LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Zaterdag 11 Juni 1932
FINANCIEN.
L0NDENSCHE BRIEVEN.
UIT RUSLAND.
AMERIKAANSCHE NOTITIES
he wijs daarvoor Is, dat kort voor de
revolutie mannen als Ebert en Schelde-
mann nog voor een aanblijven van een
Hohenzollern als streng-constltutloneei
keizer te vinden bleken.
De doorsnee-Duitscher is monarchist
gebleven, niet in die beteekenis, dat hij
den spoedlgen terugkeer van gekroonde
hoofden als gewenscht beschouwt, maar
als voorstander-ln-zljn-hart van 'n streng
regeeringsréglme, uitgeoefend door man
nen, die door geboorte, opvoeding en
traditie leiden kunnen, en wier karakter
geschoold is in een omgeving van ambte
naarszuinigheid en strenge plichtsbetrach
ting. De blijvende populariteit van den
ouden rijkspresident Von Hindenburg is
aan de verpersoonlijking dezer door vrij
wel eiken Dultscher hooggeschatte eigen
schappen te danken geweest.
Wat we in deze dagen zien gebeuren,
is dus feitelijk niets andres dan het
doorbreken van den eigenlijken volkswil,
van een meerderheid der bevolking
althans: feudale ministers, diep respect
voor de. uniform, tucht en dril, terugxeer
tot de echt-Pruisische mentaliteit, die
niet verdwenen, slechts tijdelijk door een
abnormale ontwikkeling der dingen be
neveld was.
De enorm-snelle groei van het natlo-
naal-socialisme is, als men dieper in de
kern der dingen doordringt en deze be
weging van veel uiterlijke franje ontdoet,
niets anders dan het doorbreken van een
zeer levendig heimwee van groote Duit-
sehe volksgroepen naar de vroegere dis
cipline, die door socialistisch wanbeheer
en door corruptie van republlkeinsche
overheidspersonen bijna te niet gedaan
was; terugkeer naar een dwangbuis, dat
de echte Dultscher ten slotte toch liever
draagt dan de vrijheidsblouse, waarin hij
zich na November 1918 ondanks alles wat
slordig en zonderling voorkwam.
Mannen als Adolf Hitler en generaal
Von Schleicher, de twee persoonlijkheden,
die op het oogenblik hoezeer ze ln
karakter, werkzaamheid en programma
ook van elkaar verschillen mogen
tezamen de Duitsche toekomst in handen
houden, hebben met de bijzondere nei
gingen van een overgroot deel hunner
landgenooten, die ik hierboven kort ge-
teekend heb, met overweldigend succes
rekening gehouden. Hitler in volle open
baarheid, Von Schleicher jarenlang achter
de schermen. De generaal bereidde de
ontwikkeling voor, wist den Rijkspresident,
die ondanks alles soldaat gebleven is, te
omringen met raadgevers, wier stem ten
slotte doorgedrongen is; spon draden naar
alle richtingen; zoodat de zooeven terug
getreden romp-regeering op drijfzand
rustte. De volkspropagandist organiseerde
de groot geworden partij geheel ln den
geest der generaals, richtte zijn storm-
afdeelingen op, gaf den Dultschen man
zijn boven alles geliefde uniform, zijn
militaire formaties, zijn technische afkor
tingen en zijn liefde voor vertoon van
troepenbewegingen in groot verband terug.
Toen beide heeren met hun werk gereed
waren en de oude regeering als wan
hoopsdaad het eene dezer belde legers ver
bood een verbod, dat spoedig tot het
verleden zal behooren, daar een weder-
opleven van de storm-afdeellngen en
zeker een los verband met de eigenlijke
rijkstroepen te verwachten is was het
geduld van Hitler en Von Schleicher ten
einde, de nieuwe regeering kwam. adels
titels en uniformen verschenen uit het
halfduister op den voorgrond. En wat zien
we: de massa's slikken dit alles niet alleen
geduldig, maar in vele kringen met een
opvallende voldoening. De roode groepen
schreeuwen weliswaar haar protesten de
wereld in, maar de toon dezer protesten
is mat. Zelfs bij de communisten.
Duitschland heeft zijn oude passie
teruggevonden, de republikeinen, de de
mocraten hebben de kunst niet verstaan,
hun regeeringsvorm geliefd te maken, de
Dultscher heeft zich afgekeerd van het
nuchter-zakelijke. het vertoonlooze dezer
republiek van 1918'19. „La réaction est
en marche, et rien ne l'arrètera."
Ik ben mij bewust, dat deze visie op
de dingen weinig rekening met onver
wachte afwijkingen houdt, en evenmin
niet inwerking van elementen en situa
ties, die alsnog de groote lijnen kunnen
ombuigen. Duitschland staat niet alleen
in de wereld en Duitschland is, inter
nationaal gezien, voorloopig ook nog geen
machtige mogendheid. Sociale, economi
sche, financleele problemen zullen voor
de nieuwe heeren even groote, schier
onoverkomelijke hinderpalen blijken als
ze voor hun voorgangers geweest zijn.
Het Verdrag van Versailles bestaat nog
en laat zich door adellijke namen *n
militaire uniformen alleen niet van zijn
stuk brengen. Maar de ingeboren neigin
gen van een groot volk laten zich door
zulke uiterlijke dingen niet onderdrukken.
Duitschland als geheel wenscht mili
taire tucht en streng-Pruislsche orde er-
is in zijn kern anti-marxistisch. Wat we
op het oogenblik meemaken is een demon
stratie van dien terugkeer naar het oude,
het eigenlijke. Onder andere namen wel
iswaar, met zoogenaamd nieuwe idealen,
met andere leiders en andere kerntroenen.
En sterk beïnvloed door sociale verschijn
selen. Maar een terugkeer ten slotte toch.
Naar den 16-urigen werkdag der zwoegers,
naar „geeft acht!" en „aan den schouder,
geweer!"
ROLAND.
NEDERLANDSCHE SPOORWEGEN.
De rekening van gemeenschappelijke
baten en lasten der Maatschappij tot Ex
ploitatie van Staatsspoorwegen en de Hol-
landsche IJzeren Spoorweg Maatschappij
wijst een nadeellg saldo aan van f. 972.777
(v, j. voordeellg saldo f. 2 025.000)
Ingevolge de overeenkomst betreffende
de belangengemeenschap bedraagt 't aan
deel van de S. S. het 18/40'/! gedeelte van
voormeld nadeelig saldo, zijnde f.432 345.
Dit bedrag is in het debet der winst- en
verliesrekening overgebracht.
In het credit dier rekening werd opge
nomen de door den Staat aan de Maat
schappij verschuldigde bijbetaling ad
f 1.152.345 (v. j. nihil! om tot een winst-
saldo te komen van 4°/o van het op aan-
deelen gestorte kapitaal. Aan de houders
der aandeelen aan toonder kon worden
uitgedeeld f.10 Cv. j. f 12.50) op elk aan
deel van f.250. Voor oprichters is dit jaar
niets beschikbaar (v. j. f 9.47 per bewijs!.
Voorgesteld wordt het dividend op de
aandeelen aan toonder te bepalen op 4'/»
(V. j. 5»/o).
(Van onzen eigen correspondent).
HET MISTERIE VAN DEN MIST.
Mannen van wetenschap en lust voor
onderzoek hebben al jaren lang beproefd
het mysterie van den mist op te lossen.
Het is bekend dat de mist verre van helder
ls; dat is geen mysterie. Men spreekt in
Londen graag van mysleneuse misten. Dat
wat mysterieus is kan lokken of de be
langstelling gaande maken. Wanneer men
spreekt van den mysterieusen Londenschen
mist bedoelt men niet zoo zeer den mist
zelf als de aspecten, welke hij schept. Een
doodgewoon gebouw, in een silhouet af-
geteekend op een mistgordijn, wordt
vreemd, ónwereldsch, vol geheim belang.
Wat de mannen van wetenschap en onder
zoek hebben beproefd op te lossen was
niet deze onwereldschheid van bruggen en
gevels, die wijlen Whistier in verf heeft
gezet; niet dat mysterie. Wat zij hebben
beproefd hebben op te lossen was de
samenstelling, de frequentie van het be
zoek (anders gezegd de bezoeking), de
variëteit van gedaante, de middelen tot
bestrijding.
Een Londensche mist is niet eenvoudig
een wolk van waterdamp, neergedaald in
de straten en pleinen. Hij is een prae-
paraat van natuur en cultuur en het aan
deel der cultuur in de bereiding heeft hem
dien slechten roep gegeven. Een natuur
lijke mist is kil en vochtig en zóó al bij
de bewoners van den aardbodem niet
welkom. Een Londensche mist is niet al
leen kil en vochtig maar ook vuil, onbe
schrijfelijk vuil. Hij is een eigen, een
particuliere mist van deze wereldstad aan
de Theems en hij heet daarom „London
Particular". De Londenaars, trouw aan
hun stad, zijn opgevoed in de opvatting,
dat niets van hun metropool zonder aan
trekkelijkheid is. Lang doorgezette auto
suggestie heeft zelfs kunnen bewerken dat
er hier duizenden menschen rondloopen,
die bereid zijn den lof te zingen van hun
mist, die een „fog" is. De lof is gericht
op het reeds genoemde mysterie, dat er
ln schuil zou gaan, en op de artistieke
effecten, welke hij s.'chept. Maar dit is,
zooals de landstaal het uitdrukt, „making
the best of a bad business" of zooals
de Franschen hét zeggen, „faire bonne
mine a mauvais jeu". In het diepst hunner
harten voelen zelfs de Londenaars dat hun
mist, hun „London Particular" die be
zoeking. welke neusgaten het aanzien geeft
van roetige schoorsteenen, oogen de randon
van zwartsel welke de film-vamp gebrlrkt
voor haar kunsten, en longen moet
men aannemen reduceert tot te lang
gebruikte vaatdoeken dat die mist
toch werkelijk een „bad business" is.
De meermalen genoemde mannen van
wetenschao en ondnrzo°k hebben indertüd
in ons de verwachting gewekt dat deze
„fog" met het voortschrijden der jaren
en de voortzetting van hun Onderdook
creleichlMk zou verdwijnen. De verwarh'iog
is niet in vervulling gegaan. Wli hebban
kunnen vast t~Hen dat Londen m°er vuile,
roetige, zwavelige nrsten beQft gehad in
Herfst en Winter van 1931—1932 dan ooit
tevoren. En dat ti? tien jaar krachtige
propaganda voor gebruik van rookvrije
brandstof. De opvatting heeft nJ. altijd
overheerscbt dat de goedkoope zachte
kolen, welke de Britten nagenoeg uitslui
tend stoken in huiselijke haarden en onder
de ketels van hun fabrieken, verantwoor
delijk waren voor de vuile misten. Die
zachte kolen zijn alleen goedkoop in aan
schaffing. Ze branden snel en verkwistend
in dien zin dat zij veel nog brandbare
of op andere wijze bruikbare stoffen in
haar samenstelling door de schoorsteenen
aan de lucht prijsgeven. Ze bevuilen de
atmosfeer, mengen zich met de wolken,
die zwaarder worden en met haar smerigen
last neervallen op de steden, in het bij
zonder op groote steden als Londen en
Manchester, die zooveel roet door de
schoorsteenen het luchtruim in spuwen.
Men kan niet aannemen, dat de mannen
der wetenschap, die deze theoriën hebben
verkondigd over het oorzakelijke verband
tusschen een „fog" en het stoken van
zachte kolen, het mis hebben gehad, hoe
wel eenige persorganen, die de aartsbe
houdendheid van het Engelsche ras blij
ven aanwakkeren, deze conclusie hebben
getrokken. Indien, zooals een rapport van
net Departement voor Wetenschappelijk en
Industrieel Onderzoek juist heeft uitge
maakt (een feit dat persoonlijke waar
neming bevestigt), Londen evenveel sme
rige misten heeft als in vroegere jaren,
dan is er maar één conclusie mogelijk,
n.I dat de Engelschen nog even hard als
vroeger voortgaan hun zachte kolen te
stoken, (een feit dat eveneens door per
soonlijke waarneming wordt bevestigd).
De zaak is eenvoudig, dat alle propa
ganda van verbonden voor rookbestrijding'
en van instituten die zich de reiniging
van onze ademtochten ten doel stellen,
niets heeft uitgehaald. Dat blijkt wel uit
uit een zinsneden van het genoemde rap
port, waarin het heet: „In twee of drie
uur van een winterochtend wordt er ge
noeg rook in de lucht boven Londen
uitgelaten om den zwartsten mist te
maken". Indien die zwartste mist niet
steeds onmiddellijk verschijnt, dan komt
dat alleen omdat de natuur zoo vrien
delijk is geweest zijn afdaling naar de
aardkorst te bemoeilijken, door wind of
dcor hoogen luchtdruk of i.d. Het is duide
lijk dat de Londenaars over het algemeen
niet bereid ziin hun zachte kolen, hun
roetige schoorsteenen, hun vettige plafonds
en hun vuile gordijnen die tezamen on
afscheidelijk zijn van het naar het heet
gezellige open haardvuur op te offeren
om aan hun „London Particular" te ont
komen.
De gele, bruingele of zwarte variëteit
van dezen mist, neergevallen over de
daken, is niet alleen moordend voor men
schen met zwakke longen of luchtpijpen
maar neemt bovendien de zegen brengende
zonnestralen weg, die voor de bevolking
in haar geheel even noodig zijn als
brood. Want het Is merkwaardig, dat de
„fogs" vooral dan over of in Londen
hangen wanneer de fameuze anti-cycloon
var. de weerberichten zonnig weer be
looft. Voor menigeen', die Londen niet
kent maar van zijn misten overigens niet
onkundig kan zijn, moet het een ont
stellende openbaring zijn te vernemen dat
b.v in 1931 gedurende 136 van de 365
dagen van het jaar het centrum van
Londen in mist gehuld is geweest.
Uit een ontleding van het bezinksel van
DE NIEUWE TERUGTOCHT DER
BOLSJEWIKI.
/Nadruk verboden).
Historische gebeurtenissen herhalen zich.
Dat is een algemeen bekend feit. Dezelfde
oorzaken zullen onder dezelfde omstan
digheden ongeveer dezelfde gevolgen heb
ben (wij zeggen „ongeveer" omdat de
omstandigheden nooit precies gelijk zijn,
zoodat er altijd zekere verschillen ih de
gevolgen aan te wijzen zijn). Dat zien wij
nu ook ln Rusland. Het getuigt echter van
de geringe staatsmanschap van de regeer
ders. die telkens weer dezelfde domheden
begaan en op dezelfde wijze klappen
krijgen.
Zooals de lezer zich wel zal herinneren,
heeft het z.g. militaire communisme van
Lenin tot den hongersnood van 1921 ge
leld. Lenin heeft toen bijtijds ingegrepen,
een volkomen omwenteling in zijn ge-
heele economische politiek gebracht het
stelsel van het militaire communisme af
geschaft en de NEP Nieuwe Economische
Politiek) afgekondigd waardoor de bevol
king een zekere mate van economische
vrijheid had gekregen. De NEP heeft tot
een opleving geleid, de huishouding her
stelde zich in een betrekkelijk korten tijd.
de boer herkreeg zijn koopkracht, handel
en industrie ontwikkelden zich met een
opvallende snelheid.
Na den dood van Lenin verviel zijn op
volger. de veel bekrompener Stalin, die. als
alle bekrompen menschen. nooit toegeven
wil, dat hij zich vergissen kan. in dezelfde
fouten als Lenin. Hil schafte de NEP af,
vernietigde de particuliere bedrijven, die
in de Jaren van de NEP tot bloei waren
gekomen, en ging ten slotte tot de gedwon
gen collectivisatie over. Dat moest begrij
pelijkerwijs tot dezelfde gevolgen, d.w.z.
mislukking, leiden. Een jaar nadat deze
politiek begonnen was. werd de toestand in
het land zóó kritiek, dat de dictator ge
noodzaakt was de gedwongen collectivisa
tie op te geven, de menschen die ziin be
velen uitvoerden, op te offeren den boeren
zekere concessies te doen verlof te geven
tot het houden vair markten waar de boe
ren hun goederen zeuden kunnen verkoo-
pen enz. Er werd al gesproken van een
Neo-NEP of van een Boeren-NEP.
Dat was echter een vergissing. Stalin
dacht er niet aan. zijn plan op te geven.
HU wilde alleen maar door een tUdelljke
concessie de gemoederen kalmeeren om
daarna de gedwongen collectivisatie te her
vatten en daarbU beter organiseeren om
een herhaling van de onlusten te voorko
men. Dat is Inderdaad ook gebeurd. De
rechten, welke de boeren verkregen heb
ben, waren al kort daarna ingetrokken de
collectivisatie werd hervat en met onge
kende strengheid doorgevoerd. DaarbU
werd het platteland zóó geterroriseerd dat
aan verzet niet te denken vlei. De boeren
hebben zich toen in het onvermildeliike
geschikt en lieten zich als leden van kol
chozen (gecollectiviseerde boerenbedrijven)
lnschrUven.
De vreugde der communisten en bolsje-
wisanten in Ruslaiwl en vooral in het bui
tenland (ool^ hiqr'fy lande) kende geen
grenzen. Er werden honderden opstellen
geschreven, waarin de geweldige toekomst
van de kolchozen uiteengezet werd en de
ODlossing van het agrarisch vraagstuk in
Rusland verkondigd. Wie od de groote ge
varen wees. welke de gedwongen collecti
visatie met zich meebracht, was natuur-
lUk een „zwartkijker" of een .verraaier."
De werkelUkheid heeft echter deze nuch
tere critici al spoedig ln het gelUk gesteld.
De zaaicampagne is' verleden jaar. met een
ver doorgevoerde collectivisatie, mislukt.
Dat belette den bolsjewiki niet. geweldige
hoeveelheden graan uit te voeren en het
buitenland met goedkoop graan te over-
stroomen. Intusschen werd de toestand in
Rusland zelf met den dag ongunstiger. De
ervaring van 1921 herhaalt zich opnieuw.
Het land maakt een hongersnood door en
de sovjet-regeering ziet zich gedwongen de
bevolking, al is het in zeer bescheiden af
metingen. te steunen Maar Stalin c.s. wil
den niet toegeven. De collectivisatie zou
gehandhaafd worden, het door Stalin in
gestelde regime zou van kracht blijven. De
gevolgen waren zeer bedroevend. De zaai
campagne is dit paar. ondanks de politie
maatregelen. even slecht doorgevoerd als ln
1931. En dit geldt niet alleen voor de
„tsjastniki". d.w.z. voor de boeren, die hun
eigen boerderU hebben weten te behouden,
maar ook voor de „kolchozniki" d.w.z. de
leden van de gecollectiviseerde bedrUven,
van wie nog kort geleden verkondigd werd.
dat zü ..graanfabrieken" zouden worden,
de wereld door hun geweldige productie
zouden verbazen enz.
De sovjet-bladen erkennen nu. dat de
zaai-campagne ook dit jaar zeer slecht ge
organiseerd was en nog erger doorgevoerd.
Evenals verleden jaar is de beste tijd voor
het zaaien niet benut. Er zal dus te laat
gezaaid worden, hetgeen in een land als
Rusland, waar de vegetatie-periode betrek-
kelUk kort is, tot den mislukking zal lei
den. De gecollectiviseerde vorm van den
landbouw is volkomen ongeschikt geble
ken. De boeren, die tegen hun wil kolchoz-
niki zUn geworden en hun have aan den
kolchos hebben moeten afstaan werken
natuurlük niet met de zelfde vlijt als toen
zij voor zich zelf hadden gewerkt. De kol
chozniki wisten uit ervaring dat het graan
toch door den staat in beslag zou genomen
worden en daarbU tegen een belachelUk
regenwater in de stad heeft men kunnen
afleiden dat in de lucht boven het
midden van de stad, gerekend als een
oppervlakte van 15 vierxante mijlen, per
manent een hoeveelheid roet, stof en
andere afvalproducten van steenkool hangt
tot een gezamenlijk gewicht van ten-
naastenbij 25000 K.G. Dit is een gemid
delde dat in den winter, wanneer de
kachels aangaan, verdrie- of viervoudigd
wordt, terwijl het in de Lente en in den
Zomer, wanneer de haardvuren zijn ge
doofd, uiteraard aanzienlijk kleiner is.
Zoolang de natuur haar klimaten op de
thans bestaande wijze over de aarde blijft
verdeelen, kan Londen niet hopen op een
vetmirderde mist-bezoeking. Maar de
menschen hebben het wel zelf in de hand
de samenstelling van dien mist zeer ten
gcede te veranderen. Een blanke mist is
in elk geval veel minder schadelijk en
zeker nog artistieker in zijn effecten dan
de „London Particular", die in eerste
instantie wordt bereid in de huiselijke
haarden. i
lagen prUs. zU vonden het daarom niet
noodig zich druk te maken, deden alles
kalmpjes aan, terwU'l de Russische klima
tologische omstandigheden Ingespannen,
uiterst intensleven arbeid eischen omdat
alle werkzaamheden in een betrekkelitk
korten tUd en in een snel tempo verricht
moeten worden wil men op een behoorlij
ken oogst kunnen rekenen. De gecollectivi
seerde bedrUven hebben dus eenvoudig de
hun opgelegde taak niet uitgevoerd.
De voedselvoorziening van de steden
werd intusschen met den dag moeilUker.
De bolsjewistische staatsbedrijven, die alles
zouden regelen alles organiseeren. hebben
getoond niet voor deze zaak ongewassen te
zUn. Naast den hongersnood, die het gevolg
is van de geringe opbrengst der velden en
den uitvoer van graan en andere levens
middelen naar het buitenland, is er een.
die gevolg is van de gebrekkige organisatie
en de bureaucratische uitvoering. Het
Kremlin zag in. dat er maatregelen getrof
fen moesten worden, die de spanning, al is
het eenigszins. zouden verminderen. Stalin
moest dus ODnieuw den terugtocht blazen.
Stalin mist echter de staatsmanschap
van een Lenin hU kan nooit tot grootsche
maatregelen overgaan en beperkt zich tot
lapmiddelen. Daarom heeft hU zich be
perkt tot de volgende maatregelen: De wet
op de landbouwbelasting is gewUzigd. waar
bU de bedrijven die de hun opgelegde taak
hebben uitgevoerd zekere voorrechten op
belastinggebied genieten. Wie de ongelegde
hoeveelheid graan binnen den aangegeven
termijn heeft ingeleverd, krijgt een niet
onaanzienlUke korting. Dit geldt zoowel
voor de kolchoziniki als voor de boeren,
die hun eigen bedrUf hebben weten te be
houden.
De kolchozniki. die het. intusschen sterk
verminderde, plan zullen uitvoeren, krij
gen het recht na de inlevering van de
voorgeschreven hoeveelheden graan de res
ten vrijelUk op de markten of in hun eigen
winkels te verkoopen, zonder rekening te
moeten houden met de distributievoor
schriften. Dat komt dus hierop neer. dat
de kolchozniki niet meer al hun graan aan
den staat zullen moeten aflevefen tenmin
ste, indien Stalin zUn beloften nakomt en
al .die voorrechten inderdaad toegepast zul
len worden, hetgeen geenszins zeker is:
Stalin heeft zUn beloften van een paar
jaar geleden niet ten uitvoer gebracht en
de markten opnieuw laten sluiten, maar
het aan iedereen kunnen verkoopen. die er
een behooriUken nriis voor zal bieden.
De gewone boeren krijgen dat recht niet.
Wel zijn zü echter opgenomen in de be
schikking, die betrekking heeft op den ver
koop van vleesch. Vleesch is in Sovjet-
Rusland een ongekende weelde geworden.
Zelfs de communisten de bevoorrechte
kaste, de „bolsjewistische adel", zooals de
Russen hen noemen kunnen niet altüd
vleesch eten. Over de gewone stervelingen
valt niet te spreken; die voelen zich over
gelukkig. wanneer zU een paar keer per
maand een stukje vleesch van zeer ver
dachte kwaliteit kunnen bemachtigen. Dat
was het logische en onvermijdeiüke gevolg
van de collectivisatie van het vee en het
strenge verbod aan iedereen behalve de
door de bolsjewistische overheid aangewe
zen instellingen, dieren te slachten en
vleesch te verkoopen. De nieuwe beschik
king schaft alle beperkingen in dezen af.
Zoöwel de kolchozniki als d? boeren, die
hun eigen bedrijven hebben.-mogen voort
aan ongestoord zooveel dieren slachten als
zü zelf willen en het vleesch zoowel voor
eigen gebruik als voor den verkoop be
stemmen en daarbU mogen zij het vleesch
vrij aan ledereen verkoopen, alweer zonder
rekening met de distributie, het kaartstel-
sel enz. te moeten houden. De plaatselijke
overheid heeft bevel gekregen in geen ge
val op eenige wijze beperkingen in dat
recht te brengen.
De sovjet-regeering hoopt, dat hierdoor
een Drikkel voor de boeren zal ontstaan,
waardoor de voedselvoorziening van de
steden aanzienlUk vergemakkelijkt zal wor
den. In hoeverre deze verwachtingen ver
wezenlijkt zullen worden, zal de naaste
toekomst bewijzen. Op den oogst van dit
Jaar zal dit bevel echter naar alle waar
schijnlijkheid, weinig uitwerking hebben:
de tijd voor de zaaicampagne is in verschil
lende streken al voorbii- terwijl daar waar
in de tweede helft van Mei met eenige
kans op succes gezaaid kan worden, het te
late zaaien toch veel gevaren met zich
meebrengt.
Hoe de gevolgen van dezen terugtocht
echter ook mogen zijn. één ding staat vast,
n.I dat Stalin ziin vermogen tot ..manoeu
vreeren" niet verloren heeft. Door zich nu
en dan terug te trekken, bepaalde conces
sies aan de boeren en de overige bevolking
te verleenen. kan hU zich nog langen tijd
handhaven,
DR. BORIS RAPTSCHINKSKY.
BEZIENSWAARDIGHEDEN.
(Van onzen eigen correspondent).
New-York 1932.
New-York bezit heel wat bezienswaar
digheden, waarmee ik bedoel, wat men
in de Baedeker pleegt aan te treffen en
waar de „rubbernecks" langs geleid wor
den. Voor lezers die dit americanisme niet
begrijpen, de uitlegging, dat de in sight
seeing cars rondgesleurde toeristen zoover
hun nekken moeten strekken om alles te
kunnen zien. dat die op rubber gaan ge-
lüken. Er is zooveel te bekUken, dat een
heeie week van 's morgens vroeg tot
's avonds laat maar net genoeg is om het
voornaamste te zien. In de eerste plaats
komt dat. omdat de afstanden zoo kolos
saal zün en men van het eene aller-
belangrükste een heel eind heeft af te
leggen naar het andere en ten tweede dat
hetgeen men te zien krUgt. zoo enorm van
omvang of oppervlakte is. Volendam is een
wereld-attractie, maar men is het gauw
doorgewandeld een tochtje de honderd
en twee verdiepingen van de Empire State
Building op of per boot naar het Vrij
heidsbeeld vergt meer tijd.
Toen ik destüds mün eerste twee weken
ir. New-York beleefde, heb ik koortsach
tig „gerubberneckt" niet vermoedend, dat
ik later voor veel langer termün naar
Amerika zou terugkeeren en toen heb ik
het nog vele malen overgedaan, vooral ten
pleziere van bezoekende landgenooten.
Sinds lang bestaat dat pretje voor mij al
leen uit het gadeslaan der gezichten en
het luisteren naar de opmerkingen van
zulke gasten omdat ik zelf zoo aan "Les
gewend ben geraakt er er h°t wnder-
hjke niet zóó scherp meer van zie als
iemand, die hier pas aan wal u rt
„Nee maar Irijk dat eens!" en dan
weer tot de ontdekking, dat het nnv
lUk heel wonderUjk Is. O0K elgen-
TerwUl ik dit schrUf, zie ik a,n
overkant van de straat glazenwassen!
bezig de ruiten schoon te maken vmmi
overbuur Glazenwasschen kennen wii
in Holland, op hooge ladders of li w
vensterkozUn zittend bij gebrek aan
ladder. Maar aan den buitenkant on S
kozUn staande! En bijvoorbeeld n„ u
26ste of de 49ste verdieping' Dat is t k
wel iets anders en de mannen die ik
bezig zie, hangen als toren voor de n.ïï
van de 23ste verdieping. Hoe ze dat S
Heel eenvoudig: zij haken zich vast Sn
ramen van alle wolkenkrabbers hehho!
aan weerskanten twee ijzeren pennen i„
den muur zitten: de glazenwasscher draagt
aigend in een metalen ring afhani»
Wanneer hU nu buiten het raam JL-
haakt hu die twee ringen ln de mZ
pennen en wordt zoo gesteund; een hei-
laat het raam van binnen neer en a-
man staat met zün voeten bultenwaart
gericht, op een smal kozün met gewoon
lUk een gapenden afgrond onder zich
loeiende rukwinden, die aan zijn kl»™
trekken, om zich heen. e
Nn ik toch aan het naar boven kiik-
ben, wil ik meteen iets vertellen van
ander individu, dat zUn werk volbrengt n
groote hoogte met niets onder zich d"
een paar planken: de reclameschilder
Amerikaansche reclameborden zijn wat e-
grootte betreft, eenigszins overdreven t-
noemen in vergelUking met de onzen- wa
bij ons met ettelUke vierkante meters r
beurt, gaat hier met ettelUke tientalle
hoog tegen huizen aan of op daken
's avonds fel verlicht. Ook worden zit mp
geschilderd en maar zelden met papier
plakt en het is voor nlet-ingewijden ee
raadsel, hoe zoo'n verf-virtuoos bijv ee
ananas of het gezicht van Douglas Fair
banks ter grootte van een- of twee man.'
lengten schildert, terwüt hU er zelf
tegen aan hangt en zijn steigertje d
middel van twee touwen hooger of lae
verplaatst. Hoe het mogeUjk is, dat
ananas niet als een peer uitvalt 'of Don
niet scheel kükt weet Ik niet: geheim va
het vak! Maar het is ongetwijfeld ee
New-Yorksche bezienswaardigheid d'
niet in de Baedeker staat.
Twee uitersten: Times Square 's nach
om twee uur en Wall Street op een Zon
dagmorgen. Ik beken, dat ik in de laats
paar jaar niet midden in den nacht o
dit plein, waar zich de heeie amusemen
wereld concentreert, geweest was en
vorige keer was het er vrij rustig Eenl-
dagen geleden kwam ik er langs en von
er de trottoirs dicht bezet, de straat r
auto's, de theaters in volle verlichting e
aan den gang, zelfs veel winkels ope
Het uit electrische lichten bestaand
schommelende meisje en de pijprooken
meneer twee fameuze reclamebord!
gaven nóg onvermoeid hun voorstelt!
sinds zonsondergang, arme stakkers 1.
den de ochtendbladen van den komend
morgen aan en het gerommel van tri
boVen en de subways onder den gnr
herinnerde er aan. dat het leven In N
York nooit rust neemt. Toevallig was
een Zaterdagavond en had ik mij niet
de pretmakende gemeente aangesloten
na een ommegang van dancings en spea
keasies den Zondagmorgen te begt:
met een ontbüt van roereleren, koffie
toast, dan had ik op myn gemak naar 4
benedenstad kunnen gaan om daar ee
der merkwaardigste N.-Yorksche schou,
spelen te zien. Precies het tegenover?:
stelde! Straat na straat, een heeie rij
totaal uitgestorven.
Er bestaat misschien geen stad op d
wereld, die zoo verdeeld is in kleine o
groote stukken buitenland als New Yor
Uit den aard der zaak kunnen alle we
reldsteden plaatsen aanwüzen waar be
woners van andere landen of rassen b
elkaar wonen, maar ik vraag me at o
het buiten New York ook in die getale e'
uitgestrektheid ls. Daar hebben we o:
te beginnen de negerwUk te Harlem, ee
petekind van onze stad Haarlem, wa'
een zwarte bevolking, ter grootte va
Amsterdam, woont met al hun raseigen
aardigheden, hun verwesterde Congo
leven, waar een bezoek aan de restauran
en theaters iemand in een gloednietr
atmosfeer voert. Vlak daarbU, ten noord
van het Central Park, ligt de snel toen
mende Spaansche wük, waar Mexikane
Cubanen en andere Zuid-Amerikanen een
groote kolonie aan het vormen zijn en
waar voortdurend wrUving met hun neger
buren heerscht. Vergeet de Duitsche fe
lonie niet aan de East Side ter hoogte v
de G8ste Straat en ga dan langzaam zuid-
lUker. waar Grieken. Arabieren, Russen en
wie meer hun eigen stratencomplexen
hebben, om eindelUk aan het puntje van
Manhattan aan te landen in de kolossa/
Jiddische wijk. die een Chineezenstad tot
nabuur heeft. En ga daar overal op onder
zoek en avontuur uit: probeer de restau
rants en de schouwburgen, want ge zult
maar weinig „rubbernecks" tegenkomen.
tenzU in Chinatown, dat zich nu eenmaal
verkocht heeft aan de pachters van auto
bussen. En wilt ge heelemaal van het be
treden pad af, gaat dan bü het Heilsleger
en dergelyke inrichtingen zien, welk een
kolossale hoeveelheid menscheüjk wrafe-
hout het rijke en door onwetende buiten
landers zoo vurig begeerde Amerika bezit.
Ge ziet er geen paar honderd hongerigen
gevoed worden, maar duizenden en tins
eens duizenden! Ik zou u naar een eethuis
kunnen brengen, waar de schotels, een
boterham, een kop koffie maar ééne neeie
cent kosten en men dus voor een stuiver
vyf gangen "kan krijgen: goed eten, boonen,
soep. brood, koffie, koek. Zoodat men me
zelfrescect zich voor het minste geld
staande houden, precies als men in het al
gemeen vurig gekant is tegen de uiww-
ring van iederen steun, zonder dat er en
tegenprestatie in den vorm van arbeid vto
geleverd wordt. Ik zei zooeven. dat netvr
keer hier dag en nacht doorgaat: wen
dien Zaterdagnacht met d*n onderjroii
sche naar den buitenkant der stad.
zag ik in alle stations op banken, oj*1'
voor gereedschan. zelfs on stalls*™'
plat op den grond honderden dakiooze
hun jassen gedoken zitten en llggfn
Iets geheel nieuws in Amerika en
ik van het eene statton-sIaaolokaaJ
het andere "nnvfnemrte. bedacht u> '''J j
zelf, dat het toch maar heel goed
geen immigranten uit ons lano
overkomen dezer dagen om die" j,,
waardigheden mee te maken, mts»
dubbele beteekenis.
