DE VREUGDEVOLLE DAG TE KATWIJK.
Verbond van Nederlandsche
Werkgevers
73sle Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 22 September 1932
Derde Blad
No. 22242
CORRESPONDENTIE.
Enthousiaste stemming - Druk bezochte receptie.
K. H. Prinses Juliana, gehuldigd met bloemen, neemt op vriendelijke wijze af
scheid van Burgemeester Mr. Woldringh van der Hoop, na de bezichtiging van het
mooie gebouw, waarover Zij Haar groote ingenomenheid betuigde.
H., te L. Waar uw ingezonden stuk
dezelfde strekking had als dat van den
heer Van Veen hebben wij den inhoud
verkort weergegeven in een „Spreekcel",
De Katwijksche jeugd genoot ook van dezen glorierijken middag en zong eenige lie
deren tot de op het balcon van het Raadhuis staande Hooge Gast; rechts de doch
tertjes van den Burgemeester en een der Wethouders, die der Prinses bloemen
aanboden.
groot is betwijfelt spr., want gezien de
aanwas der gemeente met pl.m. 3400
schoolkinderen, zal spoedig genoeg het
tegendeel blijken.
Er rust vooral in deze tijden een zware
taak op het gemeentebestuur, doch met
Gods hulp is het de plicht met kracht
voort te gaan door de branding en niet
alleen in veilige haven doch in volle zee.
Spr. las dan een gedicht voor, samenge
steld door den heer Dikken en dat als
volgt luidde;
INWIJDINGSGEDACHTEN BIJ DE
OPENING VAN 'T NIEUWE RAADHUIS.
Hoe donker 't nog moog wezen,
Hoe veelszins bang 't verschiet,
Ons troost een zeker weten:
,„Neen, God vergeet ons niet"
Dies past geen moed'loos zuchten,
Geen droeve wanhoopsklacht,
Maar 't stil geloofsvertrouwen,
Dat van God heil verwacht.
Geen zitten bij de pakken
In moed'loosheid ter neer,
Tot bidden en tot werken
Roept elke dag ons weer.
En als in zware tijden
Dit schoone gebouw verrijst,
Is 't allereerst zijn toren.
Die hemelwaarts ons wijst.
Maar 't leven kan niet stil staan,
Wij moeten staag vooruit.
Van 't front, zich fier verbreedend,
Gaat deze roepstem uit:
„Breidt uit Uw naarstig streven.
Toont, burgers! moed en kracht,
Dan wordt van God de zegen
Niet vruchteloos gewacht".
En gaan met goed vertrouwen
Wij zóó de toekomst in,
Dan wordt de dag van heden
Als tot een nieuw begin,
Dan bidden wij te zamen
Bij 't bouwwerk hier voltooid:
„O God, onthoud Uw zegen
Uw hulp aan Katwijk nooit".
Geef hun, die ons regeeren
Maar wijsheid, moed en kracht
En laat Uw licht maar schijnen
In 't duister van den nacht.
Help ons langs donk're wegen
Blijmoedig voorwaarts gaan,
In 't vast en zeker weten:
„God laat geen bidder staan".
Hierna werd van de gelegenheid un
B. en W., den secretaris en de architecten
te complimenteeren een zeer groot gebruik
gemaakt, waarna de rondgang door het
gebouw volgde en alle genoodigden in de
gelegenheid werden gesteld het geheele
interieur te bezichtigen. Dat van allen
dezelfde roep uitging, n.l. dat alles prach
tig en practisch was, behoeft geen betoog.
Opgemerkt zij nog dat bij monde van
den Burgemeester namens de „Katwijk
sche Post" aan Prinses Juliana werd ten
geschenke gegeven een ets voorstellende
het nieuwe gemeentehuis.
Des avonds was er voor het publiek ge
legenheid om ten bate van het crisis-
comité het gebouw te bezichtigen. Meer
dan 1000 personen maakten hiervan een
gretig gebruik. De toeloop was echter zoo
groot dat honderden moesten worden te
leurgesteld. Daarom hebben B. en W. be
sloten, behalve Zaterdag van 25 en van
710 uur, ook op Vrijdagmiddag van
25 uur en van 710 uur de gelegen
heid tot bezichtiging open te stellen. Ook
dan wordt een grooten toeloop verwacht.
Het was voor de politie gisteravond geen
gemakkelijke taak voor een goede rege
ling zorg te dragen! Doch alles verliep
ten slotte prachtig! Het gebouw leverde
in den avond beschenen door een tiental
krachtige schijnwerpers een fantastischexi
aanblik op.
Tenslotte willen wij nog opmerken, dat
het kostelijke beeldje, voorstellende de
„Gerechtigheid" en geplaatst in de hal,
vervaardigd is naar het ontwerp van den
heer Willem C. Brouwer uit Leiderdorp,
evenals de beide leeuwen aan den in
gang, die ook van bijzondere beeldhouw-
kundige kwaliteiten getuigen. Zij zijn uit
één stuk gebakken, terwijl de ceramische
uitvoering prachtig geslaagd is.
uitvoering prachtig geslaagd is. Den
aesthetischen leider van Brouwer's
Aardewerkfabriek ook daarvoor gaarne
onze welgemeende hulde!
De heer Gelderman.
In zijn openingsrede herinnerde deze
aan de vorige jaarvergadering toen men
met schrik den winter tegemoet ging. De
feiten hebben de somberste verwachtingen
nog overtroffen en zelfs dit voorjaar heeft
nog geen verbetering kunnen brengen.
Het index-cijfer der werkloosheid bedroeg
in Mei 1932 nog 22.6 tegen 10.7 in Mei 1931
en 12.8 in September 1931. Het indexcijfer
van de koersen van aandeelen was in Sep
tember nog 39, om in Juni j.l. 24 te no-
teeren.
Een zware slag voor het geheele be
drijfsleven is de opheffing geweest van
den gouden standaard in Engeland. Onze
concurrentie was met één slag onmogelijk
geworden, terwijl men bovendien groote
bedragen verloor op zijn pondenvorde
ringen.
Dagelijks komen er bovendien nieuwe
moeilijkheden en nieuwe handelsbelem
meringen bij ieder land tracht den invoer
meer en meer te beperken, daarbij blijk
baar vergetende dat automatisch op den
duur de uitvoer daardoor ook sterk moet
verminderen.
De eenige troost al is het een
schrale is dat het in andere landen
niet beter is dan hier en daarom moet
men hopen, dat men spoedig zal inzien,
dat het zóó niet langer kan.
De heer Gelderman onderwierp vervol
gens de verschillende crisis-maatregelen
der regeering aan een bespreking, even
als de sociale toestanden in ons land,
welke laatste het fabriceeren van de ar
tikelen niet meer loonend maken.
Men maakt de groote fout van alles
over één kam te scheren. Iedereen weet,
dat voor weinig werk 48 uur per week
zeker genoeg is, maar daartegenover kan
in vele bedrijfstakken, in verhouding van
vorenbedoelden arbeid, heel wat langer
gewerkt worden. Eenige differentiatie in
dit opzicht ware zeker wenschelijk ge
weest. Wel zondert de Arbeidswet bewa
kingsdiensten uit, maar men kan dat
moeilijk productieven arbeid noemen.
Hoewel deze argumenten bij de invoe
ring van de Arbeidswet ongetwijfeld ook
bekend waren, lijken mij aldus spre
ker deze opmerkingen niet overbodig
nu ons land 300.000 werkloozen telt. Te
meer ook, omdat men thans van arbei-
ders-vakvereenigingszijde algemeen hoort
propageeren de 40-urige werkweek, om
langs dien weg een zekere hoeveelheid
werk over meer arbeiders te verdeelen.
Het is ook zoo'n eenvoudig rekensom
metje* Vijf arbeiders maken een werk in
48 uur klaar, of één arbeider in 240 uur.
Per week van 40 uur neem ik er nu
voortaan 6. Op totaal ruim 1,5 millioen
arbeiders zijn er dus meer noodig, ruim
300.000 ende werkloosheid is opge
lost! Ik hoor al de tegenwerping, dat bij
de ruim IV* millioen de landarbeiders ook
inbegrepen zijn, maar och. dat is niet zoo
erg: als we de werkloosheid op dergelijke
wijze aan het oplossen zijn, dan moeten
wij het maar in één keer goed doen!
Zóó gemakkelijk en eenvoudig is de
zaak echter niet. Allereerst is het werk
loosheidsprobleem in ons land, hoewel erg
niet zóó erg als in vele andere landen. Op
een bevolking van 8 millioen 300.000
werkloozen is 3 3/4 procent. In Duitsch-
land op 65 millioen inwoners 6 millioen
O
Foto Bleuzé.
OPENINGSREDE VAN DEN HEER GELDERMAN
H. K. H. Prinses Juliana werd gistermiddag op buitengewoon enthousiaste w'jze begroet door honderden belangstellenden,
toen Zij arriveerde ter gelegenheid van de opening van het prachtige Katwijksche Raadhuis. Hierboven de aankomst van H.
K: H., gevolgd o.a. door den Burgemeester, de beide Wethouders en den gemeentesecretaris.
Men weet het wel: wanneer in Katwijk
een groote gebeurtenis plaats vindt, dan
kent het enthousiasme haast geen gren
zen! Zoo was het gistermiddag ook weer
het geval: de opening van het Raadhuis
is tot één groot feest geworden.
De vele aanwezigen hebben genoten van
de komst van H. K. H. Prinses Juliana,
wier belangstelling oprecht was, zij heb
ben genoten van de schitterende aan
blik die het Raadhuis bood en in de ver
zorgde organisatie, die de plechtigheden
vlot deed verloopen.
De Katwijkers waren verheugd H. K.
H. Prinses Juliana weer in hun midden
te mogen begroeten en hebben dit op
duidelijke wijze getoond: de ontvangst
heeft Haar de overtuiging gegeven, dat
het Huis van Oranje op Katwijk bouwen
kan als op een rots!
Niemand zal de indrukken, gistermid
dag tijdens de ontvangst, de toespraken
en de receptie opgedaan, ooit meer kun
nen vergeten!
Het waren uitzonderlijke uren, die de
Katwijksche inwoners eer aandeden,
bovenal ook het Gemeentebestuur, dat
voor een uitnemende regeling heeft zorg
gedragen.
Oud en jong heeft bijgedragen om de
blijde stemming van dezen dag op te
voeren tot zeer groote hoogte!
ri
In aansluiting op ons verslag van giste-,
ren zij hier nog het volgende meege
deeld:
Nadat H. K. H. Prinses Juliana onder
luide toejuichingen het gebouw verlaten
had, keerden de Burgemeester, de secre
taris, de wethouders en de vele genoodig
den terug naar de trouwzaal waar B. en
W. receptie hielden. Voordat hiertoe werd
overgegaan, verkreeg de oud-Burgemees
ter Exc. Mr. Dr. J. Schokking het woord.
Deze zeide, dat het hem groot genoegen
gedaan had hier tegenwoordig te kunnen
zijn en gelegenheid te krijgen iets te zeg
gen. Allereerst wil spr. Katwijk gelukwen-
schen met dit schoone gebouw! Het is een
historische dag in de gemeente Katwijk.
Alleen het feit reeds dat deze dag opge
luisterd mocht worden door de komst van
H. K. H. Prinses Juliana is van beteekenis.
Hierdoor is nogmaals de band gebleken
welke hier bestaat met het Huis van
Oranje. De aanwezigheid van de Prinses
geeft groote wijding aan deze gebeurtenis.
Doch ook om andere reden is het een his
torische dag! Eigenlijk heeft Katwijk
nimmer een stadhuis gehad, en een groot
gedeelte van de inwoners is zich waar
schijnlijk nog niet voldoende bewust van
den groei der plaats. De Raad was al lang
voor het oude raadhuis te uitgebreid ge
worden. Dat het met het werk niet vast
liep was te danken aan de staf van amb
tenaren. Spr. bracht dan hulde aan de
architecten Hooykaas en Lockhorst waar
mede spreker gedurende al den tijd dat
hij nog Burgemeester van Katwijk was,
heeft samengewerkt. Dankbaar mag ge
zegd worden, dat tijdens den bouw geen
enkel ongeval is voorgekomen. Het nieuwe
gemeentehuis is ook een symbool. Er is
nog veel te doen op het gebied van wo
ningbouw. Door den bouw van het ge
meentehuis hier te dezer plaatse, wordt
mede aan de beide Katwijken de hand
gereikt. Moeilijke besluiten zullen ook
moeten worden genomen. In dit verband
verwees spr. naar de woorden in de ge
brandschilderde ramen in de raadzaal:
„Prudentia, sapientia".
Spr. besloot met het uitspreken van de
hoop, dat hij steeds goede berichten van
uit Katwijk moge ontvangen.
Bezwaren tegen een 40-urige werkweek.
Te Velsen vergaderde heden het Ver
bond van Nederlandsche Werkgevers on
der voorziterschap van den heer H. P.
Gelderman CJMzn.
werkloozen of ruim 9 procent. Amerika'
met 110 millioen inwoners ca. 11 millioen
werkloozen of ca. 10 procent. België met
8 millioen inwoners 340.000 werkloozen of
ca. 4 procent. Engeland op 45 millioen
inwoners 2,8 millioen werkloozen of ruim
6 procent.
Ons land, dat oorspronkelijk geen in
dustrieland was, waar de industrie zich
onder moeilijke omstandigheden langza
merhand vestigde, heeft een, vrijwel zon
der bescherming krachtig opgebouwde
industrie gekregen, die relatief kleiner is
dan de industrie in vele andere landen.
Daar de industrie hier te lande nooit met
onnatuurlijke middelen opgeschroefd is,
heeft zij zich in het algemeen in de
meeste bedrijfstakken zelden aan die
overdrijving van uitbreiding-in-korten-tijd
schuldig gemaakt, die men zoo dikwijlsin
het buitenland heeft gezien. Daarom is
hier de werkloosheid in de eerste plaats
waarschijnlijk relatief kleiner. Verder
heeft men in ondernemerskringen in ons
land de gewoonte, zijn arbeiders zoo lang
en zooveel mogelijk aan het werk te
houden.
Het is niet overbodig eens duidelijk te
zeggen, dat door de werkgevers in Neder
land gedurende de laatste twee jaar heel
wat gedaan is om werkloosheid zooveel
mogelijk te voorkomen.
Hoeveel bedrijven werken niet met zoo
veel mogelijk arbeiders vier of vijf dagen
per week, terwijl een 48-urige werkweek
met een kleiner personeel in de meeste
gevallen toch veel voordeeliger zou zijn!
Dat neemt echter niet weg, dat het ern
stigste en moeilijkste sociale probleem,
dat wij thans kennen, ook in ons land, de
werkloosheid is en dat naar middelen ge
zocht moet worden om dit euvel zooveel
mogelijk te verminderen.
Een algemeene 40-urige werkweek is
niet in te voeren daar internationaal
dergelijke regelingen niet te maken zijn.
Hoe in concurreerende landen met de 48-
urige, voor zoover zij is ingevoerd, wordt
omgesprongen, is daar een duidelijk be
wijs voor. Het gaat er dus alleen om de
40-urige werkweek als tijdelijken crisis
maatregel te bekijken. De eerste vraag is,
hoe gaat het met het uur- of stukloon
en de tweede, is een en ander technisch
mogelijk.
Aan verhooging van uur- en stukloon,
zoodat het weekloon gelijk blijft, valt in
deze tijden, nu zooveel bedrijven met
verlies werken, niet te denken. Wat de
technische mogelijkheid betreft, zal dat
voor verschillende bedrijven en verschil
lende soort werk, ook verschillend zijn;1
in vele gevallen gaat het zeker niet.
Een meer aanbevelenswaardige wijze
van werken ter voorkoming van verdere
uitbreiding der werkloosheid, en voor de
bedrijven, èn voor de arbeiders lijkt mij
zeide spreker dat men een gedeelte
van de arbeiders om de week in ploegen
laat werken, althans voor zoover dat tech
nisch mogelijk is.
Indien men 1000 arbeiders heeft en met
200 en 200 om de andere week werkt en
met de resteerende 600 gewone tijd, kan
men allen aan de fabriek verbonden hou
den terwijl men niet meer produceert dan
met 800, terwijl men er anders 200 had
moeten ontslaan (Hierop zijn natuurlijk
vele variaties: 2 weken werken, 1 week
staan, enz.). De arbeiders hebben dan het
voordeel, dat zij voor ontslag gevrijwaard
zijn; bij eenige opleving kan men 2/3 van
de 400 laten werken, dus maar 1/3 om de
twee weken een week naar huis sturen,
terwijl, als de toestand weer normaal
wordt /allen weer geheel kunnen blijven
werken. De weken, dat de arbeiders thuis
zijn, trekken zij steun en hoewel de Rijks
regeling voor dergelijke methoden niet be
doeld was, laat zij het toe en zijn deze
practisch, nu de toestand zoo ernstig
wordt, m.i. ook moreel wel te verdedigen.
In vele bedrijven wordt dit systeem reeds
met succes toegepast.
Een 40-urige werkweek zou daarente
gen voor ons land de werkloosheid niet
doen verminderen; integendeel, het aan
tal artikelen, dat voor fabricatie in Ne
derland in aanmerking komt, zou nog
eerder beperkt worden en zoodoende de
werkloosheid doen vermeerderen.
Voortgaande zeide de voorzitter dat de
verwachting voor de toekomst van den
internationalen handel niet hoog gespan
nen kan zijn. Het streven naar autarchie
neemt hand over hand toe. Slechts het
verdrag van Ouchy schijnt een stap in de
goede richting.
Vastgesteld moet tenslotte worden dat
het algemeen levenspeil in ons land te
hoog is. en dat zal het bedrijfsleven ern
stig bemoeilijken in de concurrentie met
het buitenland bij een eventueele op
leving.
Vervolgens sprak burgemeester Wol
dringh 'v. d. Hoop, die zeide, dat het hem
tot hiertoe niet goed mogelijk was ge
weest, dank te brengen aan de architec
ten de heeren Hooykaas en Lockhorst
hetgeen spr. bij deze deed. Ook werd dank
gezegd aan den heer Blom en aan de
aannemers Gebr. Ouwehand voor de
samenwerking. Dit is een schoone dag in
de geschiedenis van Katwijk!
Hierop kreeg de heer Lockhorst het
woord, die dank bracht voor de lof hem
toegezwaaid en tevens voor de aangename
verhouding die er steeds bestond. Spr.
herinnerde aan het motto „Door de bran
ding" dat de teekening van dit gebouw
droeg. Wat is de bedoeling van dit motto
geweest, door de branding in de haven
of in de volle zee? Spr. meent in de volle
zee, in het volle leven!
Burgemeester v. d Mortel te Noordwijk
zeide vervolgens dat hij wel nimmer in
zijn jeugdjaren, die hij op het St. Willi-
brordus-College te Katwijk a. d. Rijn
heeft doorgebracht, gedacht kon hebben
hier als collega van een naburigen bur
gemeester bij de opening van dit nieuwe
gemeentehuis tegenwoordig te zullen zijn.
Spr. wenschte B en W. van harte ge
luk met dit gebouw, dat overal bewonde
ring afdwingt. Eén ding heeft spr. gemist
In de gebrandschilderde ramen in de
raadzaal worden verschillende deugden
genoemd als: Justitiae, caritas, prudentia,
sapientia, één echter miste ik, n.l. „con-
cordia" (eendracht). Niettemin hoopte
spr. dat er tusschen de naburige gemeen
ten een eendrachtige samenwerking moge
zijn.
De heer C. van Tongeren sprak dan als
raadslid en verklaarde deze dag met sym
pathie te hebben begroet, niet alleen om
dat Prinses Juliana hier was, doch ook
omdat het nieuwe gemeentehuis werd
betrokken. Waar een nieuw raadhuis zoo
dringend noodig was, is de bouw hier
van geen overmoed. Dat het raadhuis te
