AMERIKAANSCHE NOTITIES
FINANCIEEL OVERZICHT.
einde van den oorlog voor een aanzienlijk
deel op het altaar van den staat is ge
plengd. In dit geval geldt het een nog
betrekkelijk jong fortuin. Want de 10.000.000
p. st die, naar men zegt, door Cassel zijn
nagelaten waren door hem zelf verdiend.
Wie zal Brook House koopen? Een of
andere eerzuchtige hotel-onderneming: of
anders een groep bouw-speculanten. Brook
House wordt een nieuw torengebouw van
flats. De oude steenen zal plaatsmaken voor
nieuwe Of een nieuw „luxury hotel" ver
rijst er. De metamorphose van Park Lane
is tevens de metarmorphose van de struc
tuur der samenleving. Misschien blijft het
huis staan. Het staat op erfpachtgrond
en de pacht loopt over 64 jaar af. Dan
wordt het automatisch het eigendom van
den eigenaar van den grond. Dat kan
ondernemers met gToote plannen afschrik
ken. Ik elk geval kan men verwachten, dat
deze enorme huisruimte voor een enkel
gezin, zal worden verdeeld in vele kleine
huisruimten voor vele gezinnen. Zoo is
het proces, dat bezig is geleidelijk te vol
trekken wat maatschappelijke hervormers
zoo lang en zoo vurig hebben bepleit, n.l.
een meer evenredige verdeeling van bezit en
van die gingen, we]^e het leven veraan
genamen. Wat dit betreft schieten vele
Britten ten koste van enkele van hun
medeburgers tekort, en is b.v. de maat
schappij in ons land zeker veel beter ge
regeld.
RECLAME.
3024
(Van onzen New-Yorkschen correspondent).
New-York, 25 September 1931.
MERKWAARDIG
AMERIKAANSCH ZAKENLEVEN.
Een der bezienswaardigheden van New-
York een half dozijn jaren geleden was
de „Curb Market" in Broad Street, een
zijstraat van Wall Street. Deze twee stra
ten en een aantal andere daar vlak bij zijn
om twee redenen wereldbekend: huis aan
huis zijn het banken en wolkenkrabbers.
Op den hoek van Wall en Broad staat een
eenvoudig gebouw, dat echter boven den
ingang den alles zeggenden naam Morgan
draagt: recht daartegenover is het gebouw
van s Rijks schatkist en een paar straten
verder het geheimzinnige fort van de Fede
ral Reserve Bank, waar zelfs de lichtbe-
diende u met een revolver op zijn heup
een paar verdiepingen hooger voert. Alles
in die buurt is gewijd aan Mammon en
een bezoek aan de groote Beurs schuin
tegenover Morgan in Broad Street, Is na
tuurlijk iets, wat £©en bezoeker overslaat.
Behalve de groote Beurs bestaat er ook
nog de z.g. Curb Market, waar fondsen,
die niet genoteerd staan, zoo maar over
de toonbank verhandeld worden en ook deze
transacties gebeuren tegenwoordig in een
prachtig modern gebouw een klein eindje
van Broadway af. Vroeger ging dat heel
anders toe en het heeft jaren geduurd, eer
dat daar verandering in kwam. Jaren ge
leden kom men in Broad Street een wonder
lijke verzameling menschen midden op
straat zien staan stokstijf, op een groote
kluit. Pedes alsof ze op iets wachtten, dat
nooit kwam, stonden zij daar 's zomers in
de bakkende zon, 's winters in de sner
pende kou en wanneer de regen neer-
plaste hadden zij zeildoeken regenjassen
aan en zuidwesters op van verschillende
kleuren: rood, geel, groen enz. Wie scherp
oplette en een tijdje wachtte, zag dat die
menschen er toch maar niet zoo maar
stonden. Telkens voegden zich voorbijgan
gers bij hen, maakten een praatje en haast
ten zich weer verder. En dan, zelfs dik
wijls tijdens zoo'n gesprek, begon het
gekste van de geheele vertooning: de man,
die had staan wachten, wierp een heftige
redenatie de lucht in met gebarenspel, het
vingerspel van de doofstommen. Dikwijls
keek hij niet eens op, maar vaak richtte
hij zijn blikken naar een raam van het
groote huls, waar de heele verzameling
voor stond. En daar in een raam zag
men een stuk bovenlichaam, arm en hoofd
voor een telefoontoestel, waarvan de eige
naar de gebarentaal mondeling overbracht
en een bestelling deed van aan- of verkoop
op de markt van incourante fondsen.
Vooral wanneer het druk was zag men
daar een uniek schouwspel, dat den on
ingewijde als een soort heksensabbath
voorkwam: de rijen ramen met hoofden en
telefoons, verdiepingen boven elkaar, de
spookachtig gesticuleerde jonge kerels mid
den op straat en de op de hoogte zijnde
voorbijgangers, die er niet de minste
notities van namen. Precies als op de
„echte" Beurs waren er bepaalde vertegen
woordigers van bepaalde fondsen, die zich
dar door kleuren kenbaar maakten: een
rood lint om de stroohoed of een roöxie
zuidwester bij een sneeuwbui. Waarom
moest dat op straat gebeuren? Een oude
gewoonte, waarvan de deelnemers niet
wenschen af te wijken: de klanten vonden
het gemakkelijk even In het langs loopen
een praatje te maken en een order te
plaatsen, terwijl 'de ambulante makelaars
doodsbenauwd waren in een veilig gebouw
minder klandizie te krijgen. Toch kwam
het gebouw er, de zaken bleven floreeren
en New-York werd een typische beziens
waardigheid armer.
Het woordje curb wordt wel gebruikt
voor stoep, trottoir, zooals overtreders van
verkeersbepalingen zeker weten, wanneer
een agent hun kortaf beveelt: „Pull over
to the curb!" ga tegen het trottoir staani
(tot ik j'e een bekeuring kom brengen).
En dit verhandelen op straat waaraan de
bovengenoemd? Curl' M rket den naam ont
leend heeft, is een n-ciale Amerikaansche
eigenschap, die me' v-ora! in New-York
nog op vele plaats-" h eére gehouden
ziet. Het is eigenlijk o Hollandsche markt-
idee zonder stalletje k aampjes en ver
koopsartikelen Op tientallen plaatsen in
New-York bestaan er van die trottoir-mark
ten, waar het verkochte niet uit tastbaar
materiaal bestaat en die den indruk maken 4
van een zoo juist leeggeloopen vergadering,
of een gemoedelijk opstootje na een onge
luk, waarover wordt nagepraat. In werke
lijkheid gaat het om heel iets anders.
Ik herinner me, dat in de laatste oor
logsjaren iets dergelijks gebeurde op Sche-
veningen. waar in den omtrek van het
Circusgebouw heele troepen uit België ge
vluchte diamanthandelaren dergelijke sa
menscholingen in de open lucht plachtten
te houden en natuurlijk was de Haagsche
politie er al even weinig voor te vinden
als de New-Yorksche, terwijl men hier over
veel minder ruimte beschikt dan het door
den Westenwind overgierde Gevers Dey-
nootplein. Af en toe is het weer te bar
geworden, zijn de trottoirs op een gegeven
punt verstopt door stokstijf staande
lieden en dan komen een paar blauw-
jassen wat beweging in de zaak houden
met de order: „Move on there!", door-
loopen asjeblieft; Wat de oorsprong van
deze manier van doen is, weet ik niet,
maar het moet haast een overblijfsel zijn
van een sterk op den voorgrond tredende
nationaliteit of ras en hieromtrent zijn wel
eenige aan wijzigingen. Het meeste worden
de curb market aangetroffen in de distric
ten, waar de bont-, kleeder- en diamant
industrie gevestigd is en die grootendeels in
handen is van kooplieden van elke natio
naliteit, maar vooral van Oost-Europa. Er
zijn in Amerika talrijke dergelijke ge
woonten en gebruiken aan te wijzen, die
overgebracht zijn door een bepaalde cate
gorie en dan door de heele bevolking na
gedaan worden.
Wat er dan op al die markten ver
handeld wordt? Om nu maar in het hartje
van de City, bij het Times Square, te blij
ven tusschen 42ste en 50ste Straat. Daar
wordt de amusementswereld gekocht en
verkocht in haar verschillende onderdee-
Jen. Vlak voor het Astor Hotel staat altijd
een heele verzameling tooneelspelers, schrij
vers, impressario's, die elkaar daar niét
toevallig ontmoeten, maar de gelegenheid
vinder tot onderlinge uitwisseling van
nieuws. En uit die toevallige ontmoetingen
worden vaak de groote Broadway-voorstel-
lingen de fortuinen voor succesvolle libret
tisten en nieuwe sterren in de tooneel-
wereld geboren.
Tusschen 48ste en 50ste Straat aan den
westkant van Broadway is de curb market
var. Tin Pan Alley, de straat, waar de
groote jazz- en song-uitgevers wonen en
waar van 's morgen vroeg tot 's avonds
laat blikken rammelpiano's en zangstem
men uit de geopende ramen klinken. Hier
komen de schrijvers en componisten van
populaire songs bijeen, songs, die de heele
wereld rondgaan en even plotseling ver
dwijnen als zij opgekomen zijn, verdrongen
door een nieuwe schlager. Menschen, die
het weten kunnen, beweren, dat minstens
een dozijn wereldberoemde songs in
dit stukje stad ontstaan uitgegeven en
verhandeld zijn. En een eindje zuidelijker
op den hoek van de 46ste Straat en Broad
way, ziet ge een aantal menschen staan,
yvier kostwinning makkelijk te herkennen
is aan hetgeen ze bij zich hebben. Viool
kist onder den arm, soms leunend tegen
het grofste muzikale geschut in zeilfoudraal,
de contrabas, heel veel foudralen van blaas
instrumenten of de reuzenhoedendoos van
een ingepakte Turksche trom, zijn even
zoovele bewijzen, dat hier de muzikanten
wereld vergadert. Bij duizenden op straat
gezet, toen de geluidsfilm haar intrede
deed, hebben zij zich op een eene groote
muzieksoort in den publieken smaak ge
worpen: de jazzband, de dancing. Klas
sieke symphonie-orkesten zijn er maar wei
nig. het is alles dansen wat de klok slaat.
Maar dat is „los werk" voor een paar
weken er dan weer een andere verbintenis.
In dit muzikale hoekje van Times Square
kan men niet één, maar een dozijn prima
jazzbands engageeren.
Tusschen 49ste cn 50ste Straat op de
7de Avenue is de film-straatmarkt. Vooral
in de morgenuren verzamelen zich daar
de eigenaars van onafhankelijke kleine
bioscopen aan de buitenkanten van de me
tropool om daar de agenten van de groote
filmmaatschappijen te ontmoeten en rol
prenten voor hun theater aan te schaffen.
Af en toe verdwijnen zij paarsgewijs in
het vlakbij gelegen Godfry Building om
daar een contract te teekenen.
Twee zijstraten zuidelijker staat het
Palace Theater, het non plus ultra van alles,
dat in verband staat met lichte kunst. Een
engagement in het Palace van Keith als
humorist, als „song and dance" nummer,
als goochelaar, krachtmensch of wat dan
ook in het vaudeville-genre, is een „Sesam
open u' voor een verbintenis in alle theaters
van Amerika Tusschen 12 en 2 uur staat het
voor den ingang zoo stampvol, dat men er
voetje voor voetje moet langs schuifelen,
op den rijweg gaan staat gelijk met zelf
moord willen plegen. Iedere vreemdeling,
die er zich met gebruik van beide elle-
Ibogen een weg doorheen baant, denkt,
dat er een troep nieuwsgierige leegloopers
staan te dijken, die kaartjes nemen voor
de matinée. Deze menschen zijn integendeel
druk bezig hun broodwinning te bemach
tigen. Acteurs, acrobaten, blues singers
krijgen daar een engagement, schetsen wor
den verkocht en gekocht en „nummers"
samen gestel d« die korter of later in schelle
electrische lampen op de groote theater-
luifels zullen schitteren. Want tusschen de
werkzoekers loopen ook de werkgevers
door die snuffelen naar het beste van
liet beste.
Tooneel- en zaalpersoneel komen bij el
kaar in de 43ste Straat, de eigenaars van
vrachtauto's, die requisieten en coulissen
transporteeren, komen in de 42ste Straat
bijeen net als de opkoopers van entree- j
biljetten daar hun vaste plaats 'nebben.
Eigenlijk is de heele maatschappij, die van j
uitgaand Broadway leeft, op bepaalde uren j
en plaatsen te vinden op de trottoirs in
die buurt, zooals winkeliers, restaurateurs
e.d. Zij hoeven het niet te doen en kunnen
de zaken rustig in hun kantoren afwikkelen,
maar om de een of andere reden bootsen
zij 3e anderen na, misschien zonder het
zelf te willen. Ook de minder fatsoenlijke
afdeeling der amusementswcreld doet er
aan mede. „Bootleggers", de handelaars
in sterken drank en de gokkers kan men
na middernacht vindon tusschen 49ste en
50ste Straat, waar overdag de musici rond- j
hangen tot een uur of drie, want dan is
hun kans om dien dag nog te strijken of
te blazen verkeken. Daar vindt men ook
de „loodsen", die iemand na degelijke
identificatie brengen naar de eiken avond
wisselende plek om de politie op een
dwaalspoor te brengen waar de kaarten,
dobbelstecnen Welti, Welb und Oesang te
vinden zijn. Een heele wonderlijke bijzon
derheid van de New-Yorksche straat in
duizend variëteiten.
KUNSTTENTOONSTELLINGEN.
Dit jaar valt Genève de eer te beurt
gastvrijheid te mogen verleenen aan de
Zwitsersche kunst voor 't Palais des Expo
sitions ter beschikking te stellen voor de
„Exposition nationale des Beaux Arts."
Als steeds is ook dit keer het binnen
komen in de reusachtige hall een verras
sing. Uit een donker voorportaal treedt
men de hall binnen, gehuld in een mystiek
schemerachtig, blauw, van boven inval
lend licht.
De hall zelve is grootendeels ingenomen
door een met water gevuld bassin, welks'
rand bezet is door vier levensgroote naakt-
j figuren.
j Het zijn mannen, sober, maar vol ex
pressie, allen in zittende, maar zeer ver
schillende houding. Met aandacht schij
nen ze de bewegingen van scholen kleine
vischjes in het heldere, diep-blauwe water
te volgen. Er zit iets sprookjesachtigs in.
dat waarschijnlijk op vele bezoekers een
dieperen indruk maakt dan de expositie.
Ruim een zeven honderd doeken van zeer
uiteenloopend formaat bedekken de wan
den der in zachte neutrale tinten gehou
den salons en gangen. De jury is dit jaar
streng geweest door meer dan de helft
der inzendigen te weigeren. Daaraan is
het te danken, dat men over voldoende
ruimte beschikt om elk stuk een behoor
lijke plaats te geven, en niet als gewoon
lijk een pakhuis vol schilderijen tentoon
stelt. waar het eene stuk het onder dood
slaat.
Wat hier op het gebied der schilderkunst
de hoofdschotel der tentoonstelling, gebo
den wordt, maakt een indruk van middel
matigheid.
Feitelijk niets dat naar voren springt.
Zwitserland is nooit een land van groote
schilders geweest, afgezien van een Böck-
lin, een Segantini, een Hodler en enkele
anderen, allen scheppers van eigen genre.
Weliswaar is alles wat we voor oogen
krijgen voor het meerendeel goed. degelijk
werk, beter verzorgd en vooral veel beter
geteekend dan wat ons in de laatste jaren
werd voorgezet, maarhet pakt niet.
Opmerkelijk hoe weinig eigen cachet deze
Zwitsersche kunst bezit. Stellig vreemd
dat. waar dit land in zoo groote mate een
apart karakter vertoont, beheerscht als
het is door het gebergte, men daarvan
geen spoor terugvindt in het hier geëxpo
seerde werk der tegenwoordige Zwitser
sche schilders. Bij de vorige generatie
daarentegen bestond er toch wel een bree-
de schare, die. geïnspireerd door de aan
grijpende schoonheid van hun land, er
naar streefden deze op het doek weer te
geven. De Meuron, Menu, Calame. Diday,
Segantini, Lugardon, om slechts de voor-
naamsten te noemen. Een Freudenberg
zorgde dat de antieke Zwitsersche volks
drachten niet in vergetelheid geraakten,
Anker, König, Giron toonden oog te heb
ben voor het leven der Alpenbewoners,
voor hun gebruiken en feesten, voor de
typische chalets en intérieurs. Op deze
tentoonstelling echter nergens de bergen,
de rots, de bergbeek en waterval, de
sneeuw, het ijs. nergens de onvolprezen
pracht en bloemenweelde der Alpenweiden
Weliswaar zijn er enkele stukken waarop
we het gebergte ontdekken, maar steeds
op het tweede en derde plan ,als achter
grond slechts. Veel wat aan de Duitsche
school herinnert, veel ook wat Fransche
of Italiaansche invloed verraadt, maar
niets typisch Zwitsersch.
Duidelijk demonstreert zich een neiging
tot terugkeer in oude banen, een herleving
van de academische school, terwijl het
cubisme afgedaan heeft en het impres
sionisme sterk verzwakt is. Zeer veel
naakt en portret, minder stilleven en
landschap. Naakt, dat aan Rubens herin
nert. waarbij de slanke lijn in het gedrang
komt, met dikwijls overbodige en lang niet
steeds smakelijke détails. Is het aan den
oorlog te danken, dat zooveel jongeren ge
ïnspireerd schijnen door het negertype,
waar we onder het portret zooveel negers
en negerinnen en vooral veel koloniale
Fransche zwarte soldaten ontmoeten? De
coratief werk neemt een belangrijke plaats
in. Veel religieuse voorstellingen en muur
schilderingen met motieven, ontleend aan
de mythologie. Zeer de aandacht trekt een
geweldige pikzwarte locomotief, ongeveer
op natuurlijke grootte. Op een afstand,
gezien in de omlijsting van de open deur
van een andere zaal, lijkt het of ze wer
kelijk op je aanstormt.
Het is onmogelijk hier een volledige
lijst van alle exposanten te geven, maar j
Bille, Chiesa, Amiet, Agnelli, Berger, Hor-
nung, Bart, Cuscher, Kempfer, allen min
of meer boven de rest uitblinkend, verdie- 1
nen toch wel een aparte vermelding. Zeer
goed is over het algemeen het zwartwit,
etsen, koper- en houtgravuur en krijgt
hier te lande op alle tentoonstellingen
trouwens steeds den indruk, dat de Zwit
sers over het algemeen meer uitmunten in
het teekenen dan in het schilderen. De
aquarellen staan eerder onder dan boven
het peil der olieschilderijen. Evenals het
zwartwit staat hét beeldhouwwerk op een
hoog plan. Als de besten onder de sculp-
teurs gelden Vibert en Hubacher. die elk
een zaal vullen. Bij de toegepaste kunst
geen warenhuis gevuld met meubels, tapij- j
ten, bibelots, huishoudelijke gebruiksvoor
werpen, enz., als vroeger, maar nu aparte
kamers, ruim en groot, waardoor alles uit
stekend tot zijn recht komt. Tafels, stoelen
uit prima, dikwijls kostbare houtsoorten,
veel metalen leuningen en zittingen. Alles 1
laag bij den grond, maar weinig verschil
in modellen. Geen nieuws vergeleken bij
vorige jaren. Veel plafond-verlichting.
Vloerkleedjes en tapijten, soms aan gobe
lins herinnerend, maar meest felle kleuren,
onmiddellijk tegen elkaar geplaatst.
Geen bloemfiguren, arabesken en andere
teekeningen van anno damals meer. Heden j
alles rechte lijnen en meetkundige figuren j
(welke ook bii de verlichting een groote
rol spelen). Het marionettenspel schijnt
weer in eere te komen, getuige de inzen
dingen van eenige zeer mooie marionet-
theaters. Zooals te verwachten slaat de
horlogerie en de joallerie een schitterend
figuur, hier ln het stamland der „indu
strie de précision" en der miniatuurkunst.
Óndanks de malaise valt de verkoop niet
tegen. Belangrijke aankoopen zoowel van
schilderijen als van beeldhouwwerk zijn
door de Conféderatie gegaan, maar ook
van particuliere zijde is relatief veel ge
kocht. Een bekend kunstbeschermer heeft
o.a. niet minder dan een twintigtal kunst
werken, waaronder van groote waarde voor
zijn verzameling aangekocht. Het brood
ligt hier anders voor de beeldende kunste
naars niet opgeschept. In öe eerste plaats
wijl de Zwitsers relatief weinig voor goede
kunst gevoelen en in de tweede plaats
omdat we hier een plethora van artisten
hebben. Zoo hebben we jaar in jaar uit
de permanente expositie van levende
meesters (in het Athénéum te Genève) en
telkens ontdek je weer nieuwe namen. In
Genève vooral is op het moment de
struggle for life uiterst moeilijk. Niet al
leen door de wereldcrisis, die we thans
doormaken, maar vooral door de débacle
van de Banque de Genève, de semi-
staatsbank, waardoor tal van kleine luy-
den en middenstanders geruïneerd zijn en
vele oude familie's gecompromiteerd en
waardoor zelfs mannen van standing, die
een vooraanstaande plaats in onze maat
schappij innamen, op tragische wijze ken
nis gemaakt hebben met de justitie.
Gelijktijdig met de Exposition nationale
des Beaux Art-s heeft in het Musée Rath
een tentoonstelling van Poolsche schilder
kunst plaats. Ook hier domineert portret
en stilleven. Het werk der Polen wordt
zeer hoog geschat. Het is niet schetsmatig,
maar goed doorwerkt, af. Teekening noch
coloriet laat te wenschen. Het vertoont
veel een melancholisch karakter. Meer
nog dan bij de Zwitsers vindt men hier de
oude klassieke wijze van werken terug.
Een Poolsch schilder exposeert een zeer
verdienstelijke collectie miniaturen.
In het begin van 't jaar hadden we hiei
een tentoonstelling van „peinture nègre".
d. w. z. werk van negers zelve. Het was
primitief, maar zeer decoratief en van een
sterk sprekend karakter. De onderwerpen
waren meest ontleend aan de folklore van
darkest Africa. Volgens velen was dit werk
niet het slechtste van hetgeen ons hier de
laatste jaren op kunstgebied is voorgezet.
Sensationeele koersfluctuaties te New
York De positie der Amerikaansche
banken en andere ondernemingen Hoe
de beurzen op de Hooververkiaring rea
geerden Verdere verhooging der tol
muren te venvachten De kalmte op de
Amsterdamsche beurs teruggekeerd.
Belangrijke gebeurtenissen op politiek,
zoowel als op algemeen financieel en eco
nomisch gebied, die van diepgaanden in
vloed op het koersverloop ter beurze waren,
hebben elkander in de afgeloopen week in
een snel tempo opgevolgd. Nieuwe bank-
moeilijkheden in Frankrijk en Amerika,
definitief besluit tot het houden van
nieuwe verkiezingen in Engeland, het be
zoek van den Engelschen minister van
Buitenlandsche Zaken aan Parijs; nieuwe
plannen van president Hoover tot overwin
ning der tegenwoordige moeilijkheden, af
treding der Duitsche regeering en, als voor
ons land belangrijke gebeurtenis, ontslag
name van den President der Nederland-
sche Bank wegens gezondheidsredenen.
Op al deze gebeurtenisse hebben de ver
schillende fondsenmarkten op uiteenloo-
pende wijze gereageerd. Verreweg het
meest sensationeel was het koersverloop
op de New Yorksche beurs. Op den eersten
dag der nieuwe beursweek heerschte in
Walistreet een nieuwe paniekstemming.
De aandeelen, waarvan velen reeds tot een
veelal onvoorzien laag niveau waren ge
daald. boekten een nieuw scherp koers
verlies. Het lijkt weinig waarschijnlijk, dat
het overweldigende aanbod van de zijde
van het Amerikaansche publiek afkomstig
was. Veeleer ziet het er uit, alsof bepaalde
bankinstellingen of andere ondernemin
gen tot verkoop van een meer of minder
groot deel van hun aandeelenbezit over
gingen, hetzij noodgedwongen, dan wel
om. teneinde hun positie zoo liquide mo
gelijk te maken, met het oog op even-
tueele gebeurtenissen.
Er hebben nl. ook in de Vereenigde
Staten allerlei niet te controleeren ge
ruchten betreffende de positie van be
paalde groote instellingen de rondte ge
daan, die ook tot het buitenland zijn
doorgedrongen. Met name werd zelfs een
der groote New Yorksche elearingbanken
genoemd, welker positie tot dusverre vrij
wel onaantastbaar was geacht. Deze ge
ruchten hadden zelfs zulk een omvang
aangenomen, dat de Gouverneur van de
Federal Reserve Bank te New York er aan
leiding in gevonden heeft, om een démenti
aan de Europeesche circulatiebanken te
sturen. Hij verklaart hierin, alle vooraan
staande New Yorksche banken in een ge
zonde positie verkeeren en dat zij over
het algemeen liquider zijn dan gedurende
vele jaren het geval was, zoodat er gee
nerlei reden tot bezorgdheid is.
Men mag wel aannemen dat dit, wat
de groote New Yorksche elearingbanken
betreft, inderdaad het geval is. Het feit op
zich zelf. dat dergelijke geruchten ver
spreid zijn en geloof hebben gevonden,
wijst echter reeds op het groote wantrou
wen, dat ook aan de overzijde van den
Oceaan heerseht en dat zijn weerspiege
ling heeft gevonden in de scherpe koers
daling ter beurze.
In een enkelen dag tijds heeft de New
Yorksche beurs echter een geheel ander
aanzien verkregen. Met groot enthousiasme
begroette men de berichten over de be
sprekingen van President Hoover met lei
dende persoonlijkheden op politiek en
financieel gebied. Nog vóór iets definitiefs
omtrent het resultaat van deze conferen
ties bekend was, werd dit op de New York
sche beurs verdisconteerd door een koers
stijging van een omvang, als men sinds
langen tijd niet heeft gezien. Om een in
druk te geven van de sprongen, waarmede
de koersen van Amerikaansche aandeelen
in twee dagen tijds eerst neer. en toen
op zijn gegaan, laten wij hieronder de no
teeringen van enkele fondsen volgen:
3 Oct. 5 Oct. 6 Oct.
Amer. Tel. en Tel. 1281/4 121 1/4 1321/2
American Tobacco 78 74 7/8 83
Atchison Topeka 102 3/4 97 1/4 109 3/4
Bethlehem Steel 26 1/8 25 29 5/8
East Kodak 98 1/2 93 1/2 107
Guaranty Trust Co. 273 264 284
Good Year Tyres 20 1/4 16 1/4 22
Kansas City South. 11 71/2 111/2
Montgomery Ward 131/4 81/2 11
New York Central 551/4 50 1/2 57 1/4
Norfolk en Western 120 111 122
North American Co. 32 1/4 26 1/4 34 3/4
Southern Pacific 50 3/4 45 1/8 49 1/4
Union Pacific 105 98 110
U.S. Steel 681/2 621/4 71 1/8
Het is duidelijk, dat er bij dergelijke
scherpe koersfluctuaties geen sprake meer
ls van een waardeering van de innerlijke
waarde van een bepaald fonds. Wanneer
men niettemin eenige conclusies uit de
Jongste gebeurte-fissen te New York wil
trekken, dan zou men er het volgende uit
kunnen afleiden.
Op het oogenblik is de economische toe
stand, ook in de Vereenigde Staten van
dien' aard, dat er nog slechts weinige
ondernemingen zijn, die een eenigermate
behoorlijk rendement op hun kapitaal
kunnen maken. Daarentegen zijn er een
aantal, die met verlies werken, en die hun
dividendbetaling nog slechts kunnen voort
zetten dank zij het aanzienlijke, in vroe
ger tijden uit de winsten gevormde sur
plus. Mocht deze tegenwoordige depressie
nog lang aanhouden, dan kan het niet
anders, ol ook deze goed gefundeerde
maatschappijen zullen hun dividendbeta
ling moeten stopzetten, willen zij hun
financieele positie tenminste niet aan
merkelijk verzwakken. Wanneer zich ech
ter een verbetering mocht gaan baan bre
ken, dan zullen deze innerlijk gezonde
ondernemingen hiervan in de eerste plaats
kunnen proflteeren.
De beurs nu ziet reikhalzend uit naar
i eenigerlei aanwijzingen, dat zulk een ver
betering in aantocht zou zijn en velen, in
hun angst, te laat te zullen komen, gaan
hals over kop tot aankoop van fondsen
over, zoodra zich, zij het slechts geheel
in de verte. teekenen voordoen, die een
gunstigen invloed op de algemeene situa
tie zouden kunnen hebben.
Dr. KLAUS
In Europa was men ai dadelijk van mee
ning, dat de New Yorksche beurs te hard
van stapel geloopen was (een opvatting die
door het veel kalmere verloop van Wall-
street in de volgende dagen is bevestigd),
en dit te meer, toen uit den inmiddels ge-
publiceerden tekst van de op de Confe
renties gevolgde „Verklaring van Hoover"
bleek, dat het Amerikaansche programma
veel minder omvattend en weidsch is, dan
de New Yorksche beurs in haar eerste
enthousiasme had aangenomen. Gebleken
is, dat het „programma van actie" zich
feitelijk beperkt tot een plan van steun
verlening aan het Amerikaansche econo
misch leven.
Waarnaar men echter in de eerste plaats
heeft uitgezien, was naar een positief voor
stel, dat de basis had kunnen vormen voor
de aanstaande besprekingen met den
Franschen Minister van Financiën bi]
diens voorgenomen bezoek aan Amerika.
Ten aanzien van dit punt beperkt de ver
klaring van Hoover zich tot weinige, niets
zeggende zinswendigen, die tenminste in
Europa al heel weinig indruk hebben ge
maakt.
Wat het programma voor het binnenland
betreft, zoo ligt het, naar men weet, in de
bedoeling, door de particuliere banken
een fonds ten bedrage van 500 millioen
dollars te doen vormen. Met dit fonds
zouden dan accepten worden gedisconteerd
voor die banken, die niet tot het herdis
conto bij de Federale Reservebanken zijn
toegelaten. Voorts schijnt men het ge
heele credietwezen eenigszins soepeler te
willen maken, om aan het bedrijfsleven
in ruimere mate steun te kunnen ver
leenen.
Deze maatregelen onderscheiden zich
nauwelijks van zoovele vroegere, in depres
sie-tijden ondernomen pogingen om be
paalde bedrijfstakken nieuw leven in te
blazen. Zij kunnen op zijn best voorbij
gaand eenige verlichting brengen; het
kwaad wordt er echter niet in zijn wortel
door aangetast en het is dan ook te vree
zen dat hun uitwerking al evenzeer ln het
zand zal verloopen als die van vroegere
dergelijke maatregelen. Tenzij zij inder
daad gepaard mochten gaan met een
internationaal streven tot oplossing der
huidige moeilijkheden, waarbij het geheele
complex der oorlogsschulden zoowel als
het vraagstuk der internationale douane-
politiek aan een ingrijpende herziening zou
worden onderworpen. Juist deze quaesties
zijn echter door de Hoover-verklaring niet
in een nieuw licht gesteld.
Intusshen wordt nog voortdurend
voortgegaan met een verhooging der tol
muren tusschen de verschillende landen.
In Engeland, waar de, zij het wellicht
tijdelijke, verlaging der productiekos
ten als gevolg van de waardedaling van
het Pond Sterling geen voldoende rem
worden geacht tegen de buitenlandsche
concurrentie, zal het kiezerscorps dat in
zijn geheel genomen ongetwijfeld geen
inzicht kan hebben in de draagwijdte van
het vraagstuk, uitspraak hebben te doen
ten opzichte van de vraag, of Engeland,
de bakermat van den vrijhandel, tot een
doelbewuste protectionistische politiek zal
overgaan. In vele andere landen vormt de
vrees voor Engelsche en Scandinavische
valuta-concurrentie als gevolg van de
Ponden-, resp. de Kronendepreciatle, een
nieuwe aansporing tot verhooging der in
voerrechten. Een en ander maakt het ge
heele vraagstuk voortdurend ingewikkel
der en brengt de mogelijkheid om door
internationaal overleg tot slooping of
slechts tot verlaging der tol-barriëres
over te gaan, in een steeds verder liggend
verschiet.
De Pondenkoers is in de afgeloopen
week aan minder scherpe fluctuaties
onderhevig geweest dan in de eerste we
ken na de opheffing van den gouden
standaard. Het schijnt thans in de bedoe
ling te liggen, om te trachten, tot een
„voorloopige" stabilisatie te komen, door
de schommelingen binnen bepaalde gren
zen te houden, en wel met behulp van
Fransche credleten. Met den Engelschen
Minister van Buitenlandsche Zaken moe
ten besprekingen ten aanzien van dit
punt zijn gevoerd.
In Frankrijk zelf is intusschen ook lang
niet alles „couleur de rose", ondanks de
machtspositie, welke dit land onder de
tegenwoordige omstandigheden op inter-
nationaal-financiëel gebied Inneemt. In
ons vorig overzicht maakten wij reeds
melding van moeilijkheden van één groote
en een minder belangrijke Fransche
bankinstelling. Inmiddels is gebleken, dat
ook de positie van een andere Fransche
„Banque d'Affaires" veel te wenschen
overlaat; slechts door het tijdig bijsprin
gen van buiten- en binnenlandsche rela
ties kon een ineenstorting van de Banque
de l'Union Parisienne worden voorkomen.
Deze bank onderhoudt nauwe betrekkin
gen met belangrijke Fransche industriëele
ondernemingen. Het feit, dat zij in zoo
sterke mate geïmmoboliseerd is, dat zij
zonder hulp van buiten af niet vlot zou
zijn gekomen, wijst er wel op, dat de in
ternationale economische crisis ook ln
Frankrijk diepe sporen achterlaat.
De beurzen te Londen en Parijs hebben
zich, zij het dan ook eenigszins aarzelend,
bij het verloop van New York aangeslo
ten. al waren de koersverbeteringen van
veel geringeren omvang. De Berlijnsche
beurs is nog steeds gesloten, maar de on
zekerheid over de verdere binnenland
sche politieke ontwikkeling legt een nieu
wen druk op het zakenleven bij onze Oos
telijke naburen.
2—3
