IJS
IJS
Jaargang
DINSDAG 2 FEBRUARI 1932
No. 22046
Leidsch Crisis-Comité.
Nationaal Crisis-Comité.
STADSNIEUWS.
Kerk en Vrede en de Ontwapenings-Conferentie
Het voornaamste Nieuws
van heden.
SLUIT GEEN CONTRACTEN
EIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIES
50 ets. per regel voor advertentlën uit Lelden en plaatsen
waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
andere advertentlën 35 Cts. per regeL Kleine Advertentlën
uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
bil een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van
brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT;)
Voor Lelden per 3 maanden 1.2.35, per week 1.0.18
Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 1.2.35 4- portokosten.
[nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
Giro No. 188690.
'0i A. J. L. f. 10.wekelijksche bijdrage
m de bewoners van drie hofjes en om-
jjienden door mej. v. d. Z. f. 3.55, v. d.
1.10, 6e wekelijksche bijdrage perso-
el Heck's Lunchroom f. 15.
Giro No. 186000.
ontvingen per giro: A. J. L. f. 10.
CHTING TOT BEVORDERING DER
lELANGEN VAN DEN HORTUS.
het Botanisch Laboratorium heelt de
bijeenkomst plaats gehad van de
t vrienden van den Leidschen Hortus
snehte Stichting tot bevordering van
[elangen van den Hortus Botanicus.
collegezaal was geheel gevuld met
^gstellenden uit alle kringen der bur-
de jeugdorganisaties en van het
rijs.
|door den hortulanus, den heer Veen-
i gehouden voordracht over de Ge-
sdenis van den Hortus, door vele
teelden opgeluisterd, had aller aan-
[bt, vooral zijn mededeeling over de
ttische boomen en de moderne mid-
I, welke thans worden toegepast om
I ln 't leven te houden,
deze voordracht sloot zich aan een
|delmg door den tuin onder leiding van
Becking en het wetenschappe-
en tuinbouwkundig personeel, waarbij
wereldvermaarde botanische pracht-
|ktn van den Hortus met hun herin-
aan vervlogen eeuwen ol aan
f Botanici als Linnaeus en Von Sie-
I ln oogenschouw genomen en bespro-
werden.
dan vijftig personen benevens
scholen traden als lid tot de stich-
toe.
ACADEMISCHE EXAMENS.
laagd is voor het aanvullings-docto-
I examen Indisch recht de heer mr. D.
Pong (Haarlem) en voor het doctoraal
>en geneeskunde de heer O. N. G.
Liat Leiden.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
^heffing:
fcilers-Verkoopkantoor ,,Nervia" Haven
■Lelden.
Pijzigmg:
J. Jansen vil. firma J. P. Fontein,
pen 34, Leiden. Kruidenierszaak. Uit
end Eigenaar: J. J. Jansen, Leiden, dd.
1932. Wijziging handelsnaam thans:
"edema v.h. J. J. Jansen.
AANBESTEDING.
Pp net Bureau van Gemeentewerken is
■enmorgen aanbesteed namens B. en W.
for den directeur van Gemeentewerken,
ft uitvoeren van slootdempingen, rio-
KpBS' en bestraitingswerken op ter
pen ten Noord-Oosten van den Lagen
ksehweg.
-"geschreven was als volgt:
In enkamp. Leiden f. 26160.—: L. v.
IHove Pernis f. 16887.—; v. d. Geer en
Tf»gd. Leiden f. 19888.—; de Winter
L^Weeren, Leiden f. 24400.—; Bax en
Kniost. Haarlem f. 23980.—; v. d. Zande
teraam f. 20850.Snoeker, Leiden
nTÏ, jTLTlmmers- Leiden f. 38000.—:
i ,ILf' 21600.—; Schouls, Rotter-
121*7 an ,7-—Hoogstraten. Leiden
■W™-Gro°t en v. d. Berg, Leiden
nnrril?, 'rr arnaar. Leiden f. 23900.—!
Zwaihmerdam f. 27000.—; San-
iever n '1,Gouda f- 19662.—; L. Zoete-
D 7n ur e f' 24800—N.V. v.h. Visser
widen<£?,5?ar 1 20800—: v. Dorth,
tldam f li °ebr. Brandt, Dub-
1 178SP 1 °°6-Sanders. Delft
Ncht f 21985aaS 611 Dwarswaard' Dor"
VREEMDDEHNGEN-TOEZICHT.
ng?LCv,°mmissaria van Politie alhier
pende het wi1^ de verordening, re-
fevende ^Joc?ctlt °P 111 Leideh ver
teld dat ngen' waarbij is be-
Iziin inriew? leder, die een vreemdeling
Innen 24 iming' ot woning opneemt
1 te geven verplicht is daarvan ken-
Politie (v,an genoemden Commissaris
nevelriet,bureau Vreemdelingendienst
luur a,hier. geopend van 9-
.Door' aanvink en van 7—9 uur.)
fevolking en rio a^? het Bureau van de
tlt bovengen^? aad van Arbeid, ver
ruim is ïtran?1 verplichting niet.
I geldt niet auL gesteld- Deze bePa"
k ook voor ïL ff1 voor dienstpersoneel,
logés enz.
Redevoeringen van dr. Tjalsma en ds. Buskes.
Een prachtig geslaagde anti-oorlogsdemonstratie
In verband met de heden aanvangende
Ontwapeningsconferentie werd gister
avond door de afd. Leiden e. O. van
„Kerk en Vrede" een openbare vergade
ring gehouden in de tot de laatste plaats
bezette groote Stadsgehoorzaal.
De wnd. voorzitter, de heer Riedel, die
de vergadering op de gebruikelijke wijze
opende, sprak er de teleurstelling van het
bestuur over uit, dat de kerkdienst van
wege de Ned. Herv. Gem., die aanvankelijk
was vastgesteld op Dinsdag, op het laatste
oogenblik is gesteld op hedenavond, hoe
wel deze vergadering was aangekondigd
als een getuigenisavond van tot alle rich
tingen en kerken behoorende Christenen.
Gelukkig wordt deze teleurstelling ver
minderd door het feit, dat noch Kerke-
raad, noch Ministerie van Predikanten
van deze verandering op de hoogte zijn
geweest.
Allereerst sprak dr. P. D. Tjalsma ,Rem.
Geref. pred., alhier, over:
„Aan den vooravond van Genève."
Hoewel in deze dagen bijna al onze aan
dacht op den economischen druk en wer
keloosheid is geconcentreerd, voelen we
toch op den vooravond van Genève de
ernst van het oorlogs-vredesvraagstuk.
Thans is de wereld een chaos, die vele oor
zaken heeft, maar die terugwijzen naar
hetgeen in 1914'18 is geschied. Zoo mag
het niet langer. Het moet uit zijn met het
vage vredesverlangen. Daden moeten ge
boren worden, willen we niet in den af
grond glijden.
Wat den Volkenbond ook gedaan heeft,
zoolang de ontwapeningsgedachte niet in
het centrum staat, zoolang heeft deze het
voornaamste nog niet aangeraakt. Men
laat het vredeswerk zoo graag over aan
den Volkenbond, waar „de knapste men-
schen zitten", maar dit is domme kort
zichtigheid. Wordt deze conferentie niet
één groote wapenschouwing van al het
wantrouwen en dolzinnige nationalisme;
is zij niet een praeludium van verdere
botsingen? De Belgische Minister van
landsverdediging sprak: „Er zal sterkere
bewapening noodig zijn." En even later..
we gaan naar Genève met vredelievende
bedoelingen. Zoo is het overal. Het is spr.
trots alles niet goed mogelijk wat hoop en
vertrouwen te hebben. Slaagt deze confe
rentie niet, dan is het uit met het gezag
van den Volkenbond. Toch gelooft spr. in
dien Bond en steunt hem gaarne en be
strijdt den Christen, die meent dat „God
het maar moet doen". Men vergeet: Gods-
en menschenwerk zijn niet te scheiden.
Het zijn twee zijden van één werk. Altijd
heeft men vertrouwen op eigen oorlogs
kracht vooropgesteld: „Als je den vrede
wilt, bereidt u dan voor ten oorlog". Dit
voert echter ter helle.
Onze wereld en Volkenbond wachten op
één uitspraak, die de heiüge stuwkracht
moet zijn: Zonde en misdaad is elke oor
log ook die men louter verdedigingsoor
log noemt, die zgn. strijdt voor recht en
gerechtigheid. Daaraan mogen we met
meedoen, niet omdat we laf zijn, of ons
vaderland niet lief hebben, maar omdat
de naam „mensch" meer beduidt dan
hyaena en ons Christen zijn een carrica-
tuur wordt in en door den oorlog. De
Christen, oprijzende uit het Evangelie,
roept ons op af te staan van de massale
zonde, die oorlog is.
Het is Christus in ons geweten, die ons
tot die uitspraak brengt. De rauwe feiten
om ons heen hameren er dit by ons in.
Het pacifisme rust niet op angst, vrees ot
politieke oogmerken. 4«
De vernietiging van elk militairisme is
alleen te bereiken bij een krachtig elan
der volken (de Beaufort). Dit moet wor
telen in een zedelij k-religieuse veront
waardiging over het zondige oorlogsbedrijf,
met als gevolg de houding: Daartoe lee-
nen wij Christenvolken ons niet meer. Ook
de petitionnementen beteekenden iets
élan. doch dat van den Wereldbond der
Kerken miste de veroordeeling van eiken
oorlo°r.
Zoolang dit principieele geluid er in
Genève niet is. zal het Volkenbondswerk
half werk blijven. De volken moeten op
staan en hun regeeringen beduiden, dat
ze niet meer meetrekken ten oorlog. Dan
pas zal de Volkenbond aan zijn bestem
ming gaan beantwoorden.
Wij wenschen Genève het beste, hoewel
er gerechtvaardigde twijfel is. Ons paci
fisme zal het winnen, daar het uit God is.
Wij gaan voort onze Kerken wakker te
schudden. Het is niet het ergst dat m den
oorlog kerken, landen en menschen ver
woest worden, doch dat zielen vernield
worden en Gods Naam wordt geschonden
Wij kunnen pas „ja" zeggen tege£ het
Koninkrijk van God. hoewel we weten dat
dit niet van deze wereld is, maar waar
we toch thuis hooren. wanneer we „neen.
hebben gezegd tot den oorlog^
Het vraagstuk is zoo moeilijk, zegt men,
maar het is tenslotte eenvoudig voor een
Christen, die een geweten heeft: Christen-
zijn staat aan de eene zijde, oorlog aan
de andere.
Wij weten wat ons te doen staat en
gaan rustig verder, ook al ziet ons oog
het resultaat niet. Christus zegt: Broeder,
wat zult gij nu doen0
Na een korte pauze sprak vervolgens
ds. J. J. Buskes (Geref. Pred. te Oosterend)
OV0r „De kerk van Christus tegen den
oorlog".
In den grooten oorlog, aldus ds. Buskes,
heeft de kerk haar zegen aan het oorlogs
bedrijf gegeven en heeft men dit ge
sanctioneerd met het gezag van den
Bijbel. Nu is het verschrikkelijke dat de
kerk t.o.v. dit vraagstuk tot de wereld niet
komt met één boodschap, maar dat zij
met twee monden spreekt. Dat is haar
schuld, ook aan Jezus Christus zelf, die
opdracht heeft gegeven de boodschap te
brengen, terwijl de wereld er recht op
heeft één boodschap te hooren.
Aan den eenen kant zegt men: Oorlog
is vreeselijk, maar.... in laatste instantie
is oorlog toch geoorloofd, aldus een „recht
vaardige" oorlog onderscheidend, wanneer
deze „verklaard wordt door wettige over
heid, met een rechtvaardig doel en uitge
vochten wordt op rechtvaardige wijze",
dus als middel tot rechtshandhaving. Men
zegt oorlog is gevolg van de zonde, men
verzet zich tegen elke beweging voor na
tionale ontwapening, dienstweigering af
wijzende, als zijnde anarchistisch en re
volutionair.
Aan den anderen kant staan wij, die met
hart en ziel het „Kerk-en-Vrede"-stand-
punt verdedigen: dat het elk offer w..cvd
Is, tegenover de misdaad van de moderne
oorlogvoering, ernst te maken met de
zedelijke waarheid, dat het beter is on
recht te lijden dan onrecht te doen. Die
dan ook den strijd aanbinden tegen oorlog
en oorlogstoerusting, opdat de ramen van
Jezus Christus en Zijn Hemelschen Vader
niet langer zoo gruwelijk geschonden wor
den. Die dus streven naar een levenshou
ding in overeenstemming met het beginsel
en op grond van dit beginsel zijn vo ir
nationale ontwapening, vóór internationale
ontwapening en vóór steun aan den Vol
kenbond uit den geest onzer vereeniging.
Met groote dankbaarheid constateeren
we. dat onze beweging ook in andere lan
den groeit en men tot principieelen strijd
overgaat, getuige het in 1931 gehouden
congres van Christen Anti-militalristisehe
Voorgangers en Geestelijken te Zürich met
haar principieele resolutie.
Tusschen beide standpunten is een felle
strijd, maar deze is noodig. Wij moeten
concreet en waarachtig Jezus Christus be
lijden als Dengene, in Wien wij God ge
vonden hebben. Wij gelooven dat het waar
is, dat Jezus Christus achter onze beweging
staat en dat Hij onze oogen geopend heeft.
In onzen tijd wordt de oude tegenstel
ling van orthodox-vrijzinnig, die wel we
zenlijk is, doorbroken, dwars door alle
kerken en groepen heen. Het is de tegen
stelling: Zij die den naam van Jezus
Christus aan of tegen den oorlog binden.
Prof. Haitjema, Slotemaker de Bruine,
Aalders, Eerdmans staan aan de eene
zijde. Zij hebben het geloof in den oorlog
behouden. Aan de andere zijde staan prof.
Heering, ds. A. K. Kuiper, pater Strat-
mann.
Spr. heeft ook vele jaren moeten strij
den, maar zich nu ten slotte met hart en
ziel geschaard aan de zijde van „Kerk en
Vrede", met alle kracht, die God hem
geeft, om de klokken te luiden: „Christus'
Kerk tegen den oorlog."
De taak der Kerk is het de eenheid te
brengen van allen die in Christen geloo
ven, te prediken Gods Koninkdijk. Dat is
haar adeldom. Die kerk heeft tegelijkertijd
een prediking midden in de wereldChris
tenen op te roepen in een leven van zelf
verloochening, tot dienst aan den Wil van
God: „Een leder die den Naam van Chris
tus noemt, sta af van ongerechtigheid."
De kerk als zoodanig staat in dienst van
geen enkele beweging, maar heeft slechts
één roeping en taak: te staan in dienst
van Jezus Christus en Zijn Evangelie te
prediken.
Ons leven blijft onaf; we voelen de
kwelling van „ik ellendig mensch" en we
hebben behoefte aan Verlossing. Doch ver
vloekte lijdelijkheid, die op grond van het
feit dat de mensch zondaar is. daarmede
onzen strijd op grond van „humanisme"
afwijst. Kerk beteekent altijd strijdende
kerk; die jaagt om het volmaakte te
grijpen.
Is men bang, dat wij de Bergrede, die
toch ook Gods Openbaring is, te veel op
den voorgrond schuiven, dan leze men de
Heidelberger Cathechismus. waar het leven
van den Christen omschreven is.
Wij leven op aarde altijd in een com
promis, maar in principe aanvaarden we
dit nooit, elkaar oproepend tot jacht naar
volmaking. Met oorlog is geen compromis
meer mogelijk.
Zij die Jezus Christus en oorlog verbin
den zijn onwerkelijk. Hun ooriogsbegrip
stelden ze samen op de studeerkamer. Spr.
wijst op prof. Bavinck: „Oorlogvoeren
wordt steeds meer een moordpartij op
groote schaal."
Wij bestrijden den oorlog omdat deze ons
doet ondergaan in een wereld van onge
rechtigheid en nooit wordt gevoerd tot
Gods eer. Laten we reëel zijn en denken
aan de geboden van de 2de tafel der Wet,
die in den oorlog verkracht worden.
Als oorlog uitbreekt, gaan jonge man
nen uit alle landen naar het front, die
pas zijn toegetreden tot het H. Avond
maal. Waar zijn de scheidsmuren? Er is
één Heer, één Geloof, één Zaligmaker,
één kerk van Jezus Christus.
Onze beweging groeit krachtig, denk
aan de Groote Kerk te Amsterdam, waar
ook de ,.Kerk-Vrede"-klokken geluid heb
ben. De Gereformeerde Kerk volgt ook
reeds.
Er zijn nog vele vragen, die we echter
op dezen avond laten rusten.
Wij voelen ons als een kerkelijke actie.
Laten we voorposten zijn van de kerk van
Jezus Christus. Als de conferentie te Ge-"
nève mislukt, dan gaan we vreeselijke
tijden tegemoet: de ondergang van de
Europeesche cultuur en van het officieele
Christen- en kerkendom. doch niet is het
het bankroet van Jezus Christus. Een
neger getuigde op de zendingsconfeTenöe
te Jeruzalem tegen Europeanen: ..Uw on
christelijke daden spreken zoo luid. dat
we uw christelijke woorden niet kunnen
verstaan". Daarom getuigen we: „de kerk
van Christus tegen den oorlog."
Jezus Christus ziet spr. dan alsof Hij
stond in Zijn tijd. in Zijn ontferming over
de menschheid. die is als schapen zonder
herder. Zij, die herders moesten zijn. zijn
geen herders meer. maar zlin als schrift
geleerden in de dagen van den Hriland.
Hji vergaderi weer discipelen om zich
heen om het Evangelie te brengen, dat
op-oept tot dienst aan God
Laat de klokken luiden na weigering
van den dienst aan de afgoden. U roepen
de kerken op tot dienst aan den Eeuwigen
en waarachtiger God in Jezus Christus.
Christus' Kerk aan den vooravond van
Genève. èn mo-gen èn in de toekomst,
om Christus Wil tegen den oorlog.
In dieoe stilte ging prof. Heering daar
na voo- in gebed, waarna de uitnemend
geslaagde vergadering werd gesloten.
VEREENIGING VOOR STAATKUNDE.
Mr. Joekes over „Bestuurders en
bestuurden in Ned.-Indië".
In de leeszaal van de sociëteit .Minerva"
heeft gisteravond mr. A. M. Joekes, lid
van de 2e Kamer der Staten-Generaal,
voor de Vereeniging voor Staatkunde een
inleiding gehouden over: „Bestuurders en
bestuurden in Ned.-Indië".
Hieraan.is het volgende ontleend:
Het besturen van de Indische gemeen
schap biedt bijzondere moeilijkheden, niet
slechts als gevolg van de omstandigheid,
dat de bevolkingsgroepen van het uitge
strekte eilanden-gebied ten deele ver uit
een wonen en onderling belangrijke ver
schillen vertoonen, maar in niet mindere
mate, omdat het centrale bestuur voor
een belangrijk gedeelte berust in handen
van "personen, die niet tot de volksgenoo-
ten van de inheemsche bevolking behoo-
ren. Tot voor eenige decennia werd dit
uitheemsche bestuur als een aan de be
volking vreemd gezag stilzwijgend aan
vaard. Te rechter tijd heeft men begre
pen, dat een dergelijke verhouding op
den duur niet te handhaven zou zijn.
Erkenning van de zijde der overheid
van het recht op ontwikkeling der Indi
sche bevolkingsgroepen, gepaard gaande
met de „ontwaking van het Oosten" heb
ben in de latere jaren geleid tot eene
staatkunde, waarin als beginsel is aan
vaard, dat de gelegenheid tot staatkun
dige ontwikkeling moet worden bevor
derd en dat tevens gestreefd moet worden
naar het leggen van rechtstreeksch ver
band tusschen de bevolking en de be
stuursorganen. Dit streven heeft eener-
zijds geleid tot toekenning van meerdere
vrijheid voor de maatschappelijke krach
ten op staatkundig gebied, anderzijds tot
het scheppen van staatkundige organisa
ties, waarin aan de ingezetenen recht
streeksche invloed werd gegeven op het te
voeren bestuursbeleid.
Vrijmaking van de maatschappelijke
krachten op staatkundig gebied heeft
plaats gehad zoowel door de opheffing bij
het drukpers-reglement van 1906 van de
preventieve censuur op de drukpers, als
door de erkenning, behoudens beperkin
gen in de toepassing, van het recht van
vereeniging en vergadering bij de wijzi
ging van het Regeerings-Reglement in
1915, in werking getreden in 1919.
Mede daaraan is de ontplooiing sinds
dien te danken van de „Inlandsche be
weging", welke als geheel als een heil
zame kracht in het ontwikkelingsproces is
te beschouwen.
Evenals de vrije meenings-uiting in de
pers-organen onder verantwoordelijkheid
van schrijver en uitgever voor uitingen
welke in strijd zijn met de wet, is het
vereenigingsleven van het grootste be
lang voor de overheid teneinde de open
bare meening te kunnen peilen. De gren
zen voor deze vrijheid van vereeniging en
van meenings-uiting moeten worden be
paald door de wet en voor zoover zij niet
rechtstreeks de openbare orde verstoren,
worden beoordeeld door een onafhankelijk
orgaan, bij voorkeur door den rechter.
De in het vorige jaar tot stand gekomen
pers-ordonnantie, welke de beoordeeling
van de toelaatbaarheid van pers-uitingen
in handen legt van de Indische Regeering
zelf en aan deze de bevoegdheid verleent
zoodanige organen tijdelijk te schorsen, de
voor het orgaan dienende drukpersen in
beslag te doen nemen en de gebouwen en
lokalen te doen verzegelen, biedt geen
waarborgen voor de noodige vrijheid van
meeningsuiting in de pers en schept het
gevaar, dat grieven en bezwaren worden
verzwegen of opgekropt en tot onge-
wenschte spanningen leiden.
Van stellig niet minder belang voor het
leggen van een verband tusschen bestuur-
BINNENLAND.
De Alg. Vereeniging voor Bloembollen
cultuur tegen wettelijke maatregelen tot
teeltbeperking van bloembollen. (Land
en Tuinbouw. 2e Bad.)
Vergiftiging te Raalte; twee kinderen
overleden; de toestand van de moeder en
een derde kind is ernstig. (Gemengd, 2e
Blad.)
De gefingeerde roofoverval bij de Ver,
Bakkerijen te Den Haag; tegen den ex-
directeur is 2'/! jaar gevangenisstraf ge-
eischt. (Rechtzaken, le Blad.)
BUITENLAND.
De Japanners hebben nu ook Nanking
beschoten. (Buitenland, le Blad.)
Eischen de groote mogendheden staking
der vijandelijkheden? (Tel., le Blad.)
Geruchten over uitstel der Ontwape
ningsconferentie. (Tel., le Blad.)
De Hindenburg-commissie aan het werk,
(Buitnland. le Blad.)
ders en bestuurden is de inrichting van
organen tot medewerking aan regeling en
bestuur van het Land en van de onder
deden, waarin vertegenwoordigers der
ingezetenen zitting hebben. Door de in
stelling van gemeente- en andere locale
raden, van regentschaps- en provinciale
raden op Java, en van den Volksraad, is
sinds 1905 voor een belangrijk deel van
het bestuur over Indië, zij het niet zonder
leemten en gebreken, de mogelijkheid ge
schapen tot rechtstreeksche medewerking
van de ingezetenen aan het landsbestuur.
Bij de toepassing van de bestuursher-
vorming in de gewesten buiten Java en
Madoera. welke thans aan de orde is, zal,
meer dan dit geschiedde bij de nieuwe
staatkundige organisatie op Java, er naar
gestreefd moeten worden een bestuurs
inrichting te organiseeren, welke rekening
houdt met de bestaande bevolkings
groepen.
Tusschen deze bevolkingsgroepen en de
centrale regeering zal een orgaan noodig
zijn, waarvoor" evenzeer als voor de andere
organen de eisch geldt, dat de ingezete
nen daarop rechtstreeks invloed zullen
kunnen oefenen. Het thans aanhangige
begrootingsontwerp, waarbij machtiging
wordt gevraagd voor de instelling van drie
groote eiland-gewesten, Sumatra, Borneo
en de Groote Oost, waarvan het Bestuur
zal worden opgedragen aan een gouver
neur zonder medewerking van e'enig ver
tegenwoordigend college uit de ingezete
nen of uit de groeps-gemeenschappen,
miskent dezen eisch en zal door den groo
ten omvang van de in te stellen gewesten
het ambtelijk karakter van het in te stel
len bestuur noodzakelijk versterken.
Pers-ordonnantie en de aanhangige
plannen tot bestuurshervorming moeten
daarom in strijd geacht worden met een
goede behartiging van het algemeen be
lang in Ned.-Indië.
Spr. resumeerde zijn betoog in de na
volgende stellingen:
I. Bij de voortschrijdende ontwikke
ling van de bevolking in Ned.-Indië, welke
bevorderd moet worden, is het van essen
tieel belang, dat verband worde onder
houden of gelegd tusschen bestuurders en
bestuurden.
II. De erkenning van het recht van
vereeniging en vergadering, de opheffing
van de drukperscensuur en de instelling
van vertegenwoordigende colleges
Volksraad, provinciale raden, regent
schapsraden. gemeenteraden is in het
algemeen dienstig geweest tot bevordering
van zoodanig verband.
III. De pers-ordonnantie, waarbij aan
het administratief gezag in Indië de be
voegdheid is toegekend de toelaatbaarheid
van pers-uitingen te beoordeelen en om
trent de schorsing van persorganen te
beslissen, is eene bedreiging voor eene
regelmatige ontwikkeling van de staat
kundige verhoudingen.
IV. Een bestuurshervorming. welke
„eilandgewesten" zou plaatsen onder het
gezag van een regeerings-ambtenaar met
vèr-gaande bevoegdheden, bij de uitoefe
ning waarvan aan de Ingezetenen geen
rechtstreeksche invloed wordt toegekend,
zou ln strijd zijn met een der beginselen
voor eene goede bestuursinrichting.
Er volgde op deze inleiding een zeer
geanimeerd debat, waaraan zoowel van
Europeesche als van Hndonesische zijde
werd deelgenomen.
RECLAME.
3007
voor de levering van IIS. Binnenkort
bezorgen wij U IJS tegen aanmerkelijk
LAGEREN PRIJS
N.V. VEREENIGDE IJSFABRIEKEN - IJMUIDEN - TELEFOON No. 73
N.V. IJSFABRIEK VOOR DE VISCHHANDELVEREENIGING - IJMUIDEN