"«"«opFai«e*
Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 5 November 1932
Derde Blad
No. 22279
litenl. Weekoverzicht.
UIT HET NEOERLANDSCHE
PARLEMENT.
UIT DE PERS.
hm !"anmers van ons
De buitengewone Regenval.
van groote gebeur-
eden in x verschiet.
I we dan genaderd tot den voor-
_i de Dultsche Rijksdagverkieziu-
[leuw worden morgen de Duitsehe
lar de stembus geroepen, om ge
it te leggen van hun ooraeel.
op den uitslag niet vooruitloo-
i wel mag wórden vastgelegd,
oorsprong, die de regeering von
ngzamerhand eenlgszins had ge-
al weer grootendeels verloren is
fje hoop op een krachtig bestuur,
es wist wat het wlide, buiten de
partijruzies om. is niet verwe-
meer en meer heeft de regeering
jen zich ontwikkeld tot de ouder-
J jonker-regeering van voor den
"die blijkbaar niets heeft geleerd
g heeft vergeten, wat sinds den
jan Versailles plaats vond. Het
leeds meer een bewind, dat zich
baseert op de „gepantserde vuist",
grlementaire meerderheid bestaat
f zal na de verkiezingen er niet
Met Pruisen verkeert de rijksre-
op voet van gewapenden vrede:
doordat trots besprekingen Dij
Idenburg in eigen persoon, waarbij
Jpartijen zich verplichtten om her
[van Leipzig eerlijk na te leven,
|jen is doorgegaan, alsof de Pruisi-
geermg niet in haar functie was
en buiten haar medeweten om
lig is overgegaan tot een ingrijpen-
jging in de formatie van dit kabi-
Pruisische premier Braun laat
wat wonder, niet welgevallen en
t zich gewend tot den rijkspresi-
felpt dit niet, dan zal hij vermoe-
jpnieuw een beroep doen op het
Irechtshof! Frissche toestanden....
[en ander heeft ook de Beiersche
onder Held, die den steun ge-
alle Zuid-Duitsche landen, aan-
i scherp stelling te nemen tegen
I In de aantasting van de Pruisi-
Ichten ziet men, en niet ten on-
(een beknotting der rechten der
landen, waaruit voor allen ge-
precedenten kunnen voorkomen,
bijmorgen ik. is ook in dit geval
•passing I
Verhouding tusschen het Rijk en
I is dientengevolge mede onder het
kt gekomen. In den Rijksraad zal
Er von Papen ook vrijwel alleen
|Hoe er in deze omstandigheden
jsprake zal kunnen zijn van grond-
iziening, die bovendien 2/3 meer-
noodig heeft, blijft een volkomen
lost raadsel. Langs den weg van
padigheid? Zoolang Hindenburg
t is willen wij dit nog niet aan-
Maar wat dan wel In hoeverre
'ezingen van morgen in deze nete-
gelegenheden opheldering zullen
te brengen, wij doorgronden het
nde week valt nog een belangrijke
gelijk bekend. Dan zal Ame-
ieuwe president worden aangewe-
noemd nog niet, doch dat doet
terzake. In de Vereenigde Staten
immers nog de getrapte verkie-
Dinsdag wijzen de staten hun ver-
rdigers aan, die straks officieel
oeming zullen overgaan, maar waar
bindend mandaat mee krijgen,
feitelijk direct de strijd be-
Beteekende in vroegere tijden,
beschouwd. veelal de kamp
en republikeinen en democraten
el, ging het in hoofdzaak om per-
daar de programs elkaar weinig
n. thans is het geheel anders.
teekenen zich nu de verschilpun- j
f. Hoover, de aftredende republi-
vertegenwoordigt het systeem der
ie, Roosevelt daarentegen als de-
isch candidaat, komt op voor af-
I der beschermende rechten,
hij de oorzaak ziet der crisis, die
teel de wereld teistert. Daarnevens
eve'.t de strijder voor opheffing der j
lie-wetgeving, die over Amerika
aan van misdadigheid heeft doen i
"n, die niet te stuiten is, terwijl
nog aarzelt. Tegen de verwach-
sehijnt evenwel de strijdvraag orn-
e malaise en haar gevolgen verre- j
n boventoon te voeren, wat op zich
et zoo vreemd is, waar toch het
e volk daarbij is betrokken. Roose-
jijft favoriet en Hoover's nederlaag
[vrijwel als vaststaand aangenomen,
verrassingen niet uitgesloten; een
jng blijft een verkiezing
kertijd wordt een nieuw Huis van
riigden gekozen en wordt de Se
ll.een derde gedeelte vernieuwd,
rbij staan de kansen voor de de-
n het best en dat heeft dit voor- I
:t ais Roosevelt inderdaad als over-
uit het strijdperk treedt, hij over
'.mentaire meerderheid zal kun- -
chikken en niet is lam gelegd door
krachtige oppositie waartegen Hoo
keds meer heeft moet-n optornen,
evo'.ge van beide gewichtige gebeur- j
ii. die oo komst zijn is minder aan-
geschonken aan enkele feiten, die
zich hebben afgespeeld. B.v. het be-
a'1 den Franschen premier Harriot
dat bovendien officieel ge-
heette van iedere politieke bijbe-
Le vrij kalm voorbij geeaan. ook
ootde men algemeen niet al te veel
p afzijdigheid der polït'ek Bepaald
J®'!n Ja' het bezoek Herrlot niet
1 enthoueiasme was maar betrek-
RECLAME.
door
D. HANS.
herinneringen aan
lohman.
iv.Ew „vaU?n ze> de oude stoere boomen
tSi c van Nederland's staatkunde,
vele stormen hebben ze doorstaan. De
krachtige adem des winds deea hun krui
nen vaak sidderen, bracht hevige beroe
ring in het breede, trotsche gebladerte,
piaar hun wortels knakten niet, en na
leaeren storm stonden ze trotscher en
statiger.
Totdat
Totdat de Groote Windvlaag komt, als
de adem van den Almacht.
Dan wordt hun wortel uit den grond ge
rukt. Dan vallen ze. Dan staan we allen,
allen even stil, vol diepe eerbied, devoot,
en met de wetenschap dat hier iets
grootsch gebeurd is.
De boom viel. En het dreunde
Als ik aan zulke eiken denk in het
woud der parlementaire staatkunde, dan
oenk ik aan de Savornin Lohman. Kamer
lid. En Minister.
Lohman's ministerschap was stellig niet
het hoogtepunt van z'n leven, al moet het
hem een bijzondere voldoening zijn ge
weest zitting te hebben in het eerste
rechtsche kabinet, het ministerie dat de
eerste subsidie-wet voor het bijzonder
onderwijs tot stand bracht. En hier heb
ben we meteen Lohman's levensarbeid in
zijn langdurige loopbaan als Kamerlid
aangestipt. Het bijzonder onderwijs. Dit is
het brandende middelpunt geworden van
heel z'n krachtigen, mooien, rijken par
lementairen arbeid gedurende bijna veer
tig jaar. Zijn leven was een strijd voor de
bijzondere school, allereerst natuurlijk
voor de protestantsch-bijzondere school,
en vraagt men, naar de motieven, die Loh
man daarbij bewogen, dan vonden ze allen
hun oorsprong in wat de basis, het uit
gangspunt en het doel van heel z'n open
bare actie was: het Recht.
Lohman was onder hen, die, aange
voerd door Elant van Soeterwoude, leiders
waren van de volksbeweging tegen de wet-
Kappeyne en die in '79 op het Loo den
Koning het smeekschrift gingen aanbie
den. Daarna werd Lohman sterker, scher
per, feller dan ooit een strijder voor de
wettelijke erkenning van het bijzonder
onderwijs, een strijder voor het Recht.
Hij was dit veel meer dan Kuyper. Bij
Kuyper was de schoolstrijd onderdeel van
zijn algemeenen strijd voor de bijzondere
school in den meest eigenlijken zin le
vensarbeid, levensdoel.
Dit doel heeft hij bereikt. Hij heeft, wat
hij het hoogste Recht vond, door de tegen
standers zien erkennen, en met behulp
van die tegenstanders zien verwezenlijken.
De Pacificatie was de voltooiing en de be
kroning van zijn levensarbeid. Zeker, hij
heeft nimmer de oogen gesloten voor de
schoonheid, die in den strijd zelf gelegen
was en in z'n boeken en redevoeringen van
later kunt ge bij herhaling* een zekeren
toon van weemoed beluisteren, wanneer
hij herinnert aan de dagen toen de voor
standers der bijzondere school nog „ver
drukt" werden en spontaan allerlei ma-
terieele offers brachten. Hij vo.lde het als
een idëel gemis, dat die offers tegenwoor
dig niet meer noodig zijn.
Maar:
het Recht had gezegevierd, zijn school
werd erkend en gelijkgesteld zijn le
vensarbeid was geslaagd.
Ik noemde zooeven Kuypers naam.
Kuyper en Lohman hebben den strijd
sam.n gevoerd. Zijn samen in coalitie ge
gaan. Hebben samen het groote verbond
met Rome gesloten. Maar dit laatste was
voor Kuyper bovenal middel om aan het
bewind te komen. Aan het roer. Op het
regeer-kasteel.
Om macht heeft Lohman altijd bitter
Overzicht onzer belangrijkste
Veemarkten.
Ofschoon de aanvoeren van gebruiks-
vee en van afgemolken vare koeien reeds
afnemende zijn, waren de gehouden
markten van gisteren toch nog goed be
zet en hoewel het verloop van de melk-
veilingen deze week zeer tegenviel, het
geen haar oorzaak vindt dat de melk
handel in de groote steden thans groote
kwantums melk per auto, van ver uit het
Zuiden en vanuit Gelderland naar de
groote verbruikscentra's voert. Dit zijn de
voordeelen voor den een en' de nadeelen
voor den ander van het z.g. snelverkeer.
Want gingen hier in de omgeving de
melkprijzen met ongeveer 1 cent gemid
deld per liter omlaag, In de Zuidelijke
provincies, doch ook in Friesland gingen
de prijzen door de verhoogde vraag juist
opwaarts. De melkveehandel was dan ook
gister te Leeuwarden en Zwolle tamelijk
I goed en ook voor de geschikte vare koeien
redelijk
Wij hadden in verband met de lagere
melkveilingen op de veemarkt hier ter
plaatse een gedrukte stemming verwacht,
doch verkoopers lieten zich omtrent den
handel niet ongunstig uit. De prijzen wel
niet hooger, doch bleven op het vorige
weeksche niveau. Goede vare koeien wa
ren zelfs stijf aan den prijs. Men verwacht
in de a.s. winterperiode wat hoogere prij
zen voor het slachtvee en dit mag o.i. bij
de huidige verkoopsprijzen van het magere
vee dan ook wel het geval zijn. Alleen op
een wat duurdere toekomst kan de vee-
mesterij a.s. winter loonend zijn.
Op het oogenblik is er voor alle slacht
veesoorten een kleine opleving in de
vraag merkbaar, gepaard gaande met
eenige prijsstijging, waarvan we ook in
de komende weken wel eenlg vertrouwen
in hebben.
Voor den handel in wolvee is momen
teel de toestand zoo, dat wanneer de scha
penhouders de aanvoeren op de huidige
kwantums kunnen bftven houden een
nieuwe inzinking kan voorkomen worden.
Met eenig overleg zou zulks werkelijk ook
te bereiken zijn. Te meer daar de schapen
stapel evenmin als onze 'veestapel op 't
oovenblik bijzonder groot is.
Alhoewel we niet sympathiseeren met
de Crisis-varkenswet, omrede hiermede 't
z.g. beoogde doel nl. steun aan de var-
kenshouderij op de huidige manier
I nimmer bereikt zal worden. Immers de
I Engelsche export zal veel offers blijven
I vragen; moet worden erkend, dat de
j varkenscentrale niet blijft inspannen om
de prijzen der zware varkens wat op te
voeren. Verliezen worden er nu niet zoo
zeer meer geleden, doch er zal toch nog
j eenige centen per pond op de prijzen bij
i moeten komen, wil er bij de varkens-
houo'ers een klein beetje winst komen.
Dit kan alleen door inkrimping van de
varkensstapel, doch nooit komen uit een
I groote verliespost, welke de export van
bacon zal blijven boeken.
VAN DER S.
kelijk, daar een groot deel van het Spaan-
sche volk in Frankrijk ziet de hinderpaal
op het terrein der ontwapening. Juist is
echter afgekomen het aangekondigde Fran
sche ontwapeningsplan, zij het nog slechts
in groote trekken, zoodat een oordeel moei
lijk reeds is te geven. Op het eerste gezicht
evenwel valt het mee. gaat het veel verder
dan men van Fransche zijde totnutce ge
woon was. Zelfs in Duitschland gelooft
men. dat het in ieder geval geschikt is
tot bespreking en en dat wil wat zeggen!
Frankrijk zelf volgt Herriot die in de Ka
mer een mooi? meerderheid behaalde met
zuurzoete gedweeheid. Van twee kwaden
moet men de minste kiezen, niet waar?
Naast een reeds tevoren voorspelde re-
geeringscrisis in Zudd-Slavië vraagt ten
slotte nog sterk de aandacht het aftreden
van den Poolschen minister van buitenl.
zaken Zaleski. die 6 jaren aan het bewind
is geweest en vooral te Genève zich een
goeden naam had verworven.
tk
9571
ZALESKI.
Tal van gissingen worden gemaakt doch
een bepaalde reden Is toch moeilijk op te
geven. Wel is eigenaardig, dat terwijl al
gemeen weinig of geen verandering der
Poolsche politiek wordt verwacht Frank
rijk, de bondgenoot en beschermer, zich
wat ongerust betoont, Waarom.
weinig gegeven. Hij gaf om Recht. En om
vrijheid.
Met dit laatste woord is een van Loh-
mans meest karakteristieke eigen?uhap-
pen aangeduid. Hij werd doortinteld van
een vrijheidszin en van een zucht naar
onafhankelijkheid, die hem, hoe vaak en
hoe scherp hij ons ook bestreed, de warme
genegenheid van velen uit anderen kring
hebben doen winnen. Leider, stond hij in
zijn partij meermalen alleen. Hij was vaak
een individualist, die het recht en de
kracht der persoonlijkheid boven alles
deed gaan. Dan durfde hij te velde trek
ken tegen iedereen, dan ontzag hij z'n
naaste vrienden niet. dan hield hij stand,
naar Groen's woord, dat in isolement
kracht ligt. Zeker hij heeft offers ge
bracht. Omdat hij. van huis uit gouver
nementeel tegenover elk bewind (de Over
heid, haar gezag ontleenend aan God, en
daardoor recht hebbend op steun), natuur
lijk vooral de rechtsche ministeries
wenschte te steunen en dan dikwijls eigen
inzicht ondergeschikt moest maken, en
oppositie nalaten of eindigen.
Maar wanneer het hem te machtig
werd, dan barstte hij los. Als een vul
kaan schier. Dan durfde hij. leider van
z'n partij en z'n fractie, alleen te staan.
Is het wonder, dat deze nobele, ideëele,
fijn-besnaarde figuur met Kuyper vaak in
botsing komen moest? Met Kuyper, die
allereerst macht zocht, die anders van
aanleg en van middelen was, doch genia
ler en veel meer universeel dan Lohman.
Kuyper wist bovendien de massa te boeien
en te bezielen, veel meer dan Lohman,
I en werd zoodoende veel meer volksman.
Maar de figuur van Lohman was van een
I hoogere allure, van voornamer stijl, stond
I op hooger plan. De botsingen met Kuyper
waren gewoonlijk een demonstratie van
de antithese: Recht tegenover Macht.
Ik zie hem weer voor me. Prachtig was
z'n kop. Toegespitst-scherpzinnig, nobel-
aristocratisch. In zijn laatste jaren scheen
z'n gelaat meer en meer te vergeestelijken.
Prachtig vooral was hij, in z'n veront
waardiging. Als z'n rechtsgevoel gekrenkt
werd, doorgloeide hem z'n tot op hoogen
ouderdom sterke temperament en zweepte
het z'n welsprekendheid op als de storm
wind de golven der zee.
Dan zette de vrij zwakke stem zich uit,
dan fonkelden de oogen, dan kon hij tril
len van boosheid, dan kwam er over heel
die figuur zóó iets indrukwekkends, dat
het parlement als geslaèen van eerbied
luisterde.
Ja, met diepen, innigen eerbied hebben
öllen naar hem opgezien, ook z'n felste
bestrijders. Niemand, die niet de onge
repte eerlijkheid, de volstrekte onbaat
zuchtigheid van dezen sterken strijder
erkende. Hij was een groote en een edele.
En als hij sprak, viel er stilte, schaarde
de heele vergadering zich om hem heen,
was er sterke, geboeide aandacht voor
z'n woord, dat vaak vol oorspronkelijk
heid was en verrassing.
En wat ook zoo in hem aantrok was,
dat hij nooit met z'n geloof, z'n godsdienst
te koop liep. Hij was een vrome van diep-
innige overtuiging en hij kon gaarne ook
theologische beschouwingen houden. Maar
nooit heeft hij, staande op de hoeken der
straten, zich op de borst geslagen, en
ónderen verketterd. Daarvoor had hij te
veel eerbied voor z'n eigen geloofsleven.
Toen is de Oude Boom gevallen. Ontwor
teld. Na langen levensstrijd.
Maar met eerbied zullen velen de plaats
blijven beschouwen waar hij gestaan
heeft, de vrucht gaf, en schaduw
een couponbelasting?
Wij lezen in Ec. Statistische Berichten
van de hand van mr. Wilkens o.m. het
volgende
In een tijd van steeds verder gaande
verarming waarlijk geen novum in de
geschiedenis! en van belastingdruk,
welke de grenzen van het financieel be
reikbare reeds overschreden heeft, is
iedere poging tot nieuwe belastingheffing
een directe aanslag op de bestaansmoge
lijkheden der bevolking.
De Regeering heeft uiteraard nog met
andere dan economische factoren rekening
te houden, doch het lijkt er bijna naar
alsof zij, nu het haar nog niet mogelijk is
om een doelbewuste wezenlijke bezuiniging
van het geheele bestuursapparaat in al
zijn geledingen door te voeren, uit poli
tieke overwegingen thans op zoek gaat
naar belastingmaatregelen, welke slechts
den schijn kunnen hebben, dat zij de be-
noodigde middelen daar halen, waar nog
wat te halen valt.
Thans wordt er gedreigd met een cou
pon-belasting, welke door den heer Colijn
is voorgesteld en reeds in de Mem. van
Antwoord over het regeeringsbeleid aan
de Tweede Kamer is aangekondigd.
Dit plan heeft in de financieele pers
ernstige bezorgdheid gewekt en is al niet
zonder Invloed gebleven. Crediet is een
uiterst teere plant en in dezen tijd is wel
het eerst noodige, om alles te vermijden,
wat het crediet op langen termijn aan
tast, hoe gering ook Men kan bij wijze
van zeggen beter oelasting gaan heffen
van de gelden, die renteloos bij de Neder-
landsche Bank gaan liggen, dan door een
couoonbelasting de kapltaalinvesteering
bemoeilijken en daardoor de natuurlijke
daling van den rentevoet tegenhouden.
Na de crisis tengevolge van den val
van het Pond Sterling is b.v. ook de hv-
pofheekmarkt een tijdlang gedesorgani
seerd geweest. Langzamerhand is een her
stel ingetreden. In den aanvang van dit
jaar was de hypotheekrente nog 5 3/4 pet.,
doch zij daalde geleidelijk tot 5 1/4 pet.,
terwiil hier en daar reeds tegen 5 pet.
afgesloten werd. Sedert de plannen voor
een counonbelasting in de lucht hangen,
begon de hypoteekrente echter weder op
te looprn tot 51/» pet onvoorzien gevolg
van het voornemen tot invoering eener
couoonhelasting'
De Minister heeft zich daarop gehaast
te verklaren, dat een eventueele coupon-
belasting in mindering gebracht zou mo- i
gen worden van de inkomstenbelasting,
hetgeen een aperte onbillijkheid zou weg- j
nemen.
Doch wanneer de minister aftrek voor
de inkomstenbelasting zal willen toestaan, i
is het dan wel billijk om de effecten in
het bezit van een N.V., die Dividend- en
Tantièmebelasting betaalt, te treffen
Moet een fabriek, die om zijn bestaan
worstelt, belasting gaan betalen van zijn
anart in fondsen belegd vermogen, waar
uit de pensioenen van haar arbeiders
straks voldaan zullen worden? Acht de
minister thans het juiste oogenblik geko-
men om Spaarbanken en Verzekerings- i
maatschappijen, die voor eenige honder- i
den millioenen in obligaties belegd heb
ben. met een couponbelasting op het lijf
te vallen?
Bovendien, wat zullen de gevoleen zijn?
In de eerste plaats, een omzetting van
obligaties en wel speciaal pandbrieven, in
het bezit van Pensioenfondsen, Verzeke-
ringsmaatschappiien. Spaarbanken, e.a., j
in hypotheken Ofschoon oogenschijnlijk 1
een verruiming van de hypotheekmarkt j
hiervan het gevolg zal zijn, zal integen
deel hierdoor wederom een hoogst ern
stige stagnatie optreden in den nieuw- j
bouw, dus toenemende werkloosheid in de
bouwvakken, in de steen-, hout- en an
dere bouwmaterialenindustrieën. Want
Pensioenfondsen en Verzekeringstermijnen
e.d. sluiten wel op zoog. oudbouw, maar
zijn niet bereid om nieuwbouw te finan
cieren, hetgeen zij ook niet kunnen doen,
omdat alleen de Hypotheekbanken vol
doende kennis van woning en stedebouw-
kundige vraagstukken hebben, om de i
risico's van deze credietverleening te be-
oordeelen.
Minder ernstig ln zijn gevolgen Is de j
omzetting door de evengenoernde bele°:- I
gingslichamen van gemeente-obligaties in
leeningen op onderhandsche schuldbeken
tenis. maar toch altijd nog een belemme- i
rende factor voor een herstel van het ge-
meentecrediet.
Het valt niet aan te nemen, dat de
Minister al deze consequenties zal aan- I
durven: er zal dan ook een uitzonderings
bepaling voor Pensioenfondsen, Verzeke-
ringsmijen, Soaarbanken en pandbrieven
gemaakt moeten worden, en het is zeer
de vraag of afgezien van verdere on-
billijkheden alle administratieve romp-
slomp dan nog door de opbrengst gerecht-
vaardigd kan zijn.
Een couponbelasting past niet in ons
belastingsysteem en haar invoering op dit i
tijdstip zou tegen haar bedoeling gevaren
meebrengen, waardoor de nadeelen de
voordeelen verre zouden overtreffen.
Schrijver merkt tenslotte nog op dat
een lage hypotheekrente den nieuwen
aanbouw van woningen, waaraan nog be
hoefte bestaat, krachtig zal stimuleeren
en langs dien weg huurverlaging tot stand
zal brengen. Ook dit doet hopen dat een
couponbelasting nimmer werkelijkheid zal
worden.
zijn behalve aan ons Bureau ook
verkrijgbaar bij de
Firma A. HILLEN - Stationsweg
Firma A. J. H. WIJTENBURG,
Haarlemmerstraaf 2.
W. G. J. VERBURG. Sigarenhandel,
Heerenstraat 2.
Fa. A. SOMERWIL Azn Hoogew 24
A. M. v. ZWICHT - Breestraat 126
Joh. HOGERVORST, Haarl.str. 128
en bij
BOEKHANDEL VAN DER VEEN
Geversstraat No. 59 - Oegstgeest
en des Zaterdags bij
A. H. v.d VOHREN. H Rijndijk 74
Kiosk Prinsessekade.
De maand October heeft een buiten
gewone hoeveelheid regen gebracht, die
tot den 25sten grooter was, dan hier
j sedert de laatste 42 jaren in de geheele
maand is voorgekomen. Tot nog toe slona
het record voor den grootsten regenval tn
October op het jaar 1895, toen de ge
heele maand 191 m.M. regen leverde. Nu
is de hoeveelheid reeds gestegen tot 190
m.M. en de maand is nog niet geheel om.
Het spreekt vanzelf, dat e?n dergelijke
buitengewone re jen val aanleiding geeft tot
de vraag: wat is hiervan de oorzaak?
Een poging om op d e vraag een antwoord
te geven leidt tot een beschouwing, die
voor hen, die geregeld de weersveranderin
gen volgen, van belang kan zijn
Velen zullen waarschijnlijk denken aan
een of andere builen gewonen invloed, die
tot zooveel en zoo dikwijls regen aanlei
ding heeft gegeven. Zoo'n aanle.d.ng zou
b.v. de aanwezigheid van abnormale hoe
veelheden stofdeeltjes in den dampkring
kunnen zijn. Het is reeds lang geleden
uitgemaakt, dat stofdeeltjes in den damp
kring kunnen werken als kernen, waarop
de v at rdnir» n ers aa! ord ram s e is ho
omstandi h d n waa on 'e b j alw z gh id
van zulke stofkernen, geen n erslag zou
worden gevormd In d zen gedacht ngang
verder gaande zou de aanwezi huid \an
buitengewoon veel Stof in den dampk ing
(er is altijd veel in aanwezig) de oorzaak
kunnen zijn van een meer dan normalen
regenval. Nu zal men zich her nnerrn, dat
in de eerste dagen van Aprl groote uit
barstingen van de vulkaan Desrab zado in
de provincie Mendora in de Zuid-Ameri-
kaansche Republiek Ch li plaats hadden.
Door sommige meteorologen werd de ver
wachting uitgesproken, dat de bij die uit
barstingen in den dampring geslingerde
asch na eenigen tijd (er werd zelfs ge
sproken van twee etma'en) d )0r d greo e
circulate-stroomcm in de atmosfeer naar
Europa zouden kunnen worden gevoerd.
Het was in 1883, dat de proote vulkaan-
uitbarst ng op het eiland Krakatau plaats
had. Uit vers h llende verschijnselen bl ek
later, dat de asch van deze uitbarst.ng
werkelijk door de groote circulat e-strooinen
rondom de aarde is gevoerd geworden
en men heeft altijd den zrer regenrijken
tijd,, die er ln Neder and op gevolgd is»
toe esc h re .en aan d n re.:,en-Ie orden, n Jen
in.loed van deze as:h.
Het ligt dus wel voor de hand om
den para lel te trekken en de asch van
de De ca. a~ad i-eru ties verantwoord lijk
te stellen voor den zwaren regenval van den
laatsten tijd.
Ik moet er echter voor waarschuwen
met deze verklaring voorz chtig te zijn.
Den 2en Mei, dus ongeveer v.er weken
na de uitbarst.ngen vond ik s morgens bij
het aftappen van den regenmeter, dat do
opgevangen re;en opvallend vuil was, zuo-
dat ik het regenwater voorloopig be
waarde. Kort daarop werd mij door den
heer C. L. van Ba'en, Oud-Hoofdredacteur
van het Vaderland, die tijdens de boven
genoemde uitbarst ng te Buenos Ayr?s ver
toefde, bij zijn terugkeer in Holland een
monster van de vulkaanasch van die uit
barsting, door hem zelf verzameld, ter
hand gesteld. Een voorloopig m croc pi ch
onderzoek van d?ze asch en van het neer
slag uit het regenwater van 2 Mei, deed
een treffende overeenkomst van beide
stoffen herkennen. M i. mag daarom worden
aangenomen, dat het hier opgevangen
regenwater inderdaad vulkaanasch van die
uitbarst ngen bevatte.
Maar nu is het merkwaardige, dat in
de maanden Mei—Augustus over het al
gemeen minder regen is geval en d in nor
maal. Hetzelfde kan gezegd word.n van
geheel Eu.opa, waar de zomermaanden o\«r
het algemeen slechts 90 pet. van den
normalen nee:slag ga/en. In het b?gin van
Mei was de vulkaanasch reeds h er aan
geland. Men zou dus hebben mogen ver
wachten, dat de zomer eerder meer dan
minder regen zou hebben gege.en dan
normaal. Hieruit zou dus eerder moeten
worden afgeleid, dat de aanwez gh-id van
de vulkaanasch Jn den dampkring niet tot
vermeerdering v. d. neerslag heeft gele d.
De eigenlijke groote regentijd is hier
in September begonnen en o\er het al
gemeen is het weer sedert d en tijd veel
regenachtiger geworden. Nu ;s het natuur
lijk best mogelijk, dat eerst een meer
algemeene verspreiding van de vulkaan
asch noodig is geweest om tot sterkeren
regenval te leiden, maar tot nog toe ont
breekt het. Zoo verre ik weet, aan waar
nemingen, d e in dezen zin meer zekerh:id
geven. Vocra snog moeten wij den invloed
van vulkaanasch in den dampkring niet
als oorzaak van den buitengewonen regen
val aannemen.
Wij kunnen den overvloedigen regen
echter op een andere wijze verklaren, wan
neer wij uitgaan van het feit, dat elko
zware regenval van de laatsie twee maan
den voorafgegaan is geworden door een
sterke daling van den barometer, waaruit
onmiddellijk volgt, dat wij te kens te doen
hadden met z.g. d :p es A i'-rege s. Nu dent
hierbij opgemerkt te worden, dat n ei a een
meer regen is gevallen dan normaal, maar
dat ook het aan lal regendigen grooter is
dat het norma'e is geweest.
Dit is gernakke'ijk te verklaren. Het groot
aantal regendagen duidt een «oud. g hi:rop,
dat een groot aantal depressies voorbij
is getrokken, want elke depress e brengt
ons een regendag. De buit n gewuon gr. oio
regenhoevee. heden, die op so mm ge da en
gevallen zijn, kwamen voor tijdens het
voorbijtrekken van z g. stormdepresslès, d o
bestaan uit een zeer actief stelsel van
luchtstroomen. D? groote regensommen dui
den dus eenvouuig op zeer act e/e depressies
Nu ontstaan deze depressies door do
ontmoeting van den kouden drogen N O.-
lijken luchtstroom der algemeene ucht-
circulatle op het Noordelijk Halfrond en
den warm-vochtigen Z.W-'ijken ut sub
tropische geb ede'1 komend„n luchlslroum.
Hierbij wordt de laatste luchtstroom ge-
gedwongen naar hoogere regionen op te
stijgen, waarvan het gevolg is dat een
groot gedeelte van de in de lucht aan
wezige waterdamp als regen wordt neer
geslagen. Hoe sneller nu deze circulatie
plaats heeft, hoe meer regen in een be
paalden tijd valt. Zware regens kunnen
dus alleen vallen,
wanneer een zeer
krachtige luch.c.rculatie ln een depressie-
systeem aan den gang Is De verklaring
voor een abnormaal over.loedigen re e val
berust dus eenvoudig op een versterkte
algemeene luchtcirculai e, waarvan de vor-
miJl£.va" zeer actieve depressies 't gevolg is
Met deze verklaring kunnen wij voor-
!?prPi!*k T ,De vraa2 deze ver-
sterkte .uchtcirculatie ontstaat m .ge in een
v° 8end artikel in behandeling komen.
(Nadruk verboden). c. N.
