73,fe Jaargang
ZATERDAG 5 MAART 1932
No. 22074
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
nommer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
FICIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN
„j Cts. pér regel voor advertentlën alt Lelden en plaatsen
iaar agentschappen ran ons Blad gevestigd zijn. Poor alle
andere advertentlën 35 Cts. per regel Kleine Advertentlën
uitsluitend by vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
bU een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van
brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewysnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT.?
Voor Lelden per 3 maanden f.2.35, per weekf.0.18
Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week 0.18
Franco per post f.2.35 '41 portokosten.
HINDERWET.
gemeester en Wethouders van Lelden;
zien het verzoek van; a. J. J. Verberg
vergunning tot het oprichten van een
erij voor vleeschwaren in het per-
1 Heerenstraat No. 43b, kadastraal be-
1 Gemeente Leiden, Sectie M. No. 3021;
"e Leidsche Coöperatieve Broodbakkerlj
Verbruiksvereeniging „Vooruit" U. A.
vergunning tot het uitbreiden van de
-J-, beschuit- en koekfabriek in het
-eel Korevaarstraat No. 30, kadastraal
Gemeente Leiden, Sectie E. No.
c. J. Gorthuis om vergunning tot
oprichten van een ondergrondsche
zarplaats voor benzine met boven-
dsche aftapinrichting in het trottoir
den Maresingel vóór de perceelen
esingel Nis. 57 en 58. kadastraal be-
d Gemeente Leiden, Sectie K. Nis. 2779
2780; d. S. A. van Leeuwen om vergun-
tot het oprichten van een onder-
dsche bewaarplaats voor benzine in
perceel Heerengracht No. 5, kadastraal
end Gemeente Lelden, Sectie M. No.
0, met aftapinrichting op de Heeren-
t vóór dat perceel.
-let op de artikelen 6 en 7 der Hinder-
'ven kermis aan het publiek, dat ge-
- de verzoeken met de bylagen op de
etarie dezer gemeente ter visie gelegd
smede dat op Zaterdag, den 19en
1932 des voormiddags te half elf
in het perceel Breestraat 125 (Bureau
Gemeentewerken) gelegenheid zal
en gegeven om bezwaren tegen deze
oeken in te brengen, terwyi zij er de
'acht op vestigen, dat niet tot beroep
-htigd zijn zü. die niet overeenkom -
art. 7 der Hinderwet voor het ge-
tebestuur of een zyner leden zyn ver
en, ten einde hun bezwaren monde-
toe te lichten.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
'den, 5 Maart 1932.
5176
CRISIS-COMITÉ.
De Woensdag-Collecte.
Woensdag j.l. gehouden collecte ten
van het Leidsche Crisiscomité heeft
somma van f. 1089.30Vi opgebracht.
Electriciteitscursus.
populaire cursus in electriciteitsjper
r werkloozen mag zich in een groote
'~ame verheugen. By de inschryving
Dinsdag 1.1. is het maximum aantal
overschreden. De leider van dezen cur-
heeft echter gemeend, dat het niet
was iemand te leur te stellen en zoo
Dinsdag a.s. met 43 cursisten worden
Bevangen. Deze cursus wordt gegeven
het Leidsche Volkshuis.
CENTRAAL GENOOTSCHAP VAN
KINDERHERSTELLINGS- EN
VACANTIEKOLONIES.
Opvoering van Nora.
isteravond heeft de Kon. Ver. Litteris
huo ten bate van bovengenoemde ver-
Shg in den uitstekend bezetten
ouwburg nog eens een opvoering ge
en van Ibsen's Nora, het groote too-
twerk. waarmede zij vorig jaar haar
leng jubileum, gevierd met een too-
'wedstrijd. zoo schitterend besloot.
1 dad de opvoering veel succes, ter-
L bovendien een mooi doel werd ge-
na.
'n,d* pauze werden bonbons verkocht
Het v.e van de kas der vereeniging.
Het bestuur verzocht ons nog zyn har
den dank te willen betuigen aan Lit-
aan de dames, die zich hadden be
de den verk0°P der kranten, aan
Ja®es. die de programma's en bonbons
nichten, aan de firma's Kluit en van
die de bonbons gratis afstonden
net goede doel, en den heer IJdo die
n n f?mma's en kaarten drukte, aan
u ;ac ter- den heer van Ingen Sche-
k leverde Sapph0, dat entre-acte-mu-
m<?r®en met de trein van zeven
uien de eerste groep van 10 bleek-
ar d» t!t0r een verbliJf van 5 weken
°e Steeg, koloniehuis „Rivierhuis".
ir£t leidsche crisis-comité
^l^'dsch Studenten Tooneel zal zoo-
°P 15 Maart in den
«n-a!? Schouwburg een opvoering van
van Arthur Schnitzler geven,
n ae opbrengt eeheel t.en hatp van
Leidsch
«'oerd
Oiof' Prüzen der "plaatsen "f. 150 en
e Crisis-Comité zal komen.
- zullen worden, die Grüne
Hochzeitsmorge en Abscheids-
F. J. HOPMAN, t
Tot ons leedwezen ontvingen we heden
het bericht, dat de heer F. J. Hopman te
dezer stede ten huize van Mevr. Th. van
Wyk, ls overleden.
Als leeraar aan het Gymnasium te Apel
doorn werd hy op bijna 41-jarigen leef-
tyd, door den Raad dezer gemeente op
23 Mei 1918 benoemd tot leeraar aan de
Gem. H.B.S. in de Eng. taal en letterkunde.
Op den len Sept. daaraanvolgende aan
vaardde hy zyn taak. Hoe hy die taak uit
voerde, daarvan weten de leerlingen, die
het voorrecht hadden van zyn lessen te
genieten, ten volle mee te praten. De
moeilijkste quaesties werden in zoo'n een
voudig kleed gestoken en met geestige
kwinkslagen toegediend, dat de leerlingen
ze in zich opnamen, zonder het moeilijke
daarvan te beseffen. Ook voor persoon-
lyke aangelegenheden zyner leerlingen
koesterde hij warme belangstelling, en
wist zoo hun aller genegenheid deelach
tig te worden. Het wekte dan ook groote
teleurstelling, toen bekend werd, dat de
heer Hopman de schooi zou verlaten om
als redacteur op te treden van de „Nieuwe
Rotterdammer Courant". Den 24sten Ja
nuari 1927 werd hij door den Raad eervol
ontslagen met ingang van 1 April. By zyn
afscheid had hy niet alleen vriendelyke
woorden van directeur en leeraren, verge
zeld van een aandenken, in ontvangst te
nemen, doch ook de leerlingen boden hem
allerlei souvenirs aan; zoo ook de con
cierge en de amanuensissen. Bij zijn ver
trek naar Rotterdam deed hem een groote
menigte enthousiaste leerlingen uitgeleide
aan het station. Helaas kreeg hy niet wat
hy gehoopt had. Na enkele jaren open
baarde zich by uem een noodlottige
ziekte, waartegen zelfs zyn y'zeren wils
kracht en jeugdig optimisme niet opge
wassen was. Zijn laatste dagen bracht hy
weder te Leiden door. We hadden het hem
zoo gaarne beter toegewenscht
O
Het stoffelijk overschot van dén heer
Hopman zal Maandagmiddag a.s. te 2 uur
op Oud Eik en Duinen te Den Haag ter
ruste worden gelegd.
GOETHE-HERDENKING.
Ter gelegenheid van het feit, dat het op
22 Maart a.s. honderd jaar geleden zal
zyn, dat de beroemde Duitsche dichter von
Goethe stierf, wordt op Dinsdag 15 Maart
in het groot-auditorium der Universiteit
een byeenkomst gehouden, waarin de
hoogleeraren J. Huizinga, A. Verwey en
A. D. Fokker den grooten Duitscher zullen
herdenken.
0
DE MOORDAANSLAG
OP DE HEERENGRACHT.
De Commissaris van Politie alhier maakt
bekend, dat een belooning groot f. 100 is
uitgeloofd voor dengene, die dusdanige in-
lichtingen kan verschaffen, welke lelden
tot opsporing van de personen, die op 17
Februari 1932 een aanslag pleegden op een
bewoner van Heerengracht 14 te Leiden.
Zy, die inlichtingen kunnen verstrek
ken. worden verzocht zich te vervoegen op
de afdeeling Recherche.
HET NEDERLANDSCHE MEISJESGILDE.
De fancy-fair van troep I.
In haar clubhuis Pieterskerkgracht 11,
heeft troep I van de Leidsche afdeeling
van het Nederlandsche Meisjesgilde, een
fancy-fair ingericht. De opbrengst dezer
fancy-fair dient als aflossing van de piano,
een onmisbaar meubel in een tehuis van
meisj es-padvindsters.
In de pioniers-kamer wacht een keurig
ingerichte thee-schenkery op het bezoek
van ouders, vrienden en vriendinnen.
Vele rappe handen zullen daar in staat
zyn de naar men hoopt talrijke be
zoeksters en bezoekers te bedienen. De
naastgelegen zaal bevat een smaakvol ge
arrangeerde verzameling handwerken, zelf
vervaardigde lederwaren, schemerlamp
jes. enz., welke voorwerpen tegen matigen
prijs te koop zyn.
In de een verdieping hooger gelegen
derde zaal zijn de onmisbare attracties
ondergebracht. Daar loeit de sirene van
het Rad van Avontuur, bromt, het electri-
seerapparaat, gonst de motor in het vlieg-
tentje, onthult de waarzegster aan de
hand van haar kaarten en de handlijnen
den nieuwsgierigen toekomst-geheimen,
knallen de buksen in het schiettentje en
giyden de spelschyven over het gladde
eikenhout! Uit deze cacophonie van ge
luiden dient wil de fancy-fair aan het
doel beantwoorden gelijk een Phenix uit
de asch de piano te verrijzen!
Hedenmiddag en -avond is de fancy-
fair voor het laatst geop end.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het candidaatsexamen
klass. letteren jonkvrouwe H. A. L. E.
Quarles van Ufford (Breda): candidaats
examen rechtsgeleerdheid de dames L. D.
M. van der Ven (Den Haag) en A. J. Stop-
pendaal (Den Haagi en de heeren C. H.
Beelaerts van Blokland (Breda) en H. J.
Steenbergen (Avereest).
H. K. H. Prinses 'Uliana was tegenwoor
dig by het examen van jkvr. Quarles van
Ufford en was een der eersten, die haar
met den gunstigen afloop gelukwenschte.
MAATSCHAPPIJ DER NEDERLANDSCHE
LETTERKUNDE.
Lezing van den heer Com. Veth over:
„De nieuwe levensvorm."
In de gisteravond gehouden maandeiyk-
sche byeenkomst van de Maatschappy
der Nederlandsche Letterkunde heeft de
heer Corn Veth uit Den Haag een lezing
gehouden over: „De nieuwe levensvorm."
Men heeft ons, aldus begon spr„ nu
reeds een dertig jaar lang gesproken van
een overgangstyd. Mischien hebben wy
althans een gedeelte van den overgang
thans gemaaktja wy hebben eenig
recht dat» te verwachten. Er zyn al veel
dingen op deze wereld volkomen veran
derd. de overgang ligt daar al weer in het
verleden. Dit moet ook wel, want de oor
zaken van die veranderingen werken al
geruimen tijd. Dingen, die voor eenige
jaren zelfs geheel buiten ons voorstel
lingsvermogen lagen, zyn nu nuchtere
werkelijkheden geworden, en dat niet
slechts op het gebied van mechanica,
maar ook op die van menschelyke ver
houdingen en moraal.
Met dat voorstellingsvermogen is het
evenwel een raar ding. De waarheid is
daarbij somtyds inderdaad nog vreemder,
maar zeker al tyd anders gebleken dan de
fantasie Denken wy, die dat vrijwel ver
geten boek van Bellamy, by ons vertaald
als: Het jaar tweeduizend, gelezen heb
ben, er wel eens aan, dat wy reeds niet
zoo heel ver meer van dien datum afzyn?
De kinderen van velen onzer, zullen het
beleven. Maar zyn wy, sedert het geschre
ven werd. ook maar één stap dichter ge
komen tot een toestand, waarby 't geld
als ruil- en betaalmiddel zou hebben afge
daan. Toekomstromans schynen vaak
slechts geschreven te zijn om te worden
gelogenstraft. Ik denk hier aan een der
toekomstromans van H. G. Wells, waar
van ik den titel vergeten ben en die ik
nooit heb teruggezien, waarin een geme
chaniseerde wereld wordt voorgesteld, zoo
troosteloos en somber als het verleden er
geen te vertoonen heeft. Ik zei, dat ik het
boek zelf niet meer terug heb gevonden;
ik heb er een plaatsvervanger voor, waar
mee U het zult moeten doen ;ik heb er
destyds een parodie op gemaakt, die ik U
thans verzoek te willen aanhooren.
Hierop las de heer Veth een schets voor:
„Het vergaan der Wereld", die in het
jaar drie duizend gedacht is. Een sterre-
kundige voorspelt het vergaan der wereld.
De maatschappy is volkomen gemechani
seerd, de menschen zyn geslachtloos, en
nummers geworden. De voorspelling
maakt nauwelyks indruk, want niemand
hecht nog aan het leven en als de ge
leerde blykt een fout gemaakt te hebben,
is het eenig gevolg, dat enkele teleurge-
stelden doen wat de komeet verzuimde te
doen.
Spr. wees er vervolgens op. dat zyn pa
rodie van het werk van Wells, zy het ook
geheel onopzetteiyk. een groote fout met
diens werk gemeen heeft: de gang van
zaken is te zeer voorgesteld als een rechte
lijn. Maar vooral: de menschheid is er
veel te hoog aangeslagen. Ik heb het voor
gesteld, aldus spr., alsof de uitzonderingen
op den geest van mechanisatie en neu
tralisatie zouden bestaan alleen uit fyner
besnaarde wezens maar in het geheel
geen rekening gehouden met een macht,
die aan de georganiseerde nivelleering in
den weg staat. Ik bedoel nog niet eens het
egoïsme;; egoïsme is misschien te orga-
niseeren, en maatschappelijk te exploi-
teeren.
Ik bedoel de genotzucht. En let wel: het
is natuurlyk niet de verfijnde genotzucht
van hen, die men gewoon is intellectu-
eelen te noemen met deze zal men
gemakkelyk korte metten maken maar
de grove genotzucht der massa. Spr kent
het Russische volk te weinig om te weten
of de georganiseerde en gedwongen maat
schappelijke opoffering van comfort en
vermaak daar zonder reactie zal blyven;
maar spr. weet wel, dat hier in de wes-
telyke landen de eerste verschynselen der
mechaniseering begeleid worden door
klanken, allerminst van ernst en gemeen
schapszin. maar van een toenemende kin
derachtigheid.
Men heeft de gewoonte, de toenemende
kinderachtigheid om ons heen, tezamen
met veel andere, en misschien erger din
gen. toe te schrijven aan de democratie,
die wel 'n zeer breeden rug heeft Maar spr
althans is niet geneigd, het te betreuren,
dat een groote categorie van menschen
die vroeger een vaal en gedrukt bestaan
hebben geleid, thans hun aandeel hebben
gekregen in de mogelijkheden tot levens
vreugde en spr. vindt het noch verwon
derlijk. noch verontrustend als in deze
wordt overdreven.
De gevaarlijkè kinderachtigheid van
dezen tyd ligt niet op het terrein der ont
spanning. zy heerscht juist daar waar de
ernstigste gezichten worden getrokken en
is het onderwerp van de geleerdste be-
toogen Zy heerscht op het gebied der
techniek Zij en zy is misschien wei in
derdaad de correctie op den mechanisee-
renden en neutraliseerenden geest van den
tyd zy is misschien meer dan iets an
ders een wanhopige en stijllooze poging
tot romantiek zij uit zich vooral in den
vorm van het experiment en in dien vorm
van de reclame
Spr. gaf hiervan als eerste voorbeeld
een overzicht van de moderne architec
tuur. waarby de „zakelykheid" geheel op
den achtergrond is geraakt door den geest
van reclame en zich alleeD nog maar in
zekere clichévormen vertoont. Spr. zette
dit nader uitvoerig uiteen. De kinder
achtigheid is hier volgens spr. in optima
forma aanwezig, vertegenwoordigd door
drie elementen: de zucht om na te doen,
de zucht om op te vallen en de zucht om
te experimenteeren, maar ook: de fatale
zucht om nieuw te zyn. Het kan spr. niet
Prof. Dr. D. C. HESSELING.
Morgen zal het 25 jaar geleden zyn,
dat prof. dr. D. C. Hesseling, sedert 16
September 1929 emeritus-hoogleeraar,
benoemd werd tot buitengewoon hoog
leeraar in het Nieuw-Grieksch aan de
Leidsche Universiteit.
schelen, dat deze verschynselen verdedigd
en aangemoedigd worden met groote
woorden als: blyken van levensvernieu
wing en aankondiging van den nieuwen
levensvorm. Het is immers veel te duide
lijk, dat ook hier de waarlijk consequente
uitingen van den mechaniseerenden geest
reeds worden gecorrigeerd door de onbe
dwingbare kinderachtigheid van den mo
dernen mensch. Het is duideiyk, dat de
grilligheid, die toch wel volkomen onver-
eenigbaar is met de zakelykheid, reeds
overal is binnengeslopen, waar die zake
lykheid in naam wordt beleden.
De traditie. Er is ook een traditie van
de menschheid, die bewijst, dat in vele,
vooral massa-verschynselen des levens de
frivoliteit domineert. Men kent de ge
schiedenis van de Fransche revolutie en
herinnert zich, hoe in de periode, die op
den val van het Schrikbewind volgde, de
bevolking zich aan de wildste, maar ook
onnoozelste genoegens overgaf. Hetzelfde
heeft men gezien na den dood van Crom
well en den val van de heerschappy der
puriteiten in Engeland; en in Duitschland
na den druk van de oorlogsjaren.
Spr. gelooft, dat het niet moeilijk zou
zyn, de vergelyking tot op dezen tyd door
te trekken. Bemerkt men er iets van, dat
terwyl wetenschap en kunst het kind van
de rekening worden, het vermaak een
stiller of soberder vorm aanneemt? Is er
een eind gekomen aan de imbecieale
schoonheidswedstrijden, een van de aller-
onwaardigste teekenen van den tyd en
een vergroving van een traditie, die van
de Meifeesten en vastenavondfeesten? Is
er in de titels zelf der bioscoopvoorstel
lingen eenig teeken van een komenden
ernst? Worden de werkelyk ernstige po
gingen met eenigen by val van het publiek
ontvangen? Is de béte herrie van de jazz
muziek reeds, zooals zoo dikwijls werd
voorspeld, in discrediet? Maakt niet de
tegenwoordige jeugd haar huiswerk onder
begeleiding van de radio?
En dan spreekt men van een „nieuwen
levensvorm" waarvoor men alles wat de
traditie heeft geleerd, over boord wil
gooien en men bedoelt daarmee utiliteit,
soberheid, minimalisme, strengheid en
simpelheid in de omgeving, en men meent
waarlyk, dat de tegenwoordige mensch, de
moderne mensch met zyn kinderachtig
heid. dien vorm zal huldigen.
De nieuwe levensvorm dan, die vernuf
tige en zeer welmeenende geesten ons
hebben toegedacht in deze eeuw van me
chanisatie, is niet alleen uitgesproken in
den buitenkant van de monumentale en
uniforme huizen, waarin wy zullen mo
gen wonen, maar ook in de interieurs.
Alles vast, alles wit, van alles zoo min
mogelyk, huiskamer, slaapkamer, wacht
kamer, operatiezaal, kinderkamer, alles
éénzelfde type. Het huis is, evenals de
woning van Babbitt alles, alleen geen
home.
Waar zyn nu de strenge, sobere, gedis
ciplineerde wezens, voor wie deze nieuwe
levensvorm is klaar gemaakt? Ik zie deze
hygiënische, harde witte muren, ondanks
alles beprikt met kiekjes van filmsterren,
ik zie overal de typisch moderne onnoo-
zele snuisterijen binnen geloodst, de mooie
glazen tafelbladen geschonden, de meu
belen aan den muur ingedeukt by de po
gingen om ze opzy te duwen voor een
dansjekortom ik zie het heele mo
derne leven, slordig en grillig als het trots
alle mechanisatie is. in botsing komen
met dien braven nieuwen levensvorm.
Wy behoeven, aldus eindigde de heer
Veth zyn met groote aandacht, gevolgde
voordracht, ons niet bezorgd te maken
voor de nivelleering. Er is by de menschen
een volslagen onwil om genoegen te nemen
met het nuttige en redelijke.
BINNENLAND.
Voorloopig verslag der Tweede Kamer
over de instelling van een Economischen
Raad. (Binnenland, 2e Blad).
Bijzonderheden omtrent de Indische
tentoonstelling te Den Haag. (Binnenland
2e Blad).
De Alg. Ned. Mijnwerkersbond tegen
loonsverlaging in de mijnindustrie. (Bin
nenland, 2e Blad).
Ons parlementair overzicht. (3e Blad).
Een Tweede Kamer-verslag op rijm.
(Pari. Anecdotes en Incidenten, 3e Blad).
BUITENLAND.
Nederlaag van Japan te Geneve. (Bui
tenland, le Blad).
De Duitsche presidentscandidaat Thal-
mann wordt vervolgd wegens hoogverraad.
(Buitenl. le Blad).
ONTSPANNINGSAVOND
MODERN GEORGANISEERDE
WERKLOOZEN.
Rede van den heer W. Drop.
De Plaatseiyke Raad. samengesteld uit
de besturen van L.B.B. en S.D.A.P. had
gisteravond in de groote Stadszaal weder
om een ontspanningsavond voor modern
georganiseerde werkloozen belegd, waar
voor de belangstelling opnieuw van dien
aard was, dat geen plaats onbezet bleef.
De voorzitter, de heer P. Sasburg sprak
een kort openingswoord, waarby hy in het
bijzonder de medewerkers aan dezen
avond begroette en er voorts op wees hoe
deze avond niet uitsluitend gewyd zal zyn
aan de ontspanning, maar dat deze bij
eenkomst ook zal worden benut om de
eischen der arbeidersbeweging naar
voren te brengen.
De regeeringszorg voor de werkloozen is,
aldus spr., meer in het belang van 's lands
schatkist dan van de werklooze arbeiders.
De helaas ook hier ter stede ingevoerde
ryksregeling is daarvan het bewys. Spr.
meent, dat deze ryksregelingen voor ste
den met een bevolkingscyfer als Leiden
gelyk moet zyn aan die van de groote
steden. De levensvoorwaarden zyn hier
ter stede zeker niet gunstiger dan in Am
sterdam; waarom dan ginds een hoogere
huurtoeslag dan hier?
Het dreigt met de werkverschaffing
precies denzelfden kant uit te gaan als
met de steunbedragen. De door het Ryk
hiervoor verleende subsidie wordt uitge
buit door de gemeente om de loonen te
drukken. Volgens deze regeling zal het
maximum-loon 42 cent per uur bedragen.
De socialistische raadsfractie zal zich met
hand en tand in de a.s. raadszitting te
gen deze loonschaal verzetten (applaus).
Nadat „Aufgepast" ditmaal in zeer
kleine bezetting een vlotte potpourri
had ten beste gegeven, was het woord
aan den heer W. Drop, lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal, tot het hou
den van een korte rede.
De heer Drop merkte op, dat velen uit
de arbeidersbeweging onder den druk der
benarde omstandigheden momenteel wei
nig ontvankelyk zyn voor de lessen, welke
uit de wereldgeschiedenis tot hen komen.
Doch alleen zy, die desondanks hun ge
loof in de komst van het socialisme be
waren, hebben kans, dat zij als een on
gebukt mensch uit de crisis te voorschyn
treden. De arbeidersklasse heeft waarlyk
nog wel donkerder periodes meegemaakt
dan thans. Spr. behoeft slechts te herin
neren aan de arbeidstoestanden van
eenige tientallen jaren geleden, toen
vrouwen- en kinderenarbeid aan de orde
van den dag was en de werktijden heel
wat langer en de loonen heel wat lager
waren dan tegenwoordig. Het groote ver
schil tusschen toen en nu is, dat er thans
geen enkel vraagstuk op de wereld is van
politieken, economischen of moreelen aard
of de arbeidersbeweging spreekt daarover
haar oordeel uit en drukt er haar eigen
stempel op. De organisatie heeft de ar
beidersklasse besef van menschen- en
eigenwaarde bygebracht; zy heeft haar
langzaam maar zeker op een hooger le
venspeil gebracht. Zoo zyn wy gekomen
tot de kentering van het oogenblik. Het
kapitalisme faalt over de geheele linie;
het economisch leven is aan banden ge
legd en de arbeiders zyn er in de eerste
plaats het slachtoffer van. Maar zóó groot
is reeds de kracht van de organisatie ge
worden, dat zy zich niet door het kapita
lisme in zyn doodsstryd laat verdringen.
En helderder dan ooit staat ons op het
oogenblik onze taak voor oogen; voort te
stryden eiken dag, opdat wij uiteindelyk
in staat zyn de menschheid te verlossen
van een maatschappelijk stelsel, dat eco
nomisch verouderd en zedelyk veroordeeld
is. Erger dan broodgebrek, erger dan
lichamelyk lyden zou het zijn. wanneer
de golven van het kapitalisme zouden
wegspoelen, wat het socialisme met zoo
veel moeite en stryd heeft verworven.
Spr. eindigde met een krachtige perora
tie om juist in deze tyden trouw te bly
ven aan de organisatie en wekte allen op
om mede te werken tot haar versterking.
De rest van den avond werd gevuld met
muziek van „Aufgepast", eenige piano-soli
van den heer Eddy Romyn en een aantal
ernstige en luimige liedjes van den heer
Henri Marchand, die met zijn internatio
naal repertoire terecht veel succes oogstte.
