SENSATIONEELE
DEKENVERKOOP
HET LE1DSCHE WOLLEN DEKENHUIS
AMERIKAANSCHE NOTITIES
INGEZONDEN.
HISTORISCHE FIGUREN.
ra
HAARLEMMERSTR. hoek DONKERSTEEG 2-4-6
SCHEEPSTIJDINGEN.
Van onzen New-Yorkschen correspondent
DE BIOSCOOP.
NEW-YORK, December 1931
Vijf- en zestig procent van 's werelds
filmproductie komt uit Hollywood, dat
tachtig procent van de inkomsten weer
oogenblikkelijk omzet in nieuwe producten
Quantitatlef levert 't bijna tweemaal zoo
veel films op dan alle andere landen bij
elkaar, een vijfde van het Amerikaansche
kapitaal is belegd in deze industrie, die de
derde in grootte van de nationale in
dustrieën is. Natuurlijk zou ik nog veel
meer cijfers kunnen aanhalen: hoeveel
menschen er hun brood mee verdienen,
welke salarissen sommige sterren ontvan
gen, hoeveel de grobte films kosten en
dergelijke dingen meer. Maar het ligt een
maal niet in onzen Europeeschen aard om
door cijfers overrompeld te worden en A
priori aan te nemen, dat het goed moet
zijn, omdat er zoo met millioenen in gesold
wordt. Wij vragen eerder naar de hoeda
nigheid dan naar de hoeveelheid, een ge-
dachtengang,, die langzamerhand ook bij
de Amerikanen meer en meer populair
wordt.
Wat de bioscoop voor Amerika beteekent,
is niet in een paar woorden te zeggen, en
met Amerika bedoel ik natuurlijk het ko
lossale werelddeel vol kleine steden, dorpen
en gehuchten, behalve de groote steden. De
bioscoop, 's avonds door de week of 's mid
dags en 's avonds op Zondag neemt er de
plaats in van allerlei bezigheden en amu
sementen in ons vaderland, die hier of
niet mogen of niet bekend zijn. Waar is
hier het café of de daarmee verwante so
ciëteit of club? De Volstead Act heeft niets
overgelaten dan de icecream parlors, waar
de atmosfeer even kil is als het genotene
en waar men even lang op een hooge kruk
blijft zitten als de soda of sundae duurt.
Het blijft voor den Amerlkaanschen toerist
altijd een wonder, dat men in Europa met
een enkel glaasje bier voor zich men on
gestoord van het caféleven geniet, kijkend
naar voorbijgangers of nieuwe gasten, luis
terend naar een strijkje, de nieuwste kran
ten lezend of een spelletje biljartend.
De zoogenaamde „pool rooms", waar ge-
biljard wordt hier, zijn het toppunt van
ongezelligheid en hun bezoekers zijn in het
algemeen van het allooi als wij in ongure
kroegjes aantreffen: het zijn de plekken
bij uitnemendheid, waar de politie gaat
snuffelen naar verdachten. Waar zijn hiel
de kegelclubs, de zangvereenigingen, de
Nutsavonden, schaakclubs, damclubs e. d.?
Het eenige wat er hardnekkig in den fa
miliekring gedaan wordt is kaarten, poker
en bridge, maar gezelligheid buitenshuis,
zooals wij Europeanen van het vasteland
die kennen Engeland geldt ook in deze
eenigszins als de vestibule van Amerika
met onze Biergarten, tearooms, café
tafeltjes op de trottoirs of terassen onder
gekleurde parapluies, is hier ten eenenmale
ondenkbaar en onbestaanbaar. Hetgeen
waarschijnlijk een karaktertrek van het
volk is. die aangewakkerd wordt door om
standigheden.
Maar ik heb genoeg in kleine Ameri
kaansche plaatsen rondgekeken, om te
weten, dat de eerste en eenige groote af
leiding de bioscoop is; in sommige heel
kleine dorpen maar eens per week en ik
heb het meegemaakt, dat letterlijk de ge-
heele bevolking, zuigelingen incluis, tegen
den avond het plaatsje leeg achter liet en
per auto eenige tientallen kilometers ver
derop ging om een filmvoorstelling mee
te maken. Zooiets bewijst welk een macht
de film op de Yankee-menschheid heeft
en andersom hoe dit publiek op zijn beurt
dit eischt en het andere vierkant weigert.
En nu is de eigenaardige coïncidentie, dat,
wat de farmer van Oskaloosa wenscht te
zien voor zijn amusement, ook genoten
wordt door het uitgaande publiek van Am
sterdam of Kopenhagen, dat nu niet altijd
zoo veel voelt voor Amerikaansche humor
en drama, maar dat in de afgeloopen jaren
heeft moeten aanzien bij gebrek aan beter
of ander.
In vroeger jaren hield Hollywood zich
voornamelijk bezig met de vraag, hoe zoo
veel mogelijk zaken te doen, alles wat het
de wereld inzond werd vertoond en toege
juicht, enkele beroepscritici niet meegere
kend, die andere dingen van de film
eischten dan een onzinnig verhaal, veel
klatergoud, mooie figuurtjes en knappe
gezichten en het onvermijdelijke Geluk
kige Slot. Natuurlijk ging Europa spe
ciaal Duitschland een anderen kant op
en andere films vonden ook hun weg naar
New-York en meerdere groote steden hier,
waar zij met verbaasde oogen bekeken
werden en over 't algmeen niet gwaar-
deerd als te realistisch, te weinig op vroo-
lijkend en technisch niet volmaakt ge
noeg. Buiten de groote steden kwamen zij
niet eens en wat de techniek betreft had
men hier misschien gelijk. De laatste is
echter veranderd en ik behoef mijn lezers
niet op een groot aantal Russische. Fran-
sche, Duitsche en zelfs Engelsche films te
wijzen, die stuk voor stuk meer waard
zijn in ieder opzicht dan tien Amerikaan
sche.
Langzaam en met tegenzin heeft de
groote „men" moeten toegeven, dat Holly
wood nooit in staat is geweest, een „Va
riété", een „Nibelungen", een „Dr. Cali-
gari" af te leveren, en raakte gewend aan
andere opvattingen, zij het met geweldig
tegenstribbelen, zooals Jannings kan ver
tellen, die zijn „Way of All Flesh" met
alle geweld een logisch en droevig einde
wilde geven, maar in Hollywood wilde
men even stellig een gelukkige familie-
hereeniging onder den Kerstboom uitbeel
den Jannings kreeg zijn zin en men
weet met welk succes. Vanaf dat oogenblik
hebben Amerikaansche regisseurs het aan
gedurfd om een beetje af te wijken van
de suikerzoete cliché-beloonde deugd, ge
strafte ondeugd en aan het slot een lange
kus.
Toen kwam de geluidsfilm met zijn pro
blemen. De gedrukte teksten verdwenen,
dialoog kwam er voor in de plaats en
Hollywood stond voor een berg van bijkans
onoverkomenlijke moeilijkheden. Die het
in de eerste jaren ook haast niet te bo
ven kwam: oude beroemdheden werden
waardeloos, gloednieuwe krachten stegen
als vuurpijlen omhoog, de actie vertraagde,
de fotografie werd intenser en bovenaan
kwam te staan: het verhaal. Was de talkie
een dozijn jaren eerder verschenen, dan
was waarschijnlijk de Wild West met Tom
Mix, Buck Jones en zulke cowboys in spre
kenden lijve op het doek gekomen. Onge
lukkigerwijze leefde Amerika tijdens en na
het verschijnen der geluidsfilm in de
nachtmerrie der misdadigersbenden, de
zoogenaamde „gangs", waaraan Al Capone,
Jack Diamond en nog een heel leger min
der aan mijn lezers bekende heeren zulk
een internationalen roem hebben ver
schaft. Dus kregen wij de „gangster pic
ture", de bendefilm. Men kent haar in het
vaderland ook: „Dokken van New-York",
„Onderwereld van Chicago" en zulke grie-
zelonderwerpen. Hollywood heeft hen de
wereld ingestuurd als afschrikwekkende
les, omdat aan het eind natuurlijk altijd
de wet de boosdoeners bij hun kraag pakte
maar inmiddels hadden de heeren boeven
maar een fijnen tijd en de film eindigde
juist op het allerbelangrijkste punt voor
het gekrenkte rechtvaardigheidsgevoel,
nJ. waar de schurken de gevangenis in
gingen of op weg naar den electrischen
stoel. En zoodoende werd de straf aan de
verbeelding overgelaten en die is altijd nog
een beetje onwezenlijker dan op het witte
doek.
Langzamerhand is het aan het minder
worden, maar het is nog niet zoo lang ge
leden, dat de eene gang-film na de andere
verscheen en dat u er voor gespaard bent
gebleven komt, omdat op de buitenland-
sche filmmarkt andere eischen gesteld
worden wegens concurrentie en omdat de
Yankee-boeventaal voor een vreemdeling
heelemaal onbegrijpelijk is. Maar toch
blijft de vraag bestaan: waarom wordt
bendehoofd en bendelid, kortom de misda
diger, zoo verheerlijkt? Ten eerste is het
niets nieuws: vóór de films bestonden,
waren tooneelstukken en stuiverromans
van hetzelfde genre er. Jesse James, Wild
Bill Hickok en niet te vergeten de nimmer
overtroffein Buffalo Bill, die met de Wil
sons, Nick Carter, Lord Raffles en derge
lijke helden de jongensfantasie van een
kwarteeuw geleden bezig hielden waren
prototypen van Al Capone, Iamacia, Coll
Schultz, Diamond en onze hedendaagsche
misdadigers.
Ten tweede is het een gevolg van de his
torische landsontwikkeling. Het pionier
schap van de immigranten over de laatste
drie eeuwen ging gepaard met heel veel
avonturen, waarin handhavers en overtre
ders van de wetten zoo door elkaar heen
leefden en nu het een, dan het andere
waren, dat de grens tusschen beiden moei
lijk te bepalen was. Van Bill Hickok is
het bekend, dat hij eerst drie en dertig
menschen om het leven bracht, voor hij
tot sherriff van Albilene in Kansas be
noemd werd en als zoodanig met ijzeren
vuist Ge orde bewaarde onder de bevolking
van veedrijvers en avonturiers zonder ooit
meer een schot te lossen en als een alge
meen geacht man ten grave daalde.
Van welken kant men het ook bekijkt,
de wet en haar vertegenwoordigers ko
men er altijd roemloos af en hier heeft
President Hoover onlangs zijn verbazing
nog eens over uitgesproken in een rede
ten overstaan van de International Police
Chiefs conferentie. „Sentimentaliteit bij
sommige menschen maakt helden van
misdadigers en in plaats van de verheer
lijking der gangsters, dienen wij de politie
te roemen, die haar plicht doet en haar
leven geeft voor de bescherming van het
publiek. Met vertrouwen wacht ik op den
dag, dat iedereen naar zijn beste krachten
helpen zal om de wetteloosheid te bestrij
den." Zoo denken er zonder twijfel velen
over en het blijft nog altijd een open vraag
doet een gangfilm meer goed dan kwaad of
omgekeerd? Volgens hun eigen getuigenis
vinden de heeren van het vqk de films
van het begin tot het eind een totaal
scheeve voorstelling van zaken en de po
litie is het daarmee eens. Hoe echter de
Invloed van zulke vertooningen op de jeugd
zal zijn ls maar met één woord te be
stempelen: verkeerd!
RECLAME.
Van Griep en Verkoudheidsziekten
bevrijdt men zich snel en zeker door
eenige Togaltabletten. Tijdig genomen,
verdwijnen de ziekteverschijnselen onmid
dellijk! Onschadelijk voor maag, hart en
nieren. Meer dan 6.000 doktersattesten!
Een proef is ook in Uw eigen belang,
maar houdt U bij Togal! Er bestaat niets
beters! In alle Apoth. en Drog. reeds vanaf
80 ets. verkrijgb. 2005
Monstertube en brochure worden U gratis
toegezonden tegen inzending van deze
advertentie in open enveloppe, gefran
keerd met l'/s ets. Vergeet niet Uw adres
duidelijk te schrijven op den klep van het
couvert. Te adresseeren: A. J. AMEYE,
Prinsengracht 1111, Amsterdam.
(Bu ten verantwoordelijkheid der Red.)
Copie van al of niet geplaatste stukken
wordt niet teruggegeven.
EIGEN BEHEER.
Aan voorstanders van het uitvoeren van
werken in eigen beheer geef ik in over
weging een kijkje te gaan nemen bij de
uitvoering van het trottotrleggen in de
Morschstraat en Morschweg en van het
volgende nota te willen nemen:
Tot groot ongerief en schade van de
omwonenden, werden reeds in de maand
September 1.1. de trottoirbanden aange
voerd en langs de zijkanten (tot groote last
voor voet- en wielverkeer)niet met een
weinig zorg opgestapeld, waarmede veel
hinder was voorkomen, maar neerge
worpen.
De bezigheden namen eerst in de maand
November een aanvang met een uiterst
gering aantal werklieden, zoodat men
thans nog niet tot den eersten Overweg is
gevorderd. Worden de werkzaamheden met
dezelfde snelheid voortgezet, dan is het
einde April alvorens men kan spreken van
het einde begint te naderen.
Wanneer Gemeentewerken, die een ze
kere bekendheid bezit voor het ontwerpen
en opstellen van bestekken met scherpe
bepalingen en keurings-voorschriften, in
dien geest een bestek had opgemaakt en
in October had uitbesteed; ik verzeker u,
dan wandelden wij thans reeds over een
keurig trottoir vanaf Morschpoort tot den
tweeden Overweg.
P. A. WERNINK.
Leiden, 14 Januari 1932.
Steunt, bij gelijken prijs en
kwaliteit,
De Nederlandsche Industrie.
Hiermede dient gij Uw land
En bestrijdt gij de werkloosheid.
„DER ALTE FRITZ".
Tegelijk met het begin van zijn
regeering brak met den feilen glans
van den bliksem, zijn levendige
geest, die zich tot dusver voor velen
verborgen had gehouden, naar
bulten uit.
Cranz, Koninklijk-Pruisisch
..Kriegsrath", over Frederik
den Groote, onmiddellijk na
diens dood.
Acht en twintig jaar oud. De tot de re
geering geroepene treedt uit de schaduw
van den achtergrond, waarheen zijn vader
hem had verbannen, in het licht van den
troon. Zijn eerste daad we zagen het
verbaast de wereld door haar onverwacht
heid en haar duidelijk, hoewel vér liggend
doel. Zij is een aanwijzing voor de toe
komst. Frederik trekt het eerste deel van
de lijn, die in 1866 haar eindpunt zal'vin-
den: Pruisen, militaire macht van eerste
grootte, vangt den strijd aan met Oosten
rijk, zijn grooten, zijn overheerschenden,
zijn bedreigenden buurman. Frederik
slaat de eerste slagen. Ruim honderd en
twintig jaar later zal von Moltke voor een
anderen koning van Pruisen met zijn ope
ratieplan van „getrennt marschieren und
vereint schlagen" bij SadowaKönig-
gratz het werk van den grooten Frederik
voltooien: de hegemonie van Pruisen in
Midden-Europa is bevestigd: nóg eenige
jarenen naast het Oostenrijksche
zal een ander keizerrijk verrijzen: het
Duitsche, te Versailles geboren na de ne
derlaag van Frankrijk, krachtig door de
aaneensluiting van alle Duitsche staten,
jong, de vervulling van een sedert de
Napoleontische overheersching gekoester-
den wensch, den ouden Oostenrijkschen
mededinger naar een tweede plan ver
schuivend en volgens menschelijke ge
dachten, bestemd voor een bestaan van
eeuwen
De levendige geest, die zich bij Frederik's
troonsbestijging zoo fel openbaarde en
hem deed kennen als de incarnatie van
Pruisen's aspiratiën en ambitiën, toonde
hierin éen zijner facetten. Hij zal zich aldus
blijven openbaren, zoowel door zijn oorlo
gen als door zijn diplomatie. Voortdurend
is hij er op uit. als hoofd van een sterk
militairen staat èn als beramer. als be
strijder of bevorderaar var. internationale
verdragen om zijn land te vergrooten, het
af te ronden met de gebieden, waarop
om nog eens zijns vaders politiek testa
ment aan te halen het „van Gods- en
rechtswege" aanspraak heeft, het een
vaster, goed verzekerde plaats te geven in
Europa, welks domineerende macht Prui
sen zal zijn. Hij is dan Frederik de verove
raar, in 1740 eerst, in 1744 daarna, toen
hij, na geheime verbintenissen met Frank
rijk gesloten te hebben, opnieuw Oosten
rijk aanvalt. Bohemen binnenrukt en zich
meester maakt van Praag om. bij het
vredesverdrag van Dresden in 1745, schijn
baar in het rustig bezit van Silezië en het
graafschap Glatz te worden gesteld. Schit
terende overwinningen bij Friedberg, Sbrr
en Kesselsdorf stempelen hem tot groot
veldheer.
Maar, alliantiën zijn er ook omver
broken te worden De jaren gaan voorbij.
Fruisen wordt machtig, te machtig in de
oogen van vijand en bondgenoot. Zoo or
ganiseert zich, in 1756, tegen hem een
coalitie, waarin Frankrijk, Oostenrijk. Sak
sen en Rusland wel eenigszins verwon
derd. zich bijeen te bevinden! tegenover
het geïsoleerde Pruisen komen te staan.
Frederik is alléén: eenige geldelijke steun
van Engeland is alles, waarop hij kan
rekenen. Een botsing dreigt in een niet
ver verwijderde toekomst. Pruisen moet
worden verzwakt. Zoo is de geheime ge
dachte der gecoalitionneerden. Dan is hij
consequent in zijn oorlogspolitiek, die hem
in 1740 en '44 de juiste is gebleken: Angriff
ist die beste Verteidigung: geen betere ver
dediging dan zelf aan te vallen. Een oor
logsverklaring was z.i. niet noodig Men
kan achterna wel bewijzen bijbrengen, dat
men gelijk had met aldus te handelen.
Inderdaad. Hij voorkomt zijn vijanden be
gint den krijg den Zevenjarigen Oorlog
werpt zijn troepen in het vijandige land
biedt een sterke overmacht, die hem her
haaldelijk dreigt, te verpletteren, het hoofd,
valt aan. verdedigt zich in zeventien
veldslagen, waaronder die van Losbach en
Leuthen, toont zich een strateeg van zóó
eersten rang, dat Napoleon tot zijn bewon
derde lofredenaars zal behooren, enals
de oorlog ten einde is en de vrede van
Hubertusburg in 1763 gesloten wordt, heeft
Pruisen wel geen vierkanten meter grond
verworven, maar Silezië is nu definitief
Pruisisch en Pruisen is, dank zij het veld
heerstalent van zijn vorst, eene groote
mogendheid geworden, wordt als zoodanig
erkend. Met Frankrijk. Engeland. Oosten
rijk en Rusland had het voortaan te be
slissen bij vraagstukken van Europeesche
politiek. Dat het voor de zooveelste maal
zonder oorlogsverklaring den oorlog begon
nen was, maakte zijn positie niet zwakker,
vermoedelijk eer sterker, daar men begreep
dat het niet lankmoedig en geduldig was
en dus ontzien moest worden. En Fredirik,
wien het mij onmogelijk is veel scrupules
toe te dichten, had zijn geweten gerust ge
steld, zoo dit noodig was, door een truc,
welke de geschiedenis herhaalt zich!
ook in latere dagen bruikbaar zou blijken.
Hij had bij de overrompeling van Saksen
uit het rijksarchief te Dresden belangrijke
stukken laten lichten en gepubliceerd, die
hem, naar hij verklaarde, „het recht gaven'
zonder oorlogsverklaring „das Pravenire
zu spielen". d.w.z. vooruit te loopen op de
gebeurtenissen en te voorkomen, wat zijn
vijanden zouden doen, door zelf te doen,
wat zij hadden willen doen. Hoe bekend
klinkt dat alles voor ons, die den grooten
wereldoorlog hebben beleefd
Toch was Pruisen gegaan door het oog
van een naald. Het had weinig gescheeld
of al het veldheerstalent van Frederik
ware niet in staat geweest het te redden.
Het onverwachte heeft echter meermalen
een groote rol gespeeld en „den weerhaan
van de kans" doen keeren. Zulk een keer
was het gevolg van een wisseling op den
Russischen troon. Keizerin Elisabeth was
gestorven. Haar dood maakte Rusland van
Frederik's vijand tot zijn bondgenoot. Peter
HI, Elisabeth's opvolger, was een groot
vereerder van Frederik; hij was gehuwd
met Sophie Frederike Auguste von Anhalt-
Zerbst, de ons bekende ,Fike" de latere
Catharina de Groote. De nieuwe czaar was
germanophiel tot in het dragen van de
Russische uniform toe, Zelfs tijdens den
oorlog van zijn land met Pruisen. Hij trad
RECLAME.
OPGERICHT 1875
U staat verbaasd over de schitterende kwaliteit dezer
PRACHTDEKENS en de VERBIJSTEREND LAGE PRIJZEN
Voor enkele Guldens ouleangt 11 de waarde v. evenveel Rijksdaalders
onmiddellijk uit de coalitie van Frederik's
vijanden, sloot vrede met Pruisen, zond dit
hulp ln troepen in liet de Pruisische krijgs
gevangenen naar hun land terugkeeren,
die aldus Frederik's leger kwamen ver
sterken. Deze wijziging m Rusland's hou
ding was het scharnier, waarop de oor
logskans omzwaaide. En zoo kon de krijg,
die de ondergang van het jonge Pruisische
koninkrijk dreigde te worden, eindigen
tegen verwachting met het reeds gemelde
resultaat: de erkenning van Pruisen's ge-
1 lijkstelling met Europa's groote mogend
heden.
Pruisen krachtig en erkend als zoodanig
I Pruisen in grond gebied vergroot, dat is
het resultaat van Frederik's politiek en
militair inzicht. De twee Silezische oorlo-
I gen en de Zevenjarige zijn zijn voornaam-
i ste wapenfeiten. Wanneer onder zijn regee-
ring Pruisen nog een en andermaal ten
j strijde trekt, is het niet in de eerste plaats
ter bescherming van eigen levensbelangen,
j Zijn koning had nog andere motieven. Een
dreigende oorlog tusschen Rusland en
j Oostenrijk, waartoe de winnende positie
van Rusland in den Turksch-Russischen
krijg de aanleiding had kunnen worden,
wordt door Frederik afgewend met zijn
voorstel aan Rusland om, gezamenlijk met
Oostenrijk en Pruisen, een deel van Polen
af te nemen en onder elkaar te verdeelen.
Dat voorstel wordt aanvaard: troepen van
de drie tijdelijk verbondenen rukken Polen
binnen. De Poolsche Rijksdag moet zich
onderwerpen en de staatkundige roof, die
„de eerste verdeeling van Polen" heet,
wordt voltrokken (5 Augustus 1772).
Weer later verzette Pruisen zich met de
wapens in de hand tegen Oostenrijks be
geerte om Beieren te bezitten in ruil tegen
de Oosterijksche Nederlanden. Het was
Frederik's laatste ïcampagne-----
Maar beide, de BoOlsche en deze opnieuw
tegen Oostenrijk gerichte, hadden voor
deel opgeleverd aan Pruisen. Uit den Pool-
schen buit ontving het Pommerellen, Ma-
riënburg, Culm, het Netzedistrict en Erme-
land.. Uit de laatste actie tegen Oostenrijk
kreeg het aanspraken op Ansbach en Bay-
reuth. Met, het zwaard en zonder veel scru
pules kan veel bereikt worden, zelfs door
een vorst, die even vóór zijn troonsbestij
ging de mooie woorden publiceerde, waar
op ik in mijn vorig artikel duidde. Tus
schen Frederik, den koning, en Frederik,
den schrijver van de „Anti-Macchiavel",
ligt een breede klove, waarin tot oud-roest
geworden beginselen zijn weggestopt.
Ik zal nu niet meer over Frederik den
Veroveraar behoeven te praten. Ik ver
lang er naar een anderen Frederik, den
„alten Fritz" voor het voetlicht te brengen.
En die is terstond te vinden, zoodra de
Zevenjarige Oorlog is geëindigd. Een nieu
we periode breekt aan: vredestijd. Dan
komt en weer toont Frederik zich een
man van verwonderlijke vitaliteit! de
herstelperiode. Zijn land is uitgeput, zijn
leger geslonken, zijn schatkist leeg. De
kostbare erfenis van zijn vader: soldaten
en geld is opgegaan in de machtspolitiek
van den zoon, maar die politiek zou naar
het hart van den vader geweest zijn: Prui
sen was groot, machtig en erkend gewor
den als groote mogendheid. Thans is de
tijd aangebroken om dat alles te stutten,
om niet alleen naar buiten, maar ook van
hinnen, op te bouwen. Welnu, ook daar
voor heeft de koning krachtige schouders.
De arbeid nadert van het herstel, of, zooals
hij het zelf noemt: das Retablissement!"
A. J. BOTHENIUS BROUWER.
GOLFLENGTE BIET 0.001»/. AFWIJKB;
Dat de radio-amateurs in vele opziet
ten met grootere accuraatheid werkeni
de officieele radiostations is gebleken b
de jongste prijs-wedstrijden van de Am
rican Radio Relay League.
De Amerikaansche amateur Boyd Phel;
(W2BP) heeft den len prijs gewonnen m
een golflengte-afwijking van 0.001%. t
werden slechts zeer geringe golflengt™
afwijkingen geconstateerd over het alge
meen. Er is dan ook geen zendend am;:'1
teur. die niet in het bezit is van een prusj
geijkte golflengtemeter.
DE TROBÏ WORDT GEROERD.
Opdat de luisteraars meer aandacht
zullen schenken aan de officiële berichten
jiie 's avonds van de Poolsche omroep-
stations worden gegeven zal elk bericht
voortaan voorafgegaan worden door trom
geroffel. Misschien wordt nu het toestel
nog eerder afgezet.
AUTOMATISCH OBIROEPSTATION IN
HONGARIJE.
In aanbouw is een nieuw omroepsta-
tion in Boedepest dat met een energie van
175 K W. zal werken. Het bijzondere is de
vol automatische bediening. In het zen
dergebouw is geen personeel aanwezig,
doch de bediening geschiedt vanuit de
studio die in de stad is gevestigd. Slechts
eens per maand wordt de zender geïn
specteerd.
radio-reportage van de norag.
De Norag (Norddeutsche Rundfunk
AG.) heeft een ultra-korte-golf-zender
geplaatst op een sleepboot met het oog
op radio-reportagewerk op het water,
zooals bij roeiwedstrijden e.d. Het ont
vangstation bevindt zich in de Seewarle
van Hamburg en vandaar wordt een door
verbinding per kabel gegeven met het
zendgebouw van Hamburg.
NIEUWE OMROEPZENDER IN IERLAND
In Athlone, het geografische centra
van de Iersche Vrijstaat, zal de lende
voor Ierland gebouwd worden. De energ
is 100 K.W. De bouw zal langen tijd i
beslag nemen; begin 1933 zal hij gerea'
zijn.
o
DE RADIOLAMP ZONDER GLOEIDRA
Dr. August Hund, een beroemd hoi
i frequenttechniker en schrijver van boete:
over hoogfrequenttechnische metinge:
heeft een lamp uitgevonden die noch ee:
gloeidraad noch vacuum heeft. Deze
geschikt zijn voor radio versterkers.
De naam van den uitvinder rechtvaar
digt in dit geval de publicatie van
berie^it, alhoewel dergelijke geruchte
reeds zoo dikwijls loos alarm bleken tt
zijn.
bolland-amerika lijn.
BREEDIJK, uitr., 14 Jan. te Antwerpen
DAMSTERDIJK, 12 Jan. van R'dam i<
Vancouver.
BOSCHDIJK, thuisr., 13 Jan. van Havana.
MAASDAM, uitr., 13 Jan. van Havana.
kon. holl. lloyd.
SALLAND, uitr., 13 Jan. nm. 7 u. te Mon
tevideo.
FLANDRIA, thuisreis, 13 Jan. nam. 9 nsr:
van Santos.
DELFLAND, thuisreis, 14 Jan. voorm 6
uur te Bahia.
HOLLAND—O. AZIE LIJN.
OUDERKERK, 13 Jan. v. Japan te R'imJ
I GROOTEKERK, thuisreis, 13 Jan.
Chinwangtao.
mij. nederland.
MARNIX VAN ST. ALDEGONDE, uitrek
14 Jan. v.m. 7 u. te Genua.
TARAKAN, 13 Jan. van Amst. n. Hamburg
TANIMBAR, 14 Jan. van Amst. n. Batavi
CHR. HUYGENS, thuireis, 14 Jan. vu
Aigiers.
HOLLAND—AUSTRALIË.
TALISSE, uitr., 14 Jan. te Antwerpen.
holland-afrika lijn.
HEEMSKERK, uitr., 14 Jan. te Antwerpen.
MELIS KERK, uitr., 13 Jan. te Durban.
NIEUWKERK, thuisreis, pass. 14 Januari
OuossBnt
WESTERKERK, thuisreis, vertrekt H
Jam. n.m. van Genua.
SPRINGFONTEIN, 13 Jan. van R'dam te
Bremen, vertrekt 14 Jan. nm. naar
Hamburg.
rott. lloyd.
DELI, thuisr., 13 Jan. van Singapore.
KOTA PINANG, uitreis, pass. 14 Januari
Gibraltar.
KOTA AGOENG, thuireis, pass. 14 Jan.
Ouessant.
java-new york lijn.
PALEMBANG. Java n. New York, 13 Jan
van Port Soudan.
SALE IER, 14 Jan. van New. York te Ba
tavia.
kon. ned. stoomb. mij.
BARNEVELD, uitr., 12 Jan. te Valparaiso
HRLDER, 12 Jan. van Talcahuano naar
Tocopilla.
IRIS, 14 Jan. van R.dam te Passages.
HAARLEM. 14 Jan. van Tarragona f
Burriana.
PLUTO, 13 Jan. van Danzig te Stettin.
AMAZONE, 14 Jan. van Venetië te Tries'
COLOMBIA, 14 Jan. nam. 5 uur van Am
sterdam te Hamburg.
EUTERPE, 14 Jan. van Spanje te Amst.
silver-java-pacific-lun.
SAPAROEA, 13 Jan. van Calcutta te
Penang.
rotterdamz. amerika lijn.
ALWAKI. 13 Jan. van B. Aires n. R
ALCHIBA, 13 Jan. van R.dam te B. Aires
ALDABI, thuisr., pass. 13 Jan. St. Vincent
diverse stoomvaartberichten
SLIEDRECHT, 12 Jan. van Philadelphia
n. Algiers.
HARDENBERG, 11 Jan. van Villa Consti-
tucion te Santa Fe.
EMMAPLEIN, 13 Jan. V. R.dam te Narvil
JONGE ANTHONY, 13 Jan. van Middel.
Zee te Londen.
DELFSHAVEN, 12 Jan. van Baltimore n.
Boca Grande,
2-4
