Echt en goed
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Zaterdag 5 November
mm
Waarachtig
Geen woord teveel gezegd CHIEF
WHIP is en blijft de beste sigaret
voor ieders gezondheid!
VIRGINIA
Ook met kurk mondstuk
y.
RECHTZAKEN.
BUITENLAND.
Luxor-theater Het Luxor-theater
brengt deze week wel weer een goed pro
gramma. Vóór de pauze „Het gevaar der
Samenleving" en daarna „Sergeant X".
De eerste Is de naam doet het reeds
vermoeden een goed geslaagde tendenz-
toonfllm, het gevaar der geslachtsziekten
behandelend. Op verschillende wijze krijgt
men een goed inzicht van de gevolgen,
welke deze ziekten met zich dragen. Tony
van Eyck vervult de vrouwelijke hoofd
rol.
„Sergeant X" is een door de sobere wijze
van opnemen en door de zeer goed aan
vaardbare geschiedenis wel een der beste,
200 niet de beste, der ln het Fransche
Vreemdelingenlegioen spelende films. Iwan
Mosjoukin vervult op schitterende wijze
de hoofdrol de rol van den doodge-
waanden man en vader, die na jaren
terugkeerend zijn vrouw (Trude von
Molo) met een ander getrouwd en geluk
kig vindt.
Dienstneming in het Vreemdelingen
legioen volgtde nieuwe commandant.
die hem enkele dagen later ln het afge
legen fort met vrouw en kind volgt, blijkt
zijn opvolger als echtgenoot en vader te
zijn! Wel blijft hij voor zijn echtgenoote
onbekend, maar als hij om voor zijn kind
water te halen, tijdens een beleg van het
fort, na groote moeilijkheden en vele
martelingen, versterking brengt aan de
belegerden, blijkt zijn naam en verleden
den commandant bekend, daar hij reeds
als vermist werd opgegeven.
Twee films derhalve welke een bezoek
ten volle verdienen.
City-Theater. - Het programma in bo
vengenoemd theater ls. zooals wij het
van deze directie gewend zijn, weer goed
verzorgd. De eerste hoofdfilm die gedraald
wordt, is „Gino Gadari" (De Groote On
bekende). De Inhoud van deze film is zeer
komisch. Twee menschen worden beroofd
van al hun bezittingen. Een vroolljke club,
die er achter is gekomen, weet de dieven
op humoristische wijze gevangen te ne
men. Na de pauze „De Carnavalsprins"
met in de hoofdrol de gevierde filmspeler
Harry Liedtke. De films van dezen speler
zijn alle zeker bekend, „Liefde en vroo-
lijkheid" ls de leuze van deze filmster.
Vóór belde hoofdfilms wordt nog ver
toond het bekende nieuws. Een waardig
program, dat een bezoek waard ls.
STICHTING BOUWFONDS
PROF. DR. H. T. DE GRAAF.
De Vereeniglng van Vrijzinnige Her
vormden alhier heeft bij akte van 4 Nov.
verleden door Notaris Bon, in het leven
geroepen een stichting, dragende den
naam als hierboven is vermeld en heb
bende tot doel het stichten en in stand
houden van een kerkgebouw ten dienste
van genoemde vereenlging.
Het bestuur der stichting bestaat uit
vijf leden. De voorzitter der vereeniglng
voornoemd ls ambtshalve voorzitter van
het bestuur der stichting. De overige be
stuursleden worden voor vier jaren bij
meerderheid van stemmen gekozen door
en uit de leden der vereeniging op een
algemeene vergadering. Voor den eersten
keer zijn als zoodanig benoemd: mevr. A.
Muller-Verdam en de heeren M, G. Bon,
P. J. Hasselbach en O. Koets, te Leiden
en Oegstgeest.
Voorts komen in de stichtingsakte be
palingen voor. regelende de verhouding
van de stichting tot de vereeniging.
Ds. EERHAED BEDANKT VOOR BEROEP
Ds. J. P. E .C. Eerhard te Workum, be
roepen predikant bij de Ned. Herv. Gem.
alhier, heeft voor dit beroep bedankt.
Maandag zal het 40 jaar geleden zijn,
dat onze stadgenoot D. Hartevelt, meester
knecht-stoker bij de N.V. Stoomgistfabrlek
en Distilleerderij „De Valk" voorheen T.
H. Rltman en Co. bij deze firma in dienst
trad.
Voor het alhier afgenomen examen
voor apothekersassistent zijn geslaagd de
dames L. Drayer (Anjum) en J. van der
Ven (Rotterdam).
Donderdag 10 Nov. 8.15 uur zal do
heer A. de Koe oud-directeur van „Ons
Huis" Rotterdam, in het Leidsche Volks
huls spreken over ..de diepere beteekenls
van den dans". Als demonstratie zal door
enkele leden van „Ons Huis" de zwaard
dans gedanst worden; duidelijk zal hierbij
het zinvolle van den dans uitkomen en zij
die de volksdansen beoefenen, hebben hier
een uitstekende kans te geraken tot cie
eigenlijke kern er van We kunnen deze
voordracht dan ook zeer aanbevelen bij hen
die bij jeugdbeweging en jeugdzorg leiding
geven.
Voor toegang ziet advertentie.
Aanstaanden Maandag zal in het In
stituut Kern, Gravensteln. alhier, de offi-
cieele opening plaats hebben van het in
stituut voor systematisch theologie, dat
op initiatief van prof. dr. L. J. van Holk
is opgericht.
Men verzoekt ons mee te deelen, dat
de dienst morgen in de Remonstr. Kerk
een avonddienst zal zijn, gewijd aan een
„Herdenking der dooden".
De ZendingscoinmLssie uit den kerke-
raad der Ned.-Herv. Gemeente, heeft Maan
dagavond in de Marekerk een zendings-
bijeenkomst belegd, waarop het woord zal
worden gevoerd door dr. J. Riemens en zen
deling F J. F. van Hasselt.
Zendeling van Hasselt heeft 3 Juni 1931
het land verlaten, waar hij geboren is en
bijna 40 jaar zendeling is geweest, n.l. N.-
Guinea.
Nu is er geen zendeling meer op N-G.
van den naam v. Hasselt, welke naam er
van 1862—1931. dus 70 Jaar. bij Papoea's
en Hollanders een zuivere klank heeft ge
had van onbaatzuchtig en zelfverlooche
nende werkers aan het waarachtig heil der
bevolking.
Men zie ook de advertentie in dit Blad.
Bij de politie is een onbeheerd gevon
den damesrijwiel te bevragen.
Wij verwijzen naar een advertentie
in dit Blad waarin het Ned Leger des
Heils afd Lelden een spreekbeurt van de
kommandante, mevT. MasteRawle aan
kondigt.
RECLAME.
CHIEF WHIP
ARDATH
LONDON
VOOR DEN HAAGSCHEN POLITIE
RECHTER.
Balconscène.
't Was een ongewone balconscène, zoo
als Juliette in heur nachtpon en met pa-
pillonnetjes in het grauwe haar, de han
den beverig uitstrekte naar het kale hoofd
van den bakker de rest van zijn
lichaam was in een groote rol asfaltpa-
pier gehuld. Ook de décors, waaraan de
marmeren zuilen en de welige wingerd
ranken ontbraken, gaven geen echt Zuide
lijk cachet aan het tooneel. Maar daar
was het ook een Leidsch Palazzo voor,
met roode geraniums achter de nette
serregordijntjes.
En was dat nu de bloemrijke Gounod-
taal, waarin Romeo zijn geliefde verheer
lijkte:
„Ik zal je wel krijge, mot je es op lette;
Je kop sal 'k temet onder water settel"
Romeo was wel heel weinig maatvast!
De twee versregels rijmden weliswaar, doch
de voeten waren zeer gebrekkig. Ook Ju
liette viel uit haar rol; waar ze krijscliend
uitviel: „Gossiemijne, Tc schrik m'en aap;
me hart sit sewat in me keel wil je
weles make dat je fan 't dakkie afkompt,
viese fent!"
De laatste ontgoocheling was de ver
schijning van den facheux-trolsième in
de gedaante van den schoenmaker, echt
genoot van Juliette die zijn beslaap-
mutste hoofd door een kiertje van het
raam stak, wat den bakker zóó deed
schrikken, dat hij bijna met asfalt en al
naar beneden tuimelde.
De balconscène ontaardde in een hevig
kijfpartljtje De politie kwam er zelfs aan
te pas en Romeo werd voor den rechter
gebracht.
Hoe weinig romantisch eindigde de groot-
sche tragedie: Romeo, in het verdachten
bankje, bewaakt door den veldwachter en
bespot door de tribune! Romeo, veroor
deeld tot dertig gulden boete, daar hij
's nachts uit zijn bed gekropen was om
een rol asfaltpapier van het balcon van
zijn buurvrouw te gooien, omdat de wind
zóó rumoerig met het papier speelde, dat
de bakker er niet van had kunnen slapen.
Dat was nu proza'
Maar we leven ook niet in het zonnige
Zuiden: de ware Hollandsche Romeo moet
nog geboren worden. Vad.
o
VERDUISTERING VAN RUIM f. 17.000.
Voor de rechtbank te Middelburg is be
handeld de zaak tegen den 67-jarigen H.
J. v. d. O., ontvanger-griffier ran verschil
lende polders en wonende te Terneuzen.
wlen ten laste was gelegd, dat hij in totaal
f. 17.300 toebehoorende aan de waterschap
pen of polders, heeft verduisterd.
Na het hooren der getuigen vorderde de
officier van Justitie tegen verdachte een
gevangenisstraf van één jaar.
De verdediger, mr. C. Tichelman, uit Ter-
neuzen. bepleitte een voorwaardelijke ver
oordeeling en becritiseerde scherp het ge
brekkige toezicht van de polderbesturen en
van Ged. Staten en de Provinciale ambte
naren.
HET BOSSCHE GEVAL.
Advocaat-generaal concludeert tot herstel
in voogdij.
De advocaat-generaal bij het gerechts
hof te 's-Hertogenbosch heeft geconclu
deerd tot toewijzing van den elsch tot
herstel ln de voogdij van een katholieke
moeder over haar kinderen.
Men herinnert zich dat vroeger reeds
Rechtbank en Hof afwijzend hebben be
schikt op een request der moeder die
na scheiding hertrouwd is met een pro-
testantschen man op grond dat de
moeder niet in staat zou zijn de kinderen
een katholieke opvoeding te geven. On
langs ls toen een nieuw request ingesteld,
en opnieuw heeft de Rechtbank den eisch
der moeder afgewezen, waartegen deze in
hooger beroep is gegaan.
RECLAME.
zijn Poeders alleen, wanneer zij de hand-
teekening dragen van den fabrikant
A. Mijnhardt. Maagpoeders, Hoofdpijn
poeders, Kiespijnpoeders, Hoestpoeders,
Wormpoeders, enz. Per poeder 8 ct.
Per doos 45 ct. Bij uw drogist,
9557
DE ALGEMEENE TOESTAND.
De Ontwapening.
Het „Hbld." geeft omtrent de toelich
ting van Paul Boncour op het nieuwe
Fransche ontwapeningsplan nog het vol
gende:
De eerste indruk, die men uit Boncours
woorden krijgt, is, dat de Fransche bewa
peningsvermindering beperkt zal blijven
tot een verkorting van den diensttijd in
Frankrijk van 12 tot 9 maanden, hetgeen
neerkomt op een vermindering in vredes
tijd van de dienstdoende geoefende troe
pen met 1/6. Volgens Boncour zelf met 1/3!
Ten aanzien van het materiaal heeft
Boncour verklaard, dat ook hier de hoofd
gedachte moet zijn, evenals met betrek
king tot het personeel, de aanvalskrac'nt
zooveel mogeiijk te verzwakken. Daarom
zullen thans zware kanonnen en tanks
moeten verdwijnen, die de permanente
verdedigingswerken van een ander land
zouden kunnen aantasten. Dit komt prac-
tisch hierop neer, dat kanonnen met een
kaliber van 120 m.m. nog geoorloofd zou
den blijven.
Het standpunt, dat de Fransche mili
tairen bij dé besprekingen in de techni
sche commissie over de aanvalswapenen
dezen zomer hebben ingenomen, schijnt in
dit opzicht dus niet gewijzigd.
Intusschen sprak Boncour nog vaag over
de noodzakelijkheid der vermindering van
het aantal en ook over een ter-beschik-
klng-stelllng aan den Volkenbond van de
allerzwaarste kanonnen en de grootste
tanks, zonder echter in bijzonderheden
over de practische verwezenlijking dezer
gedachte te treden.
Ten aanzien van de door Frankrijk ge-
eischte veiligheidswaarborgen zegt de rede
van Boncour, dat in dit opzicht met het
weinig toeschietelijke standpunt van Ame
rika en Engeland in hooge mate rekening
wordt gehouden. Van deze landen wordt
niet veel meer gevergd dan de toestem
ming, dat de permanente ontwapenings
commissie het recht van enquête ter
plaatse zal verkrijgen inzake de naleving
der conventie, voorts een nieuw pact als
mede aanvulline van het pact van Kel
logg ln den door den Volkenbond zelf
reeds aanbevolen zin. Daartegenover zul
len de Europeanen continentale mogend
heden nieuwe verdragen van wederzijd-
schen bijstand hebben te sluiten met een
zeer precieze uitwerking van de uit het
Volkenbondspact voortvloeiende militaire
steunverplichtingen in geval van aanval
op een volkenbondsstaat: o.a. zullen deze
landen, waarbij ook aan Nederland schijnt
te zijn gedacht, een permanente strijd
macht, zij het ook van bescheiden om
vang, op de been moeten houden, om
den eersten stoot van een aanvalsoorlog te
kunnen weerstaan.
Gistermiddag gaf Boncour nog nadere
inlichtingen. Daaruit blijkt, dat Boncour
bij de omschrijving van de verschillende
verplichtingen, die de Europeesche conti
nentale staten op zich zouden moeten ne
men, vooral gedacht heeft aan de militair
sterke mogendheden, zoodat de verplich
ting tot het op de been houden van een
ter beschikking van den Volkenbond
staand blijvend gedeelte voor het weer
staan van den eersten aanval in de eer
ste plaats voor deze militair sterke mo
gendheden gelden zal. Paul Eoncour voeg
de hieraan nog de belangwekkende mede-
deeling toe. dat het de bedoeling is dat
Duitschland. Frankrijk en Italië alle drie
een precies even groot staand leger voor
dit doel zullen bezitten.
Dit laatste werpt ook nieuw licht op de
kwestie van het oorlogsmateriaal. Er kan
toch moeilijk worden aangenomen, dat
Duitschland wel dezelfde hoeveelheid
staande troepen zal mogen bezitten, doch
dat deze op een veel minder sterke wiize
bewapend zouden zijn dan die van Frank
rijk en Italië. De vraag rijst dus. of Bon-
cour, sprekende van de geleidelijke unifi
catie ook van het oorlogsmateriaal, mis
schien daarbij aan de mogelijkheid ge
dacht heeft, dat Duitschland ook eenige
van de thans bij het verdrag van Versailles
verboden zoogenaamde aanvalswapenen
zou mogen bezitten Frankrijk zal die Im
mers blijven behouden volgens het Fran
sche plan, voor zoover zij niet sterk ge
noeg zijn om de permanente nationale
verdedigingswerken van een ander land
aan te tasten. Men ziet dus, dat het Fran
sche plan nog aanleiding geeft tot heel
wat vraagteekens, waarop na de rede van
Boncour nog steeds geen antwoord is te
geven.
DUITSCHLAND.
Radio-rede van von Papen De staking
te Berlijn leidt tot hevige botsingen.
Gisteravond heeft de Rijkskanselier von
Papen voor de radio een laatste rede ge
houden voor de verkiezingen op morgen.
Hij zeide:
De verkiezingsstrijd nadert zijn einde.
Het is thans de taak van den verantwoor
delijken staatsman het Duitsche volk nog
één maal een duidelijk beeld van den toe
stand en omtrent de toekomst te geven.
De diepste droefheid moet iederen pa
triot vervullen, wanneer hij de ver
scheurdheid van zijn volk aanschouwt. De
diepste droefheid, wanneer hij ziet, hoe
haat en kwaadsprekerij, leugen en afgunst
diepe sporen door de Duitsche volksziel
trekken, en dat alles op een oogenblik, dat
nationale éénheid het hoogste gebod is
van patriottisme en economische groot
heid.
En waarom gaat de strijd? Hij gaat om
de totstandbrenging van een nieuw staats
beleid. dat ons van den druk der laatste
Jaren zal bevrijden en tot onze nationaal
wedergeboorte zal leiden. Een staatsbeleid
dat tot grondslag zal hebben de samen
werking van een volksvertegenwoordiging
waarmee te werken is, met een autoritaire
regeering.
Het is waarlijk niet verwonderlijk, dat
de partijbureaucratie, die tot nu toe heeft
geheerscht, 'n strijd van allen tegen allen
ènsceneert. Gij kent allen deze bureau
cratie maar al te goed, om u hare metho
den. wijzen van strijden, invloeden en po
litieke onvruchtbaarheid thans nog eens
uiteen te zetten. Een ding staat vast, met
haar ook al heeft zij een nog zoo socia
len en nationalen naam zullen wij
Duitschland nooit kunnen vernieuwen.
De partij bureaucratie heeft Duitschland
in twee deelen gespleten. Hoe gaarne had
den wij niet gevolg gegeven aan de leuze
van Hitler: Tegen het Marxisme en voor
een nationale vernieuwing! Maar Hitiers
invloed op de rijen van het roode front is
helaas slechts gering gebleven en dat is
niet de schuld van de regeering, die hem
in de verkiezingscampagne vrij spel heeft
gelaten. Het is ook geen wonder dat Hit-
Ier geen succes heeft gehad, omdat hij in
zijn strijd dezelfde middelen heeft ge
bruikt die juist tot de nationale twee
dracht hebben geleld.
De Rijkskanselier trok daarop eenige
minuten lang geducht van leer tegen het
bolsjewisme.
Welk is het beste middel om die bewe
ging te bestrijden? zoo stelde hij de vraag.
Verschaffing van werk en brood, was het
antwoord. De regeering is dan ook met
alle macht daarvoor gaan ijveren. Maar
heeft zij daarbij de medewerking verkre
gen die voor de hand lag in een toestand
als deze in Duitschland? Geen sprake van!
De ellendige partijbureaucratie heeft niets
beters te doen gehad dan steeds maar
weer te herhalen dat het economische re-
geeringsprogramma niet deugde, mislukt
was!
En is dat zoo? Spreker gaf een uitvoe
rige uiteenzetting dat dat niet het geval
was. Maar de partijen werken tegen zoo
veel zij kunnen en doen niet anders dan
mij persoonlijk aanvallen, aldus von Pa
pen. Mijn persoon is hierbij echter in het
geheel niet van belang. Het gaat om de
zaak zelf. Wij wilden een reeeerhlg zijn
van nationale concentratie. Wij steunden
op elke wijze Hitler, die aan onze
zijde scheen te strijden. Toen den natio-
naal-socialistischen leider echter mede
zeggenschap aangeboden werd, weigerde
hij door te eischen: alles of niets. Dat ging
te ver. Bovendien pleitte het niet voor
Hitier dat hij in dien tijd een laffen moord
te Beuthen verheerlijkte als een helden
daad.
Het is bijna alsof de nationaal-socialis-
ten streven naar partijvoogdij. Merkwaar
dig is ook dat zij vóór 13 Augustus ge
schreeuwd hebben om de rust en orde in
Pruisen te herstellen. Nu deugt er van het
ingrijpen in Pruisen weer niets en was dat
onwettig Bij de Beriljnsche verkeers3ta-
king gaan zij hand aan hand met de com
munisten. Is dat het belang van de natie?
Daarnaar moet toch iedereen zich richten,
onverschillig hoe de Rijkskanselier heet?
De regeering heeft tot plicht het Duitsche
volk te redden uit den nood en zij heeft
daarbij de medewerking van het volk noo-
dig. De tegenwoordige regeering wil dat
ook en alle andere verdachtmakingen zijn
laster. De regeering heeft geen partij,
wenseht ook geen partij. Zij wil hen a«h-
ter zich hebben, die het eerlijk met
Duitschland meenen. De partij doet er
niet toe; die wisselt toch maar van
richting.
Wat de regeering gepresteerd heeft, wil
de Rijkskanselier niet ophemelen. Maar
hij wil wel er op wijzen dat men wd
tig niet verlangen kan dat in zes cl
den een Augiasstal wordt gereinigd
het is de regeering gelukt een beft]
een opbouw te maken. Voor den ïe.]
opbouw is een eensgezind en natd
voelend Duitschland noodig. Luister,]
hem die niet moe wordt u tot eengj
heid op te roepen, sluit de rijen, de]
len uit den 6en November de wan F
nale krachten, gelouterd door den
oven van dezen crisistijd,
groeien.
Met Hindenburg voor een i
Duitschland
-
De brief, welke door premier BrJ
Rijkspresident von Hindenburg zoal
gezonden, is reeds Donderdagavond!
bureau van den Rijkspresident ontnf
De Rijkspresident heeft m een
*ijk schrijven aan premier Braun a
gedeeld, dat hij den brief van Brauil
doorgezonden aan den Rijkskanselier
Gistel-middag is de verkeersdii'J
Berlijn hervat, maar vlot ging het i[
behalve. I
Den geheelen middag zijn aansla;:!
pleegd op tramwagens en omnibusset]
wel politie-agenten medereden. Van]
autobussen van lijn 5 zijn acht mtll
nielde ruiten in het station teruggsï
De negende wagen werd te Sciicia
beschoten.
Het verkeer in beperkten omvats
als dat gistermiddag is gaande get(l
is zelfs in de vróege avonduren gfc
ten einde de passagiers niet aan l
bloot te stellen.
De centrale stakingsleiding der c
nisten heeft besloten de staking
zetten.
Bij ongeregeldheden in verband "j
verkeersstaking zijn te Berlijn—Sctf
berg door de politie eenige charges q
voerd, terwijl van de vuurwapenen!
bruik gemaakt. Drie personen werdif
dood, acht andere ernstig gewond.
Bij de dooden is een vrouw, bij
wonden drie. De vrouwen schijnen!
relletjes zich geducht te hebben gf]
Bevel uit Moskou?
Een 450 arrestaties zijn verricht.
Om 4 uur gistermiddag ware '1
werkwilligen en voor heden verwaccj
er meer, en heden wil men het ven!
grooteren omvang hervatten. Het !1
neel moet zich op de gewone plaats]
op de gebruikelijke uren aanmelden]
Door de politie is een VerhooF]
scherming zoowel voor het persons]
voor de inrichtingen van het bedrï'I
gezegd. De schupo heeft opdracht»
gen. eventueele aanvallen met au»
delen te weren, zoo noodig met fl-1
making van schietwapenen. A
De Rijkscommissaris is overtuigd,jm
machtsmiddelen der politie vctldoenm]-
om daden van geweld te Terhinau
de bescherming der werkwilligen
rtrt Avnrn ia mon OOK
in w|
zekeren. Daarom is men
mens de hulp van de Rijksweer
oen of den uitzonderingstoestand
kondigen.
Geruchten, dat de verkiezing™F
zouden worden uitgesteld, vinden -|
bevestiging.
o
ENGELAND.
Het werkloozendebat begonnen -\_
Engelsche delegatie ter 11
Ronde-Tafel-conferentie t
hongermarcheerders huiswaa
Gisteren is het debat over
de 1
loosheid in het Lagerhuis. waa 'J
dagen zijn uitgetrokken, begon®
bury, de aanvoerder van de wc
opende het met het indienen j
motie, die zich onthoudt van "f
uitspraak ten aanzien van de i
en alleen verzoekt alle mogelijs
regelen te nemen om de wersio»'
bestrijden. Lansbury verzochtzu
leden het vraagstuk te behandel
atmosfeer, vrij van partij-P™";;]
drong er bij de regeering op
zou trachten de economische
ferentie zoo spoedig mogelijk
roepen te krijgen. iw
De minister van Arbeid zeioe m
ven. dat bewezen is dat de P°=
Staastwege om de abnormale
heid te bestrijden door het verri m
openbare werkzaamheden mj81"
het jaar tot September 193' uA
tal werkloozen met een mil"0», f
derd. Het laatste jaar was
werkloozen evenwel practiscn^]j
Er was geen achteruitgang. 4
in enkele bedrijven de toesta5
