R^inJ te9en steenpuisten
LEGKAARTEN PUZZLES
72sle Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 17 October 1931
Derde Blad
No. 21957
D Buiten!. Weekoverzicht.
UIT RUSLAND.
WAT KIKKER KAREL EN TUIMELT JE BELEEFDEN.
ENGELSCHE SCHETSEN.
Brüning handhaaft zich Laval naar
Washington. Crisis in Spanje.
In Duitschland heeft Brüning ezn zwa-
ren strijd gestreden, maar hij heeft ten
minste de overwinning behaald, zij het ook
met een kleine meerderheid!
Reeds eerder heeft Brüning voor zijn
politiek leven moeten vechten, doch nog
nimmer was het vooruitzicht zoo somber
als ditmaal, nu bijna van het begin af aan
vaststond, dat ook de Duitsche Volkspartij
tegen de regeering zou stemmen, eens de
partij van een Stresemann, die zich onge
twijfeld in zijn graf omdraait over het
verloop van zijn huidige partijgenooten.
Even voor de Rijksdag bijeen kwam, waar
een historisch gevecht zou worden geleverd
hield de rechtsche oppositie een soort
wapenschouw te Harzburg, waar alle kop
stukken tegenwoordig waren, zooals Hitier,
Hugenberg, Seldte en anderen. Daar werd
de z.g. „nationale oppositie" gevormd tegen
het huidig bewind, waartoe zelfs, zij het
schoorvoetend, de Duitsche Volkspartij
toetrad. Uit het verloop van de groot
scheeps opgezette vergadering bleek echter
reeds duidelijk, dat de eenheid niet dan
kunstmatig is, dat, als puntje bij paaltje
komt, deze oppositie luistert naar het
spreekwoord: zooveel leiders, zooveel
zinnen!
Groote belangstelling bestond er na
tuurlijk voor de rede, waarmede de Rijks
kanselier zijn tweede kabinet, dat op zich
zelf zwakker moet heeten dan het eerste,
aan het parlement voorstelde. Brüning
deed zich daarbij van bijzondere zijde
kennen, n.l. als 'n staatsman, die wijsheid
weet te paren aan kracht en en dit was
wel een ongekende eigenschap van den
Rijkskanselier hartstocht. Sterk was de
indruk van deze rede, zoowel naar binnen
als naar buiten en zij behoort tot het
beste, wat in de Duitsche politiek sinds
jaren is gesproken. Tevergeefs heeft de
oppositie storm geloopen tegen deze rede,
die zij niet eens de moeite van het aan-
hooren waard vond
Gelukkig begreep een kleine meerderheid
in het Duitsche parlement, wat op het
spel stond. Niet alleen voor het Duitsche
rijk, al zal dit natuurlijk het zwaarst heb
ben gewogen, maar ook voor de gansche
wereld, die zucht en zucht onder het ge
wicht der crisis zonder weerga, waarvoor
de remedie nog gevonden moet worden.
Zij voelde, dat een val van het kabinet-
Brüning zou beteekenen de chaos voor het
Duitsche rijk en een terugslag op de alge-
meene politiek, waarvan de gevolgen even
min te overzien zouden zijn. Rechts heeft
geen meerderheid en slechts een negatief
program. Weliswaar verklaarde zij zich
bereid de teugels van het bewind in han
den te nemen, doch van de gevolgen trekt
zij zich weinig of niets aan. Zoo ooit
sprake zou zijn geweest van wantrouwen,
dan zeker, als Brüning het veld had moe
ten ruimen. Zoo hebben het terecht ook
de socialisten gevoeld en dientengevolge
hebben zij hun stem aan de motie van
wantrouwen onthouden!
Zonder onvoorziene omstandigheden
heeft het kabinet-Brüning thans den tijd
tot Januari. Wil het zich evenwel ook dan
kunnen handhaven, dan dient het buiten
land op daadwerkelijken steun te zijn be
dacht! Blijft deze uit, dan dreigt de stem
ming van wanhoop in Duitschland het te
zullen winnen van het verstand en het
gezond inzicht.
Met bijzondere belangstelling dient in
dit verband gefet te worden op het resul
taat van het bezoek van den Franschen
premier aan Washington, waar Laval met
Hoover alle gewichtige vraagstukken van
dezen tijd zal behandelen. Frankrijk voelt
en begrijpt, dat het offers zal moeten
brengen, doch weet het wel precies, hoe
zeer en hoever? Daarop zouden wij, gelet
op de mentaliteit in Frankrijk, niet direct
bevestigend durven antwoorden. De tijd is
gekomen, waarop het cachet van tweede-
rangs-mogendheid, Duitschland bij het
verdrag van Versailles opgelegd, moet ver
dwijnen. Geschiedt dit niet, afgezien van
alle economische en financieele aangele
genheden. dan loopt het mis. Algemeen
wordt dit ingezien, maar in Frankrijk en
zijn vazalstaten? t
De drang der omstandigheden heeft in
Amerika in de publieke opinie veel ver
anderd. Schrapping der oorlogsschulden is
niet meer de boeman van weleer, doch men
houdt aan de overzijde van den Oceaan
nog vast aan de idee. dat als compensatie
Europa afstand moet doen van de bewa
peningsrage. Helaas wordt het gevaar van
te milliarden verslindende bewapening
nog altijd niet voldoende beseft: nog deze
week hebben uitlatingen van Duitsche en
Fransche zijde dat ruimschoots gedemon
streerd! Wien de goden willen verderven,
slaan zij met blindheid
Dat Amerika handelbaarder wordt, dat
wordt ook bewezen door het samengaan
met den Volkenbond in het Chineesch
Japansche conflict, dat op een oplossing
wacht. De Volkenbondsraad is er expres
in buitengewone zitting voor bijeen geko
men onder voorzitterschap van Briand en
trots het verzet van Japan is besloten
Amerika uit te noodigen aan de besprekin
gen deel te nemen. Blijkbaar voelt men,
dat op Japan krachtige pressie moet wor
den geoefend, wil men erger voorkomen en
bovendien niet ernstig aan prestige ver-
lie^"?n!
werd, het beeld vertoond, dat men bij
dergelijke revoluties steeds aanschouwt:
een strijd van den staat tegen de macht
der kerk. Als reactie gaat de staat dan
meestal over tot het andere uiterste en
zoo is het ook op het Iberische schiereiland
gegaan. De linksche partijen hebben door
gezet, om de kerk geheel te verwijderen
uit de factoren, die gerekend worden te
behooren tot de staatsmacht. Dit ging den
premier Zamora en minister Maura te ver
en zij zijn afgetreden.
Azana, behoorend tot de uiterst linksche
partijen, is Zamora opgevolgd en zal nu de
wetten, die de kerk kortwieken, moeten
uitvoeren. Of dit zonder ernstige botsin
gen zal kunnen plaats vinden en zonder
een verder uiteenvallen van de Spaansche
eenheidOok de vrouwen hebben kies
recht gekregen en dat is in dezen van veel
beteekenis! Voor Spanje is de periode van
rust nog lang niet aangebroken
Zamora.
imbonnl^r~ 06 miIitairen teveel
9
Spanje heeft, sinds het een republiek
DE „DNJEPROSTROJ".
(Nadruk verboden).
Onder de groote ondernemingen, welke
nu in Rusland verrijzen en, volgens de
meening van de bolsjewiki, liet industrieele
Westen van Europa en zelfs Amerika in
de schaduw zouden stellen (de bolsjewis
tische leus is: dognatj in peregnatj, d.w.z.
inhalen en achter zich laten), neemt het
geweldige complex, dat meestal met den
naam „Dnjeprostroj" aangeduid wordt, een
der belangrijkste plaatsen in. De benaming
„Dnjeprosiroj' is eigenlijk onjuist, omdat
de „Dnjeprostroj" in de eigenlijke betee-
keni.s van het woord siechts een onderdeel
van het geheel is, dat in Rusland „Dnjepro-
combinat (een. combinatie van inuusirieele
ondernemingen aan de rivier de Dnjeprj
wordt genoemd. De ,,Dnjeprostroj" zelt is
een geweldige eiectnsche centrale, die al
de labrieken van de combinatie" van
electriciteit zal hebben te voorzien. De
electriciteit zal daarbij gewonnen worden
door het plaatsen van een stuwdam in
den Dnjepr ten Zuiden van de stad Jeka-
terinoslaw (nu ,,Unjepropetrowsk genoemd)
waar de rivier door eenige rijen klippen
(in het Russisch „porogi", ci.w.z. „drempels"
genaamd) afgesloten wordt, zoodat elke
scheepvaart onmogelijk is.
Dergelijke electrische centrales bestaan
reeds in Rusland. De meest bekende
(tevens de oudste) is de Wolchowstroj,
waar de electriciteit gewonnen wordt door
het opstuwen van de rivier de Wolchow
(in de bulirt van Nowgorod, in Noord-
Westelijk Rusland). Op het oogenblik wor
den nog eenige dergelijke „stroj's" (stroj
beteekent in het Russisch „bouw") ge
bouwd of ontworpen.
De „Dnjeprostroj" nadert reeds zijn vol
tooiing. In een verlaten streek, waar vroeger
de steppen zich eindeloos van horizon tot
horizon uitstrekten en slechts hier en daar
kleine boerenhutten eenzaam te midden van
akkers stonden, zijn nu eenige dorpen ver
rezen. waar de duizenden arbeiders wonen»
die de electrische centrale en de verschil
lende fabrieken bouwen. Overal ziet ge
bergen bouwmaterialen, gebouwen in alle
stadia en alle afmelingen (sommige dier
gebouwen zijn zoo groot, dat zij inderdaad
tot de allergrootste in de wereld behooren),
steenen palen van het toekomstige elec
trische net enz. Het grootsche werk beslaat
een oppervlakte van plm. 35 vierkante kilo
meter. De rivier is door een hoogen dijk
afgesloten, een breede brug verbindt beide
oevers, een geweldig gebouw, de eigen
lijke centrale, verheft zich te midden van de
talrijke bijgebouwen. In December zal het
water tot een hoogte van 45 Meier opge
stuwd zijn. In het gebouw worden groote
turbines gemonteerd en binnen eenige
maanden zal de centrale kunnen beginnen te
werken, zal zij electriciteit kunnen leveren.
De „Dnjeprostroj" is echter slechts mid
del, geen doel. Hij zal beweegkracht ver
schaffen aan de „Dnjeprocombinat", de ver-
schi.lende groote ondernemingen, die in een
radius om de centrale moeten verrijzen
en samen met de dorpen voor de werk
lieden een oppervlakte zullen beslaan van
50 vierkante kilometer. De „Dnjeprocom-
binat' zal bestaan uit ondernemingen die
gedeeltelijk onderling verbonden zullen zijn,
elkaa^ zullen aanvullen, gedeeltelijk een
volkomen onafhankelijk bestaan zullen lei
den; ten slotte kom;n daar verschillende
hulpbedn ven (hcrstell ngswerkplaa' ei ed.)
en de talrijke instellingen, die zuIk een
geweldig complex zullen hebben te bedie
nen. De belangrijkste ondernemingen zullen
zijn- 1 „Dnjeprostalj", een groote staal
fabriek. „Koksocombinat" (een cokescentrale
van geweldige afmetingen en capaciteit),
ijzergieterijen, aluminiumfabrieken, cement
fabrieken. Een speciale spoorweg zal al
die fabrieken en werkplaatsen met
pen hoofdspoorweg verbinden, de
noodige grondstoffen, levensmiddelen enz.-
aanvoeren en de vervaardigde producten
en halffabrikaten naar het binnenland en
de havens wegvoeren.
Voor ons liggen uitvoerige gegevens over-
elk dier toekomstige bedrijven, de plannen
voor de produciie, distributie enz. Wij zul
len den lezer al 'die statistische bijzonder
heden sparen en ons beperken tot eenige,
allerbelangrijkste mededeelingen over de
bedrijven "en slechts die cijfers plaatsen,
welke den lezer een beeld kunnen geven
van de grootsche plannen.
De belangrijkste der ondernemingen van
de „Dnjeprocombinat" is de „Dnjeprostalj",
die de grootste staalfabriek van Rdsland
belooft te worden en daarbij staal van de
beste kwaliteit zal vervaardigen. Goede
staal wordt nu in Rusland in onvoldoende
hoeveelheid geproduceerd, in elk geval te
weinig voor de groote machinefabrieken
die nu verrijzen. De tegenwoordige pro
ductie van staal van goede kwaliteit wordt
geschat op 285.000 ton en daarom moet
het land veel staal uit het buitenland in
voeren. Na de voltooiing van de talrijke
nieuwe machinefabrieken zal de behoefte
aan staal aanzienlijk stijgen en ïn de toe
komst zal die behoefte steeds blijven stijgen.
Aan deze behoefte zal nu de „Dnjeprostalj"
voor een groot gedeelte moeten voldoen.
De „Dnjeprostalj" zal bestaan uit een rij
bedrijven van zeer groote afmelingen: hoog
ovens. staal gieterijen, staalpletterijen enz.
De productie van gietijzer zal 1.220.000
ton per jaar bedragen; hiervan zullen 1
millioen ton staal van de beste kwaliteit
vervaardigd kunnen worden, althans vol
gens de plannen. Het bedrijf zal aan 15.000
arbeiders en 1000 ingenieurs werk ver
schaffen.
Van de overige bedrijven verdient af
zonderlijke zij het zeer vluchtige, bespre
king do „Aluminiumcombinat". De produc
tie ervan wordt geschat op 20.000 ton per
79. In een der kelders vonden ze een schuilplaats. „De
koning zal ons zeker gevangen zetten", zei kikker Karei.
Wij hebben hem erg kwaad gemaakt en nu zullen wij
streng gestraft worden. Laten we ons verstoppen in deze
steenen potten. Ik zal zien 's nachts wat eten uit de
keuken te halen en kunnen wij hier dan rustig leven.
80. Dagen verliepen zonder dat er iets gebeurde.
Iedereen was verwonderd dat Tuimeltje en Karei ver
dwenen waren, maar ze waren al gewend geraakt;
gekke streken van de twee vrienden. Toen eindelijk kwam
er een dag, dat de deur van den kelder open werd gemaakt.
Verschillende bedienden verschenen en haalden de steenen
potten naar boven. En Tuimeltje en Karei kropen zoo
diep mogelijk in de vazen en zaten vol spanning te wach
ten, wat er zou gebeuren.
RECLAME.
5984
BI wit B B verkrijgbaar bij apothekers en drogisten
Veftejcawoordlgstcri N.V. Handelmaatschappij voorbeen P. 2J. van der Wlllik, VGravcnhage
jaar. Het wordt dus een der machtigste
aluminiumfabrieken in de wereld. En terwijl
deze fabrieken zich nog in het begin
stadium van de uitvoering bevinden, wordt
er reeds gesproken over d? w:nschelijkheid,
de productiekracht van het bedrijf te ver
dubbelen.
De totale kosten van de „Dnjeprocom
binat" worden geraamd op 700 millioen
roebel. Voegen wij daarbij de kosten van
den „Dnjeprostroj", d.w.z. van de centrale,
die al deze fabrieken zal moeten voeden,
dan verkrijgen wij een bedrag van 1 mil
liard roebel. Nemen wij in aanmerking den
zeer precairen toestand der staatsfinanciën
van de Sovjet-Unie en de onmogelijkheid
onder de tegenwoordige omstandigheden in
het buitenland een groote leening op te
nemen, dan begrijpen wij, welke hooge
eischen de bouw van dit geweldig complex
aan de schatkist stelt. En daarbij willen
de bolsjewiki dat werk in twee jaar vol
tooien, hetgeen de spanning nog grooter
maakt. Bedenken wij daarbij, dat tegelijker
tijd ook andere industrieele kolossen opge
richt of voorbereid worden, dan wordt het
voor iedereen duidelijk, dat de bolsjewiki
iets onmogelijks willen bereiken. Behalve
de onoverkomelijke financitele moeilijk
heden komen nog -andere, hinderpalen. D,e
allerbelangrijkste is het tekort aan werk
krachten. Dè leiders van de „Dnjeprocom
binat" hebben 39—40 duizend bouwarbeiders
noodig en de overneid kan met denbesten
wil ter wereld niet zooveel werklieden
bezorgen.
De resultaten liggen voor de hand. Er
was een tijd, dat de „Dnjeprostroj" de
algemeene aandacht van het publiek in
Rusland en, wat van veel meer belang is,
van de sovjet-regeering had genoten. In
dien tijd kreeg de leider van het werk
de noodige sommen en werklieden. Den
laatsten tijd is hierin een verandering
gekomen. Er worden nu tegelijkertijd eenige
combinaten gebouwd en sommige dier
ondernemingen zijn gevaarlijke concurren
ten voor het werk aan den Dnjepr gewor
den. In het bijzonder geldt dit het
„Koezbas" en den „Magnitogrosk". De ge
volgen van deze verslapping van de be
langstelling van de overheid, die z'ch
uit in vertraging van h<*t verleenen van
credieten en her^ verschaffen van de noo
dige arbeidskrachten, laten zich sterk
voelen. De „Dnjeprostroj" nadert reeds zijn
voltooiing en alles 'wijst erop, dat deze
geweldige electrische centrale binnen af-
zienbaren tijd klaar zal zijn en zal kunnen
beginnen te werken, maar ze zal geen
afnemers van haar electrische kracht heb
ben! De bauw van de „Dnjeprocombinat',
dus van het complex fabrieken, die door
centrale gevoed zullen moeien worden en
waarvoor zij eigenlijk gebouwd wordt,
wordt verwaarloosd en vordert uiterst
langzaam. .Om te begrijpen, hoe groot het
verschil in intensiteit tusschen den bouw
van de electrische centrale en de fabrie
ken is, is voldoende te weten, dat terwijl
de bouw van den „Dnjeprostroj" goede
vorderingen maakt, de „Dnjeprocombinat"
slechts voor 20pet. van het plan (voor
1931) gevorderd is. Het staat dus nu vast,
dat de centrale langen tijd onproductief
zal blijven, dat de stroom, die ten koste
van zooveel inspanning verkregen zal zijn,
geen afnemers zal hebben. Er is een
„schaar" ontstaan, waarvan de punten zich
steeds meer en meer van elkaar ver
wijderen.
Merkwaardig is daarbij de vo'gende
eigenaardigheid, die wij overigens aan alle
bolsjewistische werken waarnemen De bols
jewiki beweren, dat in het kapitalistische
Westen een chaos heerscht, dat niemand
rekening houdt met hetgeen zijn buurman
doet, ten gevolge waarvan niet het minste
verband tusschen de afzonderlijke bedrijven
bestaat. In Sovjet-Rusland daarentegen,
zeggen zij, bestaat „planmatigheid", alles
geschiedt volgens een vooraf vastgesteld
plan, waarbij elke kleinigheid vooruit be
rekend is, er is dan ook geen plaats voor
een chaos. In werkelijkheid lukt het den
bolsjewiki nooit die „planmatigheid" door
te voeren en al spoedig ontstaat er een
gapende hiaat tusschen de afzonderlijke
werken. Dit wordt nu ook door het werk
aan den Dnjepr duidelijk gedemonstreerd.
Do kern van het complex is de „Dnjepro
stalj". de kern van deze laatste onderne
ming vormt het complex van de hoogovens.
Zoolang die hoogovens niet klaar zijn, kan
het geheele bedrijf niets uitvoeren. En wat
zien wij nu? Van de 5 hoogovens heeft
slechts één een hoogte bereikt van 30 M.,
de tweede heeft nog geen 15 M., aan de
overige is men nog niet eens begonnen te
werken. En intusschen zijn de gebouwen,
waarde staal uit deze hoogovens verwerkt
zal moeten worden, veel verder gevorderd.
Er zal dus onvermijdelijk een vertraging
komen en de fabrieken met hun zeer kost
bare machines en overige inrichting zullen
landen tijd werkloos blijven. En die ver
traging zal van zeer langen duur zijn,
ornaat de sovjet-fabriek, die de ijzercon
structie voor twee der he j .ens moet
leveren, deze voorloopig nic. *everen kan
en voor de overige hoogovens zijn die
ijzeren constructies nog niet eens besteld
en geen enkel Russisch bedrijf is in staat
ze te leveren. En zulke tekorten zijn er
in elk onderdeel van het bedrijf te consta-
teeren. Het gevolg is; een chaos, zooals
in geen enkel kapitalistisch land denk
baar is.
Het chaotische wordt geaccentueerd door
een rij omstandigheden, die een eigenaardig
licht op de sovjet-„planmatigheid' werpen.
De „Dnjeprostroj" krijgt meer werklieden
dan de leiders noodig hebben en de „Dnje
procombinat" slechts 53 pet. "Op den „Dnje
prostroj" bedraagt bet gemiddelde loon
83.6 roebel en op de „Dnjeprocombinat"
slechts 72.9 roebel. Het is dus begrijpelijk,
dat de „combinat", die zulk een behoefte
aan werkkrachten heeft, minder arbeiders
krijgt dan de electrische centrale. En zulke
feiten zijn er zeer veel. De dag, waarop
de geweldige onderneming aan den Dnjepr
in werkelijkheid zal beginnen te draaien,
ligt dus in een min of meer verre toekomst.
Dr. BORIS RAPTSCHINSKY.
RECLAME.
Abonneert U bij de 4936a
NEDERL- LEGKAARTEN CENTRALE
Abonnementsprijs f. 5,per jaar.
v. Montfoortlaan 8 - Den Haag - Telef. 774356
DE BEURT VAN DE FRANSCHEN.
De gunstige valuta heeft jaren lang de
Engelschen gebracht naar de Fransche
steden en kustplaatsen. Boulogne en an
dere plaatsen in de naaste omgeving van
het Kanaal hebben geleden van het bezoek
van valuta-Britten die lang niet zulke
goede reismanieren hebben als de toe
risten van Cook of als Britsche reizigers
van nog hooger orde.
De Franschen hebben uiteraard nimmer
aanleiding gevonden zulke valuta-bezoe
kers warm welkom te heeten. Het moet
hun aan den anderen kant bijzondere vol
doening verschaffen, dat de rollen nu
eensomgekeerd zijn en dat waar vroeger
ponden sterling ver reikten in het Fran
sche ruilmiddel, thans de Fransche fran
ken met zekere hooghartigheid op een. in
gekrompen pond sterling neer kunnen
zien. Het gevolg van dit feit is al ter
stond geweest, dat Londen nu veel bezoek
krijgt van valuta-Franschen. Het is een
behoorlijker slag reiziger dan de Engel-
sche tegenhanger; en dat komt natuurlijk,
omdat zelfs nu een verblijf in Engeland
voor het gevoel van de nature sou-bewuste
Franschen nog vrij duur is. Maar het is in
elk geval zoowat 20 percent minder duur
dan vroeger. En dan wil de gezeten bur
ger van het Fransche land, die zich tot
heden niet over het Kanaal heeft bege
ven, toch wel eens gaan kijken hoe het er
achter die krijtrotsen van Kent uitziet,
meer in het bijzonder hoe het er in Lon
den uitziet. Een van de aangename
trekken van het Londensche landschap
om het zoo eens uit te drukken is dan
geworden het aanzienlijk aantal Fran
sche bezoekers. Voorname Franschen en
hun vrouwen hebben altijd Londen be
zocht. Maar nu is er de welvarende bour
geoisie, vaak in kleine gezelschappen,
bijgekomen. In dit geval is het een eerste
kennismaking. Gij moet hen niet zoeken
in de restaurants van Soho die bekend
I staan om hun nationale keukens. Fransch-
Itaiiaansch-, Grieksch-, Hongaarsch-,
Spaansch-nationale schotels. De Fran
schen komen niet in de Fransche restau
rants van de stad; daar zijn zij veel te
verstandig voor. Zij voelen zich aangetrok
ken tot die (weinige) restaurants, die zich
toeleggen op de goede Engelsche keuken.
Daar, gedurende het lunch- of diner-uur,
hoort gij om u heen nu Fransch spreken.
En het personeel is er op uit zijn beste
beentje voor te zetten, nu hun eethuis de
invasie moet doorstaan van de burgers
van het land der kookkunst. Franschen
schijnen van nature het beste te doen dat
wat het meest logisch en het meest bevre
digend moet zijn voor een toerist; dat is
hun savoir faire. Het is kenschetsend voor
deze bezoekers, dat zij er niet over denken
Fransche wijnen te drinken bij dit Engel
sche voedsel. De drank van het land hoort
er bij en zij kiezen dus Engelsch bier,
„bitter" of ale of stout, opgediend in tin
nen potten. Hun vrouwen doen het ook.
Zij scheppen bijzonder behagen in het ge
zicht van de enorme stukken rundvleesch,
die rond worden gereden op een trolley
tafeltje en warm worden gehouden met
een spiritusvlam onder de groote verzil
verde schalen. In de beste Engelsche
restaurants (dat wil zeggen restaurants
waar men den echten Engelschen pot in
luister verschaft) is dat de gewoonte.
„Joints" van roastbeef gaan er op de
geschetste wijze rond en een „carver" of
voorsnijder snijdt er uw portie af. De
Fransche bezoekers raken erover in ver
voering en nemen graag genoegen met
de primitief bereide wat in kookwater ver
dronken kool, die er bij wordt opgediend
Van Fransch voedsel wordt vaak ge
zegd. dat het over-bereid is, dat het te
zeer uit liflafjes bestaat. Maar te oordee-
len naar de Fransche families, die thans
de eerlijke kost in de typisch Engelsche
restaurants komen wegeten en er aan
smullen, is er de gezonde smaak van het
Fransche volk niet door bedorven. De
Engelschen hebben de laatste jaren veel
gastronomisch voordeel gehad van goed-
koope franken. Nu meenen de Fran
schen blijkbaar, de daad bij de gedachte
voegend dat het htm beurt is. En zij
nemen hun beurt oordeelkundig.
De prijs der vaderlandsliefde.
Een van mijn buren kocht onlangs
eenige bloembollen van een firma van
Engelsche kweekers. Hij moest er 40 s. per
100 voor betalen. Omstreeks den zelfden
tijd was een dier Hollandsche catalogi van
bloembollen door zijn brievenbus op de
mat neergestreken (Engelsche huizen heb
ben veelal geen brievenbus maar alleen
een spleet met een klapdekstel, zoodat de
brieven binnenin op den vloer vallen). In
dien catalogus stonden dezelfde bloem
bollen genoteerd voor 25 s. de 100. Mijn
buurman schreef aan zijn Engelschen
kweeker klagend over het groote verschil
in prijs. Het antwoord was, dat bollen
beter en gemakkelijker groeiden in Hol
land dan in Engeland en hij voegde er
aan toe dat de Engelsche kweekers nim-
mer het feit verbloemden, dat zij zekere
soorten bloembollen niet zelf kweekten
maar uit Holland lieten komen. Mijn
buurman ontdekte daarop dat de papieren
pakjes, waarin hij zijn bollen had ontvan
gen, aan den binnenkant gemerkt waren
„foreign produce". Hij kon er uit afleiden,
dat zijn bij den Engelschen kweeker ge
kochte bollen Nederlandsche waren, dat
zijn leverancier er allicht minder dan 25 s.
per 100 voor had betaald en dat deze ze
waarschijnlijk met meer dan 100 percent
winst van de hand deed. Mijn buurman
had natuurlijk de bollen in Engeland be
steld. omdat de Premier en andere leiders
van de natie de bevolking op het hart had
den gedrukt „wijs te koopen en Britsch te
koopen", aangezien een Brit, die zijn va
derland liefhad, niet anders mocht doen.
Dat het profijtelijk is voor sommige men-
schen „to buy British goods" is met dit
geval treffend geïllustreerd. Dat vader
landsliefde zeer duur uit kan komen, is er
eveneens uit gebleken. De handelspolitiek
is beter voor den zak van den verkooper
dan voor dien van den kooper van Brit
sche goederen, vooral wanneer, als in dit
geval, de verkooper zijn goederen in het
buitenland inslaat.... en zijn klanten in
den waan laat, dat zijn voorraden Britsch
zijn. Hoeveel gelijksoortige gevallen, met
andere waar, zullen zich in deze dagen wel
voordoen!.... Mijn kruidenier is oprech
ter. Hij heeft „versch gelegde Engelsche
eieren en „versch gelegde Nederlandsche
eieren". Wanneer wij als vreemdelingen
in moeilijke tijden gastvrijheid genieten in
een land. dan past het ons te doen, te
leven en te koopen overeenkomstig de
adviezen van de overheid. De instructie
ging daarom rond de huishouding, dat
„versch gelegde Engelsche eieren" zouden
worden gekocht. De versch gelegde Engel
sche eieren waren wat grooter dan knik
kers en overigens niet erg versch. Zij
kostten evenveel als de versch gelegde
Hollandsche eieren, die er echter veel sma
kelijker uitzagen en waarvan de afmetin
gen meer die van een ganzenei nabijkwa
men. „Wat. moeten wij doen." vroegen wij
onzen kruidenier, „om bij den raad van
den Premier ondervoeding te voorkomen?"
..You take my advice" en niet dien van
MacDonald", was zijn antwoord. „De Hol
landsche eieren zijn -erscher, grooter en
lekkerder.... en go ooper." «Ze waren
inmiddels inderdaai een dubbeltje per
dozijn goedkooper geworden). Men ziet. de
prijs, welken men voor vaderlandsliefde
moet betalen is in deze dagen in Engeland
hoog.
Steunt, bij gelijken prijs en
kwaliteit,
De Nederlandsche Industrie.
Hiermede dient gij Uw land
En bestrijdt gij de werkloosheid.
