Het districts-consultatiebureau der
Prov.Z.H.Ver. tot bestrijding der t.b c.
•'e Jaarpane
DINSDAG 25 OCTOBER 1932
No. 22269
STADSNIEUWS.
MUZIEK.
KUNSTKRING „VOOR ALLEN".
Het voornaamste Nieuws
van heden.
Een onderhoud met den bestierend geneesheer
dr. G. Brouwer.
EIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Ct3. ner regel voor advertentlen uit Lelden en plaatsen
jaar agentschappen van ons Blad gevestigd zl]n Voor alle
andere advertentlen 35 Cts per regel Kleine Advertentlen
1'uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
e bij een maximum aantal woorden van 30
Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van
^Brieven 10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT
Voor Lelden per 3 maanden f. 2.35; per week t. 0.18
Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 1.2.35 portokosten.
nummer beslaat uil DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
MANNEN-ZANGVEREENIGING
„KUNST NA ARBEID".
Een veelzijdige avond.
L Mannen-Zangvereeniging „Kunst na
heeft gisterenavond in het gebouw
Icordia" een uitvoering gegeven met
werking van de „Roto Colour Playersl,
j bariton Jac. Zwang uit Delft,
iunst na Arbeid" lijkt ons in den laat-
tfjd in ledental belangrijk toegeno-
te zijn en heeft onder leiding van den
wen directeur den heer J. J. v. d. Bos
lelft groote vorderingen gemaakt. Het
a-voce zingen van dit koor is wel de
feste zijde.
Joed op elkaar ingesteld zijn de
irse klankgroepen, zoodat een aange-
m klinkend geheel wordt verkregen. De
gers kunnen teer en fijn een toon pro
seren, zonder merkbare inspanning. De
v. d. Bosch wijdt voortreffelijke aan
dacht aan vrijheid en natuurlijkheid. Al is
zuiver op toon blijven nog wel eens
hoek, bijv. in Sendel's moeilijke „Waldein-
■jupkeit", toch presteeren deze zangers
Heeds zóó veel, dat men er dankbaar ge-
I stem li over kan zijn en stellig met de
Beste verwachtingen de toekomstige int-
^■ringen kan afwachten. Het publiek
Keft de mooie keuze der liederen op prijs
^■teld, getuige het groote applaus na
[leder nummer.
I Een groot deel van den avond werd in
bjplag genomen door de Roto Colour
Players, die in solo- en samenspel menig
genotvol oogenblik gaven, Vooral een
woord van hulde aan den heer Stoute,
voor diens vaardige en muzikale bespeling
der xylophoon.
In enkele mooie liederen toonde de
heer Zwang zich eigenaar van een warm-
klinkend en reeds ontwikkeld bariton
orgaan ook hier viel, het voorzichtige „in
zingen", waardoor de klank al beter en
beter werd, te waardeeren. Hij werd kun
dig gesecundeerd aan de vleugel door
Mevr. Winkelmason—Bruigom uit Wasse
naar. Al met al een avond van veelzijdige
prestaties, die de vele kunstlievenden leden
levendig hebben geapprecieerd. Met ver
trouwen zien wij de toekomst van „Kunst
na Arbeid", onder leiding van den accu
raten heer v. d. Bos, in!
BRAND IN EEN EIERENBROEDPLAATS.
3500 eieren verloren gegaan.
In den afgeloopen nacht omstreeks kwart
voor vier is door tot dusverre onbekende
oorzaak brand uitgebroken in de kunst
matige broed-inrichting van den heer D.
G.. welke gevestigd is in een steenen
schuur achter zijn woning aan de Hoog-
landsche Kerkgracht No. 27. De bovenver
dieping dezer schuur is in gebruik als meu
belmakerswerkplaats bij den heer Van B
De schuur brandde vrijwel geheel uit on
danks het feit. dat de brandweer het vuur
met vijf stralen op de motorspuit bestreed.
3500 eieren, welke de volgende week
moesten uitkomen, een kostbare broed-in-
stallatie en een aantal meubels, werden een
prooi der vlammen.
Zoowel de heer G. als de heer Van B.
waren verzekerd.
De politie stelt een onderzoek in naar de
oorzaak.
■t: René le Roy; harp: Pierre Jamet; v.col: René Bas; alt: Pierre Grout;
violoncel: Roger Boulmé.
Quintette instrumental de Paris.
■Ml fusie van de drie beproefde instra
len der kamermuziek (viool, alt en
en de pas in den jongsten tijd als
■ioinstrumenten naar voren geschoven
lei 1n harp Saven het aanzijn aan het
Wiï!i5 instrumental de Paris". Die
H. 'natie js 200 g0€cj als geheel aange-
HF2en °P hedendaagsche composities. De
■"WW u't den aard der zaak nog
■perkt. Maar nu de combinatie eenmaal
esiaat en zich weet te handhaven zullen
iLC^ponisten er wei door worden op-
Kiiui „En °P dit gebied liggen nog mo-
Iftro n-Debussy nam zich. weinige
i"en voor riin dood. voor om zes sonaten
fcn verschi!!ende instrumenten te schrij-
inni z'in er drie van voltooid: de
u ei? Le cellosonate en de sonate voor
uit en harn. Toen een vriend hem
jopmerking maakte, dat hij de laatste
wat den samenklank betreft,
vofirri- U y°nd, gaf Debussy ten ant-
m ',er zijn er nog veel meer, waar
Bcr.t,, LSap denkt: vousverrez, c'est mon
In hot' heeft dat geheim meegenomen
R.J; U*8*- Maar anderen zijn op De-
ben nf ï°eb?P°°r doorgegaan. En zoo heb-
KaïtJih» JÜcne beeren ons uit de heden-
BorrrT _ni 001 twee beiangrhlse werken
Kf eon H Joor hun voltallige combi-
B ptn ,?®li?e sérénade van Roussel
'de li'8, kwintet van Jean Cras
van gemaakti Pr0Rra"lma had er Gras
even eenSmi en benevens de zoo-
bussv JS?6 T?,°?ate en trio" van De"
^pbeester? Iaatst<? van zijn werken
IÉ lijden hohvf en e,evoeJ onder zijn ziekte
•Knkenboiiwit0" Behad- de nhénomenale
HKnehee7ter va-n, de l'Anrès-midi d'un
'n ontsluieri e£.z tot no" voor 't laatst
kwintet vrn rv?D?s Sérénade en het
•«posities 7? onderling verwante
.■yposities. Ze wortelen belde in Debussy.
Over doel, werkwijze, outillage en resultaten van het Bureau.
Maar geen van beide bereiken ze de fijn
heid en klaarheid van de trio-sonate, noch
wat de sonoriteiten aangaat, noch wat de
geestelijke gesteldheid, den muzikalen ge-
dachtengang betreft. Overigens zijn het
werken waar ter dege spanning in is en
d e de aandacht voortdurend opeischen. Of
alle „gedurfdheden" in den verticalen
klank of de veelvuldig voorkomende ge
lijke beweging in de stemvoering altijd
innerlijk verantwoord zijn, schijnt ons aan
twijfel onderhevig. De Sérénade met het
mooie Andante is op hooger plan gebouwd
dan het kwintet, welks verdienste in de
eerste plaats gevonden moet worden in zijn
vlotten en onderhoudenden gang. Ten
slotte is in de personen der beide compo
nisten nog een overeenkomstigheid op te
merken: ze zijn belden van huis uit zee
officier en Jean Cras, d e onlangs is over
leden, heeft het in den zeedienst tot admi
raal gebracht.
Aan deze modernen gingen vooraf Schu
bert met een zeer merkwaardig jeugdwerk
voor fluit, harp (voor de origineele gui-
taari alt en cello, dat op men'ge plaats
vooruit wees naar den onsterfelijken Schu
bert en voorts vier deleen uit het won
dermooie Divertimento in Es. maar in
glooien kwartetstijl geschreven voor viool,
alt en cello van Mozart Waarom op het
programma verzwegen dat niet het stuk
in zijn geheel is gespeeld'
Wij herinnerden ons het illustere Parij-
sche vijftal van hun vorig concert, juist
vijf jaar geleden. In dien tusschentijd
heeft het klaarblijkelijk niet stilgezeten.
Want het samenspel heeft zoodanigen
graad van perfectie bereikt en de tndivi-
dueele prestaties zijn zóó geacheveerd, dal
het Quintette instrumental tot de groote
verschijningen behoort op het gebied der
kamermuziek. Zijn succes was volkomen.
Maar 't programma was te lang. 't Was over
elven toen de laatste noot werd gespeeld.
Er zijn in onze stad van die instellingen,
van welker bestaan de groote massa nau
welijks op de hoogte is; die dan ook niet
aan den weg timmeren, doch die in alle
stilte zóó veel zegenrijk werk verrichten,
dat men als journalist een goede daad be
drijft. wanneer men op dat instituut de
publieke aandacht vestigt en daardoor den
leiders de gelegenheid biedt propaganda
te maken voor en uitbreiding te geven
aan hun onbaatzuchtig en sociaal werk.
Tot die instellingen behoort ook het dis-
tricts-consulatiebureau der Prov. Zuid-
Hollandsche Vereeniglng tot Bestrijding
der Tuberculose, gevestigd aan den Mid
delweg no. 38 en sedert 1 Maart 1931
toen het bureau der plaatselijke t. b c.-
vereeniging werd omgezet in een districts
bureau bestierd door dr. G. Brouwer.
De zaak van de bestrijding der gevreesde
volksziekte is niet nieuw, doch nog slechts
kort geleden werd zij over het geheele
land gereorganiseerd teneinde den strijd
nog intensiever te kunnen voeren dan tot
dusverre geschiedde.
Het is de practische uitwerking dier re
organisatie geweest welke zich in eerste
instantie openbaarde in de opening van
het districtsbureau en nu kortelings in de
aanschaffing van-belangrijk medisch ma
teriaal die ons aanleiding schonk dr.
Brouwer op te zoeken en hem te verzoeken
het een en ander te willen mededeelen
omtrent doel en werkwijze van het Bureau.
Dr. Brouwer, die ons ontving in zijn pas
verbouwde onderzoekkamer, was daartoe
j direct bereid.
Doel en werkwijze.
Het Consultatie-Bureau, aldus dr.
i Brouwer, wil het centrale punt zijn, waar
een overzicht wordt verkregen over de uit-
breiding van de Tuberculose in het Dis-
trict, waar elke lijder kan worden onder-
zocht om de ernst der afwijking te kun
nen bepalen en van waaruit de huiselijke
en sociale verhoudingen van den lijder
worden nagegaan, opdat ook van uit het
Bureau de adviezen kunnen worden gege
ven tot behandeling der zieken, tot ge-
wenschte verbetering der uiterlijke om-
1 standigheden van den lijder en opdat blij
vend contact met de lijders en hunne ge
zinnen bewaard worde.
Om zoo goed mogelijk dat doel te be
reiken is nauwe samenwerking van het
Bureau met de huisartsen noodig. Hoe
meer de huisartsen voor hunne patiënten,
die aan t- b. c. lijden of daarvan verdacht
worden, van het C. B. gebruik maken, hoe
beter het C. B tot zijn recht komt. On-
noodig is hierbij aan te stippen, dat on
derzoek en advies geheel kosteloos wordt
verstrekt. Met voldoening mag worden
geconstateerd, dat met zeer vele huis
artsen uit het geheele district voortreffe
lijk wordt samengewerkt.
Aan het Consultatie-Bureau is behalve
mezelf verbonden een districts-huisbezoek-
ster mei Nijland, en een assistente voor
administratie, laboratorium en Röntgeno
logie, welke taak wordt verricht door mevr.
Jong. Voorts werken in Leiden 2 en in de
andere plaatsen van het district 30 huis
bezoeksters of wijkverpleegsters-huisbe-
zoeksters in nauwe samenwerking met het
Bureau. De taak der huisbezoeksters be
staat zooals de naam aangeeft in
het bezoeken van de patiënten in hunne
woningen om de door hen gewenschte
leefwijze te bespreken en toe te lichten,
om de huisvesting zoo goed mogelijk te
doen zijn. noodige verbeteringen aan de
woningen of verhuizing naar betere wo
ningen te bevorderen en den band van de
patiënten en hunne gezinnen met het Bu
reau te vormen. Voorts helpen zij mede
om de noodige uitzendingen van patiënten
naar de Sanatoria vlot te doen verloopen
door de benoodigde financiën uit de ver
schillende bronnen, die daarvoor in aan
merking komen bijeen te brengen.
Als bronnen mogen hier vermeld zijn: te
Leiden de gemeentelijke subsidie aan de
plaatselijke T.b.c.-vereeniging: in andere
plaatsen dergelijke subsidiën aan ter
plaatse gevestigde vereenigingen, voorts de
Provinciale en Rijks-Subsidie, de fondsen
van verschillende organisaties, de Diaco
nieën. ziektegelden ezn enz. Aan het werk
der huisbezoeksters wordt leiding en steun
gegeven door de districts-huisbezoekster.
Aan deze laatste is tevens een zeer be
langrijk deel der Bureau-administratie op
gedragen.
Hier ter stede bestaat er Maandags-,
Woensdags- en Vrijdagsmiddags gelegen
heid tot onderzoek van hen, die lijden aan
tuberculose of met min of meer grond
verdacht worden er aan te lijden. In Hil-
legom is er voor dit doel 2-maal per maand
gelegenheid, in Alphen aan den Rijn even
eens. In deze beide plaatsen is daartoe
een meer eenvoudig of een z.g. Kringbu
reau gevestigd. Het ligt in de bedoeling
om spoedig ook te Bodegraven een Kring-
Bureau te openen.
Het gebied, over hetwelk het Consul
tatie-Bureau alhier zijn werkzaamheden
uitstrekt, bestaat uit het Noordelijk ge
deelte van Zuid-Holland Aan de Zuider
grens welke ongeveer loopt van Katwijk
over Stompwijk, Benthuizen, Boskoop
naar Woerden zijn de districten Den Haag
en Gouda Geheel Zuid-Holland is, de beide
groote plaatsen 's-Gravehhage en Rotter
dam buiten beschouwing gelaten ingedeeld
in de Districten Gouda, Dordrecht, Schie
dam en Leiden.
De technische inrichting.
De laatste maanden heeft een grondige
verbouwing van ons Bureau plaats gehad,
waardoor het inwendige een veel beter
aanzien heeft gekregen aldus vervolgde dr.
Brouwer. Het bestaat thans uit een In-
schrijfkamer. Wachtkamer Onderzoekka
mer en Laboratorium, tevens Administra
tiekamer; eindelijk is sedert enkele weken
in gebruik genomen de Röntgenkamer met
donkere kamer. Het Laboratorium is inge
richt voor onderzoek van bloed soutum en
urine. Het alhier geplaatste Röntgenappa-
raat voldoet aan zeer hooee eischen; het
is het z.g Condensator-aoDaraat van Phi
lips met de Rotallx-röntgenbuis, een der
meest moderne toestellen voor longopna-
m:n. Met dit toestel is het movelijk in een
honderdste seconde een opname van de
longen te maken
Deze korte belichting is voor organen als
hart en longen, welke in voortdurende be
weging zijn. van het grootste gewicht.
Het is daardoor mogelijk foto's te vervaar
digen. die den toets der critiek kunnen
doorstaan.
En met gerechtvaardigden trots toonde
dr. Brouwer ons eenige negatieven van
longfoto's, waarop zelfs de structuur van
de daarop voorkomende ribben buitenge
woon du'delijk zichtbaar was.
Komende tot
de resultaten i
wees onze zegsman erop, dat het Bureau
het vorige Jaar gedurende 10 maanden
van werkzaamheid bezocht is door bijna
900 patiënten. Dat deze toeloop zoo groot
was is voornamelijk te danken aan het
feit, dat het werk hier ter plaatse reeds
25 jaar werd verricht door de plaatselijke
TBC. vereeniging. Het plaatselijk werk,
dat vroeger onder leiding stond van dr.
Poortman, is opgenomen in het meer uit
gebreide districtswerkde aard en de be-
tcekenis van het werk is in den grond
hetzelfde gebleven. De verhouding van
het districts-bureau met de T.B.C.-veree-
niging alhier is uitstekend; zoo ook die
met de meeste vereenigingen van de
andere plaatsen van het district Over
een zeer groot deel der onderzochte pa
tiënten wordt advies uitgebracht. Naar
aanleiding dezer adviezen zijn van deze
onderzochten gedurende 1931 89 opgeno
men in sanatoria of ziekenhuis. Uit den
aard der zaak brengen de werkzaam
heden van het bureau mede, dat met
veie lichamen aanraking wordt verkregen:
in de eerste plaats met de verschillende
ziekenhuizen hier ter plaatse, met den
gemeentelijken Geneeskundigen Dienst,
met vele sanatoria in het land, met ver
schillende Raden van Arbeid, met Maat
schappelijk Hulpbetoon, Gemeente- en
Armbesturen elders, enz enz
Het werk groeit. Voor zoover thans is
na te gaan is het bezoek dit jaar toege
nomen in vergelijking met het vorige jaar.
Jammer dat ook in dezen arbeid de moei
lijke finantieele verhoudingen hier en
daar gaan knellen.
Er ls dus reden tot tevred-nheid. Het
werk zal echter eerst dan af zijn. wanneer
alle t.b.c.-lijders van het geheele district
aan het Bureau bekend zijn.
Het werk der t b.c.-bestrijding is een
dankbaar werk. Alleen het feit, dat het
sterftecijfer in Nederland aan tb.c. in den
loop van 30 jaar ongeveer van 19 ner 10 000
op ruim 8 ls gedaald wettigt deze uit
spraak Deze daling is zeker aan verschil
lende oorzaken te danken: o.a de betere
hygiënische verhoudingen de meerdere
welstand enz. In hoeverre arbeid als die
der Consultatie-Bureaux daaraan mede ge
werkt heeft, valt moeilijk te bepalen De
moeilijke tijden van thans doen vreezen
dat deze daling wel eens onderbroken kan
worden Het gebrek dat de bevolking in
de oorlogsjaren geleden heeft deed het
sterftecijfer In 1918 tot 20 stiigen. De ver
beterde toestand na den oorlog deed deze
top weer spoedig verdwijnen De ervaring
dier jaren is echter als een baken In zee
voor den tijd van thans, om een tak van
BINNENLAND.
Het 75-jarig bestaan van het Gesticht
„De Voorzienigheid". (Laatste Berichten,
lste Blad).
De positie van het autobusbedrijf; ver
houding tot spoor- en tramwegen (Bin
nenland, 3e Blad).
Receptie te Utrecht ter gelegenheid van
het 20-jarig bestaan der Nederl. Vereeni
ging van Huisvrouwen, (Binnenl., 3e BI.),
Verkorting van den arbeidsduur; voor
stel tot behandeling in den Hoogen Raad
van Arbeid (Binnenland, 3e Blad).
Wetsontwerp ingediend tot regeling van
den invoer van sehoeiscl en leestklaar
schoenwerk (Binnenland, 3e Blad).
Hevige brand te Venlo; een dienstmeisje
redt drie kinderen (Gemengd, 3e Blad),
BUITENLAND.
Amerika tracht met Engeland inzake de
ontwapening cén front te vormen (Buiten
land, le Blad).
De beslissing in het proces tusschcn
Pruisen en het Rijk gunstig voor de
Rijksregeering (Tel., le Blad).
De Fransche militairen buigen voor de
regeering (Buitenland, le Blad).
Poogt Japan opnieuw gebruik te maken
van de oneenigheid in China? (Tel., le
Blad).
Overleden is de oude Duitschc politicus
graaf Pasodowsky-Wehner (Buitenland,
le Blad).
Diverse besprekingen in het Engelscho
Lagerhuis (Buitenland, le Blad).
volksgezondheid als de t.b.c.-bestrijding ls,
niet meer dan ailerstrikst noodig is. te be
perken.
Eindelijk nog een woord over de con
structie der Consultatie-Bureaux. De bu
reaux worden gesticht door particuliere
Provinciale Vereenigingen tot bestrijding
der t.b.c. Door ruime Rijks-subsidies wordt
het deze Vereenigingen mogelijk gemaakt
de Bureaux doelmatig in te richten. Ten
gevolge hiervan heeft de Regeering via
Hoofdinspecteur en Inspecteur der Volks
gezondheid verstrekkend toezicht on en
zeggtngsschap in het werk der Consulta-
tie-bur?aux en kunnen deze als een tak
der Volksgezondheid worden beschouwd.
Aan het slot van zijn betoog gekomen,
noodigde dr. Brouwer ons uit hem te ver
gezellen op een wandeling door het ge
bouw. waarbij wij gelegenheid hadden te
constateeren, dat de geheele inrichting
ondergeschikt is gemaakt aan de doelma
tigheid. Nergens een zweem van luxe;
overal de grootste soberheid. De eenige
weelde, welke we aantroffen, zou 't prach
tige Röntgenapparaat moeten zijn, dat
inderdaad een kostelijk en kostbaar bezit
vormt. Maar dr. Brouwer was juist hier
mede zóó in zijn schik, dat wij er .niet aan
twijfelen of dez-> aanwinst zal het mooie
werk, dat binnen de muren van het vroe
gere l.uthersche Weeshuls wordt verricht,
in niet geringe mate ten goede komen.
Als een welverdiende belooning voor den
arbeid van dr Brouwer en zijn staf en tot
heil van de lijdende menschheid.
LOGE LA VERTU.
Viering van het 175-jarig bestaan.
Het 175-jarig bestaan der Vrijmetse
laarsloge „La Vertu" alhier is op opge
wekte wijze herdacht.
De receptie, waarmede de plechtigheid
werd geopend, was zeer druk bezocht. Ver
schillende vereenigingen, wier streven
parallel loopt met dat van de Orde van
Vrijmetselaren deden zich vertegenwoor
digen of gaven door het zenden van een
bloemstuk blijk van hun belangstelling.
Veie dames, echtgenooten der leden, waren
ln de mooi versierde ontvangzaal aan
wezig, terwijl ook enkele leden der Leid-
sche burgerij hun gelukwenschcn kwamen
aanbieden. Deputaties van Loges en leden
der Loge zelf boden eenige keurige ge
schenken aan.
Daarna volgde een wijdingsvolle herden-
kingsloge In den tempel, in welke getuigd
werd van een vast vertrouwen in de wer
kelijkheid eener geestelijke en zedelijke
den mensch en de menschheid voortstu
wende wereldorde, ondanks de donkerte en
de ongunst der tijden.
Een gezellig samenzijn besloot den
feestdag.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijziging' De Leeuw's Autoverhuur,
Spaargarenstraat 1—3, Oegstgeest. Luxe
autoverhuur-Inrichting en garage Bij
voeging uitr.-oefend bedrijf: reparatie
inrichting voor auto's, motoren en rijwielen