„ARNHEM"
THERMOGÈNE^
3,te Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 21 October 1932
Vierde Blad
No. 22266
BINNENLAND.
LEVENS
VERZEKERING
MAATSCHAPPIJ
KUNST EN LETTEREN.
FINANCIEN.
FAILLISSEMENTEN^
Hoest,Koude
Rheumattek
Griep en Ste
ken in de zij.
Regenbuien en Wolkbreuken
rSCHLAND's BOTERINVOER.
in nieuwe regeling ingaande
15 November.
_chen Duitschland, Finland en
harken is een nieuwe boterregeling
welke op 15 November in wer-
ireedt.
nd heeft als compensatie voor het
doen van het contingent van
.ön waarop het recht had, de vrije
Igekregen voor een reeks artikelen,
de invoerrechten in het Duitsch-
handelsverdrag waren vastge-
liÖnder deze artikelen bevinden zich
Bectrische lampen.
15 November af zal voor alle lan-
hetzelfde invoerrecht van 75 merk
|)0 K G. gelden.
i alle landen, dus ook aan Nederland
i een invoercontingent toegekend op
van den gemiddelden invoer der
J 1929, 1930 en 1931. Het contingent
«5.000 ton is tamelijk hoog gesteld,
j gal in het bijzonder van de ontwik-
[ng van den economischen toestand
langen, of Duitschland in staat zal zijn
É^eheele hoeveelheid af te nemen,
cderland zou het waarschijnlijk on-
zijn, indien Duitschland zijn con-
Üt niet ten volle afnam, daar bij
^fceerende aanbiedingen de landen
TSbge valuta wellicht in het voordeel
zijn.
g is opvallend, dat wèl Denemarken,
liet Nederland heeft deelgenomen
boteronderhandelingen, die met
3d zijn gevoerd. Hoewel Denemarken
mter boterexporteur naar Duitsch-
dan Nederland, stonden er ook
federland groote belangen op het
^en meent dat men hier te doen
jnet eenige ontstemming van Duit-
(jde in verband met de slechte ont-
welke de contingenteeringscom-
6e te 's-Gravenhage ten deel is ge
ien.
o
DE RECHTERLIJKE ORGANISATIE
1 EN HET RAPPORT-WELTER.
dingen der Ned. Advocaten-vereen.
De Nederlandsche Advocaten-vereeni-
ig! heeft een adres gericht aan den mi-
xir van Justitie in zake de rechterlijke
lisatie en het Rapport-Weiter.
adres zegt o.m.:
pit het rapport der Commissie blijkt,
;een, of nauwelijks eenige, aandacht
rijd aan de vraag, of bezuiniging kan
irden bereikt om eenige voorbeelden
imen door wijziging van de be
leid van den Kantonrechter, door
siding van het gebruik van de
Ivoudige Kamer, door verval der rol
olie zitting, of, wil men verder gaan,
het instellen van een enkel appèlhof
niet met verval van cassatie.
wordt slechts geknot en gesnoeid in
"materie, die verouderd is en aan
lelijkheid veel te wenschen overlaat,
sr te onderzoeken, of verbeteringen
lijk zijn, die op zichzelve of te zamen
'sulfaten kunnen leiden, die wellicht
■Bitiger bezuiniging met zich zullen
Ken, dan het rapport in uitzicht stelt.
Bt Bestuur der Nederlandsche Advoca-
B+ereeniging zou wenschen, dat juist
ffi.oogcnblik werd aangegrepen, om aan
■fagdelijke toestanden een einde te
ifcen; dan zal de betreurenswaardige
■akeliikheid van inkrimping van uit-
gven iets goeds hebben voortgebracht,
Mrechterlijke organisatie met inbegrip
Btahterluke indeeiing, beantwoorden-
gtlan de eischen van den dag en reke-
houdende met de verandering der
■schappelijke toestanden na 18 April
sulk een rechterlijke organisatie is
■belang van den advocatenstand als
■fenig in hooge mate gemoeid".
WIJZIGING TARIEVEN
GERECHTSKOSTEN.
iontwerp ter bezuiniging ingediend.
lediend is een wetsontwerp houdende
itag van de tarieven van gerechts-
m in strafzaken, waarvan de gewone
■pr kennis neemt.
de Memorie van Toelichting zegt de
Hflbter van Justitie, dat bij de artikelen
3 met het oog op de tijdsomstandig-
noodzakelijke wijzigingen worden
Tgesteld, waardoor bezuiniging bij de
assing van de tarieven van gerechts-
'h in strafzaken zal worden verkre-
w
wat betreft een psychiatrisch of neuro-
®h onderzoek van verdachten of an-
personen wordt in het wetsontwerp
'ld. dat daarvoor een vergoeding zal
ra uitbetaald van ten hoogste f20,
niet meer dan drie bezoeken aan
onderzoeken personen zijn afgelegd
an ten hoogste f. 40 bijaldien het on-
^^oek meer dan drie bezoeken aan de
■fnderzoeken personen vorderde.
^•oorts zal geen belooning worden toege-
Bcn „,aaii d^ geneeskundigen in bezoldig-
ï»r,^ar?f!dsdienst, indien of voor zoover
«verrichtingen in diensttijd zijn gedaan.
RE GEERING SIN VLOED BIJ LOONS
VERLAGING?
tragen aan de regeering.
jH°0„rdei\ v°orzitter der Tweede Kamer
volgende Regeerine medegedeeld de
»wFV"tR van den heer Amelink
Is het n&ftei van Binnenl. Zaken:
stuur van Heit a' aan het gemeentebe-
het volgend tei ndd' 18 0ct' 1932
helders riii m a gram ls gezonden: „Ar-
blnkliike stnomgeren 'oohsverlaging Ko-
W u vfn°°?lwever« te aanvaarden ge
sehaf fine St ÊuniVe,?eeninS en werkver-
kendmakine vfi sluiten- Onverwijlde be
denminixtlr V°°r
B®oord wil Vrieag .bevestigend wordtbe-
H^elke Tenor, minister dan mededee-
Op deze wht.6? lr toe bebben geleid.
^Breeds een f betreffende arbeiders,
hebben '°bnsverlaging van 10 pro-
opnleuw een ln™erga,an' te beïnvloeden
Procen™ te aarwaardenlf V8n 12 a 20
GEORGANISEERD OVERLEG TUSSCHEN
HUISVROUW EN MIDDENSTAND.
Vergadering der Centrale Contact-
Commissie.
Dezer dagen werd te 's-Gravenhage,
onder leiding van mevr. C. Eerdmansde
Holl uit Leiden, een vergadering gehouden
van de Centrale Contact-Commissie,
welke gevormd is door de besturen van de
Nederlandsche Vereeniglng van Huisvrou
wen en den Koninklijken Nederlandschen
Middenstandsbond.
In haar openingsrede wees de presi
dente op het groote nut, dat regelmatig
overleg tusschen de groote organisaties
van verbruikers en distrlbuanten kan heb
ben. Juist in een moeilijken tijd als men
thans doormaakt is een taak voor de Cen
trale Contact-Commissie weggelegd
Besloten werd, dat het voorzitterschap
deiinitief door een afgevaardigde van de
Nederlandsche Vereeniglng van Huisvrou
wen zal worden vervuld, het secretariaat
door den Koninklijken Nederlandschen
Middenstandsbond, alzoo resp. door mevr.
C. Eerdmansde Holl en den heer F. L.
van der Leeuw.
De secretaris gaf een uitvoerig overzicht
van de voorbereidende werkzaamheden om
het contact-commissie-wezen te propagee-
ren en te verbeteren. Reeds worden gere
geld verschillende landelijke belangen bij
de C. C. C. voorgedragen, terwijl omge
keerd verschillende onderwerpen onder de
aandacht der plaatselijke commissies ge
bracht worden. Deze wisselwerking zal
krachtig bevorderd worden. Binnenkort
zuilen nieuwe contact-commissies gevormd
worden te Deventer en Hoorn, terwijl
elders reeds voorbereidingen gaande zijn.
Besloten werd de aandacht van alle be
langhebbenden te vestigen op de wensche-
lijkheid om bij prijsaanduiding in étalages
als anderszins steeds te vermelden, dat de
prijs per meter bedoeld is. Nog al te dik
wijls wordt het publiek misleid en oneer
lijke concurrentie gepleegd door een prijs
aanduiding zonder meer, welke achteraf
die per el blijkt te zijn.
In dit verband werd gewezen op het
feit, dat de wet de el gelijk stelt met den
meter, zoodat de kooper steeds het recht
heeft voor het aangeduide bedrag leve
ring van 100 c.M, te eischen. Hoewel van
middenstandszijde verklaard werd, dat
reeds herhaaldelijk, o.m. door den Mid-
denstandsraad, aangedrongen is op be
ëindiging van den halfslachtigen toestand,
dat de el en andere niet-erkende lentge-
maten, welke bovendien nog dikwijls blij
ken te verschillen, naast den meter in ge
bruik blijven, werd besloten nogmaals bij
de regeering aan te dringen op doeltref
fende maatregelen om aan dit euvel een
einde te maken.
Naar aanleiding van een desbetreffend
schrijven van de afdeeling Haarlem der
Nederl. Vereeniging van Huisvrouwen werd
een uitvoerige bespreking gewijd aan het
verrichten van nevenwerkzaamheden door
overheidspersoneel en het uitvoeren van
karweitjes door loonarbeiders, die reeds
een volslagen dagtaak verricht hebben.
Veelal worden daarbij de door de overheid
of in de collectieve contracten vastgestel
de loon-normen onderboden.
Dit euvel werd erkend en vooral van
middenstandszijde betreurd. Geconstateerd
werd, dat helaas vele particulieren het in
de hand werken door buiten de betrokken
patroons om opdrachten te geven aan
beunhazen. Een afdoende bestrijding zon
der wettelijk ingrijpen lijkt echter onmo
gelijk, doch uit verkregen inlichtingen
bleek, dat de regeering voorshands niet
bereid is op dit gebied iets te doen, hoe
wel de middenstandsbonden daarop on
langs nog bij den Ministerraad aange
drongen hebben.
Voorts werd besloten, dat elke organi
satie nog een plaatsvervangend lid voor
de Centrale-Contact-Commissie zal aan
wijzen.
Teneinde voortdurend verbinding te
verkrijgen met de plaatselijke commissies
en tusschen deze organen onderling, werd
aan het secretariaat opgedragen om
maandelijks een eenvoudig periodiekje
aan de leden van alle commissies te ver
zenden.
Medegedeeld werd, dat de Nederlandsche
Vereeniging van Huisvrouwen overweegt
om in haar aanstaande aigemeene ver
gadering het vraagstuk van het merk
artikel te doen behandelen. Vervolgens zal
dit onderwerp, dat op het Amhemsche
Middenstandscongres reeds besproken is,
aan de orde worden gesteld in een geza
menlijke vergadering van alle contact
commissies, welke in den loop van 1933
gehouden zal worden.
DE NEDERLANDSCHE SPOORWEGEN.
249 Locomotiefbeambten overcompleet
door de malaise.
Thans zijn er bij de Nederlandsche
spoorwegen 1884 machinisten. 901 onder
machinisten, 1785 leerlingen-machinisten
13 leerlingen-machinist voor lichten dienst
in functie.
Ingaande 1 November a.s. zullen, naar
de „Utr. Crt." meldt, 30 machinisten en 1
leerling-machinist ontslagen worden,
waarna er. als gevolg van de malaise, nog
249 locomotiefbeambten overcompleet zul
len zijn.
Met den Winterdienst zullen ditmaal
geen ondermachinisten tot machinist be
vorderd worden terwijl niet doorgegaan
zal worden met het afnemen van examen
voor hen, die nog niet aan een examen
hebben deelgenomen.
DE STAATSLOTERIJ.
Ook uit de volgende loterijen zullen
nummers uitgenomen worden.
Zooals men weet, is bij de vorige Staats
loterij de regelmatige volgorde der uitge
geven nummers onderbroken, ten einde het
voor particuliere loterijen moeilijker te
maken om op de officieele trekkingen der
Staatsloterij haar prijzen toe te kennen.
Naar wij vernemen, ligt het in de bedoe
ling om voorloopig met dezen maatregel
door te gaan en bij de uitgifte der eerst
volgende loterijen wederom eenige num
mers uit te nemen (Msb.)
HET GESPREKKENTARIEF IN HET
TELEFOONVERKEER.
DE POSTVXUCHTEN.
„De Oehoe" is in Mersamatruh aange
komen.
Bij de K. L. M. is bericht ontvangen dat
het vliegtuig de „Havik" gisteren te
Boedapest is geland.
Eenorme uitbreiding van het aantal
abonné's.
De „Tel." heeft den heer J. H. Warning,
hoofdingenieur eerste klasse, bij den
dienst der Telefonie te Den Haag, eenige
inlichtingen gevraagd over de resultaten
van het gesprekkentarief in het telefoon
verkeer. Er heeft, zeide deze, een telling
plaats per „telefooneenheid", d i. een lo
caal gesprek ad f. 0.021/:. De berekening
van gesprekken in het interlocaal verkeer
is zoodanig gesteld, dat die gesprekken
steeds berekend worden in veelvouden van
f. 0.021/:; een gesprek over 10 KM. kost
f.0.10, over 15 K.M. f. 0.15, over 35 K.M.
f. 0.35 en daarboven f0.50. Zoodoende
kunnen de verschillende gesprekken door
den automatischen teller in telefooneen
heden worden aangegeven.
De invoering van dit gesprekkentarief
heeft reeds een ware lawine van nieuwe
abonné's ten gevolge gehad. In 1929 be
droeg de aanwas van het aantal abonné's
buiten de drie groote gemeentelijke net
ten 5685, in 1930 toen het nieuwe tarief
was ingevoerd 15204 en in het malaise-
jaar 1931 nog 10910: zelfs 1932 laat tot
nu toe nog een vooruitgang zien bij 1929.
Zoo'n plotselinge toeloop van abonné's is
een ware revolutie: centrales, waarvan
men verwachtte, dat ze nog wel een paar
jaar mee zouden kunnen, bleken te klein;
andere welken men nog een bestaan van
5 tot 7 jaar had toegedacht., zullen véél
eerder moeten worden uitgebreid.
Wij hebben eerst datgene gedaan wat
het meest noodig was en waar centrales
vernieuwd moesten worden deze tegelij
kertijd geautomatiseerd. Op het oogenblik
hebben we de lippen vrijwel boven water,
d.w.z. dat we nu zoo langzamerhand meer
systematisch te werk kunnen gaan.
Wij zijn thans zoover, dat we de volgen
de netten geautomatiseerd hebben: Haar
lem met omstreken, Utrecht met. De Bilt
en Bilthoven, Arnhem met Velp, Dieren
en Oosterbeek, Eindhoven, Leeuwarden,
Gouda, Dordrecht, Zaandam, Meppel,
Deventer, Apeldoorn en Sneek, terwijl
Breda op 29 October a.s. in dienst komt.
Vermoedelijk zal ook Wormerveer nog dit
jaar worden opgenomen. De aansluiting
van Wageningen, Bennekom en Renkum
is in een vergevorderd stadium van voor
bereiding, evenals die van de bollenstreek
welke in automatisch verkeer met Haar
lem zal worden gebracht. Verder staan
Hengelo, Enschedé en Oldenzaal voor 1933
op het programma. In dat jaar komen ook
de kleinere plaatsen in den omtrek van
Arnhem, zooals Ede, Lunteren, Harskamp,
Wolfheze, Huissen, Westervoort enz. aan
de beurt in het automatische Arnhemsche
districtsnet te worden opgenomen.
Ik kan, aldus de heer Warning, een
aardig staaltje geven van de stijging van
het aantal gesprekken na de automati
seering. Het aantal gesprekken tusschen
Arnhem, Velp, Oosterbeek en Dieren steeg
na de automatiseering met niet minder
dan pl.m. 700%>! Wij zien daarom de ren
tabiliteit van het automatisch systeem
met vertrouwen tegemoet.
HET MEUWSENFONDS.
Dezer dagen vond te 's Gravenhage,
onder leiding van den heer Ed. G. Schür-
mann uit Rotterdam de aigemeene ver
gadering plaats van leden van het Meuw-
senfonds. stichting van den Kon. Ned.
Middenstandsbond, ten doel hebbende de
bevordering van middenstandsbeiangen.
In deze vergadering werd door den
secretaris-penningmeester, den heer A.
Ingenool Jr., namens den Raad van Be
heer, verslag uitgebracht over het 14e
boekjaar. Hieruit bleek, dat het fonds
telt 296 leden tegen 319 het vorige jaar.
De opbrengst der contributiën bedroeg
f. 965,90 (v.j. f. 1109,20), die der ontvan
gen giften f. 111,60 (v.j. f. 319,10) en die
der gekweekte rente f. 1131.35 (v.j.
f. 1111,99). Het kapitaal bedroeg op het
einde van het boekjaar f. 27319,84 tegen
een bezit op het einde van het vorige
boekjaar f. 28141,58, alzoo een verminde
ring van f. 821,74, wat in hoofdzaak ver
oorzaakt is door den achteruitgang der
koersen van de effecten, waarin het ka
pitaal belegd is. De renterekening wijst
aan 'n bedrag van f. 4272,24 (v.j. f. 3140,89)
welk bedrag voor subsidie-doeleinden
thans beschikbaar is. De rekening sluit
in ontvangsten en uitgaven met een be
drag van f. 13.201,01. terwijl f. 816,36 op
nieuwe rekening wordt overgebracht.
De periodiek aftredende leden van het
college van commissarissen, de heeren
J. F. Boot Azn„ 's Gravenhage; A. T.
Meyer, Groningen en H. J. Peletier, Leeu
warden, werden bij acclamatie herbe
noemd.
Tenslotte werden de verschilende plan
nen, welke de Raad van Beheer heeft
ontworpen om uitbreiding van het leden
tal te verkrijgen, door de vergadering
goedgekeurd.
DE OPVOLGER VAN DEN HEER AMENT.
Naar wij vernemen heeft mr. P. Truyen,
hoofdinspecteur van het openbaar lager
onderwijs te Roermond, zijn benoeming tot
lid van de Tweede Kamer, als opvolger van
wijlen den heer J. J. C. Ament, aange
nomen.
o
CREMATIE PROF. DR. J. VALCKENIER
SURINGAR.
Op Westerveld is gisteren de verassching
geschied van het stoffelijk overschot van
prof dr. J. Valckenier Suringar, oud-hoog
leeraar aan de Landbouwhoogesohool te
Wageningen.
Er was zeer groote belangstelling. Ge
sproken is door den rector magnificus der
Landbouwhoogeschool. prof Mayer Gmelin
en verder door prof. ir. J. H. Thai Larsen
en prof. dr. J. Jeswiel. Een zwager van den
overledene, de heer De Wilde, heeft dank
gezegd voor de groote belangstelling.
WERK VOOR DE
NED. SCHEEPSBOUW MAATSCHAPPIJ.
De Ned. Scheepsbouw Mij. te Amster
dam heeft de bestelling gekregen voor één
vracht- en passagiersschip van de Vereen.
Ned. Scheepvaart Mij., te Den Haag, met
Stork-motoren; de opdracht voor een
tweede schip is nog in beraad.
RECLAME.
beschermt Uw gezin in moeilijke jaren.
Bijkantoor: RIJNSBURGER WEG No. 47.
Dir. P. J. ROEM.
1929
„DE KUNST IN NOOD".
Onder auspiciën van vooraanstaande
kunstenaars en kunstliefhebbers is
eenigen tijd geleden een comité opgericht,
dat zich ten doel stelt, te komen tot de
uitgave „De kunst in nood", welke een
philanthropisch doel heeft. Men wil trach
ten. de beeldende kunstenaars door deze
moeilijke tijden heen te helpen. De heer
Kleykgmp heeft het initiatief genomen en
met een aantal personen uit de kunste
naarswereld de voorloopige besprekingen
gevoerd. De minister van Ónderwijs,
Kunsten en Wetenschappen en de burge
meesters van Amsterdam, Rotterdam en
's-Gravenhage hebben het beschermheer
schap aanvaard.
Men wil nu trachten te komen tot de
uitgave van zes verschillende mappen, die
elk een afgerond geheel zullen vormen en
dus ook op zich zelf waarde hebben. Elke
map zal een aantal reproducties bevatten
en lectuur. Dank zij den steun van zeer
velen kan men zeggen, dat de uitgave
verzekerd is. Het benoodigde bedrag is nog
niet bijeen, doch indien de giften in een
gelijk tempo blijven vloeien als tot heden,
kan men verzekerd zijn, dat het geld voor
de uitgave bijeengebracht is. De opbrengst
kan dan geheel aangewend worden tot
steun van de kunstenaars. Elke map zal
verkocht worden voor f. 2.50 de colectie
in haar geheel (6 stuks) voor f. 12.50
en zal verkrijgbaar zijn bij den boekhan
del.
Bij de bestemming van de gelden heb
ben het Nationaal Crisiscomité, het Ne-
derlandsch Kunstverbond en het Natio
naal Steuncomité voor beeldende kunste
naars een adviseerende stem. Als het plan
slaagt, hoopt het comité een bedrag van
f. 20.000 a f. 25.000 ter beschikking van de
kunstenaars te kunnen stellen.
CONCERT PIETERSKERK UITGESTELD.
Het concert door het trio Schleyer
Prins—Schouten, dat op 21 October was
aangekondigd, is uitgesteld tot Donderdag
27 Óctober.
UNILEVER.,
Interim-dividend wordt 17 November
vastgesteld.
De directie van Unilever N.V. deelt
mede, dat het interim-dividend op de
gewone aandeelen der vennootschap zal
worden vastgesteld in een vergadering
van den raad van bestuur op 17 November
a.s. en betaalbaar zal zijn op 2 December.
Gelijk men weet, is verleden jaar 4 pet.
interimdividend uitgekeerd, waarop 4 pet.
slot-dividend volgde.
Opgeheven wegens gebrek aan actief:
L. P. Hoogervorst, Haarlemmermeer.
RECLAME.
Deze van ouds be
kende watten «er-
spreidt 'n weldoen
de warmte en be
strijdt met succes:
Doozen van 45 on 75 cents
BIJ Apothekers en Drogtster^
8227
HERV. GEREF. STAATSPARTIJ.
Candidaten voor de a.s. Kamerverkiezing.
De aigemeene ledenvergadering van de
Herv. Geref. Staatspartij plaatste als No.
1 op de candidatenlijst voor de verkiezing
van Tweede Kamerleden ds. C. A. Ling-
beek. als No. 2 ds. L. C. W. Ekering en No.
3 den heer P. G. Peereboom.
Aan het hoofdbestuur werd opgedragen
de lijst, voor zoover noodig. verder aan te
vullen.
Als lid van het hoofdbestuur werd geko
zen ds. C. A. Lingbeek.
VERSPREIDE BERICHTEN.
Bij Kon. besluit is benoemd tot nota
ris binnen het arrondissement Rotterdam,
ter standplaats Rotterdam. N. P. van
Prooije, candidaat-notaris te Rotterdam;
is benoemd tot notaris binnen het
arrondissement Dordrecht, ter standplaats
de gemeente Dordrecht, A. E. Gomm, thans
notaris te Papendrecht,
In den laatsten tijd maken verschil
lende krantenberichten nog al eens mel
ding van wolkbreuken in verschillende
landen. Het gevolg van die berichten is
geweest, dat ik van meerdere zijden het
verzoek heb gekregen te vertellen wat
eigenlijk wolkbreuken zijn.
De vraag is niet moeilijk te beantwoor
den als de vragers zich tevreden willen
stellen met het eenvoudige antwoord, dat
een wolkbreuk niets anders is dan een
zware regenbul, die veel meer neerslag
geeft dan de gemiddelde regenbul.
Dit antwoord kan echter niet bevredi
gend zijn voor degenen, die wat dieper
op de vraag zouden willen ingaan. Er
moet nl, toch een bijzondere reden zijn,
waarom in sommige gevallen de regen
Ineens als bij stroomen uit de lucht vali cn
waarom nu en dan perioden voorkomen,
waarin de „wolkbreuken" zoo talri'k en
zoo wijdverbreid zijn. Het is dus wel ge-
wenscht deze aangelegenheid eens wat
nader te bekijken.
In het algemeen kan men twee soorten
van regen onderscheiden, le, regen, die
ontstaat door vermenging van koude lucht
met warme, waterdamp-rijke. Wanneer
deze laatste vrijwel verzadigd is met wa
terdamp kan een geringe afkoeling aan
leiding zijn, dat een gedeelte van den
waterdamp als regen wordt afgescheiden.
Voor die afkoeling zorgt in dit geval de
vermenging met koude lucht. In den
dampkring speelt deze vermenging inder
daad wel eens een rol. Op de schelding
van een kouden en een warm-vochf'-en
luchtstroom, die beide horizontaal ver-
loopen, ontstaat op die manier een wol
kenlaag, waaruit eenige regen kan vallen.
Maar dit geeft nooit aanleiding tot zwarert
regenval.
2e. Regen, die ontstaat in opstijgende
luchtstroomen. Deze regen is uit den aard
der zaak overvloedig omdat bij opstijging
de lucht sterk afkoelt. Men kan gemakke
lijk uitrekenen hoeveel regen wordt afge
scheiden uit een kubieken meter luchtl
van b.v. 20 gr. C. en een vochtigheids-
gehalte van 80 procent, die van den grond
tot 4000 M. hoogte opstijgt, waar een tem
peratuur heerscht van b.v. 5 gr. C. onder
nul. Die hoeveelheid ls ongeveer 11 gram.
Een klein beetje zal menigeen zeggen.
Ja, maar men moet niet vergeten, dat het
in den dampkring niet gaat om enkele
kubieke meters lucht, maar om kubieke
kilometers, die aan de opstijging deel
nemen. Dat maakt, dat wij die elf gram
men moeten vermenigvuldigen met dui-
zend-millioen, zoodat wij elf mlllioen kilo
gram (liter) water verkregen, weliswaar
over een groote oppervlakte, maar dat is
dan toch zooveel, dat wij kunnen begrij
pen. dat er flinke slagregens kunnen val
len, die een hoeveelheid water leveren van
b.v. 10 kilogram per vlerkanten meter.
Dat is echter nog niet wat men een
wolkbreuk noemt. Om dezen naam te ver
dienen moet een bul een buitengewoon
groote hoeveelheid water in een zeer kor
ten tijd opleveren, het moet z.g. pljpe-
steeltjes regenen of wel het water moet!
als met bakken uit den hemel gegoten
worden.
Dit effect kan alleen door de natuur
bereikt worden, wanneer het geheele
regenproces bijzonder snel verloopt, het
geen in dit verband beteekent, dat de
luchtmassa's die den regen moeten leve
ren, in een zeer snel tempo moeten op
stijgen, zoodat enorme hoeveelheden lucht
in een korten tijd „verwerkt" worden Ds
natuur beschikt voor dat doel over onbe
grijpelijke groote krachten Alleen voor het
in opwaartsche beweging brengen van da
lucht in een klein zomerbuitje ls een ener
gie van zooiets als 1500 mlllioen paarde-
krachten noodig. Excuter du peu! De
moderne regenmakers mogen zich dit voor
gezegd houden.
Bij de groote van wolkbreuken verge
zelde onweders, kan men zonder eenig
bezwaar aannemen, dat geweldig groote
boeveelheden lucht uit de onderste lageri
van den dampkring enkele duizenden
meters hoog opstijgen, waarvan elke kub.
meter zijn 1012 gram regen kan leveren.
Maar deze zware onweders zijn toch altijd
min of meer plaatselijk. Wanneer wij nu
uit de internationale weerberichten zien,
dat over een uitgestrektheid van honder
den kilometers lengte en breedte regen-
hoeveelheden van b.v. 2030 mAJ. (dat iS
20—30 K.G. per vierk. Meter of 200—300
duizend K.G. per H.A.) vallen, dan moet
er toch wel iets anders gebeurd zijn, dat
zoo'n watervloed mogelijk maakt.
Daar weet Moeder Natuur dan ook wat
op en wat zij daarop uitgedacht heeft is
zoo vernuftig, dat wij, er goed over na
denkende, stil van bewondering worden.
Het middel om zulke uitgebreide wolkbreu
ken te halen uit den dampkring boven het
wolkbreukengebied is dat niet alleen ge
bruik wordt gemaakt van de oogenblik-
kelijk aanwezige lucht, maar dat door een
ingewikkeld stelsel van luchtstroomen,
waaruit de z.g. depressies zijn opgebouwd,
warm-vochtige lucht in geweldige hoe
veelheden uit sub-tropische streken wordt
gehaald, tot opstijging wordt gebracht,
van een groot gedeelte van haar water
damp wordt beroofd en dan als verder
onbruikbaar in de wolkbreuken-fabriek,
naar ver-verwijderde streken wordt af
gevoerd. De natuur heeft daarmede niets
anders gedaan dan een reusachtige lucht
sprong gemaakt, die de vochtige lucht
aanvoert en na gebruik afvoert,
Zoo'n luchtstroomenstelsel heeft meest
al een horizontale middellijn van ten
minste duizend kilometers en is onge
veer 9 a 10 K.M. hoog, zoodat op één
oogenblik niet minder dan zeven en een
half millioen kubieke kilometers lucht in
beweging zijn, alles met het doel om in
een bepaald gedeelte van het depressie-
gebied regen te laten vallen. U ziet, de
natuur kan wel met grootscheepsche mid
delen werken.
Wij hebben in bovengenoemd geval nog
slechts te maken met een kleine depressie.
Fr komen ook depressies in ons wereld
deel voor met een middellijn van 2000
kilometers, in welk geval er een lucht-
massa van dertig millioen kubieke kilo
meters voor de regenfabriek in werking
worden gebracht.
Wanneer nu de „luchtpomp" eens een
enkele maal bijzonder krachtig werkt
komt het gemakkelijk tot wolkbreuken. In
den laatsten tijd was dit in West-Europa
nogal dikwijls het geval. Telkens wanneer
een wolkbreuk zich boven de hoofden van
de lezers van dit blad ontlast, mogen zij
bedenken, dat Moeder Natuur de groote
luchtpomp aan het werk gezet heeft.
Dit ls mijn antwoord op de vraag; Wat
'uo^narqzroM uftz C. N.
(Nadruk verboden),
