LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Donderdag 20 October 193
BUITENLAND.
Burgerlijke Stand v. Leiden
VISSCHERIJBERICHTEN.
llw wensch
TELEGRAMMEN.
CHR. JEUGDVEREENIGING „NOMATEG"
Geslaagde bouwfonds-avond.
Gisteravond werd in de Stadsgehoor
zaal, die geheel gevuld was, een Bouw
fondsavond ten bate van het Hervormd
Jeugdhuis der Chr. Jeugdver. Nomateg ge
houden. En het moet direct gezegd: het is
een avond van hoogstaande kunst en volle
vreugde geworden, waarmede de vereeni-
glng bij vernieuwing heeft bewezen, wat
het zeggen wil, de aanwezigen een aan-
genamen avond te bereiden. „Nomateg"
staat vooraan in de rij van Christelijke
vereenigingen, die weten wat gepaste
vreugde en opgewekte vroolijkheld op een
avond als deze toelaten.
Met een kort openingswoord van den
voorzitter, den heer A. J. van 't Riet werd
de avond geopend, die hierna het woord
gaf aan dr. W. Th. Boissevain, die een
korte rede uitsprak. Spr. wees erop, hoe
de overtuiging baan breekt, dat de ge
meenteleden een eigen roeping hebben ten
opzichte van de Kerk, die den leeken-
arbeid genoemd wordt. Spr. begroet dan
ook de arbeid van „Nomateg" met blijd
schap en wijst er met nadruk op, dat zij
den steun van de gemeente verdient. De
arbeid van „Nomateg" wordt dan ook door
de belde predikanten ds. Locher die
dezen avond ook in het midden was
en dr. Boissevain, in wier wijken het
jeugdhuis zal verrijzen, van harte toege
juicht. Het te bouwen gebouw zal echter
niet alleen voor de wijkpredikanten zijn,
maar een middelpunt vormen van ge
meentelijken leekenarbeld. Spr. eindigde
met een wensch dat mede door Nomateg
Leiden als middelpunt van leekenarbeid
mag worden.
Door den heer Henk Gelrnaert werden
dezen avond enkele vioolstukjes op gevoel
volle wijze ten gehoore gebracht. De heer
Gelrnaert werd op den vleugel begeleid
door mevrouw Gelrnaert, die deze kunst
ten volle verstond. Bewondering hadden
wij voor de Ballade en Polonaise van
Vieuxtemps.
Mevrouw Anny Driessen—Hofman zong
met haar warme welluidende stem eenlge
liederen, die telkens een hartelijk applaus
ontlokten. Zij evenals mevrouw Geirnaert
werden met talrijke bloemstukken verrast.
De heer C. van 't Riet, penningmeester
van Nomateg en de rechte man op de
rechte plaats, had voor de pauze nog even
gelegenheid te wijzen op den groei en
bloei van Nomateg maar ookop de
nooden en dan vooral de financieele. Met
eenige welgekozen woorden werkte hij op
de goedgevigheid der aanwezigen en
wekte met Jeugdig enthousiasme en vol
vuur op tot „het eens diep tasten in de
portemonnaie".
Na de pauze werd met medewerking van
een groote groep driehoeksmeisjes en een
klein muziekgezelschap onder leiding van
den heer J. Heymans, die zijn sporen op
dit terrein wel verdiend heeft, een aller
aardigst muzieknummer uitgevoerd. Het
was toch zeker wel één van de aantrekke
lijkste nummers van het gevarieerde pro
gramma, dat hiermede ten tooneele ge
bracht werd. Vooral het zang-muziek
stukje „De Slede" was een vertolking, die
alle lof verdient.
Hierna en hiermede besloot het pro
gramma met het vlot opgevoerde tooneel-
stukje „Het Vaderland roept".
Dr. J. Rlemens, eerevoorzitter van
Nomateg, sloot met een kort slotwoord.
Dr. P. A. Dietz, toegelaten als privaat
docent in de para-psychologie aan de
Leidsche Universiteit heeft hedenmiddag
zijn colleges geopend, met het geven van
een openbare les.
Onze stadgenoot de heer L Ch.
Segaar behaalde gisteren het politie-di-
ploma van St. Michael te 's Hertogenbosch.
Volgens de Stct. is het Rijksmuseum
van Oudheden alsmede het Rijksmuseum
voor Ethnografle beiden alhier, in het
derde kwartaal van dit jaar bezocht resp.
door 4027 en 642 personen.
In het geschiedkundig overzicht be
treffende de Loge „La Vertu" zijn eenige
fouten geslopen. Men leze inplaats van in
stellingen (3e alinea, le regel) doelstellin
gen; 4e alinea. 3e regel moet „geschiede
nis" zijn „catechismus"; 6e alinea, laatste
regel moet „begonnen" zijn „bedongen";
6e alinea, eerste regel, leze men 1796 in
plaats van 1896.
Wij verwijzen naar een in dit Blad
voorkomende advertentie van den Bazaar
voor Chr. Jeugdhulp, welke morgen
avond gesloten wordt.
Bij de stalhouderij Dieben alhier zijn
6 koeien geschut, die hedennacht op den
Haagweg en een aangrenzend weiland
liepen.
Op het politiebureau is een gevon
den heerenrijwiel te bevragen.
GEBOREN:
Hans, z. van K. F. de Bree en M. E, de
Lange Frans, z. van Ph. van Hoven en
A. Lepelaar Willem, z. van W. Hamer-
ling en M. Houps Jacobus, z. van W.
Schouten en C. v. Leeuwen Dirkje, d.
van H. P. van Ek en A. Borst Jacobus,
z. van L. de Vogel en A. Nievaart Jozef,
z. van J. Arnoldus en A. M. E. Haneveld
Theodora Gerarda. d. van H. Th. Heeman
en M. II. v. d. Zijden.
ONDERTROUWD:
M. Hellevoort jm. 25 j. en L. B. Steke
lenburg jd. 21 j. A. J. M. Witteman jm.
28 j. en J. G. M. Zonderop jd. 25 j. A.
G. Feckler jm. 24 j. en K. Seeger jd. 23 j.
J. Treur jm. en J. Dunnebier j.
GEHUWD:
L. C. van der Aar jm. en A. J. van der
Wal jd. J. J. Bavelaar jm. en P. Gijzenij
jd. A. Jong jm. en A. J. van Rossum
jd. G. J. Lüdeke gesch. en M. K. Esch-
weiler jd. A. Neuteboom jm. en J. Mat
ters jd. J. van der Zeeuw jm. en J.
Velthuijsen jd. P. Mazurel jm. en A. van
den Berg jd.
OVERLEDEN:
A. van Duijn dr. 3 j. E. M. Chr. v.
Zonneveldde Vet vr. 64 j. J. T. Uiter-
wijk m. 39 j. H. W. van Oosten wedn.
80 j. H. C. den Hertog—Sirag vr. 44 j.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
De ontwapening en economische
vraagstukken.
Te Londen wordt bevestigd, dat de
Economische Wereldconferentie te Londen
zal worden gehouden. De betrokken mo
gendheden zijn het hierover eens gewor
den. De organisatie-commissie welke den
definitieven datum zal vaststellen, zal den
16den November te Genève bijeenkomen
Men vermoedt dat het half Februari
zal zijn.
De president der Ontwapeningsconfe
rentie, Henderson, heeft aan alle 65 ter
coqferenüe vertegenwoordigde staten
schriftelijk medegedeeld, dat de hoofd
commissie der conferentie in de week aan
vangende 21 November a.s. te Genève zal
bijeenkomen. Alle staten-deelnemers aan
de ontwapeningsconferentie zijn in de
commissie vertegenwoordigd.
BELGIE.
De crisis.
De koning heeft gisteren met tal van
leidende politici besprekingen gevoerd
inzake de crisis. Tschoffer, de R.K. minis
ter van koloniën, weigerde als formateur
op te treden.
Sommige katholieke en socialistische
bladen beweren, dat de manoeuvre der
liberale ministers enkel er op gericht was
Renkln tot aftreden te dwingen. Nu zijn
val een feit geworden is, zouden de libera
len van ontbinding van het parlement af
zien en pogingen doen om tot Mei aan
staande met de katholieken aan het be
wind te blijven. Het klinkt echter zeer on
waarschijnlijk.
DUITSCHLAND.
Dc Parlementaire strijd.
De Saksische Landdag heeft gisteren in
verband met een sociaal-democratische
vraag naar de houding der regeering
tegenover de kwestie der Rijkshervorming,
besloten aan de Saksische regeering op te
dragen op de scherpste wijze te protestee
ren tegen grondwettige plannen der rijks-
regeering en in den Rijksraad te stem
men tegen alle voorstellen tot wijziging
der grondwet. Voor het voorstel stemden,
behalve de sociaal-democraten, de com
munisten, de natlonaal-socialisten en de
democraten. Het besluit werd genomen
tegen het uitdrukkelijke protest der Sak
sische regeering.
Schieck, de minister-president, had op
gemerkt, dat de uitlatingen van de rijks-
regeering inzake de hervorming van het
rijk een heugelijke erkenning inhielden
van de federatieve denkbeelden, waarop,
naar te hopen viel, overeenkomstige da
den zouden volgen. Op zijn verzoek om
inlichtingen was hem van bevoegde zijde
verzekerd, dat de rijksregeerlng nog geen
vastomlijnd plan had. Er was geen reden
voor de Saksische regeering om nu reeds
haar standpunt vast te stellen. De minis
ter erkende, dat een herziening van het
grondwetsgebouw van Weimar alleen vast
heid en duurzaamheid zou bezitten als zij
gedragen werd door den steun van een
overwegende meerderheid van het Duit-
sche volk. De Saksische regeering zou
zulks bij de behandeling in den Rijksraad
zeker niet uit het oog verliezen. Zij waar
schuwde echter tegen een bindend man
daat, dat haar In aen Rijksraad, ten
nadeele van het land, aan banden zou
leggen.
Te Berlijn is een groot debat gevoerd
tusschen den Nazileider Goebbels en den
Duitsch-nationaal Schmidt De belang
stelling was enorm. Behoudens wat rumoer
ls alles zonder incidenten verloopen.
o
FRANKRIJK.
Afscheid van den Duitschen gezant.
De Duitsche ambassadeur Von Hoesch
heeft gisteren aan Herriot de dezen door
den Rijkspresident verleende Goethe-
medallle overhandigd. Bij deze gelegen
heid gaf de minister-president ter eere
van den heengaanden gezant (v. Hoesch
gaat immers naar Londen) een afscheids
maal, waar o.a. verschillende leden der
regeering en de Fransche gezant te Ber
lijn, Frangois Poncet, aanzaten.
Von Hoesch.
In zijn toespraak verklaarde Herriot,
dat ambassadeur Von Hoesch zich door
zijn patriotisme en door de doelbewuste
verdediging der Duitsche belangen, tevens
echter door de oprechtheid van zijn wezen
cn het door lange ervaring verworven
begrip voor het Fransche volk cn land de
algemeene achting in Frankrijk verwor
ven heeft. Men ziet hem daarom met groot
leedwezen scheiden van zijn post, waarop
hij altijd werkzaam is geweest in het be
lang van een betere verstandhouding tus
schen Frankrijk en Dultschland.
Dat doel blijft bestaan en Herriot ge
looft, dat het ondanks alle moeilijkheden
niet onbereikbaar is.
Von Hoesch betuigde zijn dank voor de
hartelijke afscheidswoorden van den mi-
nister-president en het hem door de
Fransche regeering overhandigde geschenk
van een tafelservies uit Sèvres. Ook hij
hoopt dat het tot een regeling der tegen
woordige moeilijkheden zal komen en een
toenadering tot het door Herriot omschre
ven doel eener vriendschappelijke entente.
De ambassadeur eindigde met den wensch,
dat de zware zorgen, die tegenwoordig de
geheele wereld drukken, opgeheven mogen
worden.
ENGELAND.
Het Lagerhuis en Iersche Dail - Oplossing
in het textielconflict? - Teruggang
bij de vakvereenigingen.
Gisteren, vóór de hervatting van het al
gemeen debat over Ottawa heeft het La
gerhuis met 291 stemmen tegen 69 een
resolutie van Neville Chamberlain aange
nomen, welke een procedure voorschrijft,
die beslemd is om de aanneming te be
spoedigen van alle verelschte voorafgaan
de financieele resoluties, doordat zij te ge
lijk, in plaats van afzonderlijk, besproken
en aangenomen worden.
Als reden gaf Ohamberlain op, dat er
slechts één vraag op het spel staat. n.l. of
de overeenkomsten van Ottawa in werking
zullen treden, dan niet.
De debatten brachten geen nieuwe ge
zichtspunten. Majoor Attlee noemde de
voorstellen een ondraaglijken last op de
schouders van het Engelsche volk en her
haalde de voorspelling dat alle eerste le
vensbehoeften dezen winter duurder zou
den worden. De jonge conservatieve spre
kers brachten warme hulde aan de regee
ring voor het werk van Ottawa en bleken
overtuigd, dat de handel er groot voordeel
van zou ondervinden. Vandaag begint de
artikelsgewijze behandeling.
Minister Gilmour heeft een verklaring
afgelegd over de werkloozenrelletjes. Hij
zeide, dat de betooging van Maandag te
Londen niet spontaan was geweest, maar
dat zij werd voorbereid door een in hoofd
zaak communistische organisatie, die 300
afdeelingen telt over het land.
Ik zal niet zeggen dat de organisatie uit
sluitend door Moskou wordt geleid, maar
er bestaan betrekkingen tusschen Moskou
en zekere leden der organisatie. Gilmour
ging de verschillende betoogingen na en
deed opmerken, dat men tijdens de relle
tjes te Liverpool en Birkenhead in ruime
mate de methodes voor straatgevechten
heeft ontwikkeld, die door de communis
tische Internationale worden aanbevolen.
Bij de onlusten van gisteren te Londen
was de menigte gewapend met stukken
ijzer, die tot 4 K.G. wogen. 37 politieagen
ten werden gewond, terwijl slechts dertien
andere personen verbonden moesten wor
den. ilmour drong aan op de noodzakelijk
heid om de orde te handhaven.
In het Lagerhuis heeft Lansbury, de
nieuwe leider van de arbeiderspartij, gis
termiddag warme hulde gebracht aan Hen
derson, den afgetreden partijleider. „Zijn
verdiensten jegens de partij en het land,
zeide Lansbury. kunnen misschien eerst na
jaren op de juiste waarde geschat worden."
Spr. wenschte Henderson een succes te
Genève. waarmede tevens de geheele we
reld gebaat zou zijn en hij verzocht geduld
„voor het grootste en moeilijkste werk dat
ooit door één man op de schouders was
genomen."
Hei woord voerend in de Dail te Dublin,
heeft De Valera gisteren een overzicht ge
geven van de jongste besprekingen te Lon
den. Hij zeide, dat de Britsche regeering
nog steeds arbitrage weigert door een
rechtbank, die niet uit onderdanen van
het Britsche Rijk is samengesteld en dat
anderzijds de directe besprekingen mislukt
zijn. Ik ben tot het besluit gekomen, zeide
hij. dat de tegenwoordige Britsche regee
ring de Iersche eischen van een rechtvaar
dige behandeling niet wil aanvaarden.
Terwij! de Britsche regeering ten op
zichte van Ierland Shylock speelt, staat
zij als smeekelinge tegenover de Ameri-
kaansche regeering en doet zij zich op het
vasteland van Europa voor als de wel
doende fee.
Zij vraagt om schrapping van de schul
den, waarvan niemand de rechtmatigheid
ontkent.
De Iersche minister voor handel en in
dustrie, Lemass, heeft aangekondigd dat
nieuwe rechten zullen worden geheven op
een groote verscheidenheid van artikelen,
waartoe zullen behooren: sajet garens,
massieve banden, metalen veeren, lijmsoor
ten, bouwstoffen houtwerk, jutestukgoede-
ren wollen stoffen, lakens en lood.
De uitnoodiging tot de Scandinavische
landen gericht, om tot herziening van de
tarieven te komen, is gisteren uitgebreid
tot de regeering van IJsland dat ook een
vertegenwoordiger naar Londen moet zen
den.
In het geschil met de katoenspinners zal
waarschijnlijk nog deze week een accoord
worden bereikt. Van betrouwbare zijde
wordt vernomen, dat de arbeiders een
loonsverlaging van een shilling willen aan
vaarden, terwijl zij tot nu toe slechts met
tien pence genoegen wilden nemen. De
werkgevers wilden de loonen met 1 sh. 8'/i
d. verlagen
Het aantal leden van vakvereenigingen
in Engeland en Noord-Ierland is in den
loop van 1931 met 213.000 verminderd, blij
kens- de statistiek die door hel blad van
het departement van arbeid wordt gepu
bliceerd.
In vergelijking met het jaar 1920, toen
de vakbeweging haar hoogtepunt bereikt
heeft, is het aantal leden verminderd met
3.728.000 of c.a. 5 pCt.
ITALIË.
Nog een rede van den Duce.
Gisteren heeft te Rome naar aanleiding
van de 10-jarige herdenkingsfeesten een
buitengewone zitting plaats gehad van den
Nationalen Raad der Corporaties onder
voorzitterschap van Mussolini. Deze hield
een inleiding, waarin hij den Nationalen
Raad der Corporaties een „typisch revolu
tionaire instelling" noemde, die ontkomen
zou aan het gevaar van de bureaucrati
sche onvruchtbaarheid, wanneer de leden
niet vergaten dat de revolutie een geeste
lijk verworven bezit beteekent. De wereld
crisis zou wanneer in Italië niet het kli
maat der revolutie geheerscht had in dit
land veel ernstiger uitwerking gehad heb
ben. Hij is er van overtuigd dat tusschen
de beide tegengestelde economische erva
ringen die de wereld tegenwoordig opdoet,
het laatste woord der synthese en van het
evenwicht door Rome gesproken zou
worden.
ROEMENIE.
De kabinetscrisis.
Maniu is gistermiddag na een lang
durige bespreking met Titulescu door den
koning in audiëntie ontvangen.
Bij het veriaten van het slot verklaarde
Maniu tegenover de wachtende journalis
ten dat hij bereid is een nieuwe regeering
te vormen met Titulescu als minister van
Builenlandsche Zaken (met wien dus toch
overeenstemming is bereikt!) terwijl
Wajda weigert tot de regeering toe te
treden. In verband hiermede is het nog
niet geheel zeker dat het zal gelukken een
nieuwe regeering tot stand te brengen.
ZUID-SLA VIE.
De geruchten van regeer ingswijziging.
De geruchten over een regeeringswijzi-
ging blijken hun oorsprong te hebben in
een te Serajewo gehouden bespreking
waaraan deelnamen de leider der Muzel
mannen, dr, Spaho, die der Sloweensche
clericalen, mgr. Korosetsj, en die der Kroa
tische clericalen, dr. Baritsj. Men zou hier
bij tot overeenstemming gekomen zijn met
betrekking tot eventueele toetreding tot 'n
regeering, aan het hoofd waarvan Misja
Trifoenowitsj zou staan, een der voornaam
ste leiders van de oud-Servische radicale
partij van Pasjitsj. Dr. Spaho verlangde
hierbij zelfbeschikking voor Bosnië en
Herzegowina. Ook is gesproken over een
autonomie van Kroatië en Slavonië, die
later ook voor Daimatië zou komen te gel
den. De Wolwodina. Noord- en Zuid-Servlë
zou dan met Montenegro worden samenge
trokken.
Matsjek en Pribitsjewitsj blijven blijk
baar buiten deze combinatie. De voorziene
regeering Trifoenowitsj zou eerst verkie
zingen willen houden, waardoor de stem
ming en de sterkte der verschillende groe
pen zouden kunnen worden gepeild, om
vervolgens met de Kroatische coalitie tot
overeenstemming te komen. Mocht deze
procedure geen resultaat hebben, dan zou
men willen trachten in Kroatië nieuwe
mannen te vinden.
Waaraan hierbij ook gedacht wordt,
blijkt uit het antwoord van mgr. Korosetsj
op de vraag van een persman over den
financieelen toestand des lands. Korosetsj
noemde dezen slecht, maar hij verwachtte
hulp van het buitenland, wanneer zou blij
ken, dat de nieuwe regeering populair was.
In dit verband verdient vermelding, dat de
directeur van de Nationale Bank en die van
dc Hypotheekbank te Parijs thans vruch
teloos over een leening onderhandelen.
(Vad.)
O
VEREENIGDE STATEN.
Roosevelt tegen de douanemuien.
In een verkiezingsrede te Wheeling in
West-Virginia heeft Roosevelt, de demo
cratische candidaat voor het president
schap, zich uitgesproken voor een verla
ging van de douanetarieven langs den
weg van onderhandelingen met het bui
tenland, Hij voegde hieraan toe, dat hij
nimmer een politiek heeft aanbevolen of
zal aanbevelen, die haar bescherming ont
houdt aan de Amerikaansche arbeiders
tegen landen, die gebruik maken van
goedkoope arbeidskrachten, wier levens
omstandigheden ten achter staan bij die
der Amerikaansche arbeiders.
JAPAN.
Het non-agressiepact met Rusland.
De Jaoansche ambassadeur te Berlijn
zal zich begin November voor eenigen tijd
naar Tokio begeven.
De Japansche ambassadeur te Moskou,
Sjirota, zal, naar verluidt, dezer dagen
naar Moskou terugkeeren om de Russische
ïegeering op de hoogte te stellen van de
Japansche voorwaarden voor het sluiten
van een non-agressiepact. Indien Rusland
den staat Mandsjoekwo erkent en het
non-agressiepact met Japan ook geldig
verklaart voor Mandsjoekwo, is Japan
bereid het verdrag aan te gaan. De onder
handelingen zullen verder worden gevoerd
door Litwinof en Sjirota.
IJMUIDEN, 20 Oct.
V1SCHPK1JZEN.
Tarbot per K.G. f. 0.90—0.75, Griet per
kist van 50 K.G. f.38—18, Tongen per
K.G. f.2—1.20, Kleine Schol per kist van
50 K.G. f. 33-9.50, Schar f. 20-10, Tong
schar f. 33, Roggen per 20 stuks f. 13, Pie
terman en Poontjes per kist van 50 K.G.
f. 6.60—2.50, Groote Schelvisch f. 40—31,
Middel Schelvisch f.35—23.50, Kleinmiddel
Schelvisch f. 28—14.50, Kleine Schelvisch
f.1 8—4,40, Kabeljauw per kist van 125 K.G.
1.57—36, Gullen per kist van 50 K.G.
f. 15—2.50, Lengen per stuk f. 2.40—0.70,
Wijting per kist van 50 K.G. f. 4.90—2.40,
Koolvisch per stuk f. 0.70—0.15, Makreel
per kist van 50 K.G. f.6—3.
Aangekomen 13 Stoomtrawlers
H.C. 234 met f.4042, IJM. 37 met f.2101,
IJM. 26 met f.2876, IJM. 7 met f.2540,
IJM. 73 met f.4446, IJM. 4 met f.2204,
IJM. 63 met f.2655, IJM. 21 met f.2059,
IJM. 155 met f.2538, IJM. 330 met f.2719,
IJM. 115 met f.2749, IJM. 161 met f.2190,
IJM. 42 met f.2820.
2 Engelsche haringdrifters; L.T. 517 met
f. 1096, L.T. 746 met f. 952 voor versche
haring.
K.W. 176 met 427 kantjes; K.W. 134 met
434 kantjes, K.W. 3 met 120 kantjes, K.W.
149 met 57 kantjes, K.W. 97 met 503 kantjes,
K.W. 160 met 384 kantjes pekelharing voor
Katwijk.
RECLAME.
wordt werkelijkheid, wanneer gij „Zlj"-
Crême een vaste plaats op Uw toilettafel
geeft. De charme en frischheid van Uw
teint zal dan Uw stoutste verwachtingen
overtreffen.
In prijzen vaE jO3045 en 75 cent.
8503
HITLER'S ANTWOORD AAN VON PAPp
MÜNCHEN, 20 Oct. (V.-D.) De Vè
kische Beobachter" publiceert heden te
antwoord van Adolf Hitler op de rede, ju
Rijkskanselier Von Papen te Münchp
heeft gehouden. Hitler's antwoord is vet,
schenen als extranummer van de „Vóüa
sche Beobachter" in een oplaag van tiet
millioen exemplaren. Het omvat vier p
gina's groot formaat van het Nationaa
Socialistische hoofdorgaan.
In het antwoord noemt Hitier het i
taak om niet alleen te wijzen op het onij-
gische in de rede van den Rijkskanselie.
doch ook in zijn optreden, dat voor
natie ondoelmatig en bovendien gevaarte
is. De crisis van het Duitsche bedrijfslef,
kan niet alleen met het economische vet
stand begrepen worden. Het economise,,,
denken leidt altijd tot egoisme en slechu
het volksche politieke denken leidt fo
idealisme en heroisme. Nooit heeft eg
staatsman deze geweldige krachten n»
diger gehad dan op het oogenblik, nu
nood slechts door de hevigste krachtsij.
spanning overwonnen kan worden.
heeft Von Papen van het nationaal-soclt
listische werkverschaffingsprogram gj
maakt? Een armzalige transactie die hoog.
stens kan leiden tot opleving van t?
geldverkeer der banken, doch niet volte
aan het doel van werkverschaffing. Hsi
zelfde is geschied met de arbeidsdienf.-
plicht. Terwijl de nationaal-socialisten it
voering van de algemeen arbeidsdienst
plicht wenschen. vormt de Rijkskanseli:
een instituut, dat eerder een gevaar da
een bevrediging voor het Duitsche volk k
Niet minder stelselloos is de wijze man
Von Papen het sociale vraagstuk belui'
delt.
Hitier bespreekt ook de kwestie van
staatsidee. Het standpunt van een gena.
Gods hebben zelfs de monarchieën reels
overleefd en pogingen om het te handb
ven zijn in dezen tijd eenvoudig absuid
Er behoort de oppervlakkigheid der vree
gere heeren toe, om zich te kunnen inbed
den dat men tegenover een elementairs
crisis van een wereldbeschouwing ec
„machtige en autoritaire regeering" ka
stellen. Of Von Papen heeft geen idee ra
het gevaar waarin de geheele wereld eni
de eerste plaats Duitschland zich tegen
over het bolsjewisme bevindt, of hij
looft werkelijk dat tegenover een wereli-
beschouwing een kabinet kan worden gs-
steld. Dit zou op hetzelfde neerkomen als
of men een godsdienst zou willen vervan
gen door een regeering. Wat in Von Pa
pens oogen de reddende „staat" is, is In d!
oogen van millioenen een te overmMl
kwaad, dat met privaat eigendom sorit
aangeduid en voor millioenen aoiffii
een onrecht, dat diefstal heet. Wat t
religieus geloof noemt, is voor andeiea
slechts bijgeloof. Wat Von Papen oiufci
moraal verstaat is voor millioenen im
moreel en maatschappelijk gesproken zells
een klasseschande. De nood in Duitschlara
is een zielkundige nood, geen gebrek aai
een grondwet. Von Papen heeft gesproku
van een Goddelijke ordening, maar G
schiep geen verstandige wezens opdat o
verstandige zouden leiden en regeere
Voor Goddelijke roeping bestaat slech
één bewijs, en dat ls de prestatie.
Over de gebeurtenissen van 13 Augusti
zegt Hitier, dat het onwaar is dat de m-
tionaal-socialisten de geheele macht hfS-
ben opgeëischt- Toen echter den nate
naal-socialisten een aantal belangd»!
ministerposten werd geweigerd motöa
zij wel de functie van Rijkskanselier op-
eischen. Ten aanzien van de buiten»
sche politiek noemt Hitier het resultaat
van Von Papen te Lausanne meer dan on
bevredigend. De Rijkskanselier heelt scl
laten verleiden tot een compromis tus
schen herstelbetalingen en tegenprestatie
en is blijven steken in een nieuwe erken
ning der herstelbetalingen, terwijl de te
genprestaties van zelfsprekend uitbleven.
DE ONTWAPENING.
PARIJS, 20 Oct. (Reuter). Gisteren heel
Herriot in een commissie voor Buiten!
Zaken van de Kamer de gelijkberechtigd-
heid van Duitschland besproken en ver
klaard, dat hij een plan uitwerkt, dal
zal aantoonen, dat Frankrijk zoover moge
lijk wil gaan op den weg van de ontwape
ning, als de veiligheid, welke alle landen
in artikel 8 van het Volkenbondspact
gewaarborgd, dit toelaat.
Het ministerie wenscht zooals steeds
politiek van den Volkenbond te verded
gen en in deze geest wenscht zij ook o»
vraagstuk op te lossen.
ROOSEVELT TEGEN ONMIDDELLIJKE
UITKEERING AAN DE OUD-STRIJDERS
PITTSBURG, 20 October (V.D.)
democratische candidaat voor het pre»
dentschap der Vereenigde Staten, Frank
lin D. Roosevelt, Gouverneur van den stas
New York, heeft gisteren voor een gr®
gehoor te Forbes Field in Pennsy van"
een verkiezingsrede gehouden waarin
de langverwachte verklaring aflegde om
trent zijn standpunt inzake de bonus uj
keering aan de oud-strijders. Het bleek
dat ook hij, evenals zijn republikeinse^
tegenstander Hoover, zich verzette tesc
het betalen der bonus-premie aan de ou»
strijders. Hij verwees naar een interne»
dat hij in April had gehad en waarin e
verklaard had, dat een regeering van
gezond verstand moest zijn gespeen
in de huidige omstandigheden een bear»
van twee milliard dollar beschikbaar
stellen. Zelfs met een in evenwicht zus
begrooting zou een regeering hieraan nte
kunnen denken. Pas wanneer de scbate:.
een belangrijk overschot aanwees zou
aan uitkeering van de premie kunn
denken.
VOOR DE AMERIK. LANDBOUWERS
NEW YORK, 20 Oct. (Reuter). Gister
avond heeft senator Borah in een reae
Shelley in Idaho de uitgifte van 5
liard dollar aan bankbiljetten bepleit
hulp van de boeren, die door ."PPjLjji
van het geld hun producten niet
kunnen, zoodat het land zich nlet
herstellen.
I
8-J
