UIT DE RIJNSTREEK.
UIT DE OMSTREKEN.
INDIE IN ONS MIDDEN.
ALPHEN.
Te water geraakt.
Langs den Westkanaalweg geraakte een
5-jarig zoontje van mej. de Gr. in de
langs drn weg gelegen moddersloot. Deze
juffrouw, die daar liep te wandelen, stapte
pardoes in de sloot en trachtte vergeefs
"haar kind tg redden. Door voorbijgangers
werden moeder en kind spoedig op het
droge gebracht.
De komende feestelijkheden der Chr.
jj Oranjevereeniging.
Wij kunnen thans het officieus pro
gramma van de Chr. Oranjevereeniging
op Maandag 31 Augustus a.s. vermelden,
luidende als volgt:
1 'j Voorm. 8.15 uur. Klokluiden. 8.30: Ko-
raalmuziek door de plaatselijke muziek-
vereeniging „Arti et Religioni" op het
Kerkplein. 9.30, verzameling van de kin-
■1 deren der Chr. scholen op het H.B.S.-ter-
•ein. alwaar de kinderen gemeenschappe
lijk zullen zingen begeleid door „Arti" en
na afloop naar het terrein der Martha-
Btichting gaan. welke optocht zal worden
■Bvoorafgegaan door een tweetal muziek-
■fcereenigingen. Op het terrein der Martha-
8 Stichting zullen de kinderen een tractatie
ontvangen.
Omtrent het middagprogramma kunnen
ij voorts mededeelen, dat de verschillen-
e volks- en kinderfeesten zullen worden
ehouden op het terrein van de Chr.
BS. aan de Emmalaan. Het rijk voor-
iene en afwisselende programma ver-
eldt o.m. Gecostumeerd baldrijven voor
ames en heeren van 1418 jaar. Voor
heeren is dit een behendigheidswedstrijd
in het voortbewegen van een kruiwagen
aarop een voetbal, voor dames een kin
derwagen met voetbal. Voor kleeding
;orgt de commissie. Vervolgens wedstrij
den in orgineele kleederdrachten voor
ongens en meisjes van 48 jaar: Blaas-
rappen voor jongens van 10—12 jaar en
12—14 jaar; Ringrijden per fiets voor da-
es en heeren; Kuipjesteken voor jongens
oven 16 jaar; Wedstrijd met vliegende
Hollanders" voor kinderen van jaar
(„Hollanders" mogen niet worden mede
gebracht.) Het bekende spel „Haas je, rep
je" voor meisjes van 1215 jaar; Even-
wichtsboom en touwtrekken voor jongens
van 1416 jaar en ouder dan 16 jaar;
Baldragen voor meisjes van 810 en 10
12 jaar; Zakloopen voor longens van 8
10 en 1012 jaar; Hoog- en verspringen
voor dames en heeren. Aangifte voor de
spelen kan geschieden op Zaterdag 22
Augustus a.s. in het gebouw „Concordia"
van 2—5 uur. Behalve al deze spelen bevat
het programma om 4 uur op het terrein
der H.B.S. een groote rij- en springde-
monstratie te geven door de alhier te
lande bekende rijvereeniging „Kita Se-
neng" van Nieuw-Vennep o.a. individueel
en gezamenlijk springen (hindernissen en
baan), stoelendans en groot Kozakken-
nummer. Op het terrein der Martha-
Stichtine zal voorts een groot avond
feest worden gehouden. Deze mededeelin-
gen zijn niet. volledig, daarvoor verwijzen
wij naar het spoedig verschijnend offi
cieel programma, dat dit jaar voor het
eerst in boekvorm wordt uitgegeven. Op
getwijfeld belooft een en ander wederom
een schitterend feest te worden.
„I Ten bate van de Zondagschool Aar-
kade werd in de Ned. Herv. Kerk Juliana-
,i istraat een bedrag van f. 84.82'/3 gecollec
teerd.
BOSKOOP.
Kerkelijke grenswijziging.
Op de algemeene Synode der Ned. Herv.
Kerk, 15e zitting, is het verzoek van het
provinciaal kerkbestuur van Zuid-Holland
Itpt grenswijziging tusschen de gemeente
IBoskoop en Waddinxveen goedgekeurd.
Aanvaring.
In de Gouwe onder deze gemeente, heeft
I een aanvaring plaats gehad tusschen een
der booten van de Maatschappij „Vooruit
gang", en de motorboot van den heer
Starkenburg. De schade aan laatstge
noemd vaartuig Is aanzienlijk.
Medcdeelingen aan den Raad.
B. en W. deelen den Raad mede, in
verband met het in de vorige raadsver
gadering genomen besluit tot aankoop
van gronden van den heer Turkenburg,
dat de overeenstemming inzake den koop
prijs met de eigenaren ..Copex" verder
met de heeren P. W. Hardijzer, H. van
Gelderen en de firma M. Koster en Zn„
voor de gronden over welke de ge
meente voor uitvoering van de verbree
ding van het begin van den Zijdeweg de
beschikking moet hebben is bereikt.
Verder deelen B. en W. mede. dat bin
nenkort tot afbraak van het voormalig
gemeentehuis zal worden overgegaan.
Nederlaagwedstrijden.
De uitslagen der alhier gehouden voet
balwedstrijden zijn als volgt:
Boskoopsche Boys 2Olympia 3 24
Boskoopsche Boys 1Bodegraven 2 25.
LEIDERDORP.
Geslaagd te Utrecht voor het examen
Fransch L.O. de heer C. Kooien alhier.
NIEUWVEEN.
Aan de Ned. Herv. Gem. alhier is
verstrekt uit het fonds der Algemeene
Synode (fonds noodlijdende kerken en
personen) de somma van f.2500 ter her
stelling van gebouwen.
WADDINXVEEN.
OPENING NIEUWE MEUBELFABRIEK.
Van de N. V. Kempkes en Co.
Alhier vond de officieele opening plaats
van de nieuwe fabriekscomplexen van de
N. V. Kempkes en Co. in deze gemeente.
Het was juist 25 jaar geleden dat de heer
Kempkes een meubelfabriek begon en ook
juist een half jaar geleden dat de oude
fabriek door brand werd vernield. De
openingsrede werd uitgesproken door Jhr.
Op ten Brauw, president commissaris van
de N.V., die dankbaar de ijver en volhar
ding herdacht door den heer Kempkes in
die 25 jaar aan den dag gelegd. Hierna
werd het woord gevoerd door den Burge
meester, den heer P. A. Troost, die veel lof
bracht aan den heer Kempkes, die kans
had gezien al zijn personeel aan het werk
te houden. Ook wees hij er op, dat ge
durende den bouw steeds de beste har
monie bestaan had tusschen het dage
lij ksch bestuur der gemeente en de direc
tie der N.V. met het resultaat dat er nog
een nieuwe weg zal worden aangelegd, zoo
dat de fabrieksterreinen ook verlaten zullen
kunnen worden naar de groote verkeers
wegen. De Burgemeester wees uitdrukke
lijk op het groote voordeel dat de gemeen
schap heeft als de industrieën in de ge
meente zich kunnen ontplooien. Na de
rede van den Burgemeester werd het
woord gevoerd door den voorzitter van den
Kamer van Koophandel en Fabrieken te
Gouda, den heer Kranenburg. Daarna
werd door den heer Starreveld een ge
schenk aan de Directie overhandigd, n.l,
een tegeltableau, voorstellende „het edele
meubelvak", ontworpen en uitgevoerd door
den sierkunstenaar Kamerlingh Onnes.
De openingsrede werd gehouden in de
groote toonzaal van de fabriek, die ver- -
sierd was door meer dan vijftig bloem
stukken.
Daarna werd door den heer Burgemees
ter het bedrilf in werking gesteld door het
omdraaien van een handel in de machine
hal.
Intusschen was het geheele personeel
aan het werk gegaan en kon de bezichti
ging van het gebouw plaats vinden. Het
was een lust voor de oogen een zoo mooi
bedrijf in vollen gang te aanschouwen.
Hoe langer hoe meer worden in deze ge
meente meubelen gemaakt die alle critiek
glansrijk kunnen doorstaan.
Onze gemeente is door den bouw van
deze fabriek, weer een prachtig gebouw
rijker geworden. Een woord van lof aan
den architect, den heer P. D. Stuurman
is hier zeer zeker op zijn plaats!
De Landbouw.
Het warme weder der laatste dagen
heeft in den Haarlemmermeerpolder op
den groei der verschillende gewassen zijn
gunstigen invloed zoodanig doen gelden,
dat sommige landbouwers reeds met het
maaien van het rijp geworden graan zijn
begonnen. De karwijoogst is thans in vol
len gang en hier en daar staan de erwten
ook reeds op ruiters. Nu nog enkele weken
droog weder en de landbouwers zullen
al zijn de verwachtingen omtrent de uit
komsten niet hoog gespannen toch nog
wel tevreden kunnen zijn over de gunstige
resultaten, die men dan toch te boeken
zal krijgen.
Bij de Federatie van Middenstands-
vereenigingen te Haarlemmermeer bestaat
het plan een winkelweek te organiseeren.
Aan de Ned. Herv. Gem. te Nieuw-
Vennep is uit het fonds der Alg. Synode
(ter voorziening in de geestelijke behoef
ten) verstrekt de somma van f. 500 voor
een godsdienstonderwijzer in de buurt
schap Abbenes, en de gemeente te Haar
lemmermeer f. 1000 voor de drie gods
dienstonderwijzers der evangelisatie.
HILLEGOM.
Te 's-Gravenhage is geslaagd voor
het examen ter verkrijging van de hoofd
akte onze plaatsgenoot de heer S. Men-
sonldes.
DE KAAG..
Aan de Ned. Herv. Gem. alhier is uit
het fonds der Alg. Synode (tot verbetering
der schraalste predikantstraktementen)
verstrekt de somma van f.535.
KATWITK AAN DEN RITN.
Niet is geslaagd voor het examen
J Fransch L.O. mej. H. N. de Nie alhier, zo ri
als gisteren ab. werd vermeld, doch de
heer H. N. de Nie.
NIEUWKOOP.
Afscheid Ds. Mispelblom Beijer.
Zondag hield ds. Mispelblom Beijer ai
mer zijn afscheid. Niet alleen als predi
kant van de Remonstrantsche Gemeente,
kar ook als predikant zelf.
Als afscheidsrede had ds. Mispelblom
Beijer gekozen naar aanleiding van de
«oorden uit Korinthen 113 en volgende
«erzen De gemeente was voor dezen laat-
s.en morgen zeer talrijk opgekomen om
oiijk te geven van haar erkentelijke ge
voelens. Wie ds. Mispelblom Beijer ken-
"5?. zullen weten wat de Remonstrant- j
ene Gemeente ln hem zal missen.
all°°p der rede dankte de heer j
wart den scheidenden predikant namens
J, Gemeente voor alles wat hij in het af- I
f l0°Pen anderhalf iaar voor hen geweest
po-o? vcrzocht de aanwezigen te zingen 't
do nÜ Vcrs van ^04 uit de Bundel van
e Protestantenbond, en uitte tevens na-
"kns allen de wensch dat het hem goed
oent gaan in zijn verdere leven en werk-
ZWAMMERDAM.
Aan de Ned. Herv. Gem. alhier is
verstrekt uit het fonds der Algemeene
S.vnode (ter voorziening in de geestelijke
behoeften) de somma van f.200 voor den
arbeid in den Tempelpolder.
AALSMEER.
Raadsagenda.
Donderdagmiddag a.s., om 2.30 uur. komt
de raad der gemeente in openbare zitting
bijeen. B. en W. en de Commissie van Ge
meentewerken stellen den raad voor om
te doen inrichten een staanplaats voor
woonwagens op een gedeelte van de zgn.
„Vuurlijn" tusschen Aalsmeer en Uithoorn.
Verder o.m.: Besluit tot stichting eener
nieuwe openbare school voor gewoon lager
onderwijs, vier lokalen, in plan Zuid; aan
schaffing eener ziekenauto en deze in
eigen beheer te exploiteeren; aanschaf
fing van een faecaliënauto.
Ontslagaanvrage
van den gemeente-ontvanger.
De heer G. Hazenberg, gedurende een
groot aantal jaren gemeente-ontvanger
alhier, heeft als zoodanig eervol ontslag
aangevraagd, ingaande 1 Januari 1932.
Lage noteering der „Ster van Bethlehem"
Thans worden groote partijen van deze
bloemsoort aan de veiling alhier ten ver
koop aangeboden. Deed deze bloem een
tweetal jaren geleden nog een hoogen
prijs en bracht zij zelfs tot f. 1.50 per stuk
op. sinds dien tijd hebben talrijke kwee
kers zich op deze cultuur toegelegd. Het
gevolg is nu, dat er overvloed van „sterren"
is en de noteeringen gaan nu niet veel
hooger dan 30 cent per stuk. Ook andere
bloemsoorten, vooral de kasrozen. zijn zeer
laag geprijsd; menige partij is zelfs on
verkoopbaar en gaat de vuilnisbak in. De
handel op het binnenland is, hoofdzakelijk
door de vacanties, nu erg slap.
Aan het postkantoor alhier en het
daaronder ressorteerende hulppostkantoor
werd gedurende de maand Juli 1931 inge
legd f. 7135,61 en terugbetaald f. 5720,08.
Het laatst uitgegeven boekje draagt num
mer 3777.
Zekere De P. reed met nog iemand
op een motorfiets, toen zij het ongeluk
hadden te slippen Beiden rolden over den
weg. De P. liep eenige verwondingen en
een gekneusden arm op.
HAARLEMMERMEER.
Komnginncfeest.
Vanwege de Oranjevereeniging „Abbe
nes" zullen aldaar a.s. Woensdag feeste
lijkheden worden gehouden, die zoowei
voor de ouderen als de kinderen een dag
van groot genoegen beloven te worden. Het
programma vermeldt o.m. het houden van
optochten en een ringrijderij per fiets en
per auto nabij de Leeghwater.
Mond- en klauwzeer.
De besmettelijke veeziekte mond- en
klauwzeer, die in Haarlemmermeer dit
jaar op bijna 30 boerderijen heeft ge-
heerscht. kan in dezen polder thans wel
als geweken worden beschouwd, wijl op al
die boerderijen het vee weder hersteld is
en zich ln de afgeloopen maand geen enkel
nieuw geval meer heeft voorgedaan
Het aantal sterfgevallen onder de run
deren v:as dit jaar tot heden iets gunstiger
dan in 1930 toen in deze gemeente onder
het vee van meer dan 160 veehouders vele
koeien zijn bezweken.
LISSE.
Motorrijwiel verbrand.
Een lid van het personeel van de „Ho-
baho" kwam te dicht met ziln sigaret bij
het benzine-reservoir van zijn motorfiets,
waardoor deze in brand vloog Niets bleef
er van over dan verbogen ijzer!
Gasbedrijf.
Het gasverbruik over het afgeloopen
jaar bedroeg 1.089.660 kub. Meter. De gas-
prijs voor kookgas bedraagt 9 cent per
kub. M., voor verwarmingsgas 4'/- ct„ voor
lndustrlegas 7 ct., en bij vastrecht van
minstens f.60 per jaar 5 cent. Het buizen
net werd belangrijk uitgebreid. De lengte
van het buizennet bedraagt thans onge
veer 26 000 Meter.
Waarschuwing inzake de Werkloosheid.
B. en W. van Lisse hebben een waar
schuwend woord laten uitgaan tot hen, die
in den winter werkeloos zijn, om toch
vooral in deze zomermaanden te sparen
voor den komenden winter. Men is ook
verplicht zich bij een werkloozenkas aan
te sluiten, tenzij men werkelijk grondige
bezwaren heeft. Wie niet zelf al het moge
lijke doet om de gevolgen der werkloosheid
te voorkomen, kan ook niet op steun der
gemeenschap rekenen.
Laten velen deze ernstige waarschuwing
van B. en W. ter harte nemen.
Slechte ruil.
Mej. Z. plaatste haar nieuw rijwiel tegen
het Postkantoor, doch vond deze bij haar
terugkomst geruild voor een „oud beestje".
SASSENHEIM.
GEMEENTERAAD.
Gemeenterekening 1930 - Gemeentewerf -
Afscheidswoord aan den Notaris.
In de gisteravond gehouden vergadering
waren afwezig met kennisgeving de hee
ren Speelman en Bisschops.
De notulen werden goedgekeurd.
Onder de ingekomen stukken was een
verzoek van de Oranje-vereeniging om
gebruik van „Sporthoff" voor feestterren
op 9 en 10 September. Dit wordt na een
opmerking van de heer Verkleij, of over
leg gepleegd wordt met de voetbalvereeni-
ging, toegestaan.
De bewoners van de Kastanjelaan be
klagen er zich over, dat het hun bij de
demping van de Nieuwe Haven toegezegde,
niet wordt uitgevoerd.
De voorzitter zegt dat een en ander nu
zoo spoedig mogelijk zal worden uitgevoerd.
Er is gewacht tot de grond voldoende
ingezonden was. Besloten wordt het ter
rein in teekening te brengen en dan een
beslissing te nemen, inzake overpad van
het laatste perceel.
Mededeeling gunning rioleering.
De voorzitter deelt mede dat op verzoek
van den Rijkswaterstaat eerst het gedeelte
R.K. Kerk Wasbcckerlaan uitgevoerd zal
worden. Is dit in orde, dat wordt de tram
baan naar het midden van den weg ver
legd en opnieuw bestraat. Voor den winter
hoopt men met een en ander gereed te
zijn.
Staten van achterstand. Deze worden nog
inbaar verklaard.
Voorloopige vaststelling gemeenterekening
1930.
Namens de commissie van onderzoek
maakt de heer van Zonneveld enkele op
merkingen. Hij wenscht voor elke bestel
ling een bon. die weer ingeleverd moet
worden Ook over den benzineprijs wordt
gesproken. Het blijkt dat de gemeente
1 ct. per liter meer betaalt dan de par
ticulieren.
De voorzitter beantwoordt de opmerkin
gen. Besloten wordt dat de gemeente zelf
een benzinepomp zal aanschaffen. Dc reke
ning wordt nu goedgekeurd.
Wijziging gememtebegrooting 1931.
Hei blijkt dat dit noodig is, daar door
B. en W. f. 60.000 tijdelijk geleverd is van 't
Electriciteitsbureau en nog een bedrag aan
Goed wonen.
De heer v. Zonfleveld acht hst verkeerd,
dat B en W. nu eerst hiervan mededee
ling doen. Uit <jit feit blijkt dat we te
veel of te vroeg geleverd hebben. Voor het
vervolg wenscht hij machiiging van den
raad.
De voorzitter geeft toe dat er te vroeg
geleend is, doch dit vindt zijn oorzaak in
de conversieleeningen van 1930. Voor het
vervolg is voor het verstrekken van leenin
gen de goedkeuring van Ged. Staten noodig.
Vaststelling pensioengrondslagen. Deze
worden vastgesteld.
De rekening en verantwoording over 1930
en de begrooting 1931 van de gezondheids
commissie werden goedgekeurd.
Bespreking oude Herv. school.
Na ampele bespreking wordt besloten de
school aan de Herv. Kerk te verkoopen
voor f. ÏO.COO. Er komt daar een verbreeding
van den weg zoodat er 7 auto's kunnen
parkeeren.
De voorzitter brengt dank aan de com
missie Speelman voor het werk in doze
verricht.
Begrooting schoolaitsendiznst. D ze wordt
goedgekeurd.
Als nu wordt aan de agenda toegevoegd:
het inrichten van een gemeente-werf.
B. en W hadden zich deze gedacht aan
het einde van de Oost-Haven en vragen
het gevoelen van den raad om boven het
magazijn en garage een woning te bouwen.
De heer van Breda zou het wenschelijker
vinden, de werf bij de reeds bestaande
loodsen, dus vooraan te bouwen. De voor
zitter zegt, dat deze ontruimd zu'len wor
den. Het is gewenscht alles op één plaats
te brengen en achteraan is de geschikste
plaats.
Voor de bestaande loodsen is reeds een
bestemming gedacht. De op te richten
arbeidsbeurs zou er plaats kunnen vinden
en een barak voor besmettelijke ziekten,
consultatiebureau voor zuigelingen en
T B C.
Besloten wordt dit aan B. en W. over
te laten.
Rondvraag. De beer Verkleij wijst er
op, dat bij het woonwagenkamp geen water
is. Een der omwonenden is bereid water
tc verstrekken als de gemeente hem 30
meter water toestaat.
D heer v. Breda wijst op den slechten
toestand van de Kastanjelaan en op de
Linden'-an, waar het riool boven den weg
uitsteekt.
D? voorzitter zegt overweging toe; de
Lindenlaan is nog niet overgenomen door
de gemeente.
De heer Warnum informeert naar de
ri-uwe muziektent. De voorzi'ter deelt made
dat de p'anncn in vergevorderd stadium
zijn. Het is de bedoeling aan de Beuke-
laan een nisvormige tent te bouwen.
Nadat de heer v. Zonneveld geïnformeerd
had of er al bezwaren waren ingebracht
tegen de vuilbegraving in de Kooi en de
lieer Schrama gewezen had op het wen-
srhelijke van een afscheiding aan do
Charbonlaan, nam do voorzi'ter het woord
om een afscheidswoord te spreken tot de
2 vertrekkende raadsleden. De heer v. d
Geest heeft reeds 12 jaar zitting gehad
en heeft steeds, al was hij als arbeiders
afgevaardigde gekozen, met de meeste
onpartijdigheid gehandeld, met een open
hartigheid en een eerlijkheid, die hem
tot eer strekt. De heer v. d. Voet, die niet
zoo lang zitting had heeft ook steeds op
zuivere wijze de belangen der gemeente
gediend. (Applaus).
De heeren v. d. Geest en v. d. Voet
danken voor de hartelijke woorden en
uiten hun b°stc wenschen voor de pemeent'N
De voorzitter wenscht nu nog een af
scheid te nemen. Onze notaris gaat ons
verlaten. HIJ heeft een vooraanstaande
positie in deze gemeente bekleed. Bijna
ieder Ingezetene heeft hij met raad en
daad terzijde gestaan. Hij is zeer gezien om
zijn rechtschapenheid. Voor hit zijn rust
kon nemen in Zeist is hij door ziekte over
rompeld. Hii spreekt den wensch uit. dat
hij spoedig hersteld en nog een lange rust
moge genieten. (Applaus).
Hierna sluiting.
Druk vervoer per stoomtram.
Met de aangevangen vacanties mag de
stoomtram zich in een zeer druk vervoer
verheugen. Om alle passagiers te kunnen
vervoeren waren gisteren reeds 2 extra-
trams noodig en gistermorgen vroeg werd
al een extra-tram van Leiden gebruikt.
VEUR—LEIDSCHENDAM.
De onderlinge vereeniging voor zie-
kenhuisverpleging heeft over de maand
Juli 117 leden in- pn 19 leden afgeschre
ven. Het aantal leden is thans 4078.
VOORHOUT.
Burgerlijke Stand.
Geboren: Cecilia Sara Cornelia, d. van
L. van Werkhoven en Corn. C. de Haas
Catharina Maria, d. van H. P. van der
Maat en C. A. Zandbergen Nicolaas
Alexius, z. van N. de Wolf en A. M.
Schulte Johanna Antonia, d. van J. A.
Uljee en M. M. van de Groenendaal
Johanna, d. van J. A. Verhaegen en M. F.
van der Meer Petrus Johannes, z. van
P. L. Warmerdam en M. C. van der Salm
Johanna Margaretha, d. van W. van
Gerven en J. M. A. Langelaan Johannes,
z. van Corn, van der Starren en H. Poel-
wijk Francisca, d. van Alb. Kortekaas
en P. C. Alkmaar Evert, z. van L. Win-
gelaar en C. van Doorn Cornells Her-
manus, z. van C. J. G. L. Plasmeljer en J.
C. van der Meij Anna Catharina, d. van
J. Ch. Bles en J. G. Overling.
Overleden: Petronella Johanna Cozijn,
oud 65 jaar .echtgenoote van P. van den
Burg.
Aan de Ned. Herv. Gem. alhier is uit
het fonds der Alg. Synode (tot verbetering
der schraalste predikantstraktementen)
verstrekt de somma van f. 600.
WARMOND.
Burgerlijke stand.
Geboren: Johannes Comelis, z. van N.
van Dam en C. Zevenhoven Johannes
Adrianus Gerardus. z. van A. M. Schaken-
bosch en A. H. v. Leeuwen Jacoba, d.
van J. v. d. Sleet en J. Verdoes Bastiaan
Florenz, z. van H. B. Oskam en D. van
Beek Lydla, d. van H. Handgraaf en M.
F. van Houten Gijsbertha Hendrika,
d. van H. Handgraaf en M. F. van Houten.
Getrouwd: D. Spoor jm. oud 24 Jaar en
M. A. de Groot jd. oud 21 jaar.
Overleden: Johannes Bekker oud 83 jaar
weduwnaar van A. Hartveld J. J. A.
Kaandorp oud drie maanden, z. van N. W.
Kaandorp en A. Waasdorp.
Opening Sportterrein.
Het sportterrein van de R.K. Voetbai-
vereeniging St. Mathias alhier zal op 16
Augustus a.s. officieel worden geopend. De
R.K. Muziekvereeniging zal hierbij hare
meedwerking verieenen, terwijl zij zal
plaats vinden in tegenwoordigheid van
verschillende autoriteiten, waaronder ook
afgevaardigden van het gemeentebestuur.
WASSENAAR.
Geslaagd voor het diploma der Tuin
bouwschool Huls te Lande te Rijswijk mej.
G. P. Benthen Sypkens alhiêr.
ZEVENHOVEN.
De bouw van een nieuwe boerderij
voor rekening van den heer A. Breedijk is
opgedragen aan de heeren H. Janmaat en
C. van Dijk belden te Nieuwveen.
(Van onzen Indlschen medewerker).
EEN KWIJNENDE KUNSTNIJVERHEID.
In bijna alle gewesten van Indië ver
staat de bevolking het weven, een nijver
heid, die in enkele streken tot een kunst
nijverheid werd verheven. Minder alge
meen ls het batik, dat hoogere elschen
stelt aan de uitvoering. Op Java en voor
namelijk in de Minangkabausche landen
van Sumatra heeft het batik bestaan als
een edele nijverheid, hoog in eere bij het
volk zelf en bewonderd door de wester
lingen, die er zich vestigden. Het batik
mag worden geacht van zuiver Indlschen
oorsprong te' zijn en die kunstnijverheid
is steeds bevorderd en beloond (wel so
bertjes) door de vorsten en den landsadel.
Het staat vast: het batik kwijnt al gerui-
men tijd en nu pas verscheen wederom
een verslag van onderzoek, dat de regee
ring opdroeg aan den heer De Kat Ange-
llno, en dat tot geen andere uitkomsten
leidde dan vroegere onderzoekingen. De
oorden waar en de kringen waarin net
batik wordt hoog gehouden, krimpen in.
Het zou wel goed zijn, indien maatre
gelen waren te nemen, die het fraaie werk
in zijn aloude eer herstelden, d.w.z. het
gansche volk weer de doeken op prijs
deden stellen als een kostbaar bezit van
elke familie en dat ook wordt gebruikt.
Want op het gebruik komt het aan. Men
had vroeger de gewone sarongs als een
dagelijksche dracht en de fijnere voor
uitgang en feest. Het spreekt van zelf, dat
de inlandsche ambtenaar er andere sa
rongs op na placht te houden dan de ge
wone desaman en dat de priaji nooit met
dezelfde sarongs voor den dag zou komen
als voorname hoofden. Men kan in het
binnenland van Java, bij bepaalde gele
genheden, nog wel mooie sarongs zien
dragen, een adatkleeding, maar het alge
meen gebruik van den sarong is weg en de
moderniseering van Indië als gevolg van
verkeer, van opleiding en opheffing krijgt
in haar debet o.m. het kwijnen van de
batiknijverheid.
Men kan rondgaan en overal naar oor
zaken speuren: het wordt een boekwerk
vól. Maar ik meen, dat er énkele oorzaken
zijn, waaruit alle andere voortvloeiden.
Het batikwerk moet vrij duur zijn, omdat
er zeer veel arbeid voor wordt verelscht.
Niet duur ls de katoenen stof, maar zij
moet enkele bewerkingen ondergaan, al
vorens te kunnen dienen tot batik. Niet
duur is de was, waarmee de batikster het
doek beschildert met figuren; niet duur
de tjanting, waarin de gesmolten was
wordt gegoten; en do verven, waarin het
beschilderd doek wordt gedoopt, gebaad,
zijn niet duur. Maar het ls de tijd, dien da
bewerking in zoo ruime mate verelscht,
die betaling vergt, omdat de batikster
weken en maanden noodig heeft en moet
bestaan en het gezin onderhouden. Dn
nog zou het werk niet duur uitvallen, zoo
niet de tusschenpersoon, de handelaar, er
zijn winst op had gelegd.
Toen de westersche nijverheid in sa
rong, kain en slendlng artikelen zag voor
algemeen gebruik en begreep, dat zij er
winst aan kon behalen, is zij begonnen
met doeken te drukken en in den handel
te brengen tegen lagen prijs. De bevolking
nam ze gretig en verwaarloosde ter wille
van de kosten gaarne het verschrikkelijk
verschil tusschen het voorwerp van fa
brieksnijverheid en dat van handwerk.
Voeg er bij, dat Chineezen en Indische
dames batiksters in dienst namen en op
bestelling sarongs lieten vervaardigen ln
haar werkplaatsen tegen laag loon en
daarbij patronen gebruikten, die ganseh
andere motleven vertoonden dan de echt
Indische ,en men zal begrijpen dat op die
manier van twee zijden de ware batik-
kerij werd overlóópen. Zij trok zich terug
op enkele plaatsen en kon geen ander al-
zetgebied vinden dan de weinige adellijke
families. Zoo kon men in den aanvang
onzer eeuw het echte batikwerk eigenlijk
alleen nog vinden in de omgeving der
weinige vorstenverblijven, waar de adat
kleeding in eere bleef. Had de inlander
méér waarde gehecht aan het eigen hand
werk, hij zou niet voetstoots zijn bezwe
ken bij de aanbieding van het fabrieks
werk tegen lagen prijs. Maar men weet
het wel; de inlander is waarlijk niet de
eenige, die voor goedkoope aanbiedingen
en gemak bezwijkt. Wij doen het nage
noeg allen!
Een nieuwe slag voor de batikkunstwas,
dat de westersche handel de aniline-verf-
stoffen kwam aanbieden, in den waren
zin van het woord: kwam aanbieden.
Want de Duitsche fabrieken zonden haar
verfstoffen en lieten in de kampongs van
midden-Java demonstraties geven van
het baden der beschilderde doeken in
kunstmatige verven. Ook dat gemak trok
en daardoor namen de aniline-verven de
plaats in van de uit planten getrokken
verven.
Oogenschijnlijk gelijk, waren evenwel
de kunstmatige verven in warmte en tint
verre de minderen van de inheemsche
verven, uit hout en planten verkregen.
Nooit kan de aniline-verfstof een meng-
kcedoe-rood, een indigo-blauw, een soga-
bruin opleveren.
Het kwijnen van de batiknijverheid is
meer dan een halve eeuw geleden begon
nen en zij moet uitloopen op den dood.
De ontwikkeling van de inlandsche ;a-
menleving ls van dien aard, dat zij tal
van westersche gebruiken overneemt en
een voorkeur vertoont voor het gemak
en de goedkoopte, waardoor het smake
loos fabrieksproduct zich onderscheidt
van het lnheemsch werkstuk. Het ls Wel
te betreuren, maar niet te veranderen en
de batikkunst zal bewaard blijven in han
den van enkelen die nu en dan voor
schaarsche opdracht hun bekwaamheid
toonen. DENG AN HORMAT.
3—2
