ipe
WI1TE
IT5EH
iie Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 5 Maart 1932
Vierde Blad
No. 22074
I Buitenl. Weekoverzicht.
RECHTZAKEN.
BRIEVEN UIT BERLIJN.
0VFP7ICHT KAASMARKTEN.
,KAMERAD SCHAFT".
I MOEILIJKHEDEN EN STRIJD.
Lat de Japanners circa 60 duizend
troepen hadden verzameld bij Sjang-
I rijn zij er eindelijk, en dan nog ge-
festeund door het krachtige scneeps-
&ut in geslaagd, de Chineezen 20 K.M.
jan' wijken. De Chineezen hebben
terugtocht met beleid en in goede
volbracht; zij zijn teruggegaan tot
1 nieuwe linie, die reeds tevoren in
jedheid was gebracht. Dit wettigt het
Loeden. dat de Chineezen beschikken
j deskundige leiding, of die dan al dan
l iuitsch" is! Van Japansche zijde
k'nu allen nadruk gelegd op het feit,
(door deze „overwinning" "t geschokte
jee is hersteld, maar wie zou in waar
over prestige gesproken, de mooie
i«iL- slaan? Dat China in staat is geble-
T om Japan zoo lang te weerstaan, ver-
fet niet weinig de beteekenis van het
Celsche Rijk en trots het uiteindelijk j
Eièn van het Japansche doel. schenkt
bedwongen Chineesche terugtocht den
uers geen roem.
[aar hoe het zij, de schijn spreekt in
ie kwesties bijkans het hoogste woord
Japan toont zich, nu dan zj. de eer is
held, meer gematigd, al blijven de
tairen een gevaarlijke zijde, die nog
fónverhoopte verrassingen zou kunnen
ien. De aan China gestelde voorwaar
voor een wapenstilstand b.v. gaan
j verder dan de regeering wilde
al is er geen wapenstilstand offici-
fgesloten, toch rust momenteel de
|d, waarvoor goede redenen aanwezig
T Zouden de Japanners nog verder wil-
foprukken, dan zouden zij nog meer
i'erkingen moeten aanvoeren, want de
li kan geen steun meer verleenen. En
|e verbindingslijnen moeten dan wor-
i in stand gehouden! Hoe zouden de
jen gaan oploopenterwijl nu reeds
lapan een streven merkbaar wordt, dat
li zoo spoedig mogelijk de actie bij
fcchai wil beëindigen wegens den ner-
Irenim! Finantieel staat Japan er be-
lld zeer ongunstig voor, dat bedenke
1 terdege bij het beschouwen van den
land in het Verre Oosten!
[ovendien, China op de knieën krijgen
t militair optreden moet worden uit-
ihakeld. Het land is daarvoor te groot
weinig vatbaar. Reden, waarom ook
den burgeroorlog nimmer een beslis-
kon worden afgedwongen, die ten-
stand hield. Daarnevens gromt
|rika steeds harder en gevaarlijker, al
Jhet van regeeringswege zijn best, dit
fveel mogelijk te verbergen. De anti-
msche stemming groeit met den dag
|waarom stuurt Amerika vrijwel zijn
sche vloot naar den Indischen Oceaan,
vordt dat bedekt met den dooddoener
i vlootmanoeuvres? Het zijn dingen,
Japan te denken moeten geven en
r ook inderdaad niet ongemerkt voor-
an!
[quidatie van Sjanghai kan ook voor
i slechts voordeelig zijn.
I'snghai is echter een waardevol onder-
i voor de Japanners in de kwestie van
ltsjoerije en steeds waarschijnlijker
Tons, dat gespeeld wordt het bekende
Jetje van: voor wat, hoort wat!
middels is nu te Genève de Volken-
Ivoor de tweede maal in zijn bestaan
Ikitengewone plenaire zitting bijeen
fcmen; zulks op verzoek van China. Zal
jVolkenbond meer invloed kunnen uit
kien dan de Volkenbondsraad? In de
k'e bijeenkomst is al dezelfde voorzich-
leid ten toon gespreid, doch misschien
Itoch meer moed worden getoond, als
Vrka's hulp duidelijker is toegezegd,
leder geval is de kans op een ingrijpen
bienteel gunstiger dan ooit, nu de strijd
leluwd, aan het Japansche prestige z.g.
voldaan en Japan zelf gaat voelen, dat
I moet oppassen. De Mantsjoerijsche
kwestie is evenwel een leelijk blok aan
het been Uit den aard der zaak is China
niet bereid om deze affaire te scheiden
van het gansche vraagstuk en dat is het,
wat Japan nastreeft. Inzake Mantsjoerije
staat Japan toch op het standpunt, dat, al
heet dit land officieel ook Chineesch,
Mantsjoerije behoort aan de Japanners.
Hoe hier een modus vivendi zal kunnen
worden gevonden, is vooreerst nog een
raadsel, dat ook den Volkenbond wel eens
te moeilijk zou kunnen zijn Het niet
vinden van de oplossing doet het oorlogs
gevaar onverminderd voortduren, dat
houde men in het oog!
In Duitschland is de strijd om het pre
sidentschap in vollen gang. Door alle par
tijen worden alle zeilen bijgezet om het
pleit te winnen. Gelukkig blijven Hinden-
burg's kansen nog het best, al zijn verras
singen niet geheel uitgesloten. Hitler, die
zich persoonliijk ook weert als nooit te
voren, voelt heel goed, dat zijn candida-
tuur, goed beschouwd weinig minder dan
een noodsprong, een gevaarlijk experiment
is. Een nederlaag moet zijn prestige ern
stig afbreuk doen, dat kan niet anders en
de redevoeringen der Nazi-leiders over het
algemeen dragen er het hare toe bij om
dit nog duidelijker naar voren te doen
komen. Het schijnt nu eenmaal Duitsch-
land's vloek te zijn om juist als er zooveel
op het spel staat, naar buiten te toonen
het beeld van tweedracht inplaats van
eendracht, hoezeer het laatste ook nood
zakelijk moest worden geoordeeld.
Het strijdgewoel in het Verre Oosten
heeft vrijwel alle aandacht tot zich ge
trokken. maar het vraagstuk der oorlogs-
en herstelschulden roept niettemin om
een oplossing binnen niet te langen tijd!
De harde werkelijkheid is daar om dit wel
dra opnieuw in vollen omvang te doen
beseffenEen oogenblik kan de aan
dacht worden afgeleid, van langen duur
kan dit niet zijn!
Achter de coulissen der groote politiek
zijn trouwens de besprekingen en onder
handelingen nimmer stop gezet.
In Finland heeft de Lappo-beweging
weer eens van zich doen spreken. Het
schijnt, dat de leiders de met zooveel
succes bekroonde poging om het commu
nisme politiek gesproken dood te maken,
hebben willen herhalen tegen de socialis
ten, doch ditmaal hebben zij zich in de
verhoudingen en krachten vergist De pre
sident Svinhufvud speciaal heeft zoo'n
dictatuur niet willen aanvaarden en door
zijn toedoen is de actie mislukt. Of even
wel tegen de leiders zelf zal worden opge
treden, is nog de vraag!
HAAGSCHE RECHTBANK.
J. H., wonende aan den Achterkerkweg
te Katwijk, bij wien de politie op den
avond van 28 Januari j.l. een inval deed
op vermoeden dat hij op frauduleuze wijze
aansluiting had gemaakt op de Radio-
Centrale, is door den politierechter te Den
Haag daarvoor veroordeeld tot een boete
van f.40 of 40 dagen hechtenis.
RECLAME.
Bij apothekers en drogisten verkrijgbaar.
5096
(Van onzen Correspondent).
Berlijn, 28 Februari.
DE PRESIDENTS-KEUZE.
Op dertien Maart a.s. en eventueel
indien op dien dag geen beslissing bereikt
wordt op 10 April d.a.v. zal het Duit-
sche volk ter stembus gaan om zich een
nieuwen Rijkspresident te kiezen. Dan
wel, net mandaat van den tegenwoordigen
functionaris te verlengen. Slechts veertien
dagen scheiden ons van dezen eersten
verkiezingsdag Het is aan te nemen, dat
de propaganda der verschillende groepen
zoo heftig zal zijn als zelden te voren in
de geschiedenis van het republikeinsche
Duitschland. En wie de toestanden hier
kent. neemt wel als waarschijnlijk aan
dat de oude generaal-veldmaarschalk ten
tweeden male gekozen zal worden, maar
rekent toch ook met de mogelijkheid, dat
verrassingen komen, die in de politiek
van dit land nimmer geheel uitgesloten
gebleken zijn.
Vier candidaten treden in het strijdperk
ditmaal: de aftredende president Von
Hindenburg, de communist Thalmann de
conservatieve oud-overste Duesterberg en
de betoemde partij-propagandist Adolf
Hitler. Van ieder zijner drie tegenstanders
zou wat het verschil in leeftijd betreft,
de 84-jarige Hindenburg de vader kunnen
zijn. En, natuurlijk met uitzondering van
den communist hebben ze ook inderaaad
verklaard dat ze den generaal-veldmaar
schalk meer vereeren, dan een zoon een
vadei zou kunnen doen. Dat ze desondanks
de lansen vellen is natuurlijk te wijten
aan de ongelukkige politiek, die ons op
deze plaats behoort koud te laten. Zonder
die pclitiek zou Ven Hindenburg, de kra
nige soldaat met het door en door eerlijke
karakter en de bewonderenswaardige on
partijdigheid, tegen Thalmann allcén ge-
candideerd zijn. Driekwart van het volk
zou op hem gestemd hebben, ja. een stem
ming ware door het besluit van het parle
ment om het mandaat van de Rijkspresi
dent te verlengen, vermoedelijk volkomen
overbodig zijn geweest.
No kan zich de wereld over het schouw
spel verwonderen dat een volk het niet
eens kan worden over een, naar men zoo
zeggen zou, vanzelfsprekend bewijs >an
bewondering en dankbaarheid voor een
van zijn grootste zonen en tengevolge
naarvan een zijner beste de kans doet
loopen. op zijn levensavond openlijk te
worr.er geblameerd.
Om dit te begrijpen zou men zich in de
ontwikseling der dingen in Duitschland
moeien gaan verdiepen Wat we hier lie
ver willen nalaten De hoofdzaak is. dat
het Duitsche volk door de eeuwen heen
eigenlijk nooit een gesloten nationale een
heid gevormd heeft, dat stammen en rich
tingen. staatkundig ten deele onafhanke
lijke onderdeelen en diverse partijen elk
ander steeds en wel juist op voor het ge
heel zeer critieke oogenblikken, bestre
den hebben, en dat deze tragische verhou
ding altijd weer tot verdeeldheid en zelf
vernietiging heeft geleid, tenzij dan een
persoonlijkheid van meer dan levensgroot
formaat als Otto von. Bismarck sterker
bleek dan al die middelpunt-vliedende
krachten.
Maar het is nog zeer dè vraag of zelfs
een Bismack in de tegenwoordige situatie
Duitschland tot eenheid-naar-binnen en
vooral eenheid-naar-buiten gebracht zou
hebben. De toestanden zijn nu eenmaal.
'n tikje anders dan tusschen 1860 en '71.
Een economische crisis van voorloopig
nog onafzienbare afmetingen heeft toe
standen geschapen, die een volk van
65 millioen, dat in 1918 een oorlog met
alle enorme nadeelen van een volkomen
nederlaag liquideeren moest, bijna 10°/o
werklooze medeburgers bezorgd heeft. Het
is in de allereerste plaats die overweldi
gende werkloosheid, waaruit de tegen
woordige verbittering onder onze Ooste
lijke naburen verklaard moet worden.
Verbitterde, door honger en wanhoop
opgezweepte menschen zijn steeds en
overal dankbare objecten voor radicale
ophitsing geweest. Zeker 20 millioen vol
wassen en tot kiezen berechtigde Duit-
schers volgen de parolen van radicale par
tijen, die van een aanblijven van den
tegenwoordigen gematigden, eerwaardigen
en strikt onpartijdigen Rijkspresident
niets meer weten willen. Het gaat er hier
niet om, te onderzoeken, of een deel dezer
opgehitsten niet toch nog voor de can-
didatuur-Hindenburg te vinden geweest
ware mits de voorbereiding wat handiger
ineengezet ware geworden. Stellig zijn
groote fouten gemaakt, waarvan de ge
volgen nog volstrekt niet te overzien zijn.
We hebben nu alleen maar met het feit
te maken, dat over 14 dagen Duitschland
kiezen zal en dat theorethisch de mogelijk
heid bestaat, dat de beroemde veldmaar
schalk geslagen wordt en dan een nog
slechts zeer eenzijdig bewonderde en aan
geprezen politicus, die pas eergisteren tot
Duitscher genaturaliseerd is, de leiding
van de Duitsche Republiek op zich zal
kunnen nemen, om daarmee dan hoogst
waarschijnlijk een periode van overgpoote
verrassingen in te luiden.
Zonder eenige kans zijn namelijk de
beide andere candidaten Thalmann en
Duesterberg, Het gaat om Hindenburg of
Hitier. En wel is de tegenstelling aller
wonderlijkst' Hindenburg een grijsaard
van 84. beroemd en naar alle kanten met
hoozsten lof onderscheiden, herhaaldelijk
redder van zijn volk en door millioenen
tot Vader des Vaderlands gestempeld
maar door anderen veFeuisd en onder
schat, uit persoonlijke of partijdige te
leurstelling gehaat met een haat. die alle
mencshelijke ondankbaarheid in zich
sluit. Daarnaast Adolf Hitler op zich zelf
genomen waarschijnlijk een braaf en nobel
burger, die door de omstandigheden om
hoog gebracht is zonder dat men den
blijkbaar toch zeer grooten indruk, dien hij
op volgelingen van vrijwel eiken slag heet
uit te oefenenen. ook maar in de verste
verte begrijpen en meevoelen kan. Een
jonge man nog. een 42er. dus precies de
helft van Hindenburg's leeftijd, oobrui-
schend, maar aan den anderen kant ook
wel voor rede vatbaar, een mannelijke
Jeanne d'Arc niet meer passend in de
mentaliteit van het nuchter heden en wel
licht juist daarom met onbegrijpelijke
snelheid tot afgod geworden van tien en
meer millioen altijd tot sentimentaliteit
geneiede Duitschers.
Een afgod' Jawel, zoo moet men het
noemen Een verafgoding die zoover gaat.
dat in vele gezinnen voor Hitier. ofschoon
hii eigenhik nog niets positiefs voor land
en volk tot stand gebracht heeft, een
„heilig plekje" afgezonderd is, op precies
dezelfde wijze als voor heiligebeelden of
afbeeldingen in godvruchtige families. Men
moge daarvan denken, wat men wil; het
feit blijft en is teekenend voor den toe
stand. Een ex-huisschilder uit Oostenrijk,
wiens eenige verdienste tot op dit oogen
blik is, dat hij uit zeven man een partij
van honderdduizenden met een aanhang
van millioenen gemaakt heeft, is halfgod
in tallooze huisgezinnen. Men heeft er zijn
portret op een klein beeld van zijn stof
felijke verschijning opgesteld, plaatst daar
dagelijks frissche bloemen omheen.
Men moge dit alles bedenken als men
straks berichten over de propaganda der
Hitlerianen in de eerstvolgende weken in
Duitschland leest!
Wat Hindenburg voor een ander, een
naar aan te nemen is gróóter deel van de
Duitschers nog heden beteekent, is niet
zoo eenvoudig te omschrijven. Frederik de
I Groote had alleen maar iets over voor
veldheeren, die „fortune" hadden. Hinden
burg had slechts in 1914 en '15 fortuin.
Den grooten oorlog verloor hij, ondanks
schitterende strategische talenten, door de
al te ongelijke verhouding van krachten.
Wat na 1918 kwam, bracht den ouden sol
daat veel ergernis, zware verantwoorde
lijkheid en weinig vreugde. Onlangs stierf
zijn eenige broeder, niet lang geleden zijn
eenige zuster, kort tevoren zijn innig ge
liefde vrouw. Zijn rust in Hannover moest
hij zeven jaar geleden opgeven om te
gaan „regeeren" in de poëzie-looze W.
Chelmstrasse. En weer heeft men hem zoo
lang bewerkt, tot' hij bereid gevonden is
nog langer afstand te doen van een levens
avond op Slot Neudeck, dat voor hem ge
bouwd was als geschenk zijner bewonde
raars en waar hii zijn laatste levensjaren
had willen heereboeren.
Men weet. hoe „de oude heer" leeft,
kent zijn humor en zijn dagindeeling,
hoort het een en ander van zijn eigenlijk
zeer stille leven, ziet hem zoo nu en dan
bij hoog-officieele gelegenheden en ver
neemt verder, dat hij zeer vroeg naar
bed pleegt te gaan, nog altijd hard werkt
en blijft vasthouden aan het beginsel,
steeds goed uit te slapen. Zijn aanhang
is in deze zeven jaar van geheel andere
samenstelling geworden. Alles wat in het
mioden staat en links is, wilde in 1925
niets van een rijkspresident Von Hinden
burg weten en is heden overtuigd, dat
zfin herkiezing verreweg de beste oplos
sing is. Alles wat conservatief denkt en
voor wie het partijhemd nader dan de
nationale rok ls. zwenkt weg naar Hitier
en Duesterberg. ofschoon diep in het hart
toch een zeer zwakke plek voor Hinden
burg gebleven is.
Wat uit dit alles, ln cijfers omgezet, zal
vockomen. is pas in den nacht van 13
op 14 Maart te constatesren.
Tusschen het heden en dien nacht ligt
misschien een periode van strijd en op
winding, gelijk het Duitsche volk nog
zelden heeft doorgemaakt!
ROLAND.
De aanvoeren en hoogste noteeringen waren:
Wagens Goudsche Rijksmerk
lichte lichte zware
<1) (2) (1) (2) (1) (2) (1)
Leidsche
(2) (1) (2)
29 Febr. Oudewater 7 13 f f f f29f28f38f f f f f f
1 Maart Bodegraven 90 82 58 f f f f32f31f42f f f f f f
2 Maart Woeden 49 45 30 f f f f 32 f 31 f 42 f f f f f f
3 Maart Gouda 137 111 103 f f f—f32'/: f32 f42f—f f f f f
4 Maart Leiden 51 50 49 f 30 f 32 f 42 f f f f f f f 25 f 28 f 42
(li Zijn de opgaven van de vorige week.
(2) Zijn de opgaven van 26 Maart 1931.
VAH HET
I op BEZOEK BIJ GRETA GARBO.
fen bezoek bij Greta Garbo! Velen zul-
I het mij benijden, maar daar is geen
feu voor, want ik heb mij misschien
|t zuiver uitgedrukt: ik was wel bij
Teta Garbo, maarzij was er niet en
jKndien was ik niet bij haar thuis, maar
Ihaar garderobe.
Ifechien zal men zich er voor interes-
pen te hooren hoe deze ingericht is, de
™s waar Greta Garbo tusschen de
namen uitrust, de volgende scène bestu
it en waarvan de atmosfeer misschien
^nawerken in de film, waarin zij op-
1 had allang gewacht deze kamers te
breit Garbo,
bezichtigen, en eindelijk gelukte het mij
binnen te komen. Vlug keek ik rond, want
veel tijd had ik niet; elk oogenblik kon de
„groote Garbo" terugkomen en dan wil
zij niemand zien.
De garderobe bestaat uit drie kamers,
een boudoir, een kleedkamer en een
schminkkamer. De muren van het boudoir
zijn met bleek goudbrocaat bespannen, de
meubelen en gordijnen zijn saffier-blauw.
Slechts een divan, enkele stoelen en een
schrijftafel vormen de inrichting van deze
kamer. Een muur is geheel ingenomen door
een grooten, drie-deeligen spiegel, waarin
men zich van het hoofd tot de voeten
zien kan.
De muren van de schminkkamer zijn tot
halve hoogte met ivoorkleurig hout betim
merd, een ingebouwde toilettafel, waarop
alles voorradig is wat men noodig heeft om
zich gereed voor de camera te maken, is
het voornaamste meubelstuk.
In de kleedkamer vindt men een don
kergroen tapijt met bloemmotieven. De
stoelen zijn reseda-groen overtrokken en
een groot gedeelte van de kamer wordt in
genomen door een kast, waar de costuums
voor haar vele rollen zijn opgeborgen.
Tegenover deze kast, die een geheele muur
inneemt, is achter een gordijn een bad
kamer,
Maar wat het meest opvalt is, dat in
deze kamers geen enkel schilderij of por
tret hangt, dat niets aanwezig is wat niet
direct noodig is. Men ziet slechts bloe-
menvazen, aschbakjes en een enkele fruit
schaal, alles zeer eenvoudig en practisch,
juist zooals Greta Garbo in haar privc-
leven is, want men weet toch van haar,
dat zij eenvoud boven alles stelt, dat zij
slechts in haar films élégante en luxueuze
toiletten draagt, slechts in een hyper
moderne auto rijdt, als dit voor de opna
men vereischt wordt. In haar privéleven
heeft zij voldoende aan een eenvoudig
sportief costuum en een donkere auto,
want voor haar is de hoofdzaak niet op te
vallen. Dit is ook de reden, waarom zij
buiten de studio's een donkere bril draagt.
Ik heb toevallig zelf meegemaakt, dat zij
hiermede bereikt wat zij ook wil, nl. niet
herkend te worden. Ik was tegenwoordig
bij een gesprek van eenige bezoekers aan
de Metro Goldwyn Mayer studio's. Zij
waren juist uit een studio gekomen, waar
zij opnamen bijgewoond hadden en zagen
een gestalte met een donkeren bril op en
neer loopen.
Een van hen merkte op: „Kijk eens hoe
zij op Greta Garbo lijkt, men zou haar
voor de actrice kunnen aanzien." En zij
gingen verder.
Ik wist toevallig dat Greta Garbo bezig
was met opnamen voor haar nieuwe film
en spoedig zag ik den regisseur op haar
toekomen en haar waarschuwen, dat met
de opnamen begonnen zou worden.
Toen een diepe sympathieke altstem „all
right" zeide. wist ik, dat de bezoekers on
gelijk hadden en dat dit Greta Garbo
zelf was.
Eigenlijk zijn er twee Greta Garbo's, een
die de geheele wereld kent en bewondert
en een tweede, eveneens interessant, die
in de rustpoozen tusschen haar werk rus
tig leeft als vele andere menschen.
CARY COOPER ALS ONTDEKKINGS
REIZIGER.
Aan het hoofd van een gezelschap foto
grafen, jagers en archaeologen is Gary
Cooper, de populaire Paramount-ster, die
men kort geleden nog heeft kunnen zien
spelen in Mamoulian's „Wereldstad", de
wildernissen van Kenya, Uganda en Tan
ganyika binnengetrokken.
De expeditie zal één of twee maanden
in 't binnenste van „donker Afrika" door
brengen, en men verwacht heel wat wild,
voornamelijk olifanten, nijlpaarden, buf
fels. leeuwen en giraffen onder schot en
voor de lens te zullen krijgen.
De mannen vertrokken eenige weken ge
leden uit Arusha. juist halfweg tusschen
Cairo en Kaapstad gelegen bij de hoogste
uitgedoofde vulkaan van Afrika, de meer
dan 6000 meter hooge Kilimandsaro.
Omstreeks Maart wordt Cooper weer in
de bewoonde wereld terugverwacht.
TWEE FOLKLORISTISCHE UFA-FILMS.
De UFA heeft door haar Cultuurfiim-
afdeeling twee folkloristische films laten
vervaardigen, welke opgenomen zijn in
Carinthië en getiteld zijn: „Lorenzodag"
en „Boerenbruiloft". De laatstgenoemde
film is reeds in Berlijn verschenen en ver
heugt zich iederen avond in een enorm
SUCC6S
Deze bijzonder interessante cultuurfilms
zijn zoowel geluid-technisch als fotogra
fisch van een sublieme zuiverheid en
mogen als juweeltjes van film-reportage
worden aangemerkt.
Ook Nederland zal binnen niet te langen
tijd van deze kleine filmwonderen kunnen
genieten
Een opname uit de veelbesproken realistische film „Kameradschaft", een verhaal
van volkenverbroedering, die binnenkort ook hier ter plaatse vertoond zal worden.
Zij is geregisseerd door G. W. Pabst, bekend door zijn „Westfront 1918", die met
deze tweede film zijn „groote worp" heeft gedaan! De groote soberheid van deze
in het Fransch-Duitsche mijnwerkersgebied tijdens en na een ontzettende ramp
spelende geschiedenis, is opmerkelijk. Een film, die tot de massa spreekt, 'n verhaal
van waarachtige naastenliefde, van „goede kameraadschap tusschen Franschen en
Duitschers: een kreet om vredeI
