Vereeniging „Nederlandsch Fabrikaat".
73®te Jaargang
DONDERDAG 30 JUNI 1932
No. 22170
Officieele Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
ALGEMEENE LEDENVERGADERING TE LEIDEN.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAG BLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cts. per regel voor advertentlën uit Lelden en plaatsen
waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
andere advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën
uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.'
bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van
brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT.:]
Voor Leiden per 3 maanden f. 2.35; per week f. 0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f. 2.35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
VERGADERING VAN DEN
GEMEENTERAAD VAN LEIDEN,
op
MAANDAG 4 JULI 1932,
des namiddags te twee uur,
in het gebouw „Tot Nut van 't Algemeen",
(Steenscbuur 21).
Alsnog te behandelen:
Voorstel:
a. in zake de tusschentijdsche beëindi
ging van de met P. J. H. van der
Pluym aangegane huur van het win
kelhuis Nieuwe-Rijn No. 22;
b. tot verhuring van de benedenverdie
ping van het sub a bedoelde perceel,
aan den Leidschen Belastingophaal
dienst (145)
UITKEERINGEN
CRISIS-ZUIVEL WET 1932.
Ingevolge atikel 22 der crisis-zuivelwet
1932 zullen aan melkveehouders gedurende
ten hoogste drie weken uitkeeringen kun
nen worden verstrekt berekend naar een
bedrag van f. 0.75 per melkgevende koe
per week (dus droogstaande dieren niet
mede te rekenen).
Alle te Leiden woonachtige melkvee
houders, die aanspraak maken op deze
uitkeering, worden opgeroepen om opgaat
te doen van de op 15 Juni 1932 in hun
bedrijf verzorgd wordende melkgevende
koeien, en wel op Vrijdag 1 Juli a.s., des
voormiddags te 11 uur, in het gebouw van
den Keuringsdienst van Waren- Morsch-
weg No. 1.
Daarbij zal onder meer ook opgaaf moe
ten worden verstrekt van de melkproduc
tie in de week van 12 tot en met 18 Juni
1932 en van de jaarproductie van den
veestapel in 1931. 2335
De Burgemeester,
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Leiden, 30 Juni 1932.
EERE-DOCTORAAT Prof. Dr. A. EECKHOF
Prof. dr. A. Eeckhof heeft heden het
hem door de Universiteit van Edinburgh
toegekende eere-doctoraat in de godge
leerdheid in een plechtige bijeenkomst
aldaar in ontvangst genomen.
Prof. PLOOT GAAT HEEN.
Door B. en W. van Amsterdam wordt
voorgedragen voor eervol ontslag op zijn
verzoek met ingang van 19 September a.s.
prof. dr. D. Plooy. gewoon hoogleeraar in
de uitlegging van het Nieuwe Testament
en de Oud-Christelijke Letterkunde aan
de Universiteit aldaar.
DE LEIDSCHE AMBACHTSSCHOOL.
Het nieuwe gebouw.
Wij zijn gistermiddag in de gelegenheid
geweest een kijkje te nemen in de nieuwe
uitbreiding der Ambachtsschool, welke ge
legen is tegenover het bestaande 'gebouw
aan den Haagweg.
Naar men weet is tot dezen bouw beslo
ten, aangezien de oude school onvoldoende
leslokalen bevatte om het steeds toene
mend aantal electriciens-leerlingen te her
bergen, terwijl bovendien niet tegemoet
kon worden gekomen aan de wenschelijk-
heid tot het instellen van een cursus in
motorherstellingen.
Dank zij de nieuwe uitbreiding is zulks
thans mogelijk geworden. Het nieuwe ge
bouw bevat behalve de waschgelegenheden
en toiletten, zes ruime leslokalen, waarin
licht en lucht vrijelijk kunnen toetreden.
De school werd gebouwd door de firma Van
Riet onder toezicht, en naar ontwerp van
den architect, den heer Buurman.
De leerlingen waren bij de inrichting der
school behulpzaam.
Zoo werd vrijwel de geheele inrichting
der smederij door de leerlingen zelf ver
vaardigd en ook het schilderwerk werd
door hen uitgevoerd.
Hoewel de school reeds eenigen tijd ge
leden in gebruik is genomen, zal de offi
cieele opening eerst het volgende iaar ter
gelegenheid van het 50-jarig bestaan der
Ambachtsschool plaats vinden.
EXAMEN NUTTIGE HANDWERKEN.
Gemeentelijke Kweekschool.
Geëxamineerd 5 candidaten Geslaagd
de dames T. Burgij, B. Canerinus, H. A. J.
Dijkstra, A. J. van Wijk en A. Zaneh.
Hiermede zijn de examens afgeloopen!
ARBEIDSBEURS.
Op den 29sten Juni 1932 waren 2651 (v.j.
'89) werkzoekenden ingeschreven.
Hedenmorgen om 10 uur is in de groote
Stadszaal de jaarlijksche algemeene leden
vergadering der Vereeniging „Nederlandsch
Fabrikaat" aangevangen.
De vergadering werd o.m. bijgewoond
door de wethouders Tepe en Romijn. den
heer D. ten Cate Brouwer, en dr. mr. P. G.
Knibbe, voorzitter en secretaris der Kamer
van Koophandel, vele hoofden van tak
ken van gemeentedienst afgevaardigden
van industriëele en middenstandsveree'ni-
gingen, enz.
Namens de afd. Leiden der Ver. Ned.
Fabrikaat sprak de heer H. A. Pel een kort
welkomstwoord, waarna op voorstel van
den vice-voorzitter onder applaus beslo
ten werd telegrammen van hulde te zen
den aan de Beschermvrouwe, H. M. de
Koningin en Z. K. H. Prins Hendrik en
H. K. H. Prinses Juliana.
Bij ontstentenis wegens ziekte van den
voorzitter, den heer ir. J. van Dusseldorp,
werd diens openingsrede over „De weg uit
de malaise", uitgesproken door den onder
voorzitter. den heer S. J. Hogerzeil.
Het volgende is er aan ontleend:
Openingsrede van den voorzitter.
Wanneer wij ons de vraag stellen of onze
Vereeniging gedurende de ruim 17 jaren
van haar bestaan veel bereikt heeft, dan
kan het antwoord op die vraag bevestigend
zijn. Stonden velen in het begin zoo niet
vijandig dan toch sceptisch tegenover ons
streven, bij de meesten heeft die opvat
ting zich gewijzigd. Werkgevers en werkne
mers juichen thans vrijwel algemeen ons
optreden toe ja zelfs zijn er onder onze
vroegere tegenstanders, die een krachtiger
optreden gewenscht achten of van mee
ning zijn, dat wanneer het buitenlandsch
product goedkooper is. toch aan het bin-
nenlandsche de voorkeur moet worden ge
geven. Dit laatste standpunt te verdedigen
of te bestrijden, ligt niet op onzen weg.
Onze vereeniging moet zich houden aan
haar statuten. Maar zich houdend aan die
statuten, mag men zijn oogen niet sluiten
voor den vloek der werkloosheid en voor
de jaarlijksche toeneming onzer bevolking
met 100.000. Ofschoon ons land buiten den
grooten oorlog gebleven is en ofschoon
het jarenlang 200 of 300 millioen gulden
aan dividenden uit onze koloniën trok.
twee voordeelen waarop geen enkel ander
land kan wilzen. is de toestand van land
bouw, handel en nijverheid ten onzent zeer
ongunstig. Hoe komt dat?
Zoolang ons land nog betrekkelijk dun
bevolkt was en aan onzen export geen over
wegende belemmeringen in den weg werden
gelegd, trad nog niet duidelijk op den voor
grond de onjuistheid van de economische
leer aan de meeste onzer intellectueelen
onderwezen en op velerlei wijzen aan een
groot deel onzer bevolking ingeprent, dat
goederen tegen goederen worden geruild
en dat dus, zooals Pierson schreef, men
moet wenschen overstroomd te worden met
alle soorten van goederen, want dat die
overstrooming slechts een andere vorm is
van vraag naar onze producten De toe
stand van thans doet de onjuistheid van
die leer in het oog springen. Stellen wij
ons eens voor dat thans de 10% invoer
recht op fabrikaten en de contingenteerin-
gen werden afgeschaft, dan zou inderdaad
de overstrooming met alle soorten van
goederen een feit worden. Maar zouden wij
dan een groote vraag krijgen voor onze
boter onze kaas, onze tuinbouwproducten,
onze manufacturen en onze andere fabri
katen?
Het antwoord op die vraag moet ontken
nend luiden, omdat men door goederen te
koopen nooit vraag voor zijn producten
krijgt, doch de verplichting op zich laadt
de koopsom te betalen. Wij zouden die
overstrooming moeten betalen met gelds
waarde, resp. effecten, vorderingen, land
bezit. vaste goederen, schuldbekentenissen
en dergelijken. omdat de andere landen
onze goederen niet willen invoeren.
Dit laatste is thans het groote bezwaar.
Onze vereeniging kan opwekken om bij ge
lijken prijs het binnenlandsch product te
koopen. waardoor het door het buitenland
van ons te vorderen bedrag niet onnoodig
wordt vergroot en wii dus met minder ex
port kunnen volstaan, maar het streven
onzer Vereeniging beweegt zich niet op het
gebied van export-bevordering. En toch is
die exportvergrooting noodig bij een met
100 000 's jaars toenemende bevolking, die
tal van artikelen als katoen, graan, thee,
petroleum, enz. niet of in onvoldoende hoe
veelheid kan voortbrengen en die dus moet
invoeren en moet betalen.
Maar om te kunnen betalen zonder te
verarmen, moet er uitvoer zijn.
Hoe krijgen we nu dien uitvoer?
Inplaats van het stelsel van den eenzij-
digen vrijen invoer, op de basis van meest
begunstiging, dat buitengewoon schadelijk
en wetenschappelijk onjuist is, moet wor
den gestreefd naar de bevordering van den
Vrijhandel dat is het stelsel, waaronder de
goederen wederzijdsch vrij kunnen worden
in- en uitgevoerd
Wij zoud a die wederzijdsche vrije uit
wisseling van producten kunnen hebben
met onze koloniën, wij zullen ze moeten
zoeken bij Engeland, wij moeten het aan
bieden aan landen die met ons weder
zijdsch de tarieven willen verlagen.
Er is nog een bijzondere reden waar
om Nederland dien weg uit moet. Neder
land is het land dat de laagste rechten
heeft. Indien Nederland met andere landen
overeenkomt bijvoorbeeld de rechten op
fabrikaten wederzijdsch op te heffen of te
brengen op 5 dan offert Nederland veel
minder op dan de andere landen en is te
vens het voordeel der rechtenvermindering
voor de Ned exportindustrie veel grooter
dan voor de buitenlandsche industrieën.
Zonder vrijen uitvoer is het streven on
zer Vereeniging wel is waar nuttig en
hoogst noodzakelijk maar kan dit streven
Nederland niet tot volledigen bloei bren
gen. om uit de malaise te komen zij dus
voor Nederland de leuze: Voor Vrijhandel
tegen Eenzijdigen vrijen invoer.
Daarna bracht de algemeen secretaris
penningmeester de heer H. F. R. Snoek
verslag uit van de werkzaamheden der ver
eeniging gedurende het eerste halfjaar van
1932.
Halfjaarlijksch verslag van den
secretaris.
Het volgende is er aan ontleend:
De belangstelling voor doel en werken
onzer Vereeniging is wel zeer sterk toege
nomen en gedurende het afgeloopen half
jaar werd dan ook onder hoogen druk ge
arbeid.
Van ons bekend vlugschriftje, waarin
een en ander omtrent doel en werken der
Vereeniging wordt meegedeeld, werden
71.000 exemplaren verspreid. Van onze
wandkaarten die men hoe langer hoe meer
in winkeluitstallingen en wachtkamers aan
treft, gingen 20.540 exemplaren de deur uit.
de strooibiljetten ijie bij onze openlucht
voorstellingen worden rondgedeeld, bereik
ten het cijfer van ruim 150.000 terwijl
voor de serie nieuwe sluitzegels zeer groote
belangstelling bestaat, ongeveer 260.000
exemplaren daarvan werden sedert de en
kele weken geleden waarop deze serie het
licht zag. verzonden.
Onze tijdschriften .Nederlandsch Fabri
kaat" en „Nederlandsch Fabrikaat in Ned.
Oost- en West-Indië bereikten een geza
menlijke maandeliiksche oplage van ruim
9000 exemplaren
Gedurende de eerste zes maanden van
het jaar werden door of met medewerking
van het bestuur onzer Vereeniging. 119 in-
dustrieele filmvoorstellingen gehouden,
daarbij gebruik makend van het industrieel
filmarchief der Vereeniging,
Verder hebben in totaal 70 reizende
schooltentoonstellingen plaats gehad.
In een oplage van 60.000 exemplaren
werd een industrieel kwartetspel, in samen
werking met een tiental fabrikanten uitge
geven. waarvoor een ongedachte belang
stelling bleek te bestaan, wat ten gevolge
had. dat onmiddellijk nadat de eerste serie
van dit spel was uitgekomen, de uitgave
van een tweede serie, eveneens van 60 000
exemplaren, ter hand werd genomen, welke
tweede serie binnen enkele weken het licht
zal zien. Dat hoe langer hoe meer het pu
bliek zelf bij voorkeur Nederlandsche fa
brikanten in steeds toenemende mate be
langstelling wordt getoond voor het natio-
naliteitskenmerk „V.N.F." der Vereeniging.
Gedurende het eerste halfjaar werd 610
maal inlichtingen verstrekt. 252 betreffen
de afzet van Nederlandsch fabrikaat hier
te lande en 358 maal betrekking hebbend
op afzet, in het buitenland.
Het is een verheugend verschijnsel, dat
de handeldrijvende middenstand hoe lan
ger hoe meer medewerking toont; in dit
verband kan worden gewezen op de tal
rijke „Nederlandsch fabrikaat weken" die
in samenwerking met onze Vereeniging
werden georganiseerd.
Zooals bekend heeft Z. E. de Minister
van Economische Zaken en Arbeid op de
begrooting een bedrag van f. 100.000 ge
bracht met de bedoeling dat deze som
wordt besteed voor het maken van een
krachtige propaganda tot het gebruik van
Nederlandsche artikelen. De begrooting,
is. zooals men weet door de beide Kamers
der Staten Generaal goedgekeurd.
Voor zooverre mogelijk, heeft ons Be
stuur zijne plannen gereed. Het is te ho
pen dat de uitvoering thans zoo snel mo
gelijk zal kunnen geschieden in verband
met de kommervolle toestanden die in het
Nederlandsch bedrijfsleven heerschen.
Het jaarverslag werd onder dankzegging
goedgekeurd.
Volgens het finantieel verslag was het
afgeloopen jaar in geldelijk opzicht niet
gunstig, zoodat er een nadeelig saldo is
van f. 1302.13 ondanks het feit, dat het
ledental zich met 1178 uitbreidde.
De kascommissie, bestaande uit de
heeren S. van Hoogstraten, J. L. W. C. von
Weiier en H. C. Obreen adviseerde tot
déchargeverleening, waartoe werd be
sloten.
Hierna was de bestuursverkiezing aan
de orde. Ir. J. van Dusseldorp, die aan de
beurt van aftreden was, zag zich wegens
gezondheidsredenen genoodzaakt zijn
functie neer te leggen. Mr. Hogerzeil me
moreerde kortelijks de vele en groote ver
diensten van den scheidenden president,
welke het Hoofdbestuur aanleiding gaven
den heer van Dusseldorp voor te dragen
voor het eerelidmaatschap. De vergade
ring hechtte hieraan door een hartelijk
applaus hare instemming.
In de bestaande vacature werd als lid
van het H. B. gekozen de heer F. K.
van der Berg. oud-president van de Ja-
vaasche Bank.
De heer Hogerzeil sprak tenslotte wor
den van hartelijken dank tot het bestuur
der afdeeling Leiden voor de ondervonden
medewerking en de ontvangst.
Bij de rondvraag wees de heer Willem
C. Brouwer op het verouderde uiterlijk
van het vereenigingsorgaan; de afdeeling
Haarlem verzocht meer propaganda door
middel van het woord en beschikbaarstel
ling van propaganda-materiaal. Het pro
gramma van actie ware het beste bijv.
eens per jaar te bespreken op een bijeen
komst van de secretarissen der voornaam
ste afdeelingen met den heer Snoek. Ten
slotte verzocht'hij de contributie-afdracht
te willen verminderen van 60 tot 50 pro
cent. Mevrouw Janssen uit Den Haag
hield een uitvoerig pleidooi voor het ge
bruik van Nederlandsch fabrikaat en
vroeg op alle artikelen herinneringstee
kenen te willen aanbrengen, zoodat ieder
een direct weet, dat het Nederlandsch
fabrikaat is.
Mevr. RomijnSjollema, presidente der
afd. Leiden van de Ned. Ver. van Huis
vrouwen. ondersteunde dit verzoek en
verzocht de medewerking der vereeniging
teneinde de Nederlandsche industrie meer
rekening te doen houden met den smaak
der Nederlandsche Huisvrouwen.
De heer Hartman iDen Haag) verzocht
terdege toezicht van het H. B„ dat geen
buitenlandsche artikelen in den handel
worden gebracht onder de uiterlijke ken-
teekenen van Nederlandsch Fabrikaat.
Deze spreker verheugde zich over het
enthousiasme der huisvrouwen voor het
Nederlandsch fabrikaat, al wijzen zijn
ondervindingen in tegenover gestelde
richting.. Waar hij veel prijs stelt op
contact met de Ver. van Huisvrouwen be-
BINNENLAND.
Jaarvergadering van de Ver. „Neder
landsch Fabrikaat" te Leiden. (1ste Blad),
Praeadviezen ter vergadering der Ver
eeniging van Nederl. Gemeenten (Binnen
land, 3de Blad).
Ernstig auto-ongeval in Limburg. Twee
dooden, vier gewonden. (Laatste Berich
ten, le Blad).
BUITENLAND.
Een nieuwe hoopgevende phase ter con
ferentie van Lausanne (Buitenland 2de
Blad en Tel. 1ste Blad).
Kabinets-erisis in Zuid-Slavië (Buiten
land, 2de Blad).
Het program der democraten in Amerika
(Buitenland, 2de Blad).
val hij de benoeming van een vrouw in
het bestuur van harte aan.
Daarna hield de heer K. v. d. Veer van
het Koloniaal Instituut te Amsterdam
een rede over;
„Het Industrialisatievraagstuk voor
Nederlandsch-Indië".
Het industrialisatievraagstuk van ons
overzeesch gebiedsdeel vertoont een sa
menstel van problemen, die voor een groot
deel zoo geheel vreemd zijn aan de econo
mische puzzle, waarvoor we hier komen te
staan, dat het nauwelijks mogelijk is een
parallel te trekken tusschen de fabrieks
nijverheid hier en de opkomende industrie
in het eilandenrijk in het verre Oosten.
De structuur van de Inlandsche maat
schappij met zijn intensieve cultuur en zijn
verbijsterende bevolkingsdichtheid is niet
vergelijkbaar met Europeesche bevolkings
centra.
Naar onze Westersche opvattingen ont
breekt daar de harmonische ontwikkeling.
De gildentijd werd niet doorgemaakt, het
ambacht ontwikkelde zich niet uit de zelf
voorziening in behoeften aan woning en
kleeding.
Het zal u moeilijk zijn u een millioenen-
volk voor te stellen practisch zonder tim
merlieden. metselaars en schilders, maar
het zal U gemakkelijk zijn te begrijpen,
dat in zoo'n maatschappij het vestigen
van een industrie een andere zaak is
dan hier.
Door onze aanwezigheid in Indië ont
stond saamgestrengeld met de Inlandsche
maatschappij een Westersche maat
schappij met geheel andere verhoudingen,
geheel andere idealen, geheel andere werk
methoden. Die twee kwamen door elkan
der beiden tot grooter kracht en ruimer
veld zonder ooit ineen te vloeien. Oost
bleef Oost en West bleef West.
Het Oosten verstaat niets van ons jagen
en aanvaardt daarvan niets. Het Oosten
verafschuwt dat drijven en zwoegen om
steeds meer, wanneer het onontbeerlijke
er is. Het Oosten ziet met verbazing onze
verdwazing aan. Het Oosten, dat in vrome
stemming de ziel verheft tot zijn Schepper
om te smeeken om een hart, dat geen last
dier is van begeerten. Het Oosten, dat de
hoogste zaligheid vindt in het dooden van
het verlangen, het Oosten, dat het stoffe
lijke kent als het grove, waarvan de ziel
zich heeft los te maken, wil ze in geluk
zaligheid versmelten in het hoogste. Het
Oosten, dat alle zorgen wegredeneert door
verleden noch toekomst te kennen.
Gij begrijpt, hoe alle economische vraag
stukken voor een Oostersch volk verschil
len moeten van de onze. dat de industriali
satie voor wie behoeften doodt, een geheel
Foto Bleuzé.
Het hoofdbestuur der Ver. „Nederlandsch Fabrikaat", welke heden hier ter stede in jaarvergadering bijeen kwam. Van rechts
naar links de heeren; J. W. J. baron van Haersolte, B. I. Eelkema, B. Hoyng, H. F. R. Snoek (secretaris-penningmeester), mr S.
J. Hogerzeil (wnd. voorzitter); daarachter staand H. K. Pel, en mr. J. M. Croockewit.
