vroeger tijden dikwijls aan
leidingen tot wrijvingen gaf.
Als gepelde garnalen kwamen de rose
vingers uit de dikke wanten. Nu waren
ze tevreden.
Ik was niks bang. snee David op.
Toen-le binnenkwam, zei ikZoo ouwe
Sinterklaas, hoe gaat het met je vrouw?
Had je mij moeten hoorenNle-
waar. Marietje? Ik zei: Sinterklaas, geef
mij nu maar gauw wat Je te geven heb
en ik ben niks bangNlewaar, Marietje,
zei lk dat niet?
Nou en lk danIk zei Sinterklaas
ls Zwarte Plet er ook? Dan mag u hem
wel eens een bad geven. Want het is een
leelijke, zwarte nikker.
Gomml. was je niet bang? vroeg
Marietje aan Plet Munnlk.
Ik? Heelemaal nietWeet je wie
alleen bij ons bang is geweest? Mijn oud
ste broer. Die is al vroeg weggegaan en ls
niet meer teruggekomen, voor Sinterklaas
en Piet weer weg waren.
Hè, wat een angstbroekkle
Nee, nee, hoor nou ls wat ikke dee,
riep Arle zeurderig. Ikke zee. toen Sunne-
klaas kwam, toen zee ik. ik trek je zoo
an je lillijke grijze baard en toen zee die,
pas op jongetje of ik neem je mee naar
Spanje en toe zee ik, ken me niks schele
dan heb lk meteen een reissie ln de
trein en ik stuur mijn zussie ansichten.
Heb jij dat gezegd? vroeg David vol
bewondering.
Ikke? Ik zee nog veel meer. Ik zee,
je wil zeker de scheercenten sparen, dat
je je baard zoo laat groeien en ik ben
lekker niks bang voor je. want je bestaat
toch nietDat zee 'k.
Dat jok je.
Geef daar nou je hand is op!
Ik zou je danken om Sinterklaas mijn
hand ook op te geven.... Nee, hoor!
Ze liepen met zijn vijven, druk en op-
snijderig. vol na-moed en mond-moed na
al die vreeselijke bangigheid van gister
avond Toen, op den hoek in den uitstal
kast van den kruidenier, daar stond de
Sint met zijn knecht naast een hoorn van
overvloed, waaruit pakjes chocolade, doo-
zen borstplaat, trommeltjes met koek en
gebak kwamen uitrollen
Daar heb je 'm! zei Marietje. Nou,
Arie, durf je nu 'm nog eens uitschelden?
—Deze niet die andere wel, die bij
ons thuis.
Het jochie waagde zich niet heel erg
naar voren.
En jij. Piet?
Ik heb niet gezegd, dat ik brutaal
ben geweest.
Nou jij, Gerrit?
Hè, wat valsch van je, Marietje. Je
wil zeker dat-ie mij kwaad doet en in
den zak stopt. Je bent echt valsch.
Ik durf wel! zei David.
Allen keken met angstige bewondering
Davidje dacht, ik vraag onzen lieven
Heer strakjes toch weer lekker dadelijk
om vergeving.
Nou toe jijdoe het dan.
Durf het dan es! moedigde Marietje.
kleine Eva-verleidster, aan.
De drie andeie kleuter.: gingen al cp
een afstand staan. Marietje deed net, of
ze niet bij die ondeugende Jongens be
hoorde.
David, even in de deurbost van den win
kel staande, riep naar binnen:
Leelijke Sinterklaasjij bent de
echte niet!
En meteen de vier op een holletje weg.
Davidje met zijn korte beentjes het voor
ste van allen, maar de drie anderen toch
ook niet ver achter hem
Want gelijk alle helden, konden ook
deze bijzonder hard loopen.
Marietje. de verleidster, met kloppend
hartje maar het gezichtje strak, liep ge
woon, heel gewoon, net alsof ze er heele
maal niets mee te maken had.
Maar ze dacht: Het is toch wat een
lieve jongen, die David. Hij durft alles!
Dit is aller helden belooning.. De
hulde van Eva. de veileidscer.
Geen heldendom zonder haar.... lafheid.
ESP" Wij leveren prima kwaliteit tegen lage prij
Grijze Zakken 16 ct. p. K.G. - Manillazakken 25 ct. p. K.G. - Witte
en Koekzakken 25 ct. p. K.G. - Zakken bedrukt met ,,Zout of
20 ct. per K.G. - Goudronnézakken (ijzersterk) 40 ct. p. K.G.
goedzakken 30 ct. p. K.G. - Hoedenzakken 30 ct. per K.G. - Vleesc
40 ct. p. K.G. - Bonbonzakjes 35 ct. p. 100 stuks - Sigarenzakjes 15
100 st. - Zijdevloei 90 ct. p. riem (480 vel) - Vetvrij papier 28 ct. p.
IJzersterk Pakpapier 25 ct. per K.G. - Bloemenpapier 35 ct. p. K.G.
Toonbankrollenpapier 25 ct. per K.G. - Gevoerd Zeeppapier 28 ct. p,
Vleeschschaaltjes 60 ct. per 100 stuks - Gebakdoosjes f. 2.ft
f. 2.50, f. 3.00 per 100 stuks.
Voorts leveren wij tot scherp concurreerende prijzen
iwr alle soorten pak- en bindtouw -m
aiiiinniiniiimnminiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
VOORHEEN
Nieuwe Rijn 1 Hoogstraat 4
Magazijn „St. Jozef' - Hoogstraat 3
NU MET SCHERPEN BLIK ONZE ETALAGES BEKIJKE
EN PRIJZEN EN KWALITEIT CONTROLEERE
MODERN TIN-VERCHROOMDE KETELS EN SERVIEZEN - KOPERWAR
SCHITTEREND KUN STAARDE WERK - DE NIEUWSTE ELECTRLSCH
SCHEMERLAMPJES - DIERPLASTIEKEN IN BISCUIT EN PORSELEI
TAFEL-, THEE- EN ONTBIJTSERVIEZEN IN ENORME KEDZE - NIEUWST
MODELLEN IN DRINK SERVIEZEN - ROESTVRIJE STAALWAREN
VLEKVRIJ TAFELGEREI IN COMPLETE SAMENSTELLINGEN EN BUITEN
GEWOON VOORDEELTG - MODERNE BAROMETERS EN KLOKKE
IN HUISHOUDELIJKE ARTIKELEN DE BESTE KWALITEIT.
iniiHiiiiiiniiiiiiiiiinniniiiiiiiiiiiiiHimiiniiiiiiiiiinMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMijiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
Zoo lag dat kleine Davidje op zijn
bedje, in het kleine rooie ledikantje
zooals het heette nu na al die vele
gebeurtenissen van den avond. Het kleine
nachtpitje, drijvend op de olie in het
waterglas, wazemde goudschemer uit in
de groote slaapkamer en hij zag op de
tafel staan ai zijn schatten, de groote rose
borstplaat van oom Bram en de prachtige
gomelastiek bal met Schotsche kleuren
van tante Neeltje en een heel doosje met
echte chocolade-sigaren met bandjes er
om. van opa en van oma een paar ge
breide wollen wanten een gebreide
bouffante.
Ajakkes, niks geen lekker cadeau van
oma en op eens heel ondeugend dacht hij.
„ik wou dat Sinterklaas terugkwam en
Pieter-mijn-knecht er bij en zoo meteen
oma meenam, omdat ze zoo n naar ca
deau an me gegeven heeft"Maar
meteen schrok-ie van zijn eigen ondeu
gendheid en hij bad: „Lieve Onzc-Ucve-
Heer, vergeef mij mijn zonden, zooals ik
ze vergeef aan mijn schuldenaars
Toen lag hij nog een beetje stil. zachtjes
te denken aan al dat ernstige, vreeselijke
en heerlijke tegelijkertijd van Sinterklaas,
die gekomen was en hem gevraagd had,
of-ie altoos zoet was geweest en of-ie
goed leerde en hoeveel twee maal twee
was en drie maal drie dat had-ie lek
ker geweten en wat de hoofdstad was
van Amsterdam. Dat had-ie niet geweten,
maar hij had een slim gezicht gezet, net
of-ie 't wel wist en toen had oma gezegd:
Zulke moeilijke vragen kan een kind niet
snappen
Ach, onze lieve Heer, laat er toch maar
in den hemel kommeheusch, ik ben
erg blij met de wanten en de bouttante
en ze is al zoo oud en ze heeft altoos een
droppeltje an d'r neus
Zoo was-ie ingeslapen en lag daar, ln
het zacht goudwazige van het nachtlicht
pitje. stil en verdroomd, met zijn zwart,
schrander, ondeugend jongenskopje ln de
kussendeuk en het armpje, dikrond, bloot,
stevig beschermend op het prentenboek,
dat mee naar bed was gegaan.
Den volgenden dag ging-le naar school
met de vier kameraadjes, die ook in de
laagste klas zaten. Piet Munnlk, Arie van
der Gronden, Gerrit Neep en Marietje
Sc hroevers.
Ze waren alle vijf vol van Sinlerklaas
en Zwarte Piet. En ze hadden alle vijf
zooveel mooie cadeaux gekregen Piet
Munnik een spoortrein met een echte
stoomlocomotief en Arie van der Grinden
een slee en Gerrit Neep 'n kogelspel en een
biljart en Mari-u >e Srtir -evers wel vier
poppen, een portemonnale, een plak
plaatjes-album en een spaarpot.
Ajakkes, 'n spaarpot! zei David. Daar
hep je niks an en net gelo wo.dt toch
voor je kleeren gebruikt
Zeker bij joubij ons niet hoor
En kijk eensjij hebt zeker die wanten
en die ooulfa .te cok vat. Sinterklaas ge-
ktegen
Davidje werd root; van schaamte.
Dat's wat armoedig hoor, om klee
ren als cadeau te krijgen, meence Gerrit
Neep
Nou, ik heb toch ook een heeleboel
meer
Mot ik eerst zien.... Hij is mis
schien niet eens bij jelui geweest
HIJ niet? Wel een heel uur!
Nou hoe iaat dan?
Om half acht
Wat ken JU liegen, jongenToen
was-ie juist by onsniewaar Piet?
Ik durl er myn hand op te geven
Nou geef 'm dan eens!
David gaf Marietje zUn dik wanten-
knuistje.
Zonder je wanten! beval Gerrit.
Juwelier Horloger
Telefoon 1744
Goud - zilver i
De groote mode
In kleuren passend bij Uw cos
Een vriendelijke dag. een trouwe Kinder
vrind
Een dag, dien elk van ons beeft liefgehad
als kind
Sint Nicolaas. niet waar? O wèl hem, wie
dat feest
Nog altijd meeviert met een kinderlijken
geest!
Wiens hoofd niet al te zeer vervuld is
van die schatten
Der wijsheid, die, helaas, mijn brein niet
kan bevatten
'k Meen Beursnieuws, politiek en soort
gelijke meer
Om, met zijn kind'ren mee, te leven ln
't weleer
Om dagen lang vooruit de winkel rond
te dwalen.
Of aan een ..vrijster" nog zijn hart eens
op te halen!
Ik min dien winterdag vol bloemen, lied
en geur
Ik mii dat zoete feest var suiker 211 likeur,
Het zielverkwikkend ijs, de schuim der
limonade
'k Zie, liever dan in druk, mijn naam
in chocolade!
DE GENESTET.
Ook Uw
Gratis inscriptie
Ook in moderne uitvoering
Veie nouveautés
D, nieuwste' m'odeiien reserveeren wij gaarne en
Ook de geruischlooze en de Kling-Klang t6ïl tijd thlliS böZOrgCH
in diverse houtsoorten
Zie onze etalages. - Onze goederen mogen na St. Nicolaas geruild word
EEN GENOT VOOR JONGENS EN MEISJES!
GROOTE KEUZE FILM-APPARATEN
1079 IN ALLE PRIJZEN VAN I. 9 00 AF
RUIME SORTEERING LANTAARNPLAATJES EN ONBRANDBARE FID1*'
FILMAPPARATEN EN PRÜJECTIELANTAAK^
MET EN ZONDER BEDIENING TE HUU«
BREESTRAAT 79 - TELEFOON
