Wisbrun Liffman j
AGENDA.
BURGERL. STAND v. LEIDEN
BEKENDMAKING!
OMLIJ ST E N
BUITENLAND.
Weet U niet,^j
wat U zult geven j
BEDEN:
Patrimonium. Chr. Hist. Jongerengroep.
8 uur 15 nam.
Stadsgehoorzaal. Derde abonnements
concert. Residentie-orkest. 8 uur nam.
Dinsdas.
Academie tkl. auditorium)Ver. tot
Vestiging v. bijz. leerstoelen Spr dr. Oort-
huys, van A'dam. 8 uur nam.
Jeruël; Samenkomst te 8 uur nam.
Stadsevangelisatie. Morschweg. Samen
komst.
Katwijk aan Zee: Gemeentezaal.
Bijbellezing 8 uur nam.
De avond-, nacht- en Zondagdienst der
apotheken wordt van Maandag 30 Nov. tot
en met Zondag 6 Dec. a.s. waargenomen
door apotheek: M. Boekwijt, Vischmarkt
s. telef. 552.
ADRES AAN' DEN RAAD.
Van de buurthuurdersvereen. „De Kooi".
Aan den Raad der Gemeente Leiden is
onderstaand adres verzonden:
Geven beleefd te kennen:
J Verhoeven en J. van den Broek, resp.
Voorzitter en Secretaris der Buurthuurders
vereenlging „De Kooi", te dezer zake
domicilie kiezende ten huize van den
secretaris, Parkstraat 4 A, te Leiden.
dat de huurders der woningen gelegen
aan het Kooiterrein, en eigendom zijn van
de Vereenlging tot bevordering van den
Bouw van Werkmanswoningen, onlangs
zijn verhoogd met bedragen van f0.25 tot
f.0 65 per week;
dat deze verhooging ons wordt opgelegd
op grond der Gemeentelijke straatbelas
ting en de aangebrachte waterspoeling der
closets;
dat wij in den loop der jaren aan het
Woningbouwbestuur herhaaldelijk hebben
velzocht deze waterspoeling te doen aan
brengen, en deze toestellen na tien jaar
ontbeerd te hebben, dit jaar zijn aange
bracht;
dat wij van meening zijn, dat zulk een
waterspoeling bij een arbeiderswoning be
hoort, en de kosten hiervan niet kunnen
worden verhaald op de bewoners;
dat deze verhooging gaat boven de
draagkracht der bewoners, waarvan een
groot gedeelte werkloos is;
dat, met het oog op den a.s. winter deze
verhooging zeer ongelegen komt, en wij
ons te dien opzichte hebben verstaan met
het Gemeentebestuur en het Woningbouw-
oestuur;
dat wij deze lichamen hebben verzocht
ieze huurverhooging te willen reduceeren,
.ïetwelk door hen is afgewezen;
dat wij op advies van het Gemeente
bestuur deze verhooging nu vier weken
chteren hebben betaald, gezien wij dan
op de medewerking van het Gemeente-
ïestuur konden rekenen;
dat wij als burgers hebben getracht,
ngs wetteiijken weg, deze urgente zaak
ot een goed einde te brengen: en alsnog
ons tegemoetkomend voorstel handhaven,
om met f. 0.25 verhooging per week ge
noegen te willen nemen.
Redenen waarom wij Uwen Raad ver
zoeken, Uwen invloed te willen aanwen
den, dat ons dringend verzoek wordt in
gewilligd
Het bestuur van de Ver. tot Bev. van
den bouw van Werkmanswoningen zendt
ons onderstaand afschrift van het schrij
ven door B. en W. gericht aan de Buurt.-
verhuurdersver. „De Kooi", met verzoek
tot opname en onder gelijktijdige mede-
deeling, dat publicatie geschiedt met vol
ledige toestemming van B. en W. onzer
gemeente:
Naar aanleiding van uw adres d.d. 2
dezer en ten vervolge op de besprekingen,
die uw bestuur met onzen Voorzitter had,
moeten wij u mededeelen, dat ons College
geen termen aanwezig acht, om te bevor
deren, dat de door het bestuur van de
Vereenlging tot Bevordering van den bouw
van Werkmanswoningen ingevoerde huur
verhooging voor het plan der 147 wonin
gen ongedaan wordt gemaakt.
Ter toelichting van ons besluit merken
wij het volgende op:
1. Voor dekking van de jaarlijksche kos
ten van het aanbrengen van waterclosets
en van de straatbelasting, tezamen, wer
den verhoogd:
4 woningen met 10 cents; 1 woning met
20 cents; 1 woning met 25 cents; 4 wonin
gen met 40 cents; 56 woningen met 45
cents; 32 woningen met 50 cents; 31 wo
ningen met 5a cents; 19 woningen met CO
cents, en 1 woning (winkel) met 65 cents.
De verschillen in de opgelegde verhoo
ging worden veroorzaakt door het verschil
in huurwaarde van de onderscheidene
woningen en doordat ook de kosten van
het waterverbruik niet voor alle woningen
dezelfde zijn.
De mededeeling In uw adres, dat ver-
hooglngen hebben plaats gevonden met
bedragen van 25 cents tot 65 cents, geeft
dus een voorstelling van zaken, die niet
geheel overeenstemt met hetgeen in wer
kelijkheid is gebeurd, Bovendien heeft uw
Bestuur In het laatste onderhoud de bil
lijkheid van de huurverhooging ten be
hoeve van de straatbelasting ten volle
eikend en daarbij uitdrukkelijk verzekerd
dat uw bezwaren alleen de huurverhoo
ging wegens het maken van de waterclo
sets betreffen.
2. Ten aanzien van dit gedeelte der
huurverhooging, hetwelk gemiddeld f0.35
per woning en per week bedraagt, stellen
wij vast wat door u trouwens ook niet
wordt ontkend dat de woningen eerst
van waterclosets zijr. voorzien, nadat uw
bestuur daarom had gevraagd en nadat
het Bestuur der Bouwvereeniging u had
medegedeeld, dat de gevraagde verande
ring groote kosten met zich zou brengen,
die in elk geval huurverhooging zouden
tengevolge hebben. Geenerlei bezwaar Is
uwerzijds toen gemaakt.
3. De kosten van het maken van de
closets ln de 147 woningen met inbegrio
van stucadoor-, timmer-, metsel- en verf-
werken en het maken in de voorportalen
van 50 hoofdkraanputten hebben be
dragen f, 9572.60 Van de meerdere huur
opbrengst ad f 2700 in totaal, Is f 180C,
dus verreweg het grootste gedeelte, be
stemd voor het gebruik van water, terwijl
het restant ad f 900 noodlg is voor de
annuïteit over de verbouwingskosten.
4. Er bestaat geen enkel verband tus-
schen de in 1922 ingevoerde huurverhoo
ging en de thans aangebrachte verande
ringen. Bedoelde huurverhooging ge
schiedde omdat de huurprijzen in vergelij
king met de huurwaarde te laag waren.
Met inbegrip van deze huurverhooging
van 1922 bedroegen de huren nog slechts,
68"/« van de een paar jaar geleden ge
taxeerde huurwaarde; met inbegrip van
de huurverhooging voor de closets stijgt
dit percentage nog maar tot 75 pCt„ het
geen dus wil zeggen, dat de werkelijk be-
taaldehnurprijzen 25 pCt. lager zijn dan
de huurwaarde.
5. Feitelijk is het verschil voor de huur
ders nog gunstiger, omdat bij deze bere
kening niet ln aanmerking werd genomen
de meerdere waarde der woningen tenge
volge van het maken van de closets. Want
al kan worden toegegeven, dat het aan
brengen van deze inrichtingen een hy
giënisch belang is, zulks doet niet af van
de omstandigheid, dat de huurwaarde en
derhalve de huurprijs hooger of lager is
al naar gelang wel of niet closets' aan
wezig zijn Uit dit oogpunt beschouwd is
de huurverhooging dus alleszins billijk.
Maar zij is ook noodig, omdat de bouwver
eeniging alleen daardoor ln de kosten kan
voorzien en een ongedekt tekort kan voor
komen.
6. De straatbelasting werd ingevoerd
met 1 Januari 1931; de closets kwamen in
het voorjaar gereed, terwijl de huurver
hooging eerst den lsten November j.I. in
werking trad. Men kan dus niet zeggen,
dat de huurders niet met consideratie zijn
behandeld.
7. De vraag of het thans wel het gun
stige oogenblik is om een huurverhooging
in te voeren, moet in dit geval buiten be
schouwing blijven: de bouwvereeniging is
eigenaresse en verhuurster van de wonin
gen; ais zoodanig heeft zij geen taak met
betrekking tot de gevolgen van de werk
loosheid.
Voor de voorziening in deze nooden zijn
andere instellingen aangewezen en wor
den andere middelen aangewend. Alzoo
blijve ook rusten de vraag of nu inderdaad
de bewoners zoodanig met werkloosheid
hebben te kampen, dat het hun algemeen
bezwaarlijk is. de hoogere huur te be
talen.
8. Ten slotte hebben wij van den secre
taris der bouwvereeniging ten overvloede
nog de verzekering ontvangen, dat het
bovengenoemde bedrag van f9572,60 uit
sluitend betrekking heeft op de closets
met bijkomende werken in de 147 wonin
gen; de kosten van verbeteringen in an
dere woningen zijn hieronder derhalve
niet begrepen, integendeel werden die an
dere woningen voor de daarin aange
brachte verbeteringen in huur verhoogd
en dragen zij dus zelf de lasten daarvan.
JAC. VAN DER HEIJDEN, 'r
Een der ondste Leidsche architecten
heengegaan.
De heer Jac. van der Heijden, een van
de oudste Leidsche architecten, Is in den
leeftijd van 77 jaar overleden.
De heer Van der Heijden was 'n archi
tect van den ouden stempel; een man aan
wiens plannen het woordje „soliede" ten
grondslag lag en die reeds op jeugdigen
leeftijd in het vak werkzaam was. Eerst
op het architectenbureau van zijn broer,
den heer W. F. van der Heijden, doch
vanaf omstreeks 1885 zelfstandig.
Het is niet wel mogelijk in een kort be
stek alle werken op te noemen waaraan
hij in den loop der jaren zijn kundige me
dewerking schonk. Wij noemen hier
slechts enkele der woningcomplexen,
waarvoor de plannen door hem werden
ontworpen en die onder zijn leiding wer
den uitgevoerd.
Als een van zijn eerste werken dient
genoemd het bouwplan aan den Haagweg
(Potgieterlaan) omvattende 47 woningen
en uitgevoerd in opdracht van don heer
Grondhout.
De beide blokken in Tuinstadwijk. resp.
omvattende 208 en 142 woningen, behoor
den tot de eerste, behoorende tot de
stadsuitbreiding naar het Zuiden en vor
men nog heden ten dage een sieraad van
dit stadsdeel.
Ook voor de Bouwvereeniging „Eensge
zindheid' heeft de heer Van der Heijden
veel gebouwd, zoowel in het Zijlsingel-
kwartier als aan den Lage-Rijndijk. Daar
naast heeft hij zeer vele particuliere op
drachten uitgevoerd, waarover wij onzen
lezers een opsomming zullen besparen,
doch die stuk voor stuk getuigenis afleg
gen van den practischen zin, de soliede
opvattingen en de bekwaamheid van den
ontwerper Zijn stoffelijk overschot zal a.s.
Donderdag om 12 uur op „Rhijnhof" wor
den teraardebesteld.
FEESTAVOND VAN DE „L.-D."-
BESTELLERSVEREEN.
LEIDSCH JAARBOEKJE.
Voor 1931.
Bij de firma P. J. Mulder en Zoon is
wederom verschenen het Leldsch Jaar
boekje. Het bevat een reeks In Memoriam
van wijlen den heer H. W. Spendel, door
den heer J. H. Manders, wijlen den heer
ds. J. Hoogenraad, door den heer ds. J.
Riemens, wijlen den heer B. A. J. van
Boaren door N. N., wijlen den heer J. C.
Spaargaren, door den heer J. G. M. van
Griethulzen, wijlen den heer mr. dr. J. C.
Overvoorde door den heer prof. dr. A. W.
Byvanck wijlen den heer J. A. Korteweg
door den heer J. H. Zaayer, wijlen den
heer Thomas Haasnoot door mevr. M. L. H.
Eerdbeck—Claasem wijlen den heer arts
D. Stigter, door den heer dr. J. A. Schreu-
der, wijlen den heer G. L. van den Berg
door den heer E. Th. Witte, wijlen den
heer H. Cohen Jzn. door den heer I van
Gelder, wijlen den heer L. den Ouden door
den heer ds. A. J. Ruys, wijlen den heel
H, M. Sasse door den heer ds. M. J. Pun-
selie, wijlen den heer ds. G. J. Boekenoogen
door den heer prof. dr. L. Knappert, wijlen
den heer dr. H. van Nes door den heer J.
Kloos. wijlen den heer C. Versluys door
den heer mr. P. E. Briët, wijlen den heel
prof. dr. M. W. de Visser door den heer
prof. dr. Ph. S. van Ronkel, wijlen den
heer ds. R. Horst en wijlen den heer J. W
Nieuwenhuizen Segaar door den heer ds,
A. J. Ruys.
Verder bevat het jaarboekje artikelen
van den heer ir. G. L. Drlessen over Het
leven en de geschriften van den stads
architect S. v. d. Paauw, van den heer W.
J J. C. Bijleveld getiteld Curuim; van den
heer jhr. mr. D. P. M. Graswlnckel over
Santhorst; van den heer jhr. dr. W. A.
Beelaevts van Blokland over Wassenaar
ln den Geuzentijd; van den heer H. J. Jesse
over Een oude Boerenwoning (n.l. Calloo)
terwijl wat kleln-werk benevens het ver
slag, de statuten etc. van Oud-Leiden het
geheel completeeren.
Ter gelegenheid van het 30-jarig bestaan.
Wanneer de bezorgers van ons Blad op
een andere plaats en op een anderen tija
tezamen komen dan 's-middags tegen
halfvier op het Noordeindsplein, dan duidt
dat op iets bijzonders. En «r wis ook iets
buitengewoons. Of mag een dertigjarig be
staan van onze bestellersvereeniging „Een
dracht is Kracht" op een dergelijke kwa
lificatie soms geen aanspraak maken? Ze
waren ln groote getale opgekomen, vanal
de oude getrouwen als Kuipers en van
Rijn met meer dan veertig trouwe dienst
jaren tot en met nog baardelooze knapen,
wien het L.D.-aureool van zilveren of gou
den dienstjubilea nog huizenhoog boven
het hoofd hangt. Maar eensgezind en in
groote opgewektheid hebben allen tezamen
feest gevierd. Van het oogenblik af. dat
voorzitter de Ru allen welkom heette en
in het bijzonder dank bracht aan den
heer Fabel voor den tijdens de voorberei
ding ondervonden steun, heerschte er een
gezellige stemming, welke tot ver, zeer ver
na het middernachtelijk uur duurde.
Grootendeels was dit te danken aan het.
optreden van het jazzbandgezelschap
..Aufgepast", dat met zijn muzikale en
tooneelistische prestaties veel succes
oogstte en deels ook aan de prettige ver
standhouding in de zaal.
Ons verslag zou onvolledig zijn, wanneer
we verzuimden melding te maken van het
alleraardigste tableau, voorstellend de
bezorging van ons Blad voorheen en thans
EXCURSIE M.S.G.
Zaterdag j.I. heeft een 28-tal leerlingen
van 't. Genootschap M. S. G. een excursie
gemaakt naar Haarlem, Amsterdam. Hil
versum en Utrecht, onder leiding van den
heer H. van Batenburg. Om 10.20 vertrok
't gezelschap per autobus van school.
Te halftwaalf arriveerde het gezelschap
in Haarlem. Er werd bezichtigd 't Raad
huis en de Bavokerk.
Daarna werd de reis voortgezet naar
Amsterdam, waar men te 12 uur voor het
paleis op den Dam arriveerde. Het paleis
werd bezichtigd evenals verschillende
wonlngbouwen en de wolkenkrabber met
zijn 50 woningen; vervolgens ging het
verder naar Hilversum, waar het raad
huis werd bezichtigd, wat zeer de aan
dacht trok.
Tenslotte werd in Utrecht het gebouw
der Ned. Spoorwegen en het postkantoor
bezichtigd, waarna het gezelschap zeer
voldaan huiswaarts keerde en te 6 uur
in de sleutelstad arriveerde.
o
GOEDE VANGST VOOR DE POLITIE.
„Een inbreker, die wist wat góéd was."
De laatste weken werd de gemeente Zoe-
terwoude onveilig gemaakt door een indi
vidu, die allerwegen inbraken en diefstal
len pleegde.
Dezer dagen is het echter zooals Za
terdag gemeld de politie mogen geluk-
kea, den dader van al deze midrijven in
handen te krijgen, doordat alhier iemand
op heeterdaad werd betrapt bij een in
braak in een banketfabriek.
Dit bleek te zijn een zekere C. A. K.,
wonende te Zoeterwoude.
Bij een onderzoek in diens woning bleek
dat aldaar een formeele opslagplaats van
gestolen goederen bestond.
Terwijl K. aan een scherp verhoor werd
onderworpen kwam o.a. aan het licht dat
hij, de onlangs door ons gemelden dief
stal door middel van braak, bij den heer
G. v. d. P. aldaar had gepleegd, waarbij
hij door uitsnijding van een ruitje boven
de staldeur deze van den grendel kon ont
doen en vervolgens kon binnendringen tot
aan het slaapvertrek, alwaar de heer v. d.
P. en diens vrouw sliepen. Aldaar wist K.
uit een broek van v. d. P. welke naast de
slaapstede op een stoel lag, een portemon-
naie inhoudende f. 10 aan zilvergeld ^e
ontvreemden. De portemonnale is door K.,
nadat deze van haar inhoud was ontdaan
in een bosch verstopt. De politie zal trach
ten dit overtuigingstuk op te sporen.
Voorts heeft K. bekend een tweetal rij
wielen bij den heer C. v. V. te Zoeter
woude te hebben ontvreemd, waarvan be
reids bü de politie aangifte was gedaan.
Ook bekende K. een inbraak van betee-
kenis in de gemeente Benthuizen, op de
grens dezer gemeente te hebben gepleegd,
waarbij hij zich door inklimming door een
W. C. raampje toegang verschafte tot de
woning van den heer J. van den B. aldaar.
Hier heeft K., na zich eerst flink te
goed te hebben gedaan aan wijn en an
dere dranken. 3 hammen, 1 kaas. 6
worsten, 4 pond boter, 2 flesschen limo
nade, 4 flesschen wijn, 2 paar nieuwe
schoenen, een heerenpantalon en een
damesregenjas meegenomen.
Ten slotte bekende K. ook nog de plm.
3 weken geleden Inbraak in de R.K. kerk
aan den Hooge-Rijndijk te Zoeterwoude
te hebben gepleegd, waarbij een ruit (glas
in lood) ter grootte van 70 x 50 c.M., met
ilzeren omlijsting en al uit den muur werd
losgehakt.
Het is nog niet komen vast te staan
wat daarbij is ontvreemd.
De politie doet nauwkeurig onderzoek
in hoeverre K. bij nog andere dergelijke
misdrijven, welke den laatsten tijd in de
omgeving hebben plaatsgehad, betrokken
is en kwam tot de ontdekking, dat K. ook
schuldig is aan den diefstal met braak in
de R.K. Kerk te Stompwijk.
K., die inmiddels te Leiden ln verzeker
de bewaring is gesteld, was in het bezit
van eenige inbrekerswerktuigen en kllm-
touwen.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving:
Fa. S. Presburg (f.), Donkersteeg 1315,
Lelden. Hoofdzetel: Keizersgracht 79, Am
sterdam. Schoenhandel.
Wijziging:
Naamlooze Vennootschap Leidsche Glas-
verzekering Maatschappij, Stationsweg 18,
Lelden. Uittredende directeur: E. A. Frey-
ser, Leiden. Uittredende Onder-Directeur:
H. P. Jansen, Leiden. Uitredend Commis
saris: N. A. van Zijp, Leiden. Het kantoor
is thans gevestigd te Amsterdam, Dam
rak 80—81.
In de Stedelijke Werkinrichting waren
opgenomen:
23 Nov. 38 volwassen personen.
24 42
25 44
26 44
27 42
28 41
Evenals het vorige jaar in samen
werking met de afdeeling Leiden der Ned.
Ver. van Huisvrouwen organiseert het Ned.
Fabrikatenhuis morgen en Woensdag in do
zaal van „Zomerlust", ditmaal zelfstandig
een Tentoonstelling van inlandsche pro
ducten. De voorzitter van het N. F. H., de
heer G. P. J. Born zal daarbij een voor
dracht houden over de huidige crisis en
de werkloosheid in verband met het voor
keursrecht voor de productie onzer natio
nale industrie.
Zaterdag slaagden voor den Ned,
R.-K. Bond „St. Genesius", voor stenogra
fie „Groote": Suze Mennes, Nelly van Tol,
Modesta Elshof en Marie Geene.
Voor machineschrljven: Modesta Elshof,
Marie Geene, Marie den Hollander, T.
Licht, Toos Llndenhoff, Lies van der Poel,
Anny Omtzigt, Nelly van Tol, E. Zandber
gen, leerlingen der Mariaschool Haarlem
merstraat.
GEBOREN:
Jannetje, d. v. W. P. Holswilder en J. v.
d. Reijden. Willem, z. v. J. van der Wllk
en M. J. C. Verstrat-en. Clasina Antoi-
netta, d. v. L. C. E. Castelein en M. A.
Vink. Johanna Maria, d. v. H. A. Ha
verkamp en G. M. Oordwijn. Jansje
Maria Frederika, d. v. J. van Houten en S.
M. Pardon. Anna Antonia, d. v. M. J.
Mulder en G. A van den Dijssel. Eli
sabeth, d. v. A. W. v. Bohemen en C. v. As
Hans, z. v. J. C. van Ruiten en M. A.
Vreeburg Elisabeth d. v. G. Kokkedee
en G. Thiel.
ONDERTROUWD.
C. L. Ruijgrok, jm. 24 j. en M. K. v. d.
Post, jd. 21 j. A. v. Rossen, jm. 29 j. en
M. v. Leeuwen, jd. 28 j. C. v. Heuzen,
jm. 24 j. en E. Pret, jd. 21 j. I. Bave-
laar, jm. 29 j. en J. Sinteur, jd. 25 j.
OVERLEDEN
J. H. Sagekuele, m. 55 j. W. G. Kris
pijnMöhring, vr. 69 j. A. Schuyt Best,
ongeh. vr. 81 j. A. van Dissel, wedr. 69
j, J. W. Houps. ongeh. vr. 83 j. A.
VogelsangLichthart 38 j.
RECLAME.
Laat heden uw platen, foto's enz.
9122 voor a.s. St. Nicolaas.
Ruime soit. Schil dorst ukken. - Zie de Etalage.
Van ouds bekend adres - Electr. Lijstenmakerij
De Concurrent, Eaarl.str. 62, Tel. 2918 en 2919
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Fransche ministers in Engeland -
lie economische aangelegenheden.
De Fransche minister Flandin heeft een
bezoek aan Engeland gebracht. Hij heeft
deelgenomen aan een fazantenjacht op
het landgoed van een vriend, doch gister
avond zat hij aan op een diner door sir
John Simon (den minister van buitenl.
zaken) ter zijner eere gegeven. Ook Neville
Chamberlain en Runciman waren aan
wezig.
Heden keert Flandin terug. Men ver
wacht in Londen nu den Franschen minis
ter van handel Rollin.
Van de 4 subcommissie van de Fransch-
Dultsche economische commissie heeft de
tweede, die voor verkeerskwesties, als
eerste de discussies aanvangen. De sub
commissie heeft 4 deskundigencommissies
benoemd, die diepgaand de problemen be
treffende spoorwegen, zee- en binnen
scheepvaart zullen behandelen. De sub
commissie is op grond van de bereikte
resultaten tot de opvatting gekomen, dat
het mogelijk ls, tot een reeks Duitsch-
Fransche overeenkomsten te komen, die
een economische regeling van het verkeer
en een nauwere samenwerking tusschen
beide landen kunnen vastleggen.
De subcommissie heeft de afzonderlijke
voorstellen, die door de 4 deskundigen
commissies zijn ingediend, goedgekeurd en
daarbij tot uitdrukking gebracht, dat de te
sluiten overeenkomsten op geen enkele
wijze tegen de belangen van andere staten
gericht mogen zijn. Vervolgens zullen de
betrokken ondernemingen van andere lan
den uitgenoodlgd worden deel te nemen
aan de besprekingen.
Ook de Duitsch-Italiaansche handels
delegaties zijn te Rome de besprekingen
begonnen.
Reeds geruimen tijd loopt men in New
Yorksche bankkringen met het denkbeeld
rond om bezitters van Duitsche leeningen
te vereenigen in een organisatie tot be
scherming van hun belangen. Door de
jongste rede van den Franschen Minister
president in de Fransche Kamer is dit
plan opnieuw actueel geworden, zoodat
men thans spoedig de oprichting van een
dergelijke organisatie verwacht. Het feit,
dat Frankrijk de prioriteit der particuliere
schulden boven die der herstelschulden
niet erkent, is oorzaak dat men het doel
matig acht, de 11/4 milliard doll., die zijn
belegd in Duitsche staats-, gemeente- en
industrieele leeningen, beter te bescher
men.
De „New York Times" verneemt, dat de
betrokken bankierskringen reeds contact
hebben gezocht met de regeering te Was
hington, die de noodzakelijkheid van der
gelijke beschermingsmaatregelen heeft er
kend.
RECLAME.
Maak het IJ gemakkelijk g J
en bezoek de volgende week o J
0 Z li magazijnen, wij
brengen een keur van
nuttige en steeds welkome
SINT-NICOLAAS-GESCHENKEN. S
Ook nu geldt het bekende i
Wij verwachten uw bezoek!
Bj Elke avond 1.10 u. geopend
HAARLEMMERSTRAAT 116-120.
san
SPANJE.
De grondwet aangenomen.
De nationale vergadering ls gereed ge
komen met de behandeling van de ont-
werp-grondwet. Het ontwerp is in zijn ge
heel aangenomen met een overgangs
bepaling volgens welke de eerste staats
president door de nationale vergadering
zal worden gekozen.
In een aanvullend artikel zijn de kleu
ren van de Spaansche vlag vastgesteld op
rood, geel en violet.
DUITSCHLAND.
Rede van Groener. - Betoogingen der
Reichsbanner. - Dr. Best ontslagen.
De Rijksminister van binnenl. zaken
Groener heeft een rede voor de radio ge
houden. Hij zeide o.a., dat politieke haat
en strijd, de felste tegenstellingen en de
grootste economische nood het huidige
tijdsgewricht beheerschen. Over stad en
land, tot in het kleinste dorp, dringen de
giftige nieuwsberichten door, waarvan de
waarheid niet onderzocht kan worden.
Zoo wordt in veler hoofden verwarringen
hopeloosheid gewekt. Men komt tot pro
testen, waardoor niets kan worden gewon
nen omdat zij uit misverstanden geboren
zijn. Ik denk cr niet aan zeide Groe
ner de politiek en de noodverordenin
gen te prijzen. Ik zou mij integendeel
verheugen, wanneer dergelijke ingrijpen
de maatregelen niet noodig zouden zijn.
Als Rijksminister van Binnenlandsche
Zaken wil ik niet alleen met politieke
middelen v.erk„n, maar een beroep doen
op de geestelijke en moreele krachten van
het Duitsche volk, teneinde de wanhoops-
stemming te bestrijden en de tegenstel
lingen te verzachten. Het onwankelbare
geloof aan Duitschland, aan de moreele
kracht van het Duitsche volk, zijn eea
grondslag voor een optimisme in het ge
loof aan den opgang van het Rijk. Groe
ner herinnerde aan het Duitsche geestes
leven, de Duitsche techniek en wets-
schap, die alle aantoonden, dat het Di-
sche volk nog ongebroken was. Ook
Duitsche geschiedenis toont perioden va
reusachtige hoogten en diepen vat
Steeds is Duitschland echter van uit de
diepte opnieuw omhoog geklommen naar
het licht, ondanks de oer-oude fout vas
den Duitscher: de tweedracht. Echten
het gevoel van eenheid, evenals in bet
verleden, ook in de toekomst weer
vieren en dan zal elk Duitscher helder
inzien, dat een opgang van Duitschland
weer mogelijk is. Groener eindigde zijn
rede met een citaat van Fichte: „Dn
solist an Deutschlands Zukunft glauben",
De Reichsbanner heeft gisteren te Ber
lijn twaalf groote betoogingen gehouden
tegen het nationaal-socialisme, zulks in
verband met de historie in Hessen.
In het Westen van Berlijn sprak het
sociaal-democratische Rijksdaglid Dr,
Scheidemann, die o.a. zeide, dat het te
Hessen ontdekte program het ware pro
gram der nationaal-socialisten was. De
ontvangst van Hitier bij den Rijkspresi
dent deed de vraag rijzen, of President
von Hindenburg wel juist was ingelicht
omtrent het optreden van Hitier te Miin-
chen. Hij stelde voorts de vraag, wat zon
geschieden tegen Prins August Wilhelm
van Pruissen, die in een vergadering
Hindenburg een verrader jegens zijn
vader had genoemd. Hoe meer de regee
ring zou aarzelen, hoe meer het volk zijn
eigen lot in handen zou nemen.
In een andere betooging verklaarde
prof. Bernhard, dat Bruening de psycho
logie der andere volken slecht kende,
wanneer hij meende, successen op he!
gebied der buitenlandsche politiek Ie
kunnen boeken, wijl hij in het eigenland
met de nationaal-socialisten coquetteer-
de. Slechts door het feit, dat de republiek
haar burgers niet beschermd hebben, derf
geen interesse voor de republiek en loe
pen zij naar de nationaal-socialisten over.
In de verschillende Reischbanner-ver-
gaderingen werd een resolutie aangeno
men. waarin wordt verklaard, dat hel
geduld der massa ls uitgeput en dat van
de Rijksleiding de moed tot de daad wordt
geëischt om vrijheid, democratie en repu
bliek te handhaven. Evenals in de storm
achtige dagen van haar geboorte zal de
Reichsbanner het stormsein hijschen en
de leiding van de republikelnsche actiecp
zic.h nemen. Thans is het genoeg en dien
de staat in te grijpen, want men zal nlej
dulden, dat de Rijksregeering de teuge»
van het bewind over den grond zal laten
sleepen.
Op grond van de gebeurtenissen in 1
sen heeft de Hessische minister
justitie den Gerichtsassessor, dr. Best. o,
staanden voet uit zijn ambt ontzet
Dr. Best lieert niet meer ill den Hes»-
schen justitiedienst terug.
Te Leipzig is de nat.-socialistisra'
journalist Kanaupina tot Vh jaar S'
straf veroordeeld.
ENGELAND.
De Rondc-Tafel-conferentie.
Zaterdag is de laatste reeks r--:-
vergaderingen van de Britsoh-IJ»®"
conferentie begonnen Lord SanSey
Mac Donald begonnen met formed
aanvaarding van de rapporten vaj
commissies oor de federale structuur
voor de minderheden voor te stellen.
