F WHIP
ALL ES WAT U VAN
UW SIGARET VERLANGT!
IK GEEF HET U
AGENDA.
Ze worden vervaardigd van 100%Virginia-tabak-
Ze worden onder ideale, hygiënische'omstandig
heden gefabriceerd-
VIRGINIA
BUITENLAND.
Beden.
De Harmonie. Ver. van Zeeuwen „Luctor
et Emergo" 8 uur n.m.
Zondag.
Concordia: Tooneelwedstrijd LXI.C. Rot-
terdamsche Tooneelver. ,,Onze vrije uren",
„De spaak in 't wiel", 8 uur nam.
Jeruël, Groenesteeg: Samenkomsten 10
uur v.m. en 6'/i uur nam.
Nederl. Leger des Hells, Lammermarkt.
Samenkomsten 10 uur vm. en 7>/j uur n.m.
Stadsevangelisatie Morschweg'. Samen
komsten.
Vrije Evang. Gem. Middelstegracht. Sa
menkomsten te 10 uur van. en 7 uur nan.
Maandag. t
Leidsche Volkshuis. Vrouwenclub. 8V<
uur nam.
Dinsdag.
Jeruel Groenesteeg: Samenkomst 8 u. n m.
Leidsche Schouwburg. „Nederlandsch Too-
neel" met „Ferdy's Bekeering". 8.15 n.m.
Leidsche Volkshuls: Vertelavond. 6V<
uur nam.
Stadsevangelisatie Morschweg. Samen
komst. 8 uur nam.
De avond-, nacht en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 5 tot en
met Zondag 11 Oct. a.s. waargenomen door
apotheek C. B. Duyster, N.-Rijn 18, tele
foon 523.
De geneeskundige Zondagsdienst te
Leiden wordt van Zaterdagavond 8 uur
tot Maandagmorgen 8 uur waargenomen
door de doctoren Van Bockel, Meyboom.
Hovens Gréve en Rassers.
Te Oegstgeest wordt deze dienst dan
waargenomen door dr. Hugenholtz, tele
foon 390.
De Oegstgeestsche apotheek, De Kem-
penaerstraat 4, tel. 274 is dag en nacht
geopend.
de crisis als een gevolg van het meer en
meer loslaten der vertrouwde liberale be
ginselen in de regeeringssystemen der
mogendheden; daarbij de dictatoriaal ge
regeerde buiten beschouwing latend. Gelijk
iemand, die te hoog geleefd heeft, later
wanneer de catastrophe gekomen ls. moet
inbinden, moeten ook de regeeringen der
verschillende landen thans bezuinigings
maatregelen gaan toepassen. Gaat men,
aldus prof. Van der Bilt na, of de Vrij
heidsbond mede-verantwoordelijk of ver
antwoordelijk is aan den huidigen toe
stand van het land, dan kan men alleen
in ontkennenden zin hierop antwoorden.
Toen de naderende crisis zich aankondig
de heeft men inplaats van het vrije ruil
verkeer onbelemmerd te laten doorgaan,
hooge tolmuren opgericht en door staats
bemoeiing zooals subsldieering van enkele
bedrijfstakken het vrije verkeer belem
merd en vernietigd. Van sociaal-democra
tische zijde gaan stemmen op om, zijnde
niet verantwoordelijk aan den huidigen
toestand, ook niet mede te werken aan
de saneering. Dit evenwel ls onjuist; door
het geforceerde opvoeren van den loon-
standaard tot een hoogte welke door
de Industrie bijkans niet meer betaald kon
worden in dit verband wees spr. o.a.
op de Amsterdamsche diamantindustrie,
eertijds bloeiend en thans voor zoover
niet verplaatst naar Antwerpen kwij
nend. ls deze partij verantwoordelijk aan
de steeds toenemende werkloosheid, waar
door de crisis in de hand gewerkt werd.
Typeerend voor den tegenwoordlgen tijd
is. dat de Eneelsche regeering, toen zij be
zuinigingsmaatregelen had voorgesteld, bij
de vakvereenlgingen advies ging inwinnen.
Wanneer een vader, aldus spr.. bij zijn nog
niet volwassen kinderen advies gaat in
winnen omtrent de opvoeding, moet deze
mislukken. Moed is er dan ook voor noo-
dig om gelijk McDonald en Henderson
toch door te zetten wat men voornemens
was. Na gewezen te hebben op de heffing
der benzinebelasting en de korting op
ambtenaren-salarissen, besloot spr. zijn
aandachtig aangehoorde rede.
MeJ. dr. E. C. van Dorp.
Na een korte pauze was het woord aan
mej. Van Dorp, het hoofdbestuurslid der
parti), die het een genoegen noemde ln
Leiden, den bakermat van het Libelaris-
me te mogen spreken over bovenstaand
onderwerp. ZIJ verklaarde allereerst, dat
de houding van den Vrijheidsbond In deze
er een zal zijn van loyale oppositie, daar
hoewel niet eens met de opvattingen der
anderen de vertegenwoordigers der partij
naar beste krachten zullen medewerken
aan de opheffing van den huidigen toe
stand. Bezien wij de huidige mlllioenen-
nota, naast die van 1913. dan valt direct
de toename der uitgaven op. Van 100 mll-
lioen ln 1913 zijn deze thans tot 600 mil-
lioen gestegen, waarbij dient opgemerkt
dat de bevolking natuurlilk is toegenomen
groote kapitalen verloren zijn gegaan,
doch anderzijds ook weer gewonnen wer
den. De indexcijfers van den groothandel
zijn onlangs geleidelijk van 150 gedaald
tot 85 a 90. waarbij als 100 worden gere
kend die van het jaar 1913, Toen men des
tijds de pacificatie van het onderwijs
goedkeurde, kon niet vermoed worden, dat
eens de tijd zou komen, dat de kosten van
het bijzonder onderwijs voor de gemeen
schap 30 mlllioen meer zouden bedragen,
dan die van het openbaar. Naast pogingen
tot verdere splitsing van het bijzonder on
derwijs gaan thans gelukkig ook stemmen
op om hieraan een einde te maken. Bij
de groote uitgaven van het land neemt de
werkloozensteun een volgens spr. dc-
morallseerende Instelling, terwijl boven
dien, gelijk de vorige spr. ook had ver
klaard, door het ter hand nemen van weg-
verbeteringen, welke bekostigd worden uit
het wegenfonds, beter productief werk
verricht zou kunnen worden een be
langrijke plaats ln. Bovendien derft het
land door de daling der productie een
deel der inkomsten.
Een der door de regeering ter hand ge
nomen middelen om het tekort te dekken
is de verhooging van de invoerrechten.
Doch wanneer we de opgaande lijn onzer
invoerrechten beschouwen, die van 5 op 8,
en thans op 10 gebracht zijn, dan vraagt
men zich af of dit nog, langer een fiscaal
recht ls en niet protectionistisch is gewor-
I den. De stijgende lijn ln deze zou men de
tragiek van Colijn kunnen noemen, terwijl
de vraag gewettigd is, of de regeering in
staat zal zijn in verband met het verdrag
van Oslo haar houding, zoowel formeel als
moreel te kunnen verantwoorden.
Vervolgens ging spr. na welke de oor
zaken kunnen zijn van een crisis en wees
in dit verband op de tegenstelling tus-
schen de opvatting van Marx en de hui
dige socialistische leiders. Eerstgenoemde
toch zegt in zijn beroemd werk „Das Ka-
pital" dat het onmogelijk is. dat een ar
beider in een kapitalistische maatschappij
méér verdient dan voor de eerste levens
behoeften noodig is. Doet hij dat wel. dan
moet de catastrophe volgen! Na de rede
van den heer Oudegeest op het onlangs
gehouden „Crisis-congres" te hebben be
sproken, besloot spr. met den wensch dat
allen onversaagd en volgens de liberale
beginselen tot heil van het land zouden
medewerken tot opheffing van de crisis.
Na beide sprekers voor hun uiteenzet
ting dank te hebben gebracht, besloot
prof Eerdmans de vergadering.
MAATSCHAPPIJ DER NEDERLANDSCHE
LETTERKUNDE.
Voordracht van dr. P. J. M. van Gils.
Middeleeuwsche perkamenten missaal- en
lectionaarbladen als mappen
voor rekeningen.
In de gisteravond alhier gehouden eerste
maandelijksche vergadering van de Maat
schappij der Nederlandsche Letterkunde
sprak dr. P. J. M. van Gils te Roermond
over: Middeleeuwsche perkamenten mis
saal- en lectionaarbladen als mappen voor
rekeningen.
Spreker het aan de hand van Haapa-
nen's „Verzeichnis der Mittelalterlichen
Handschriftenfragmente ln der Universi-
tatsbibliothek zu Helsingfors I Missalia"
zien. hoe allerlei perkamenten, die t«t
kerkelijk gebruik gediend hadden, na de
Reformatie in het Noorden van Europa"
benut werden tot banden, waarin de reke
ningen der „voogden" werden samenge
bonden.
Mag met recht gesproken worden van
„Vandalismus der Vögte", toch heeft hun
Vandalisme ons duizenden fragmenten
van missalia, gradualla, mislectionaria.
breviaria, antiphonarla, offlciumlectiona-
ria. gered.
Dat gebruik heeft in Finland van 1540
tot 1640 geheerscht. Reeds ln 1843 besloot
de Finsche Senaat, dat de perkamenten
omslagen en de resten van oude drukken,
die eens voor de Katholieke Kerk in Fin
land hadden gediend, ln de Universiteits
bibliotheek te Helsingfors zouden verza
meld worden. De stude dezer oude docu
menten leidde tot de mogelijkheid van
volledige reconstructie van een tot nu toe
onbekend Manuale Aboense van 1522, zoo
cok tot het terugvinden van Manuale
Aboense in 1488 te Lübeck gedrukt, van
meerdere exemplaren van een Missale
ecclesia Upsaliensis, Strengmensis en Haf-
niensis, en tal van andere belangrijke
werken.
De Universiteitsbibliotheek te Helsing
fors telde reeds in 1922 2685 missaalbla
den, die tot 359 missalia hebben behoord.
Een eigen zaal is voor de liturgica inge
ruimd.
Volgens berekeningen zijn in Zweden
en Finland 5000 a 6000 perkamenten codi
ces tot inbinden van rentmeesterlijke re
keningen gebruikt.
Uit een en ander blijkt een hooge mid
deleeuwsche cultuur in Noord-Europa.
Spreker zal aan de hand van een twaalf
tal teruggevonden missaal- en lectionaar
bladen trachten te bewijzen, dat 't ver
schijnsel: Liturgische perkamenten als
rekeningsbanden en -mappen te gebrui
ken, niet enkel in het Noorden systeem
was, maar ook ln Duitschland veelvuldig
voorkwam.
De fragmenten, die spreker toont, heb
ben zooals reeds de gaatjes uitwijzen, niet
gediend als bindwerk, maar als mappen
voor rentmeesters. Zij omvatten de rent
meestersjaren: 158691: 1594; 1598; 1599;
1602 en 1608.
De rentmeestersjaren vallen niet samen
met het huidige burgerlijk jaar. maar met
het middeleeuwsche magistraatsjaar in
vple streken, ook van ons Vaderland; niet
enkel in oud Gelder zooals te Roermond
en te Nijmegen, maar b.v. ook in Gronin
gen.
Dat magistraatsjaar begon op 22 Febr.,
de Cathedra Petri, een der oudste feesten
van het kerkelijk jaar.
De rekeningen zijn dan ook gedateerd
von Petri (in verschillende vormen ge
schreven) uff Petri, met bijvoeging van
het jaar b.v. 158687.
Een rekening loopt van Bartholemaii bis
Petri; dit is dus een halfJaarlijksche reke
ning.
Spreker toont aan met voorbeelden hoe
noodig voor het verstaan van allerlei his
torische zaken de kennis der liturgica ls.
Slechts op een enkel stuk komt de naam
van het rentmeesterschap voor: het ls
Wertheim, in de buurt van Heidelberg.
Toch zal nader onderzoek van de namen
der rentmeesters wel tot meerdere zeker
heid kunnen leiden.
De Fiirstllch Löwenstein-Wertheim-Ro-
senberglsche Domiinenkanzlei, waar spre
ker zich toe wendde, gaf bereidwillig in
lichtingen, waarvoor spreker dank brengt,
doch kon niet alle vragen oplossen.
Spreker brengt bijzonderen dank aan
Dom Coebergh van de St. Paulus Abdij te
Oosterhout, die belangrijke liturgische ge
gevens verschafte.
Daarna toont dr. Van Gils de fragmen
ten van missalia en lectionarla, waaronder
prachtige stukken van schrijfkunst.
Spreker bespreekt termen als complen-
da, dubbele complenda. collecta enz. on
toont tal van merkwaardigheden, die
vooral betrekking hebben op de Kerst- en
de Vastenliturgie; zoo b.v. dat de asch op
Aschwoensdag eertijds niet gewijd werd.
Spreker komt dan op de schrijffouten,
die bijwijlen uit het niet verstaan van
den tekst voorkomen.
Vooral vraagt spreker aandacht voor
een prachtige miniatuur ln de hoofdletter
N van Natalis. Het is een gevoelvolle voor
stelling van Christus' geboorte, werk uit de
13de eeuw, die zeker de belangstelling van
kunsthistorici verdient.
Moest dr. De Vreese onlangs verlies van
zeldzaamheden noteeren, spreker meent
thans op een winst te kunnen wijzen.
Spr. vraagt een onderzoek naar alle in
ons land aanwezige middeleeuwsche litur
gische fragmenten, en hoopt dat de
Maatschappij onder haar leden weldra
eenige llturglsten, van de kracht der Be
nedictijnen te Oosterhout, moge tellen.
Prof. dr. L. Knappert werd voor dit jaar
tot voorzitter, gekozen..
RECLAME.
5494
Chief Whip zijn gegarandeerd zuiver—
en bovendien
Ze zijn de beste sigaretten voor Uw gezondheid!
AR DAT tl
LONDON
BIOSCOPEN.
Casino-Theater. In „De twaalf Roo-
vers" maken we niet alleen kennis met
ruwe roovers en daarbij behoorende vecht
partijen, maar ook met menschen met een
edele inborst, trouw en menschlievend. De
film heeft een goed begin, daar ze ons
direct verplaatst naar een schitterend
verlovingsbal, dat ln natuurlijke kleuren
opgenomen is. Op dit bal wordt de ver
loving van Victor Gagarin en Natascha,
een nichtje van gouverneur Maljutow ge
vierd. Victor's vader echter, die dik in de
schulden zit, krijgt geen uitstel om zijn
wissels te betalen, ten gevolge waarvan hij
tot wanhoop gebracht wordt en zelfmoord
pleegt. Natascha wordt door valsch ver
spreide geruchten hierover, gedwongen, de
verloving te verbreken. Ze roept inmid
dels de hulp van Victor in. die haar ont
voert en haar in derhaast huwt. Juist
nadat ze in den echt verbonden zijn, wor
den ze opgespoord en Victor doodt in drift
den gouverneur, die hem met zijn rijzweep
wil slaan. Degradatie en deportatie zijn
hiervan de logische gevolgen. Onderweg
naar 't verbanningsoord knoopt hij vriend
schapsbanden aan met Mitjucha, een me
degevangene. Samen slagen ze erin te
ontvluchten en na tal van omzwervingen
worden ze opgenomen in een roovers-
kamp. Wanneer dit door troepen omsin
geld wordt, is 't slechts aan Victor te
danken, dat de roovers de overwinning
behalen. We zullen niet den spannenden
inhoud verder vertellen, doch slechts dit:
't einde ls mooier, indrukwekkender, dan
't zich in de verste verte ook maar laat
denken. Een keur van spelers verleenen
hun medewerking in deze sterk gespeelde
film. De voornaamste hoofdrol (Victor) is
in zeer goede handen bij Hans Adalbert
von Schlettow. Een extra-vermelding ver
dient ook Frltz Kampers als Mitjucha
voor zijn geestig spel. De vrouwelijke
hoofdrol (Natscha) wordt goed gespeeld
door Lien Deyers, terwijl de regisseur voor
een vlot geheel gezorgd heeft. Het pro
gramma, wordt gecompleteerd door een
uitgebreid voorprogramma, o.a. journaal,
een natuurfilmpje en een paar kluchten,
zoodat we dit programma deze week warm
kunnen aanbevelen.
Luxor-Theater. Met „Voorloopige
Hechtenis" Voruntersuchung) als eerste
film der nieuwe productie heeft de Ufa
een verrassend goede greep gedaan, welke
de glorie harer vooraanstaande positie,
zoo mogelijk nog zal versterken. Robert
Slodmak's meesterhand schiep hier een
opzienbarend filmwerk, dat wellicht juist
in de sobere schildering der schrijnende
zielsconflicten z'n grootste kracht vindt
„Voorloopige Hechtenis": het moordpro-
ces Berndt! Een student, beschuldigd van
moord op z'n vriendin Erna, met wie hij
vlak vóór het drama een heftige
scène had, toen hij, in verband met zijn
gevoelens voor een andere vrouw, de rela
ties wilde verbreken. Wie is die tweede
minnares?wie de vriend, aan wlen
Berndt den vermisten sleutel van Erna's
woning zou hebben gegevenIn de
adembeklemmende sfeer van het vóór-
onderzoek waarbij Gustav Fröhlich als
de beklaagde en Albert Basserman als dr.
Bienert, de rechter-commissaris, meester
lijk spel brengen dringt heel langzaam
de overtuiging van Berndt's onschuld door
en bijtend scherp voegt de rechter-com
missaris hem toe: Noem mij den vriend,
die den sleutel kreeg en ik noem u den
moordenaar"Dan stijgt de spanning
tot duizelingwekkende hoogten, dank zij
Slodmak's geraffineerde regie, die alle
hulpmiddelen der moderne filmtechtiek
te baat heeft genomen om 'n zeer boeiend
drama te scheppen, dat z'n climax vindt
in de mededeeling aan dr. Bienert. dat
de onbekende vriend zijn zoon is en dat
de sleutel in diens bezit was gevonden!
„Noem mij den vrienddoch dr. Bie
nert spreekt den naam niet uit. bezwijkend
bijkans in den strijd der zielsconflicten
tusschen plicht en vaderliefde. Een diep
menschelijk beeld van een tot wanhoop
gebrachten vader, die tot den laatsten
snik wil vechten voor het behoud van zijn
kind.
De rest van het gebeuren blijve hier
verder achterwege om de spanning voor
de toeschouwers niet onnoodig te verklei
nen. In de film zelf mag de oplossing be
schouwd worden als 'n uitstekende vondst,
die zorgt dat het verhaal op peil blijft en
nimmer één der gebruikelijke inzinkingen
vertoont„Voorloopige Hechtenis",
mag als drama haar fouten hebben, en na
afloop ruimte bieden voor velerlei vragen,
zij is in ieder geval de clou van dit nog
Jonge filmseizoen
Trianon-theater. „Je moet maar bof
fen", de Hollandsche vertaling van het
„Kopf über ins Olück" is de titel van de
hoofdfilm in het theater aan de Bree-
straat. Wie zou dat. vooral in de tegen
woordige benarde en wankele tijdsom
standigheden ook niet graag wil
len? In het gewone leven komt het te
genwoordig niet meer dikwijls voor, dat
het geluk, iemand zoo maar in de schoot
valt: daarvoor ga men liever naar de
bioscoop, waar met fantasie en een dosis
romantiek, datgene voor het oog getoo-
verd wordt, waarop menigeen in stilte
wacht.
In een aardige en vlotverloopende ge
schiedenis volgen wij de avonturen van
Marcel Durant, den verkooper in het
modehuis Jules Damas, die op een span
nende wijze uiteindelijk het eenvoudige
chocolademeisje Madelaine in zijn armen
sluiten mag, nadat zij beiden als „baron"
en als „dame van de wereld" een gansch
andere rol gespeeld hebben, dan in hun
eenvoudig leventje eigenlijk past. Als dan
Marcel, door de toevallige omstandighe
den, waarin hem dit verhaal gebracht
heeft, ten slotte daarenboven nog een
uitstekende positie heeft verkregen, voe
len alle toeschouwers zich tevreden en blij
gestemd, evenals de acteurs en actrices
op het witte doek Jenny Jugo, Fritz
Schultz en de pittige Truus van Aal
ten die op een buitengewoon geani
meerde wijze, dit comédletje vertoonen.
Een film, waarbij een ieder zich ongetwij
feld uitstekend amuseeren kan!
Voor de pauze de boeiende film „Het
signaal in den storm" met George Ban
croft in de hoofdrol. Diens naam zegt den
trouwen bioscoopbezoeker reeds genoeg!
Ook deze week wordt nog de sprekende
film van het 3 Octoberfeest vertoond,
Het Hollands- en Fox Movietone-nieuws
zorgen weer voor het gebruikelijke we-
reldallerlel vol variatie.
ZWARE BINNENBRAND.
BIJ DE KOEK- EN BANKETFABRIEK
DER FIRMA J. C. v. d. STEEN CO.
Vanmorgen even voor negen uur is door
tot dusverre onbekende oorzaak brand
uitgebroken in de koek- en banketfabriek
der firma J. C. van der Steen Co., ge
vestigd aan de Pieterskerkgracht 18 en 20.
De brand is ontstaan in de suikerwerk-
afdeeling, welke ongeveer in het midden
van het pand is gelegen tusschen de Lan-
gebrug en de Pieterskerkgracht.
Het vuur vond in het droge materiaal
in deze afdeeling en de daarby gelegen
droogkamer gretig voedsel en in minder
dan geen tijd sloegen de vlammen aan de
Pieterskerkgracht-zijde uit het dak. De
brandende suiker ontwikkelde dichte
rookwolken. Het personeel, dat al van
zeven uur af aan den arbeid was, staakte
onmiddellijk de werkzaamheden en begon
de voorradige doozen bonbons, suiker
werken e.d., welke in groote hoeveelheid
in de benedenverdiepingen lagen opge
slagen, in allerijl naar buiten te dragen
en in de school van het Genootschap Ma
thesis Sclentiarlum Genitrix en in de
garage der firma in veiligheid te brengen.
Ook verschillende omwonenden oor
deelden het raadzaam hun voorwerpen
van waarde bij elkaar te zoeken, om in
geval van uitbreiding van den brand, on
middellijk de vlucht te kunnen nemen.
Gelukkig bleek deze maatregel over
bodig, hoewel het er aanvankelijk niet
naar leek. De politie bestreed het vuur het
eerst met één slang op de brandkraan,
doch kon tegen de vlammenzee weinig
uitrichten. Toen de motorspuit eenmaal
goed en wel ln actie was en met 5 stralen
den brand van alle kanten bestreed, nam
het vuur zienderoogen in hevigheid af en
na een halfuur was men den brand vol
komen meester. Hierbij werd een nuttig
gebruik gemaakt van de Magirus-ladder,
welke uitnemende diensten bewees.
Aangezien geen water in de onmiddel
lijke nabijheid was, werd de motorspuit
opgesteld aan het Rapenburg. Erg vlot
ging dat aanvankelijk niet; eerst bleek de
groote zuigslang te kort om het water te
bereiken waardoor er opnieuw met den
zware auto gemanoeuvreerd moest worden
om den wagen zoo dicht mogelijk bij den
walkant te brengen en daarna duurde het
geruimen tijd voordat de slangen over een
afstand van eenige honderden meters wa
ren uitgelegd en aangekoppeld. Maar toen
er eenmaal water werd gegeven, was het
pleit in een korte spanne tijds beslecht.
Alleen de suikerwerk-afdeeling brandde
totaal uit, terwijl de daaronder gelegen
koek- en banketbakkerij en de magazijnen
aanzienlijke waterschade bekwamen.
Kostbare machinerieën gingen niet ver
loren; de eenige machine, die gevaar liep.
kon weggesleept worden, juist eenige mi
nuten voordat een tusschenmuur met
donderend geweld instortte.
De schade, welke zelfs niet bij benade
ring te schatten is, wordt door verzeke
ring gedekt. Alles was tegen beurspolis
verzekerd, ook tegen bedrijfschade.
De heer Van der Steen was van meening
dat het bedrijf geen stagnatie zal be
hoeven te ondervinden.
Het nablusschingswerk duurde nog ge-
ruimen tijd voort; de tweede motorspuit
behoefde niet in dienst te worden gesteld.
Op het terrein van den brand zagen wij
o.m. wethouder Romijn en later ook wet
houder Tepe; verscheidene raadsleden,
den commissaris van politie en den brand
weercommandant en onder-commandant.
Voor het alhier afgenomen examen
van apothekers-assistente slaagden de
dames E. II. Hissink (Utrecht) en J. van
Dorp (Rotterdam).
De bij het 4de regiment Inf. overge
plaatste en bij het Vrijwillig Landstorm-
korps Luchtwachtdienst werkzaam ge
stelde kapitein der Jagers A. den Hertog,
blijft te 's-Gravenhage ln garnizoen.
Hiermede verwijzen wij naar een in
ons blad voorkomende publicatie van
B. en W. van Leiden betreffende een cur
sus in Esperanto in de Gem. Kweekschool
voor Onderwijzeressen en Onderwijzers.
De in deze gemeente woonachtige
dienstplichtigen van de lichting 1916, die
hun militaire uitrustingstukken moeten
inleveren, worden herinnerd aan hun
verplichting om zich daarvan te kwijten
op 12 of 13 October a.s. in de stemkamer
van de Stadsgehoorzaal (ingang aan de
zijde van de Aalmarkt) alhier.
Omtrent het tijdstip van aanmelding
raadplege men de van den burgemeester
ontvangen kennisgeving.
Maandag 12 Oct. 8'/i uur is de eer
ste bijeenkomst van de vrouwenclub in het
Leidsche Volkshuis. Aan de hand van
mooie gekleurde lichtbeelden zullen we
een reisje maken in Indië.
Zie kleine advertentie.
Gistermiddag omstreeks kwart over
vijf is van het motorschip „Hoop op Wel
vaart", liggende aan de Beestenmarkt
plotseling de giermast afgeknapt en te
recht gekomen op een vrachtauto en een
ijzeren hek. De motorkap van den auto
werd totaal vernield; het hek werd zwaar
beschadigd.
In de omgeving van het politiebureau,
n.l. op het Steenschuur en aan de Lange-
brug.^ijn gisteren weer twee rijwielen ont
vreemd.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Het tweede kabinet Brüning. - De ver
deeldheid der Engclsche liberalen.
In Duitschland Is het tweede kabinet
Brüning gevormd. Volgende wijzigingen
zijn aangebracht;
Rijkskanselier dr. Brüning neemt het
ministerschap van buitenlandsche zaken
voor zijn rekening; generaal Groener,
rijksminister van verdediging, krijgt de
portefeuille van binnenlandsche zaken er
bij; Treviranus, tot nu toe minister zon
der portefeuille, wordt minister van ver
keerswezen; staatssecretrals Joel wordt
minister van justitie en prof. Warmbold
wordt minister van economische zaken.
Heengegaan zijn de ministers Curtius,
Wirth en von Guerard.
Alles bij elkaar genomen, kan moeilijk
worden ontkend, dat Brüning een heel
eind naar rechts is afgezakt. Bovendien is
zijn prestige ongetwijfeld geschaad door
de vele weigeringen, die hem van ver
schillende zijden ten deel vielen. Mede
de oorzaak, dat zijn kabinet nog niet vol
ledig is, zoodat dit een ware „noodoplos
sing" is geworden.
Zwak, uitermate zwak, is de positie van
dit nieuwe kabinet. Vooral ook het feit,
dat een generaal aan Binnenl. Zaken
komt, zal links, zelfs al erkent men daar
Groener als goed republikein, ontstem
men en over dictatuur doen spreken.
Zal Brüning met dit kabinet den Rijks
dag kunnen overwinnen? We zullen het
moeten afwachten, doch erg gunstig lijkt
het niet, daar de Duitsche Volkspartij van
oordeel is, dat nog verder naar rechts
aansluiting had moeten worden gezocht
en vermoedelijk tegen de regeering zal
stemmen. Het z.g. „groene front", waar
mede de landbouwpartijen worden be
doeld, sprak zich reeds uit tegen Brüning!
Waar echter de partijen in Duitsch
land tot het laatste oogenblik plegen te
zwenken, is moeilijk eenige horoscoop te
trekken.
In Engeland gaat Lloyd George op het
oorlogspad tegen de liberale partij van
sir Samuel c.s. Hij neemt de partijkas enz.
evenwel mee. In drie deelen liggen de
Engelsche liberalen nu uit elkaar; de
aanhang van resp. Lloyd George, de libe
rale ministers in het kabinet Mc Donald
en sir Simon.
2—1
