BERICHT.
MAANDAG 6 JUNI 19?2
No. 22149
li-as» volgens postrecht. Voor eventueele opzending van
lieten ld cts- Porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
FICIEELE KENNISGEVING
Leidsch Crisis-Comité.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN
ICts Per reSe* voor advertentiën uit Leiden en plaatsen
1 isr agenteehEtppen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
\iire advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën
IStend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
lïieen maximum aantal woorden van 30.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANTt)
Voor Leiden per 3 maanden f. 2.35; per week f. 0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f. 2.35 portokosten.
j nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
Heden ontvangen alle abonné's in
[Hen bij de bezorging van ons blad,
„Zomerdienst 1932" van
dor-, tramwegen en autobussen.
De abonné's buiten Leiden zullen
lien gids morgen ontvangen.
DE DIRECTIE.
reemeester en Wethouders van Leiden
j te weten, dat door den Raad dier
■eente, in zijne vergadering van den
November 1931, is vastgesteld de vol
de verordening:
VERORDENING
luiende wijziging van de verordening
18 December 1913 (Gemeenteblad
43) op den aanleg van straten en
gen, laatstelijk gewijzigd bij verorde-
van 1 Februari 1917 (Gemeente
blad No. 13).
Artikel I.
ttikel 2 lid 1 en 2 worden gelezen als
ïazoeken tot overdracht in eigendom
se gemeente van grond, bestemd voor
ranleg van straten of wegen, worden
de gemeente alleen ingewilligd, in
wijkt, dat de verzoeker de beschik-
beeft over dien grond, en onder be-
dat hij door de Gemeente voor het
van overdracht te stellen voorwaar -
ral nakomen.
i of krachtens deze voorwaarden
i bepaald, welke bedragen door den
ïeker aan de Gemeente moeten wor-
betaald en vóór de overdracht ter
Ir verrekening in de gemeentekas
Kn worden gestort wegens:
vergoeding van de kosten van straat-
regaanleg en daarmede verband hou-
:f werken, waarbij rekening wordt
iaden met de breedte van de aan te
to straten of wegen en met de sa-
Btelllng van de daarbij toe te passen
raten of verharding;
i bijdrage in de kosten van die wer-
welke geacht kunnen worden van
ug te zijn voor een grooter gebied dan
de onmiddellijk daaraan grenzende
den wordt ingenomen."
Artikel n.
b artikel 3 wordt in plaats van „door
i Gemeenteraad" gelezen: „ingevolge
iel 2".
Artikel III.
t artikelen 5 en 6 worden genummerd
tn ,5".
Artikel IV.
De artikelen 7 en 8 vervallen.
'astgesteld door den Gemeenteraad van
J™, 'n zijne openbare vergadering van
a JOen November 1931.
De Burgemeester,
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN.
De Secretaris,
VAN STRIJEN.
Zijnde deze verordening aan de Gedepu-
«oe Staten van Zuid-Holland, volgens
Scht van den IS/28 April 1932, B,
IrhHif (2e Afd) Gs- N°- 455, in
""rat medegedeeld.
J* biervan afkondiging geschied,
net behoort, den 6en Juni 1932.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris. 1036
Giro No. 188690.
fenifi ?erd ontvangen:
- neel Fa. Jongmans f. 4.90.
middagconcert in
mODD-HORTUSZICHT".
U;.RrS!!i(ia£ v°nd in den tuin van
wTi™,1" het eerste middag-
w» m bi de daar gebouwde
W ?™ektcnt. Het Harmoniegezel-
|ha Post" deed zich onder leiding
|*ti( ™er Bolderdijk in een mooi ver-
l'^'oai -(ramma hooren en bewees
luiten'n muzikale en technische
"ïatn. succes was zoo groot, dat
■«te li,' Jbhef gegeven moest worden.
I fc hJ2™?d met het frissche weer,
I "biaagsteiling niet groot.
JACs. TJALSMA.
Het bestuur van de afdeeling Leiden van
den Bond van Ned. Onderwijzers schrijft
ons:
Zoo is dan toch gebeurd, wat velen onzer
vreesden en is zijn heengaan onverwachts.
Na een paar maanden ziek zijn is hij
Zaterdag j.l. tegen 6 uur overleden.
Het bericht ging als een schok door
onze ledenvergadering. De voorzitter sprak
eenige eenvoudige woorden, die vooral de
ouderen onder ons ontroerden.
Bijna 25 jaren heeft de heer Tjalsma
het Leidsche Openbare Onderwijs gediend.
Altijd stond hij op de bres om de belangen
van het Openbaar Onderwijs té verdedi
gen. In zijn geliefd afdeelingsorgaan „In
en om de School", het vroegere „Openbaar
Onderwijs", richtte hij de pijlen van zijn
geest op zijn tegenstander, open en eerlijk.
En wij zijn overtuigd, indien het ziekbed
hem niet had vastgebonden, dat hij met
élan zijn degen gekruist zou hebben met
hen, die wederom een feilen aanval op
htt Leidsche Openbare Onderwijs doen.
Wij vermoedden niet, dat, toen hij in
November uit de redactie van „In en om
de School trad, hij nog zoo weinige dagen
meer te leven had.
Tjalsma was een overtuigd voorstander
van Openbaar Onderwijs. Overtuigd ook,
dat de schupl naast zijn opvoedkundige,
een sociale taak heeft te vervullen. Strij
der voor kindervoeding en -kleeding,
schoolbad, schoolzwemmen, geneeskundig
schooltoezicht. Alles wat het kind raakte,
had zijn warme belangstelling. Hij was ook
een vriend van kinderen. Zijn klasse had
zijn Liefde, maar ook omgekeerd. Een
onderwijzer, die in zekere regionen onein
dig veel meer waardeering heeft verdiend,
dan hem ooit is getoond. Een opvoeder, die
met een zwak lichaam, den strijd vóór en
óm het proletariërskind met bezieling mee
streed.
Vele jaren heeft hij de Leidsche Bonds-
afdeeling als Voorzitter geleid. Tweemaal
heeft hij den voorzittershamer om gezond
heidsredenen moeten neerleggen. Hij was
geen soepel voorzitter. Tjalsma verstond
het „frappez, frappez toujours". Hij wist,
wat hij wilde. Steeds recht op zijn doel af
gaande. prikkelde hij tot tegenstand. Doch
de vergadering onderging de bekoring van
zijn krachtige, eminente leiding.
Nu heeft hij den strijdhamer voor goed
neergelegd. Dat is voor de afdeeling een
zeer groot verlies. Tot het laatste oogen-
blik bezocht hij de ledenvergaderingen.
Ten slotte kon hij niet meer. Beschamend
is zijn voorbeeld, vooral voor de jongeren.
In de Plaatselijke Schoolcommissie nam
collega Tjalsma een uitzonderlijke plaats
in. Meestal stond hij, alléén gesteund door
zijn partijgenooten, tegenover een groote
conservatieve meerderheid. Maar altijd
weer beleed hij zijn liefde voor het Open
baar Onderwijs.
De Leidsche Openbare School verliest in
hem een vurig pleiter, eeh bezield, ijverig
en welbespraakt propagandist.
Ook de S.D.A.P. verliest veel in hem.
Jarenlang heeft hij geijverd voor de socia
listische idealen. De ontwikkelingscursus
sen voor arbeiders hadden zijn groote be
langstelling. Ook de arbeiderswoningbouw.
In één woord, alles, waarbij de arbeiders
klasse en het kind betrokken waren, trok
hem onweerstaanbaar aan.
Wij hebben een groot strijder verloren
En, wij zullen hem missen, wantzooals
hij, zijn er zoo weinigen.
HONDENTENTOONSTELLING.
Bij de gisteren te Den Haag gehouden
internationale kampioenschapstentoonstel-
ling van de Kynologenclub De Hofstad",
won de Samojeed (teef) „Tacha von Reck-
leben". eigenaar de heer A van Duin. al
hier een tweeden prijs in de open klasse
en een eersten prijs in de limietklasse be
nevens de kwalificatie ..zeer goed"
De keeshond (teef) „Rukchike" van den
heer J. L. Bosschieter uit Rijnsburg. won
eveneens een eersten prijs in de limiet
klasse en de kwalificatie uitmuntend". De
Pekingees „Mata Hari" van mevr. H. J. de
GrootBakker uit Warmond won een 2en
prijs in de Puppy-klasse en de kwalifica
tie ..goed".
Het dwergkeesje (teef) .Baresse" („uit
muntend") van den heer J. A. Dollee te
Warmond won een eersten prijs in de
nieuwelingenklasse.
Verder won de Sint Bernard (reu) .Ed
gar van Groenewald" van den heer J Dek
ker te Hazerswoude een vierden oriis in de
jeugdklasse (bevredigend): de St. Bernard
(reu) James van de Oldenhove" van den
heer G. J. Jank een derden orijs in de
Puppyklasse (goed) en de Groenendaler
„Ursus" van mejN. Smit te Oegstgeest een
eersten prijs in de open en in de nieuwe
lingenklasse (goed).
Er waren 442 honden ingeschreven, waar
onder vele uit het buitenland De kwaliteit
was over het algemeen zeer goed.
JONGERE LIBERALEN.
ESPERANTO-EXAMEN.
Voor het dezer dagen te 's-Gravenhage
gehouden Esperanto-examen, diploma A.
slaagden alle leerlingen van de aan de
Gemeentel. Kweekschool verbonden cursus,
n.l. de dames: J. G. van DoornDe Bruin
A. C. van Houwelingen. M. A. E. van Kat
wijk—De Rijk. A. C. Molt—Visscher T.
Wartena, J. van Zeist en de heeren: L. G.
van Doorn. A. Heysen. Joh, de Kier en J.
Martij n, allen alhier.
GESLAAGDE GEWESTELIJKE
LANDDAG.
In den Burcht.
Door het Jong Liberaal Propaganda
Fonds, de Leidsche afdeeling van den
Bond van Jonge Liberalen en de Leidsche
Liberale Studenten Vereenlging werd Za
terdag in „Den Burcht" een gewestelijke
landdag gehouden. Lag het oorspronke
lijk in de bedoeling der organisaties de
middag-bijeenkomst te houden tusschen
de tinnen van „Den Burcht" Leiden's
oudste plekje grond te houden, het min
der gunstige weer bande de vrij talrijke
bezoekers naar de Graanbeuaszaal, echter
niet, dan nadat het
openingswoord van mr. R. P. 's Jacob
was uitgesproken op dezen ouden grond.
Mr. 's Jacob heette allen welkom en deel
de enkele aangebrachte wijzigingen mede.
Nadat het volkslied gezongen was werd
de Graanbeurszaal „ingenomen" en was
het woord aan dr. I. H. J. Vos, lid van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal.
„Staat en Vrijheid."
Gelukkig prees dr. Vos zich een redê te
mogen uitspreken over dit onderwerp,
een subject, dat den laatsten tijd steeds
urgenter wordt. Met verschillende gevoe
lens neemt men ook in ons land den ge-
stadigen groei van het Nationalisme op.
Vreugdevol eenerzijds, met angst ander
zijds. Foutief wordt het nationalisme ech
ter vaak door de tegenstanders met het
fascisme verwisseld. Niet anders dan in
een dusdanige verwarring van de twee be
wegingen moet het verwijt zijn voortge
sproten dat spr. gekregen heeft naar aan
leiding van het aanvaarden van een
spreek-uitnoodiging voor het Nationaal
Jongeren Verbond te Amsterdam.
Volkomen begrijpelijk is het voor elk
een dat wanneer de volkswelvaart bedreigd
wordt door ernstige gevaren of schijnt te
worden bedreigd, dat het streven om door
eensgezindheid deze gevaren het hoofd
te bieden grooter wordt; dit streven naar
grootere eensgezindheid is het zuivere na
tionalisme. Verder dan dit streven gaat
echter het oorspronkelijke fascisme. Zelfs
indien het N. J. V. fascistisch georiën
teerd was, dan moet het nog een kwestie
van belang zijn, waardoor zooveel jonge
ren, als alle Nederlanders tegenover poli
tieke niet kerkelijke organisaties gewoon
lijk vrij koel zich één gevoelen. Met méér
dan gewone belangstelling heeft spreker
dan ook altijd de beweging gadegeslagen.
Dr. Vos hoopt, dat zij in de goede richting
zal worden geleid en gehouden en niet zal
ontaarden in een politieke „lukraak" be
weging, zoo als het fascisme buiten Italië
is verworden; alleen wetende wat men
niet wil, maar zonder een bepaald pro
gramma.
Niet slechts door de macht der bajonet
ten maar tevens door de sympathie van
liet volk was het Mussolini mogelijk zich
te handhaven. Het latere, en in dit ver
band noemde spr. vooral het Duitsche
fascisme is in plaats van constructief,
destructief geworden. Te wenschen is het
daarom dat de beweging van het Natio
naal Jongeren Verbond niet geschoold is
op Duitsche leest, maar constructieve
plannen heeft, welke niet strijdig zijn met
de liberale beginselen.
Dan ging spr. na op welke wijze deze
nationalistische beweging kon zijn ont
staan en dan kan wellicht de heer-
schende ontevredenheid over den gang
van zaken de oorzaak worden genoemd.
In het Haagsche Maandblad schreef dr.
Vos voor eenigen tijd een artikel „De
crisis en het parlementarisme" geheeten,
waarin een uiteenzetting werd gegeven
van den toestand. Sedert dien is het ech
ter ook in Nederland erger geworden.
Zoo groot is thans de macht van de
ministers geworden, dat de volksvertegen
woordiging of de Wetgevende Macht
slechts een wassen neus is en ook in ons
land kan men langzamerhand van een
fascistisch regime gaan spreken. Aan de
hand van enkele voorbeelden lichtte spr.
deze uitspraak nader toe. Meer en meer
komt het voor, dat den ministers als het
ware blanco volmachten worden ver
strekt, een voorbeeld hiervan kan het on
langs tot stand gekomen deviezen clea-
ring-wetje genoemd worden. Van liberaal
oogpunt uit bekeken zijn deze volmach
ten ontoelaatbaar. Tegenover het buiten
land kunnen vooral in deze moeilijke
tijden door de Ministers genomen maat
regelen door de bevoegde instanties niet
meer worden afgekeurd. De steun, welke
de ministers ondervinden van de recht-
sche partijen stelt hen tot het bewind in
staat. Ook in de toenemende willekeur van
de bureaucratie tegenover den handel
wordt het fascistisch regime zichbaar en
een zegen zal het dan ook zijn als aan
deze toestanden zoo spoedig mogelijk een
einde komt. Dat bij dergelijke toestanden
ontevredenheid ontstaat is verklaarbaar;
aan de andere zijde dient erkend, dat in
de ontevredenheid der menschen wel eens
een onbillijke tendenz schuilt. Te eischen
van de regeering, dat zij aan de crisis
een einde maakt, ware een onbillijkheid
en een bewijs van kortzichtigheid. Ver
eenzelviging van de fouten, welke aan 't
parlementaire stelsel kleven met het stel
sel zelf. leidt er toe, dat van de opheffing
van het stelsel verbetering van den toe
stand verwacht wordt. Dat is echter
geenszins het geval.
Voor het niet voldoen aan de verwach-
1 tingen van het parlementaire stelsel wees
spr twee oorzaken aan, nX le. zijn de
nationale lichamen overladen met arbeid
en 2e. vindt men in het parlement niet
meer de elementen benoodigd voor een
behoorlijke en krachtige functioneering
van het parlementaire stelsel.
Dr. Vos zette deze twee punten vervol
gens nader uiteen, herinnerend aan het
stroeve verloop van de werkzaamheden
tijdens de distributie en het ontbreken
van een homogene meerderheid en een
krachtige oppositie in onze Kamers en de
andere staatslichamen. De steeds aan
groeiende bureaucratie, een gevolg van
d'e steeds verder gaande democratiseering
van het staatsbestel is aansprakelijk
voor den stroeven gang van zaken. Dooi
de sectarische denkwijze is de staatsbe
moeiing verheven tot een cultus.
De hieruit voortvloeiende ontevreden
heid heeft ook in ons land fascistische
kernen doen ontstaan teneinde te komen
tot een meer efficiente ontwikkeling van
de staatslichamen. Slechts door opheffing
van het parlementaire stelsel kan in Ne
derland weer een gezonde toestand ont
staan. Zoo niet. dan komt men tot on
aanvaardbare toestanden.
Slechts de geschiedenis zal beslissen
over de toekomst van den fascistischen en
communistischen staat. Zoo Mussolini er
niet in slaagt een parlementair stelsel te
vinden dan zal er in weerwil van alle
bajonetten een reactie volgen, welke een
einde zal makeri aan zijn dictatuur. Dat
hij zal worden opgevolgd door een even
kraehtigen opvolger is niet aanvaardbaar.
Voor Nederland is een fascistisch regime
met 't gemis aan persoonlijke vrijheid en
de ontwikkeling van 't individu niet denk
baar. Ook in tijden als deze dient men
het hoofd koel te houden en zich niet
door leuzen te laten meesleepen, doch
propaganda maken voor de Liberale
ideeën zoodat het vaderland de vruchten
zal kunnen plukken van onvermoeiden
arbeid en het idealisme.
Een krachtig applaus besloot de enthou
siaste rede van dr. Vos. Hierna trad op 't
koor van de afdeeling Den Haag van de
Nederlandsche Vereeniging voor den
Volkszang onder leiding van den waarn.
leider, de heer W. A. Segboer. Het muzi
kale intermezzo werd ingezet met den
gezamenlijken zang van de eerste twee
coupletten van het „Wilhelmus", waarna
met veel succes eenige nationale liederen
werden gezongen. Het slotwoord van de
middagzitting werd gesproken door dr.
F. Hollander, den voorzitter van den Bond
van Jonge Liberalen. Uit het voorbeeld
van Engeland, aldus spr.. valt af te lei
den de paradoxale uitspraak, dat deze
ongunstige tijden voor het liberalisme
gunstig blijken te zijn. Hartelijken dank
bracht spr. aan dr. Vos voor zijn rede.
Aan den gemeenschappelijken maaltijd
ging een gezellig
Thé-dansant
vooraf, dat op de welbekende wijze werd
opgeluisterd door The Blue Lyres.
De Avond-bijeenkomst
in de Graanbeurs werd na een kort wel
komstwoord van mr. s'Jacob geopend met
een rede van prof. dr. B. D. Eerdmans.
Deze wees allereerst op de Amerikaansche
en ten deele ook Engelsche gewoonte eerst
samen te dineeren en dan eenige redevoe
ringen aan te hooren. In het onderhavige
geval gaat deze gewoonte wel niet geheel
en al op. maar de voordeelen in den vorm
van de redevoeringen zijn blijven bestaan.
De jongere liberalen wekte spr. op toch
vooral de liberale ideeen intact te houden
niet alleen, maar ook steeds te propa-
geeren.
Is de werking van den electrisohen
stroom en ontplofbare middelen direct en
onmiddellijk, niet anders is dit het geval
met staatkundige begrippen. Gaat alles
goed, dan merkt men niets, gaat het niet
goed. dan merkt men ook niets, althans de
eerste 25 jaar of halve eeuw. Daarna open
baren zich de fouten meer en meer. De
jeugd van thans zal dan ook In den loop
der jaren ongetwijfeld te strijden krijgen
tegen de meer en meer ingetreden mis
standen en het behoud van de liberale be
ginselen. Niet straffeloos laten zich oude
bepalingen uit het staatsrecht wegnemen!
Meer en meer raakt men zoozeer met de
misstanden vertrouwd dat de mededeeling
der S.D A.P.'ers in de Tweede Kamer
die door den eed van trouw aan de grond
wet zich ook ter beschikking hebben ge
steld van het vaderland t.z.t. misschien
te zullen opwekken tot dienstweigering,
geen algemeene verontwaardiging meer
wekt. Het groepsbelang is langzamerhand
boven het algemeen belang gesteld, iets
dat duidelijk wordt bewezen door het ge
beurde in den Amsterdamschen Gemeen
teraad.
Wijkt een schip eenmaal een enkele
graad van de oorspronkelijke koers af, dan
is het verschil na eenige dagen reeds zeer
groot. Evenzoo gaat het in het staatsrecht.
De gevolgen van het afwijken uit den
koers worden wel gedemonstreerd door de
Lagere Onderwijswet: hoe deze zullen zijn
na de afwijking door het ..smadelijke
Godslasteringswetje" zal de tijd leeren.
Na deze korte inleiding was het woord
aan den heer C. G. Roos, burgemeester van
Lekkerkerk.
Rede van den heer C. G. Roos.
Allereerst herinnerde spr. er naar aan
leiding van een ingezonden stuk in de
„Sociaal Democraat" aan hoe in 1914 wij
len dr. Bos een brochure schreef getiteld:
„Vrijzinnige Gedachte in Moeilijke Tijden"
een brochure, waazraan ondanks vereering
voor den schrijver de rede van spr. „Libe
rale Gedachte in Moeilijke Tijden" niet is
ontleend. Dat de huidige tijden vrijwel
BINNENLAND.
Afscheidscollege van prof. dr. H. M. van
Nes als Leidsch hoogleeraar (3e Blad).
Dreigende uitsluiting in het stucadoors-
bedrijf. (Binnenland, 2e Blad).
Verhooging van den prijs der Vita-
tarwe. (Land- en Tuinbouw), 2e Blad).
Doodelijke verkeersongelukken te Delft
en Abcoude. (Gemengd, 2e Blad).
BUITENLAND.
Dc Duitsche rijksdag is ontbonden ver
klaard. (Buitenland, le Blad).
De Pers over de Duitsche regeerings-
verklaring. (Buitenl., le Blad).
Groote overwinning der Nationaal-
Socialisten bij de verkiezingen voor den
Meckienburgschen landdag. (Buitenl. en
Tel. le Blad).
Militaire opstand in Chili; een nieuwe
regeering gevormd. (Buitenl. en Tel. le
Blad).
even moeilijk zijn als in het jaar 1914, zal
wellicht niemand ontkennen. Slechts met
een vasten wil en door de moeilijkheden
onder de oogen te zien. kan een betere toe
komst worden bereikt. Goeddeels kunnen
de huidige moeilijkheden worden toege
schreven aan het loslaten van de liberale
beginselen in de staatkunde en dientenge
volge kunnen zij alleen worden opgelost
door een terugkeer hiertoe. Hoewel het de
plicht van de overheid is te helpen zooals
thans b.v. de boerenstand geholpen zal
worden, moet niet uit het oog worden ver
loren, dat de crisis een universeele is.
Hierdoor spr. lichtte dit met enkele cij
fers toe. kan het niet uitblijven of de
inkomsten van den staat nemen eveneens
af. De ondankbare maar dure plicht van
de liberalen moet het daarom zijn aan te
dringen op soberheid en zelfbeperking in
het staatshuishouden. De gouden jaren
waarin alles kon, zijn voorbij!
Een groote vraag is het daarom of de
Staat bij machte zal blijken te helpen tot
de crjsis is geweken. Reeds thans wordt
per dag blijkens een mededeeling van den
Minister ongeveer 1 millioen gulden is ons
land aan werkloozensteun uitgegeven,
daarnaast komen de zware plichten, welke
de Staat in den loop der jaren door de
democratische partijen zich zag opgeladen.
Plichten, welke een enorme uitbreiding
der bureaucratie noodig maakten, iets
waartegen de liberalen zullen moeten strij
den. Door vermindering van het leger van
overheidspersoneel is het mogelijk het
keurkorps goede salarissen uit te betalen.
Hoewel het logisch is, dat de Staat be
zuinigt, dient ook onder de oogen worden
gezien, dat een eerlijk ambtenaar nooit rijk
wordt en niet zooals de meeste particuliere
de vette jaren heeft medegemaakt. Dat het
momenteel door de houding der andere
mogendheden niet mogelijk is den vrijhan
del te handhaven, is begrijpelijk; er dient
echter voor gewaakt te worden, dat het
protectionisme hier zijn intrede doet. Ne
derland is hiervoor te veel op den export
aangewezen
Nader belichtte spr. vervolgens den
nood van den boerenstand, welke naast de
export-belemmeringen thans gebukt gaat
onder de veel te zware sociale lasten. Een
afschuwelijke belangenpolitietk en groeps
egoïsme hebben het algemeen belang lang
zaam maar zeker op den achtergrond ge
dreven. In den zin van dr. Vos besprak
de heer Roos dan het fascisme en het Na-
tionaal-Socialisme, welke beide een reactie
vormen op de democratiseering, een stel
sel, dat in geheel Europa zijn de voor
beelden aan te wijzen thans wel heeft
afgedaan. Niet nieuwe systemen, maar te
rugkeer naar het oude met afschaffing van
de excessen zal de herleving brengen.
Tenslotte herdacht spreker den 50sten
sterfdag van Thorbecke door te herinne
ren aan enkele zijner uitspraken. De jon
gere liberalen werkte spreker op te pro-
pageeren voor de liberale denkbeelden en
hiervoor te strijden met woord en daad.
Zün door een krachtig applaus van de vele
belangstellenden bekrachtigde rede besloot
de heer Roos met Thorbecke's gezegde:
„Beginselen zonder organisatie zijn als een
wegwijzer zonder weg."
De heer s'Jacob dankte den spreker voor
zijn gloedvol betoog en wekte de jongere
liberalen op de vergaderingen en lezingen
vooral te bezoeken teneinde de vele moei
lijke en nog niet voldoende geregelde
kwesties te bestudeeren en als de tijd is
aangebroken beslagen ten ijs te kunnen
komen.
Het verdere deel van den avond werd
Ingenomen door declamatie van oude en
moderne gedichten door den heer Hugo
Reyst en zang van mei. Julie Ardesch van
Hamel.
Een gezellig bal waaraan wederom de
Leidsche Blue Lyres medewerkten be
sloot den welgeslaagden landdag.