BOUWKUNSTIG SCHOON.
FINANCIEEL OVERZICHT.
LAND- EN
UIT DE BONTE WAERELD.
GRAVENSTEIN.
I.
Het is een eigenaardig genot rond te
dwalen in de buurt van de Pieterskerk,
rondom het gebouwencomplex van Gra-
venstein, door de Lokhorststraat en ver
dere omgeving, vooral, wanneer men
daarbij de herinnering aan oude platen
en kaarten met zich mededraagt en his
torische gestalten en toestanden uit het
verre verleden voor zich oproept.
De tegenstellingen van het leven, schoon
telkens anders van vorm en gestalte, die
in elk tijdperk der historie even fel van
karakter waren, spreken hier wel zeer
sterk tot de verbeelding.
Op het terrein, destijds omgeven door
diepe grachten, thans begrensd door
Pieterskerkhof, Pieterskerkstraat, Lok
horststraat en Muskadelsteeg, lag 's Gra
venhof, later Lokhorst genaamd, nadat de
graven hun zetel naar Den Haag hadden
verlegd en een der heeren van Lokhorst
het in de 14e eeuw had gekocht
Ten Westen hiervan eveneens rondom in
't water gelegen, verhief zich 's Graven
Steen, dat we thans nog gedeeltelijk in zijn
ouden vorm kennen. Een brug gaf verbin
ding tusschen Hof en Steen. Een oude
brug leidde van het voorplein van het
Steen naar den weg, die naar de „Dief-
steghe" voerde en van daar langs de Bree-
straat naar den Blauwen Steen, de marke
steen der oude vierendeelen, het middel
punt der oude stad, waar voor 1463 de
veroordeelden werden gevonnist en ook
later het volksgericht wel zijn gruwelijk
werk volbracht. Genoemde brug voerde
tevens naar 's Graven „Crythof", het tour-
nooiveld waar ridderlijke kampspelen
werden gehouden, dus de terreinen be
grensd door Rapenburg en Pieterskerk-
gracht.
En eindelijk lag ten Zuiden van dit alles
het Pieterskerkhof met de kerk.
Wn ft Ta ficsro.vo «tt
Gff.rccw: Sin t re L
GiDflV
Hoevele malen zal de „Crijthof" niet
getuigenis zyn geweest van het gewemel
van ridderlijke figuren in volle wapen
rusting, van het gebriesch der strijdrossen,
wanneer men zich bereidde tot het rid
derlijk steekspel of ock wanneer edelen en
dienstbaren zich toerustten tot den strijd
tegen de halsstarrige West-Friezen of
tegen de machtsbegeerte van Utrechts
bisschoppen.
Na feesten en overwinningen weergalmde
de hooge zale van het feestgedruisch der
edelen, terwijl de kanne immer voedsel gaf
aan het lawijt.
In de lange winteravonden heerschte er
de stilte van het ademloos luisteren naar
de verhalen van Karei ende Elegast en
de wonderlijke sproken uit het Oosten,
verhalen van strijd en overwinning. Had
niet Willem I in 1219 medegeholpen
Damiate te veroveren en hing er niet een
waas van geheimzinnigheid om den dood
van Floris IV in 1235. En soms kwam de
reizende minstreel ver uij het Oosten of
uit het Zuiden en bij ruischend luitgetok-
kel zong hij met schoone stem liederen
van minne.
Vreugde heerschte er in 1227 toen
Machteld van Brabant, de gemalin van
Floris IV het aanschijn schonk aan een
zoon, die zoowel in de geschiedenis van
het Heilige Roomsche rijk als van hei
graafschap Holland een eervolle plaats zou
innemen. Men spoedde zich ter doopkapelle
van de Pieterskerk, waar de jonggeborene
werd ingelijfd bij de gemeente van Chris
tus en in het kerkgebouw, dat stond onder
het patronaat der graven klonk een weer
galm van de Kersthymne: Puer natus esi
nobis een zoon is ons geboren.
Nieuwe vreugde heerschte in 1254, toen
de zoon van Willem II, sinds 1247 Roomsch
Koning van Duitschland en zijn gemalin
Elizabeth van Brunswijk te Leiden het
levenslicht aanschouwde. Feestelijker nog
zal de kerk uit hoofde van Willems be
trekking tot haar dezen knaap hebben be
groet en het zal bij deze gelegenheid zijn
geweest, dat Willem II haar een altaar
tafel schonk, welke naar alle waarschijn
lijkheid later boven de Westelijke poort
Z J .*>00
van 't Stadhuis werd ingemetseld. Niet al
deze feiten staan historisch vast in dien
zin, dat oorspronkelijke oorkonden er ge
tuigenis van geven. Maar als we weten,
dat alle grafelijke oorkonden van belang
vóór 1266 te Leiden werden opgesteld en
geteekend, dan vindt de overlevering om
trent de geboorte der beide vorsten hier
ter stede toch wel eenigen historischen
grond en omtrent den altaartafel geeft
wijlen Dr. Overvoorde een aan zekerheid
grenzende waarschijnlijkheid.
In 1254 geboren, reeds in 1256 verweesd
door het sneuvelen van Willem II in den
oorlog tegen de West-Friezen, wordt
Floris V onmiddellijk als graaf gehuldigd,
terwijl zijn oom Floris den Voogd het
regentschap waarneemt.
Wij nemen aan, dat Leiden van dit alles
nabije getuige is geweest.
Wel vertoefden de Hollandsche graven
ook elders. Zij hadden een Steen in den
hoek van Bakenessergracht en Spaame te
Haarlem, waar reeds in de 12de eeuw
mede een kasteel stond in 1132 afgebrand.
We weten dat Willem II te Haarlem deed
bouwen of verbouwen het huis dat thans
nog deel is van Haarlems Raadhuis. Dit
gebeurde In 1248, vlak na de uitroeping tot
Roomsch Koning. Trouwens omstreeks
1283 blijkt uit het „oude register van Graaf
Florens", dat deze eveneens te Delft, Zie-
rikzee. Dordrecht een „curtis" benevens
eenige hofsteden bezat (Blok Dl. 1 pag. 60)
Het was alsmede de Roomsch Koning die
de jachtsloten te Vogelenzang en „Die
Haghe" vestigde.
Al deze dingen getuigen van het machts
bewustzijn der graven uit het Hollandsche
Huis, verre nakomelingen van den Viklnger
wien nog altijd de expansiezucht In 't
bloed zat. En wellicht speelden ook poli
tieke overwegingen een rol: de burgerij
der begunstigde steden te genoegen en hen
vaster te binden in den strijd, tegen der.
heerschzuchtigen adel, aan wier wraak
zucht Floris V ten offer zou vallen.
Doch hoe dit zij, de hoofdzetel schijnt
Leiden te zijn geweest, waar tenminste tot
1266 de grafelijke kanselarij was gevestigd,
om daarna zich naar „Die Haghe "te ver
plaatsen.
Te midden van moerassen en bosch-
rijke wildernissen gelegen, met zijn breede
waterloopen naar alle vier windstreken,
waar het zand van de Geest tusschen der.
Rijn en het tegenwoordige Rapenburg nog
even boven den moerasbodem uitkwam er.
vanwaar uit nog in de 10de eeuw de Rijn
mond kon worden beheerscht, te meer nog
omdat er waarschijnlijk reeds in 836 op een
paar boogscheuten afstand door Heroic
den Deen de burg was opgericht, welker
Casteleins werden aangesteld door de gra
ven van Holland, was Leiden wel de vei
ligste veste voor het Grafelijk Hof.
En zoo is het mogelijk, dat Van Lennep
gelijk heeft, die bij een Norenoverval graar
Aernoud reeds te Leiden laat wonen.
Leiden zou dan van zeer nabij de op
komst van het Hollandsche Huis hebben
gezien en de toenemende glorie der vor
sten, wier laatste vertegenwoordigers de
vrienden van de burgerij waren, de begun
stigers van den derden stand.
Wij spraken in het begin van dit op
stel over de tegenstellingen der werkelijk
heid zich uitend in droeve en blijde ge
beurtenissen aan het Hof, waarvan de
weerklanken zich uitten in de Pieterskerk.
Sterker wordt de "tegenstelling wanneer
we denken aan des Graven Steen, eerst de
particuliere gevangenis van den graaf, be
stemd voor de tuchtiging van zijn vijan
den of om de gijzelaars uit 't volk der
Friezen of Stichtenaren in 't „prisoen"
te houden tot het losgeld was betaald;
weldra ook de gevangenis voor Rijnland.
Bij keuze van Willem II in 1255 werden
de eerste heemraden aangesteld tot het
beheer van werken, sluizen en bruggen ln
het groote gebied van de „lage landen
bl der see" dat het meest blootstond aan
de bedreiging van de opgezweepte Noord
zee en waarin roede voor roede aan het
moeras moest worden ontrukt. In 1289
werd door Floris de Vijfde aan de Heem
raden een Baljuw toegevoegd en zoo
groeide weldra het eerste en machtigste
Hoogheemraadschap van ons land als
staat tusschen de staten, het machtige
lichaam dat de waterbouwkunde hier heeft
gestimuleerd tot een elders ongekende
hoogte.
's Graven Steen, Steen genoemd omdat
de overige gebouwen behalve de kerk
meest van hout waren, is de oudste nog
bestaande gevangenis in Holland al is zij
voor haar oorspronkelijk doel onbruikbaar
geworden.
Wat al zuchten, klachten, vervloekingen
zijn hier geslaakt in schrille tegenstelling
met de vreugde die in 's Graven Hof kon
heerschen.
Wat al machteloos verzet is gepleegd
tegen de stugge muren der keldergewelven,
waar zoovele veroordeelden de strop of
het rad wachtte, terwijl slechts enkele
tientallen meters verder tpr eene zijde hel
leven bloeide op de vorstelijke hofstede en
ter andere zijde de hymnen rezen ter eere
der H. Drievuldigheid.
Over deze onherbergzame gevangenis
met zijn muffe kelderholen een volgenden
keer meer.
Krachtige prijsstijging op de goederen
markten - De besprekingen over het
herstel- en schuldenvraagstuk - Verdere
toeneming van het vertrouwen op de
valuta- en de obligatiemarkt - Geen
gedwongen renteverlaging op Duit-
sche buitenlandsehe leeningen -
Koersstijging aandeelen Philips.
Hoewel het herstel, dat zich reeds in den
loop der vorige week op de internationale
fondsenmarkt had baangebroken, zich niet
ten volle heeft kunnen handhaven, is het
algemeene aspect der beurzen toch aan
merkelijk beter dan nog kort geleden het
geval was. Den eersten stoot tot de ver
betering had de prijsstijging op de goe
derenmarkten gegeven. Bijzonder aanmoe
digend werkte de tarwe-hausse, doch ook
de stijging van den zilverprijs, de vastere
houding zoowel van de tin- als van de
zinkmarkt, de verhooging van de petro-
leumprijzen. het oploopen van de katoen-,
de koffie- en de rubberprijzen droegen er
toe bij, de stemming op de effectenbeurzen
te stimuleeren.
Wanneer men de tegenwoordige notee
ringen van al deze goederen vergelijkt met
het laagste punt, dat in dit jaar werd
bereikt, dan vindt men, dat inderdaad van
een krachtig herstel mag worden gespro
ken. Minder gunstig wordt het beeld echter
wanneer men er, zooals wij in het hier
onder volgende staatje doen, de noteerin-
gen naast stelt, die omstreeks een jaar
geleden golden. Men ziet dan, dat ln de
meeste gevallen nog een lange weg moet
worden afgelegd, alvorens het, op zich
zelf destijds reeds als een noodpeil be
schouwde, niveau van het vorige jaar
zal zijn bereikt; om maar in liet geheel
niet te spreken van de prijzen, die voor
het intreden van de depressie golden.
Nu zouden wij niet gaarne willen zeggen,
dat de hooge,tijdens de periode van „Hoch-
konjunktur" geldende prijzen, als de „nor
male" moeten worden beschouwd en dat
een terugkeer tot dit prijsniveau nood
zakelijk zou zijn alvorens men inderdaad
de tegenwoordige crisis als overwonnen zou
kunnen beschouwen. In het verloop van de
laatste paar jaar is ten aanzien van de
factoren van prijsvorming op de goederen
markten heel wat veranderd. De kunst?
matige maatregelen in verschillende lan
den tot het hooghouden der prijzen van
bepaalde artikelen, zijn over het geheel
genomen falikant uitgekomen, waardoor de
prijzen in de toekomst weder in veel
sterkere mate direct door de wetten van
vraag en aanbod zullen worden be-
heerscht.
Aan den anderen kant hebben de pro-
j ducenten en fabrikanten van allerlei
producten door den nood gedwongen aller-
I lei bezuinigingen doorgevoerd, waardoor de
I productie-kosten sterk zijn verminderd.
I Wanneer het streven naar loonsverlaging
i verder succes heeft, zal dit tot gevolg heb-
ben, dat de geheele levensstandaard daalt,
i hetgeen beteekent, dat de transport- en
verzekeringskosten, de kosten van onder-
houd en aankoop, van nieuwe machines en
installaties en alle bedrijfsonkosten over
eenkomstig teruggaan. Het zal dan moge
lijk zijn, om bij veel lagere verkoopprijzen
dan die, welke vóór de crisis golden, een
behoorlijke winstmarge te maken.
Wij laten een vergelijkend staatje der
noteeringen van goederenprijzen hieronder
volgen, waarbij valt op te merken, dat, wat
de in Engelsche valuta geldende prijzen
betreft, rekening moet worden gehouden
i met de sinds einde September ingetreden
waardedaling van het Pond, die ca. 23 pCt.
uitmaakt, zoodat de prijsstijging ten deele
I slechts schijn is.
1 nd tot opheffing van den gouden
s ïndaard zouden volgen, voor het oogen-
b! op den achtergrond is geraakt. Tot
de krachtigste valuta's wordt onze gulden
wel geacht te behooren en het lijkt wel
haast ongerijmd, dat nog slechts kort ge
leden ook velen hier te lande goud in hun
safes hebben „gehamsterd", teneinde zich
tegen een eventueele waardedaling van
onze valuta te beveiligen. Ook ten aan
zien van den dollar, die een tijd lang aan
heftige aanvallen heeft blootgestaan, zich
vooral uitend in de terugtrekking van
Fransch te goed uit New York, zijn de op
vattingen veel kalmei geworden, nu de
goud-afvloeiing uit de Ver. Staten heeft
opgehouden en de goudvoorraden aldaar
zelfs reeds weder eenigszins aangevuld
konden worden.
Het groote aanbod van obligaties, dat
zijn voornaamste oorzaak had gevonden
in de vrees voor een waardevermindering
van de valuta, waarin deze luiden, is op
gehouden. Nieuwe vraag is ontstaan,
waarbij het betrekkelijk hooge rendement,
dat verschillende obligatiën na de plaats
gevonden koersdaling opleveren, een prik
kel vormt. Een duidelijk symptoon van de
verbetering vormt wel de thans aange
kondigde emissie van f2 millioen obliga
tiën van de Provincie Noord-Holland, de
eerste obligatie-uitgifte, die hier sinds
omstreeks drie maanden aan de markt
wordt gebracht. Dat er echter in de tus-
schentijd op de obligatie-markt heel wat
veranderd is, blijkt wel uit een vergelij
king van de voorwaarden, waartoe deze
leening wordt aangeboden. In de eerste
week van Augustus, d.w z. vóór de bank-
moeilijljheden in Duitschland de markt
hadden ontwricht, waren nog verschillen
de binnenlandsche leeningen van het 4
pet. rente-type, op omstreeks den pari-
koers, ter inschrijving aangeboden. Noord-
Holland komt thans weer met het 4'/s pet.
rente-type. bij een koers van uitgifte van
97 3/4 pet.
Verwacht moet worden, dat het nijpen
de geldgebrek van publieke lichamen er
toe zal brengen, binnenkort een beroep
1 op de markt te doen. Aan de verdere ont
wikkeling der obligatiemarkt zal dit niet
ten goede komen. Veel wenschelijker ware
het, de markt nog eenigen tijd rust te
gunnen, met de kans, dat de rente zich
intusschen op een lager niveau consoli
deert. Gezien de groote geldbehoeften van
vele gemeenten en andere publieke licha
men is het echter te vreezen, dat reeds
nauwelijks nadat de eerste teekenen van
een verbetering zich hebben doen gevoe
len, een wedloop tot het plaatsen van
nieuwe leeningen zal aanvangen, wat aan
de voorwaarden inzake rentevoet en
koers van uitgifte niet ten goede kan ko
men, en tegelijkertijd een druk op de
oude leeningen moet uitoefenen.
Tarwe ets. per bush.)
Katoen ets. per lb.)
I Suiker ets. per lib.)
I Petroleum (Mid Continent)
Koffie ets. per lb.)
Rubber (pence per lb.)
I Koper per ton)
Tin per ton)
I Na een krachtige stijging zijn de notee
ringen op de goederenmarkten in de
laatste dagen weer iets afgebrokkeld, wat
ook een minder prettigen indruk op de
fondsenbeurs maakte, nadat deze laatste
zich reeds met het denkbeeld van een
geleidelijke, doch aanhoudende verbetering
van het prijsniveau vertrouwd had ge
maakt.
Hierbij kwam, dat zich tegen het midden
der week op de beurs ook weder in toe
nemende mate de onzekerheid op politiek
gebied deed gevoelen. Behalve de gebeur
tenissen in Mantsjoerije waren het ook
thans weder de besprekingen tusschen de
Fransche en Duitsche regeeringen, welke
de beurs belet hebben, zich aan een on
gebreideld optimisme over te geven.
Bij de tot dusverre gevoerde onderhan
delingen is reeds duidelijk gebleken, dat er
nog altijd een groot verschil van opvatting
in Fransche en Duitsche regeeringskringen
bestaat over de bevoegdheden van de bij
zondere Commissie, die de quaestie der
Duitsche betalingscapaciteit zal hebben na
te gaan. Frankrijk schijnt er nog steeds
aan vast te houden, dat de Commissie de
beperkte bevoegdheden zal hebben, die
^haar op grond van het Youngplan zijn ge-
"gegeven, terwijl Duitschland de opvatting
huldigt, dat de Commissie het algeheele
betalingsvermogen van het land dient .te
onderzoeken. Eerst wanneer over dit prin-
cipieele punt overeenstemming zal zijn ge
kregen, kunnen de voorbereidingen wor
den getroffen voor het bijeenroepen van
een internationale regeeringsconferentie.
Van 't verloop van deze conferentie hangt
dan de oplossing van het geheele herstel
en schuldenvraagstuk af.
Blijkens de jongste uitingen van verschil
lende regeeringspersonen in de bij het
herstelvraagstuk betrokken landen, met
name de rede van den Engelschen Pre
mier, wordt het belang van een voor alle
partijen bevredigende regeling voor de
verdere economische ontwikkeling in de
geheele wereld te bevoegder plaatse niet
onderschat, en men mag dan ook het ver
dere verloop der onderhandelingen met
vertrouwen tegemoet zien. Zoolang in dit
opzicht echter geen meerdere zekerheid
bestaat, blijft er voor de beurs, die
reeds zoovele malen in haar verwachtingen
bedrogen is uitgekomen alle aanleiding
tot een gereserveerde stemming bestaan,
die zich weerspiegelt ln een geringen om
vang van de bedrijvigheid.
Nadat tijdelijk ook Duitsche vaste rente
dragende fondsen van de betere stemming
hadden geprofiteerd, is de houding ten
opzichte van deze waarden weder veel
meer gereserveerd geworden. De oorzaak
van deze ommekeer lag in de in Duitsch
land loopende geruchten over plannen
der Duitsche regeering, om den rentevoet
daar te lande gedwongen te reduceeren.
Tegen deze plannen is in de Duitsche pers
met klem geprotesteerd, en terecht is er
op gewezen, dat een dergelijk optreden,
dat de leeningscontracten tot „een vodje
papier" zou maken, den doodsteek aan
het Duitsche crediet zou toebrengen. De
bedoeling van zoo'n gedwongen rentever
laging zou natuurlijk zijn, de rentelasten
voor landbouw en industrie te verlichten,
j echter door middel van gedeeltelijke „ont-
eigening" van breede kringen der bevol-
Koogste Laagste
Not. 1928 10 Nov. '30 not. 1931 10 Nov.'31
223 1/2 96 1/2 56 5/8 77
23 10.15 5.50 6.70
2.58 1.38 1.11 1.38
1.25 0.85 0.15 0.71
18.3/8 8.1/8 5 3/8 6.9/16
20 4 1/4 2 3/8 3
76 46 32 43
257 118 100 134
I king, die geld hebben uitgezet in den
vorm van obligatiën en pandbrieven.
Aangezien de Duitsche beurzen nog al-
tijd gesloten zijn, is het niet mogelijk, na
te gaan, welke uitwerking de bedoelde ge
ruchten op de koersen van vaste rente
dragende fondsen hebben gehad. In den
niet-officieelen handel van bureau tot
bureau hebben de 8 pet. pandbrieven van
Duitsche hypotheekbanken echtèr 8 tot
14 pet. in koers verloren. Ook in het bui
tenland heeft de in Duitschland gewekte
ongerustheid weerklank gevonden, zoo
zeer zelfs dat de Duitsche regeering, om
de ongunstige uitwerking ervan op het
Duitsche crediet tegen te 'gaan, officiëel
verklaard heeft, dat nooit, door wien dan
ook, is overwogen de buitenlandsehe lee
ningen te converteeren. Hieraan is de
mededeeling toegevoegd, dat de regeermg
over de door particulieren opgeworpen
denkbeelden, binnenlandsche leeningen
te converteeren, geenerlei bespreking heeft
gevoerd. Het is niet duidelijk, of hieruit
mag worden afgeleid, dat deze denkbeel
den ook in de toekomst door haar niet
overwogen zullen worden.
Het mag intusschen als een gunstig
verschijnsel worden aangemerkt, dat het
wantrouwen, dat de obUgatie-markt zoo
lang heeft beheerscht, voor een goed deel
overwonnen blijkt te zijn. Dit is voorna
melijk te danken aan het feit, dat de be
zorgdheid over de waardevastheid van
verschillende valuta's en de vrees, dat nog
i meerdere landen het voorbeeld van Enge-
De voornaamste gebeurtenis op de Am-
sterdamsche aandeelenmarkt was de
krachtige koersstijging in aandeelen Phi
lips. Eigenlijk was reeds sinds de publi
catie van de hoogere uitvoercijfers. van
radio-artikelen in de maand September
een kentering in de stemming teil gunste
van dit fonds waar te nemen. In de afge-
loopen week heeft deze betere tendenz zich
echter eerst krachtig kunnen doorzetten,
zonder dat er nieuwe feiten aan te wijzen
waren, die een directe aanleiding voor de
koersstijging vormden. Wel verluidde, dat
Philips een overeenkomst zou hebben ge
troffen met de Duitsche Telefunken,
waarmede zij eenigen tijd geleden een
proces heeft gevoerd, die in het nadeel
van Philips was uitgesproken. Het bleef
hierbij echter bij gissingen. Vermoedelijk
heeft men dan ook bij de jongste koers-
verbetering te doen met de verwachting
van een gunstigere ontwikkeling van den
afzet in de toekomst, wanneer in het ge
heele economisch leven een herstel mocht
intreden Tegen het einde der week heb
ben winstnemingen eenigen druk op den
koers uitgeoefend, maar toch is de notee
ring per saldo nog aanmerkelijk hooger
dan aan het eind van de vorige week.
Andere lndustriëele waarden hebben zich
aan de betere stemming voor Philips aan
gesloten, waarbij op te merken valt, dat
ook Aku voor het eerst sinds geruimen
tijd meer gevraagd waren, in verband met
berichten over een gunstigeren gang van
zaken op de kunstzijde-markt.
Voor aandeelen Koninklijke Petroleum
bleef de grondstemming vast, al heeft de
koers wel eenige schommelingen te zien
gegeven. Hetzelfde geldt voor Cultures,
van welke H. V. A. weder boven de 200 m
konden stijgen. De suikerverkoopen en j,
V. I. S. P, blijven overigens nog k,
perkt. Eenige kleine partijen werden tot
geheimen prijs van de hand gedaan Ht»
koersverloop van rubberaandeelen was 5
aansluiting aan de fluctueerende rubber
prijzen vrij onregelmatig.
Hieronder volgt een overzicht van het
koersverloop in de afgeloopen week:
6 pet. Ned. Indië (dollarst. 1922) j.
93 9/16
7 pet. Dawasleening 55 3/4, 50 3/4,
5'/: pet. Youngleening 42'/:, 38.
Ned. Handel Mij. 92, 96, 95.
Philips Gloeilampen 86 3/4, 108, 1031,.
Unilever 130, 133'/:, 1281/4, 131
Bethlehem Steel 30J/a, 34'/:. 33'/:.
Aniem 190, 196, 189.
Oost Borneo Mij. 22, 28, 26 3/4.
Koninkl. Petroleum 141, 145, 1371
141 3/4,
Amsterdam Rubber 57, 60 3/4, 573/4.
Oost Java Rubber 66'/s, 72, 65, 67 1/4
Ned. Scheepvaart Unie 87, 88'/:, 87
Handelsver. „Amsterdam" 202'/!, 211
203 212
Tjebbef Cultuur 215, 240, 235,
Deli Mij. 195, 200, 199'/:.
Arendsburg 227, 265, 250.
Rongga 116»/:, 124'/;.
VOOR KLEINE TUINEN.
Nu het gevroren heeft.
De vroege vorst heeft in eens een eindt
gemaakt aan den bloei van Dahlia's, ta
van perkplanten en alles wat verder niei
tegen vorst bestand is. Ook zijn de meest
bladeren dientengevolge reeds van dt
boomen, zoodat de tuin nu een rommel:
gen indrukt maakt, en er heel wat vai:
op te ruimen. De Dahlia's worden nu ge
rooid; de stengels snijden we op een hand
breedte boven de wortelhals af en aan dt
overblijvende stengelstompen bevestiger
we het etiquet. Voordat we de knollen ovei
brengen naar de winterbewaarplaats later
we ze goed drogen, waarbij we echter zots
dragen dat ze niet kunnen bevriezen. Na'
opgeborgen knollen gaan of ontijdis
groeien, of verrotten. Als bewaarplaats i:
een vorstvrije kelder het meest geschikt
ook kan men ze in een koele, vorstvrrji
kast of in een kist op zolder overwinteren
Wie er veel heeft kan ze evenals aardap
pelen, kroten, winterpeen enz. opkuilen
Alle bevroren perkplanten ruimen we nu
op, terwijl we de dorre stengels van vaste
planten afsnijden. Wat groen is sparen m
nog; eerstens geeft het nog een vroolijk
aanzien aan den tuin, bovendien weten
we dat de groene deelen nog assimileertc
wat dus ten goede komt aan de wortelstoï
dezer vaste planten. We maken onze sier-
tuin verder goed schoon want als de tuin
met zorg beplant is kunnen we nu geme
ten van het schoons wat we hebben onder
groenblljvende houtgewassen en Conife
ren. Onder eerstgenoemde zijn er vete
welke nu prijken met roode en ander
gekleurde bessen waardoor het genus vel
bloemen deels wordt vergoed. Nog kunne]
we vroegbloeiende bol- en knolgewaszl
uitplanten en nu we door de vorst vijl
ruimte gekregen hebben komt nog in
hoekje daarvoor in aanmerking. Niet Él
terharde vaste planten moeten nu wordcl
gedekt. Zoo dekken we o.a. Gynerium si-
genteum of pampasgras, Tritoma of vuur
pijl, Gunnera een op reuzenrabarber ge
lijken de gazonplant, Crinum Poweli, eea
op Amiryllus gelijkende sierplant vost
vochtige plaatsen, Romneya Coulteri, de
Califomische boompapaver enz. Als dek
materiaal gebruiken we vooral droge turf
molm. Dit is het materiaal om mede te
dekken, bovendien blijft daaronder de
grond wat droger. Dit is van veel belang
daar veel planten gedurende den wintel
meer lijden van overmatig vocht dan van
vorst.
DE REDDENDE WAARHEID.
In een geheel bezette afdeeling van den
D-trein. Weenen—Rome zit tegenover een
priester een jonge dame. Men nadert de
grenzen en de dame wordt opvallend
zenuwachtig. Eindelijk vat zij moed en
verrast den priester met een kleine biecht.
Helpt U mij, eerwaarde, ik heb in mijn
tasch de rest van ons familievermogen,
eenige kanten. Ons vroeger bezit ging
den oorlogs- en naooriogstijd verloren. w
kanten heb ik gered en zij zijn net vol
doende voor een fatsoenlijk bruidskleed
Binnen eenige weken heeft mijn brutioi
te Rome plaats. Wanneer U mij niet ne.p
dan nemen de douanen mijn kleine sen
in beslag en dat zou ik niet overleven-
Hoe kan ik U helpen, mijn doChtS
antwoordde de geestelijke, waar ik ni
den minsten invloed heb op de douane
U zou de kanten bij U kunnen'stake
eerwaarde meende het meisje, bij U zun
zij wel geen kanten zoeken... en ee
kleine noodleugen.
Een leugen blijft een leugen, mJ
dochter, onderrichtte de priester het nieisjft
nimmer wil ik mijn ziel belasten mei
leugen zij het slechts dan ook een n
leugen, doe het dus ook niet mijn k
Ja. maar. De kleine gaf den n
niet zoo gauw op en bleef zoo a?,nd ,f,,f
dat de geestelijke tenslotte z.eidei
maar hier uw kanten, misschien Kan
ze over de grenzen brengen, ma?
lfeg niet. Als ze mij vragen, zal
zuivere waarheid zeggen. nt
De douanen kwamen en het moisje
van schrik ineen. Haar koffer en tass
werden geopend en ingekeken en de '4
van de andere passagiers natuurlij*
Men kwam tenslotte bij den pnesi
de dcuane-ambtenaren bepaalden zie.
hem te vragen of hij wat aan KI8 s
had. Ja kanten voor een bruid"k.e:
het antwoord. De douanen braken i
homerisch gelach uit. Een leuk?
geestelijke m~t kanten voor oen bruit-^
De beambten lachten nog over de
mop, toen de trein reeds lang in
was. Ook de eigenares van d? R
kanten had alle reden om te men
Z-e eens. mijn dochter, een
leugen had nauwelijks mïbolpen» jjeM^
zuivere waarheid he2ft uw bru
gered.
