,728te Jaargang DONDERDAG 12 NOVEMBER 1931 No. 21979 STADSNIEUWS. Nieuw Kantoorgebouw van het „Tegelhuis" te Alphen. Het voornaamste Nieuws van heden. LOUIS BOUWMEESTER Jr. t LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN 30 Cts. per regel voor advertentlën uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentlën 85 Cts. per regel. Kleine Advertentlën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bi) een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindspleln Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT:i Voor Leiden per 3 maanden r.2.35, per week f.o.ia Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week 0.18 Franco per post f.2.35 4- portokosten. Dit nummer bestaat uit VIER Bladen EERSTE BLAD. HET GODSDIENSTIG LEVEN VAN PRINS WILLEM I. Lezing van prof. dr. L. Knappert. Op ultnoodiging van den kerkeraad sprak prof. L. Knappert gisteravond in de Waal- sche kerk over het godsdienstig leven van Prins Willem I. Na een korte inleiding over de onpartijdigheid der geschiedvor- sching, teekende spr. eerst Prins Willem in de eerste periode zijns levens als edel man aan het keizerlijk Hof te Brussel, voor de diplomatie in een goede leer school. overgegeven aan al de genoegens zijner weelderige omgeving, als ridder in de orde van het Gulden Vlies trouw zwe rend aan het katholiek geloof, sinds 6 Juli 1551 getrouwd met Anna van Egmond, aan zijn rijke, open tafel gul en joviaal gastheer en dit alles zonder nog eenig spoor, dat er ernstige dingen in zijn ziel zouden omgaan of het schouwspel der vervolgingen hem zou schokken. Dan be ginnen zich de teekenen op te doen van ontwakend hooger leven. Oranje's geweten komt in verzet tegen Granvelle's politiek, de knechting van het Nederlandsche volk. De burgerlijke en godsdienstige vrijheid beide aangetast en verkracht de bloedige bekeeringsmethode der inquisitie dat dit bezig was de Nederlanden in gisting te brengen het genie des prinsen zag het duidelijk genoeg. De godsdienstige kracht van anabaptisten en gereformeer den verstond hij nog niet. maar zijn staat kundig streven bracht hem er toe ook aan de godsdienstige stroomingen alle aan dacht te schenken. Noch de geloofsmoed, noch het lijden, noch de taaie volharding der hervormings gezind en bleven hem aldus verborgen. 1 Voeg daarbij, dat toen reeds dat grootsche 1 ideaal vaste vormen begon aan te nemen, an de verwezenlijking waarvan zijn gan- I iche volgend leven zou gewijd zijn: de I eendrachtige samenwerking van roomsch en onroomsch aan de afwerping van het I Spaansche gezag. En denk ook aan zijn barmhartig gemoed, dat in verzet kwam tegen het blinken der brandstapels. Spr. haalt een reeks treffende woorden des prinsen uit dezen tijd aan. Toch, in het wonderjaar 1566, als de consistoriën, waarvan de onvolprezen Gillis le Clercq de ziel was, reeds den opstand voorberei den, durft Oranje nog geen partij kiezen tegen de regeering. in 1567 gebruikt Mar- garetha hem nog om in Antwerpen de rust te herstellen; dan begint met zijn uit wijking. naar zijn eigen woorden, het nieuwe leven. Met zijn ballingschap, zijn verblijf op den Dillenburg, zijn eerste pogingen voor ie bevrijding der Nederlanden, Heiligerlee en Jemmingen, de veldtocht langs de Maas, de ellende ook van zijn tweede hu welijk, vallen samen de openbaringen van die geheel eenige geestkracht, gelou terd door geduld, gevoed door een telkens sterker uitgesproken godsdienstig ver trouwen. waarvan onze nationale psalm, in dezen tijd gedicht, dus met recht zin gen mag. Toen de prins zich één had ver klaard met den opstand, moest hij ook in het kerkelijk-godsdienstige partij kiezen. Reeds had hij de R.-K. kerk verlaten, zich aanvankelijk tot de lutherschen getrokken gevoeld. Hem persoonlijk is altijd in het christendom het liefst geweest wat allen geloofden en beleden. Zijn geest was in deze tweede helft zijns levens ook in het godsdienstige groot en verheven boven de al te vaak felle twisten der rich tingen. Zijn naaste geloofsgenooten waren niet, zooals zijn vijanden hebben gelas terd, de onverschilligen voor den gods dienst. maar de gematigden van alle ker kelijke partijen, die verdragen wilden zijn maar ook anderen verdroegen. Doch nu de katholieken waren zeker niet allen Spaansch gezind, maar veroordeelden, als de lutherschen, den opstand; de dooper- sche groepen vormden zeker geen strijd baren phalanx. De kalvmistisch-gerefor- meerden waren in de Z. Nederlanden den opstand begonnen, door leer, kerkorde en liturgie nauw verbonden, gloeiend van ijver voor de strijdende kerk Gods op aarde, heldhaftig, eenzijdig, democratisch, straks in de N. Nederlanden met de rekke lijker gereformeerden in één kerkverband. In 1568 had Oranje re'eds kalvinistische veldpredikers gehad, in 1569 de Fransche hugenoten van nabij leeren kennen, in 1570 wordt de toenadering duidelijk merk baar. In het belang der goede zaak heeft hij eigen voorkeur opgeofferd en, schoon persoonlijk rekkelijk, ja door de preciesen vaak geprikkeld, hun open de hand ge reikt. Aan dat bondgenootschap is hij trouw gebleven, zijn verdraagzaam stand punt heeft hij om hunnentwil nooit ver zaakt, menigmaal hun eischen wederstaan, maar tegelijk met hen samengewerkt, hun groote diensten aan den lande erkend en het gewicht van hun verbond zwaarder laten wegen dan persoonlijke gevoeligheid, hij, die voor zichzelven om vormen wei nig gaf. maar onder verschillende vormen uitnemend godsvrucht erkennen kon. In October 1573 heeft hij toen met de ge reformeerden voor het eerst avondmaal gevierd. Men doet den prins groot onrecht door hier alleen van staatkundige beweeg redenen te spreken, zijn godsdienstige overtuiging is onverdacht, al heeft hij haar soms ondergeschikt gemaakt aan het staatkundig belang. Voor zijn door lijden en streven gelouterd godsdienstig leven heeft hij ten slotte bevrediging gevonden in het gereformeerd protestantisme, een preciese kalvinist is hij nimmer geweest. Juist de preciesen heeft hij in zijn ideëele politiek tegenover zich gevonden. Spr., die ook dit gedeelte zijner voor dracht met de eigen woorden van Oranje, met tal van aanhalingen uit de liederen ook dier dagen, toelichtte, voegde daarna nog enkele trekken aan het beeld van zijn geestelijk leven toe. Met blijde bewonde ring nemen wij bij den prins waar een al rijker wordend gemoedsleven, volkomener toewijding aan de zaak der vrijheid, rusti ger bezonnenheid, gepaard aan een geduld en geloofsvertrouwen, die onzen eerbied GEHEEL IN MODERNEN STIJL OPGETROKKEN. BïSP fPlI Mf- ïi 5 tóö -rooven plaatsen wij een foto van het n--uw gebouwde kantoorgebouw van het ••tegelhuis" van den heer D. ten Cate- ouwer te Alphen, voorzitter van de Ka- j"er van Koophandel en Fabrieken voor Rijnland te Leiden. «hu zeer fraaie en geheel in modernen felrt opgetl;Okken gebouw vormt ongetwij- w!a€fn; sieraad voor de omgeving in de en is er, mede wat haar van h betreft> ongetwijfeld een waar- mS if ^erga in de geheele omgeving reeri Ir vinden- Genoemd gebouw, dat is in ,raanclag in gebruik werd genomen, bMiovS?26 da£en voor belangstellenden te riikS- Pn' Hiervan werd door de belang- dmif ijdustrieelen uit de omgeving een en L? uik gemaakt. Onder de talrijke sbeoi?rnaamste industrieelen uit de Rijn- eK zagen wij o.a. den heer P. van Dijk, voorzitter van de werkgeversvereniging, verschillende bestuursleden van de Ka mer van Koophandel en tal van anderen. Om de inrichting en uitvoering van alle lokalen te omschrijven is niet mogelijk, wij memcreeren slechts dat alle lokalen met een afzonderlijk soort tegels zijn be tegeld, zelfs de raamkozijnen zijn van tegels vervaardigd. Het geheel gelijkt wel een groote show-room van tegels. Bijzon dere vermelding verdienen evenwel nog de in de ontvangkamer fraai aangebrach te drie ramen in glas en lood naar het ontwerp van het bureau Basart en Sloet uit Den Haag, voorstellende het symbool van „Arbeid, Beleid en Oogst". Met zeer veel smaak hebben de bekende architec ten, de heeren W. B. Kroon en G. W. Vis hier weer een prachtig bouwwerk doen verrijzen*. voor hem vestigen en bewaren tot den einde. Schoon voorzichtig in het spreken over zaken van belang, was hij een hoofsch en gul gastheer, een vlot en aangenaam prater, zoodat wel geen bijnaam voor hem ergerlijker is dan de Zwijger. Van welke zijde men hem nadert in de laatste acht tien jaren zijns levens, men vindt hem wijs en scherpzinnig, vertrouwend op God en zijn goed recht, door lijden gestaald, van vromen ernst vervuld, .een vader des vaderlands dewelke den dienst van de Nederlanden meer heeft geacht dan de welvaart en den voorspoed van zich en de zijnen". Niet aan één partij behoort Oranje, maar aan het gansche vaderland, dat door tweedracht wel des prinsen hoog beginsel verkrachten maar tot zijn heil er niet anders dan telkens weer toe terug- keeren kan. BOUW- EN WONINGTOEZICHT. Verslag over 1930. Aan het verslag over 1930 van boven- genoemden dienst, dat in druk bij de firma Louis H. Bercherer is verschenen, is het volgende ontleend: De kosten van den dienst bedroegen in totaal f. 23 341.01. Bouwvergunning werd in het verslag jaar verleend niet Inbegrepen de wer ken, uitgevoerd door den dienst van Ge meentewerken of de Bedrijven voor den bouw van: nieuwbouw: 243 perceelen, o.m. omvat tende 263 woningen; herbouw: 5 perceelen, omvattende 3 woningen; veranderingen, uitbreiden en vernieu wen: 184 perceelen, o.m. omvattende 164 woningen. Ook werd vergunning verleend voor den bouw, het veranderen, uitbreiden en ver nieuwen van 46 kleine bouwwerken, als schuurtjes en dergelijke. Voltooid en in gebruik genomen werden in het verslagjaar: nieuwbouw: 158 perceelen, o.m. omvat tende 181 woningen; herbouw: 9 perceelen, o.m. omvattende 6 woningen: veranderen, uitbreiden en vernieuwen; 145 perceelen, o.m. omvattende 135 wo ningen, en 26 kleine bouwwerken. Op 31 December van het verslagjaar waren nog in uitvoering: nieuwbouw: 267 perceelen, o.m. omvat tende 280 woningen; herbouw: 4 perceelen, o.m .omvattende 3 wonlhgen; •^rauoeren uitbreiden en vernieuwen: 102 perceelen, o.m. omvattende 87 wonin gen en 3ö kleine bouwwerkjes. Van de door B. en W. verleende vergun ningen was nog geen gebruik gemaakt, voor wat betreft: nieuwbouw: 42 perceelen, o.m. omvat tende 43 woningen; veranderen, uitbreiden en vernieuwen: 5 perceelen, omvattende 3 woningen. B. Bouwstatistiek. De statistiek .afgeleid uit de vergunnin gen verleend op grond van de Verordening op het Bouwen en Sloopen, heeft uitge wezen, dat het aantal in de gemeente aanwezige woningen vermeerderde door: Nieuwbouw met 158 perceelen o.m. om vattende 181 woningen. Herbouw met 9 perceelen o.m. omvat tende 6 woningen. Veranderen van perceelen met 13 wo ningen. Totaal met 167 perc. o.m. omvattende 200 woningen. Het aantal verminderde door: Slooping met 37 perceelen o.m. omvat tende 32 woningen. Veranderen met 4 perceelen, o.m. om vattende 11 woningen. Onttrekken aan de bestemming als wo ning zonder verbouwing met 1 woning. Ontruiming van onbewoonbaar ver klaarde woningen met 0 woningen. Totaal met 41 perc. o.m. omvattende 44 woningen. De vermeerdering bedroeg dus 126 per ceelen o.m. omvattende 156 woningen. Gedurende 1930 werden 163 vergunnin gen verleend voor het aanbrengen van erkers, zonneschermen, marquizen, re clameborden, stoepen, enz. Er werden 355 vergunningsbriefjes voor het plaatsen van steigers, schuttingen en het in gebruik nemen van gemeentegrond voor het neerleggen van bouwmaterialen enz. afgegeven. In totaal werd voor deze briefjes betaald f. 1634.35. Omtrent bij het woningtoezicht ingeko men klachten van allerlei aard, aanvra gen om onderzoek naar woningtoestan den, enz. zij het volgende medegedeeld: Op 1 Januari nog in behandeling van vorig jaar 23; in den loop van 1930 inge komen 209; totaal 232. Op 31 December 1930 nog in behandeling 27; afgedaan 205. Bij het einde van dit verslagjaar waren nog 6 onbewoonbaar verklaarde wonin gen bewoond, t.w. Korenhof 3, Koolgracht 16. Paradijssteeg 15, Rabarberpoort 5, Su- zanna Klinkerstraat 15 en Oranjegr. 99. Het in 1929 ingediende voorstel tot on bewoonbaar verklaring van 41 gemeente- woningen en 84 woningen in poorten en sloppen was ook op het einde van dit ver slagjaar nog in behandeling. De behoefte en de woningvoorraad dek ken elkaar even als het vorige jaar. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Nieuwe inschrijving: N.V. Baconia, Dorpsstraat A. 345, Nieuw koop. Graanmaalderij en fabricatie opfok- voeder. (Ned. Staatscrt.: 19 Februari 1931, Bijvoegsel Nr. 541). Directeur: H. van Haselen, Nieuwkoop. Maatschappelijk kapi taal: f. 10.000, waarvan geplaatst en ge stort: f. 2.000. Wijzigingen: Fa. M. van Dop, Meerburgerstraat 7, Lei den. Bouw- en aannemersbedrijf. Wijziging zaakadres: C. Fagelstraat 42, Delft. N. van Heyningen, v. Mandersloostr. 80, Alphen a. d. Rijn. Winkel in fruit, conser ven enz. Uittredend Eigenaar: N. van Heyningen, Alphen ad. Rijn, dd. 3 Aug. 1931. Wijziging handelsnaam thans: J. van Heyningen. Nieuwe Eigenaar: J. van Hey ningen, Alphen ad. Rijn. DE TWEEDE VOLKSBIJEENKOMST. Accordeon- en Jazz-muziek. In de tweede Volksbijeenkomst welke als naar gewoonte een stampvolle Stads gehoorzaal had getrokken gaven gis teravond het Harmonica Gezelschap „D. V. V." onder leiding van den heer Van der Velden en de Leidsche Dance and Showband „The Blue Lyres" onder lei ding van Han Veldhuysen blijk van hun muzikaal kunnen. De vooravond was gewijd aan het Accordeon-gezelschap. Na een tweetal pittige marschen en de ouverture Mignonnette uitgevoerd door het geheele gezelschap, werd een tweetal duetten ten gehoore gebracht. Het spel van het laatste duo bestaande uit de heeren Van der Velden en Horree dat de bekende fantasie op de opera Traviata ten gehoore bracht, zal er toe hebben bijgedragen, dat accordeon muziek hooger gewaardeerd wordt door de velen die de zaal bezochten, dan tot dusverre het ge val was. De tweede helft van den avond bood een geheel ander aspect; thans niets dan schitterende saxephones en trompetten; waarop een achttal jongelui met een be wonderenswaardig elan en soms zeer veel durf eenige der meest bekende moderne jazz-nummers ten gehoore bracht. Reeds het eerste nummer de bekende fox trot „Choo Choo", waarin een stoom trein wordt uitgebeeld, deed het noo- dige contact tusschen band. en publiek ontstaan. Daarna volgden eenige zeer uiteenloopende nummers elkaar in razen de vaart op. Saxophone-, xylophone- en vooral viool-soli oogstten een uitbundig succes; terwijl ook de „The Revellers en Boswell Sisters imiteerende zangers met „Dinah" en „Heebe Jeebies" veel bijval hadden. Ook het keurig uitgevoerde num mer voor twee piano's mag niet onver meld blijven. Een zeer goede uitvoering van „Tigerrag" algemeen beschouwd als het beste voorbeeld der moderne „hot- jazz" muziek was een waardig slot van dezen welgeslaagden avond. Beide ensem bles oogstten voor hun welwillende mede werking den dank van de organiseerende commissie. BINNENLAND. De salariskorting voor rijksambtenaren; de heeren Aalberse en Colijn verzoeken den minister eenige maanden uitstel. (Parlementair Overzicht, 3e Blad.) Een voorstel van den rijksbemiddelaar inzake het dreigend conflict in de textiel industrie. (Binnenland, 2e Blad). Er zijn 52 personen uitgenoodigd om deel uit te maken van het nationaal crisis comité (Binnenland, 2e Blad). Actie tegen de benzinebelasting. (Bin nenland, 2e Blad). Winkelsluiting te Amsterdam; Dinsdags middags te één uur; 's Zaterdagsavonds te 10 uur. (Binnenland, 2e Blad). Overleden is de heer Louis Bouwmeester Jr., directeur van het bekende Revue gezelschap. (Ie Blad). Willy den Ouden zwom gisteren te 's-Gravenhage de 100 M. vrije slag in Euro- peeschen recordtijd. (Sport, 3e Blad). De daders van den roofoverval te Schip luiden zijn gearresteerd. (Laatste Berich ten, le Blad). BUITENLAND. De protectionistische vleugel der Engel- sche conservatieven in actie voor directe protectie-maatregelen. (BuitenL le Blad). Overleden is Bartels, voorzitter van den Pruisischen Landdag. (Buitenl., le Blad). Het Chineesch-Japansch conflict. (Bui tenland, le Blad). Maandagavond a.s. 81/4 u. zal prof. dr. B. G. Escher in het Leidsche Volkshuis een voordracht houden over „Vulkanen", terwijl het gesproken woord door een aan tal interessante lichtbeelden zal worden verduidelijkt. Met ingang van 15 Februari is be noemd tot hoofd der kinderafdeeling van het St. Franciscus Gasthuis te Rotterdam de heer H. A. C. Schaaf, thans hoofd assistent aan de kinderkliniek der Rijks universiteit alhier. Bij de gehouden aanbesteding van de rioleering en reconstructie van de Zwarte- laan te Voorburg werd het laagst inge schreven door de firma N. Timmers alhier voor f.5800. Door de Nederlandsche Spoorwegen zullen bij de 120 bruggen, die zich in den spoorweg LeidenWoerden bevinden, hek ken worden geplaatst. De hekken zullen bovendien aan beide zijden wit geschil derd worden, opdat ze 's avonds voor het personeel en hengelaars die vergunning hebben om langs den spoorbaan te loopen, goed zichtbaar zullen zijn. ARBEIDSBEURS LEIDEN. Op den llen November 1931 waren 1729 Cv. j, 1130), werkzoekenden ingeschreven. Hedennacht ls te Arnhem na een kort stondige ongesteldheid in den ouderdom van 47 jaar, overleden Louis Bouwmeester Jr., directeur van Bouwmeester's Revue- Gezelschap. Louis Bouwmeester, jongste zoon van den grooten Louis Bouwmeester, had het kunstenaarsbloed in zijn aderen. Ook bij hem was het „bon sang ne peut pas mentir" van toepassing, al kwam hij niet zop naar voren als zijn groote vader Louis; als zijn oom Frits en als zijn tante mevr. MannBouwmeester. Hij bleef op het tweede plan, maar daar heeft hij toch wel mooi werk gedaan Zijn emplooi was het komische genre en hij verstond de kunst van het typeeren. Hij kon een droog-k'omisch burgermannetje uitnemend karakteriseeren en ook in de komische rollen van het werk van Shakespeare muntte hij uit. Voorts heeft hij bekende rollen vervuld in „Dokter Klaus" en „De onbekende Vrouw", waar hij een der oplichters uit beeldde. terwijl hij in Heyermans' „Glück Auf" succes had in een der mijnwerkers- rollen. Hij bezocht eenige malen Indië o.m. voor het geven van vliegdemonstratles. Eerst heeft hij Indië bezocht met zijn vader, later had hij zelf een gezelschap gevormd, dat voornamelijk het luchtige Fransche en' Duitsche genre speelde. Door middel van Indische relaties stichtte hij te Den Haag een tooneelgezelschap in „Flora". Dit blijspeltheater doopte hij later om in het „Louis Bouwmeester- theater" ter eere van zijn vader. In de laatste jaren trad hij minder op den voorgrond als acteur. Hij was direc teur en leider van een revue-gezelschap geworden. Zoo exploiteerde hij 10 jaar geleden ook den Scala-Schouwburg te Den Haag, waarvan hij momenteel nog een der eige naars was. Met vrij groot succes werden revues, variété's en operettes opgevoerd. Daarna verhuisde hij naar het Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam, waar de be kende Louis Bouwmeester-revues werden opgevoerd, welke beroemd waren om de aankleeding en ook om het luchtige. Ook zijn hier operettes gegeven met Beppie de Vries, Boskamp en onder regie van J. J. Rentmeester. Na jaren in het Paleis te hebben ge speeld, werd de brand hem eenige jaren geleden noodlottig. Hij heeft bij dezen brand veel nadeel en schade ondervonden, terwijl hij zijn pied-k-terre te Amsterdam verloor. Louis Bouwmeester was de tweede zoon van Louis uit diens huwelijk met Henriëtte van Engers. De eerste zoon Raphaël is reeds eenige jaren geleden gestorven. Maandag is Louis Bouwmeester te Arn hem plotseling, ongesteld geworden. Hij was met zijn gezelschap op tournée met zijn revue „Champagne". Zijn stoffelijk overschot zal naar Rijswijk worden overgebracht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1931 | | pagina 1