Ificieele kennisgeving
De „Drift naar 't verleden"
in de Romaansche linguïstiek,
stadsnieuws.
brand in een houtzagerij.
WOENSDAG 20 MEI 1931
No. 21830
Inaugureele rede van Prof. Dr. C. de Boer.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENT1EN:
cts per regel voor advertentien uit Lelden en plaatsen
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle
Tndere advertentien 35 Cts. per regel. Kleine Advertentien
litsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
ui een maximum aantal woorden van 30.
incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van
deven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT ;i
Voor Leiden per 3 maanden f. 2.35, per week f. o.lt
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f.2.35 4- portokosten.
I nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
HINDERWET.
peester en Wethouders van Lel- I
fctngen ter algemeene kennis, dat
l;nde beslissing op het verzoek van:
Wijk om vergunning tot het
1 van een herstelplaats van werk- 1
pin het perceel Levendaal No. 158, j
iD. No. 1553;
fii. J. van Went om vergunning tot
I oprichten van een smederij in het
Hooigracht No. 1, Sectie I. No.
p. Vroom om vergunning tot het op-
van een smederij in het perceel
i Vest No. 221, Sectie H. No. 813;
lp W. Nijssen om vergunning tot het
Echten van een wasscherij in het per-
IMaredijk No. 131, Sectie L, No 519;
de Wed. J. Kooreman, geb. M. van
i om vergunning tot het oprichten
i een bewaarplaats van lompen en i
tderen in het perceel Langestraat No.
fsectie C. No. 1889;
1. J. Labree om vergunning tot het op-
|len van een kuiperij en kistenmakerij
e perceelen Koppenhinksteeg Nis 4,
8, Sectie I, Nis 1893. 1894 en 2147;
IJ G. Kluit om vergunning tot het op
pen van een banketbakkerij in het
iel Aalmarkt No. 18, Sectie G, No. 116;
J. van Berge Henegouwen om ver-
ting tot het oprichten van een sme-
j in het perceel Hoogewoerd No. 19,
D No. 951, is verdaagd.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
feil. 20 Mei 1931.
6518
EINDEXAMENS GYMNASIA.
Ie minister van onderwijs, kunsten en
«nschappen heelt bepaald, dat de eind-
mens aan het stedelijk gymnasium al-
zullen worden afgenomen op 1, 2, 3,
i. 6, 8, 9 en 10 Juni onder toezicht van
navolgende gecommitteerden dr. A. W.
Groot, hoogleeraar aan de gemeente-
e universiteit te Amsterdam, wonende
leemstede; dr. J. P. B. Josselin de Jong,
«leeraar aan de Rijksuniversiteit al-
r, wonende te Oegstgeest; dr. J. Wolff,
«leeraar aan de Rijksuniversiteit te
echt, aan wie op 1, 2, 3, 4 en 5 Juni
dt toegevoegd dr. F. A. H. Schreine-
iers, hoogleeraar aan de Rijksuniver-
at alhier.
ils gecommitteerden elders zijn aange-
len prof. dr. J. Droste, dr. J, H, Kern,
f dr. G. J. Thierry, prof. dr. F. Muller,
if dr W, van der Woude, prof. dr. W.
Ie Haas, prof. dr. F. A. H. Schreine-
kers, prof. dr. B. A. van Groningen,
f, dr. N. J. Krom, prof. dr. J. de Vries,
il, dr. J. C. Kluyver en dr. H. D. Kloos-
man. allen alhier
j wezen bepalen Op het gebied der syn
taxis is de reactie nog lang zoo ver niet
gevorderd, al winnen ook hier. in de
laatste jaren andere inzichten ziender-
oogen veld.
Spreker behandelde daarna meer in
bijzonderheden de vraag welke de invloed
van het heden en welke de invloed van
het verleden is in de overwegingen, welke
een taalgemeenschap leiden bij het ver
anderen zoowel als bij het behouden der
taalverschijnselen, waarbij sterk de na
druk werd gelegd op het in deze kwestie
belangrijke verschil tusschen arbitraire en
niet-arbitraire taalelementen, tusschen
..vormen" en „functies", tusschen mono-
linguisme en comparatisme tusschen
diachronie en synchronie.
Spr eindigde met aan te toonen, dat
men schromelijk den invloed overdrijft,
welke het klassieke latijn op de fransche
syntaxis zou hebben gehad Andere fac
toren hebben heel wat meer invloed ge
had. wat onder meer duidelijk blijkt uit
het feit. dat de syntaxis van de West-
Europeesche cultuurtalen. Germaansche
zoowel als Romaansche, veel meer met
eikaar gemeen hebben dan met het Latijn.
Hierna volgden de gebruikelijke toe
spraken Tot de studenten in het Ro-
maansch zeide spr. woordelijk het vol
gende
„De omstandigheden, waaronder de stu
die der moderne talen in Nederland zich
heeft ontwikkeld, hebben u in een. eigen
aardige situatie geplaatst: aan uw gene
ratie toch is in ons land de rol toebedeeld,
welke in andere beschaafde landen door
de grootvaders en overgrootvaders, der
tegenwoordige generatie vrouwen stu
deerden toen nog niet Is gespeeld,
namelijk die van de eerste generatie te
zijn, welke een volledige wetenschappelijke
opleiding in ons vak kan krijgen, waar
door gij tevens de eersten zijt met wie in
ons onderwijs volledig academisch ge
vormde docenten in het Fransch hun
j intrede doen. Dit voorrecht legt. u tevens
een groote verantwoordelijkheid op: gij
I zult. moeten, aantoonen. dat ook voor de
I moderne talen de opleiding aan de univer-
sitelt. de meest wenscheli.ike is. Immers,
indien ik gelijk heb met te beweren, dat
de m»thode van een docent, onderge
schikt. is aan zijn persoonlijkheid, dan zou
daaruit volgen, dat. die opleiding in prin
cipe de beste is, welke den student het
best de gelegenheid geeft zijn persoon
lijkheid te ontwikkelen. Die gelegenheid
nu ontvangt men niet, aan „cursussen" of
„scholen", waar men slechts vakkennis
en methoden kan leeren. maar daar waar
men het studentenleven kan meemaken,
zii het misschien uit bescheiden beurs,
maar dan toch in voortdurend contact
met anderen en andersdenkenden van
denzelfden of ongeveer denzelfden leef-
I tijd. Nog altijd geven, naar mijn vaste
overtuiging, zij die in dien zin werkelijk
student hebben weten te zijn. verreweg
de beste waarborgen om goede docenten
te zullen zijn: zij zijn het, die de grootste
kans hebben hun leerlingen te begrijpen
en door hen begrepen te worden, en dat
j is de hoofdzaak. Moge het in den loop
den jaren aan velen uwer. en aan velen
van uw onvoleers gelukken, dat ideaal te
verwezenlijken, tot hed van hen, die een
maal uw leerlingen zullen zijn, dat wil
zeggen van duizendpn jonge menschen in
den lande.
BRAND BIJ GEBRS. VAN HOEKEN'S
HOUTHANDEL.
Prof. de Boer.
Hedenmiddag heeft dr. C. de Boer. be
noemd tot gewoon hoogleeraar in de Ro
maansche taal- en letterkunde aan de
Universiteit alhier zijn ambt aanvaard
met het uitspreken van een inaugureele
rede. getiteld: de „Drift naar 'tverleden"
in de Romaansche linguistiek".
Voor deze inauguratie bestond groote
belangstelling: onder de aanwezigen be
vond zich ook de heer F. A. Kemmerer,
buitengewoon gezant en gevolmachtigd
minister van Frankrijk.
Nadat in de Romaansche linguistiek ge
durende tal van jaren bijna uitsluitend
het historisch-causale als object van
wetenschap was erkend, aldus ving prof.
De Boer aan, is eindelijk tegen deze „drift
naar 't verleden" een reactie ontstaan,
welke thans nog in volle kracht is, en
welke zich ten doel stelt de Romaansche
linguistiek te bevrijden van vormtyrannie.
latinomanie, te logische of te zuiver stylis-
tische taai-analyse, opperheerschappij
van te mechanische klankwetten, en
vooral van die „drift naar 't verleden",
welke het synchronistische in de taal
kunde niet de plaats weet te geven, welke
het toekomt. Op het gebied der lexicologie
heeft deze reactie, reeds overwonnen over
vrijwel de geheele linie: daar is reeds ge
bleken, uit een reeks overtuigende resul
taten, hoe vruchtbaar en noodzakelijk het
is, eerst te weten waarover men praat
alvorens met vrucht onderzoekingen in
en over het verleden te kunnen doen, en
niet minder hoe men alleen dan kan te
weten komen waarover men praat, wan
neer men de taalverschijnselen in kwestie,
in plaats van ze geïsoleerd in het verleden
te projecteeren, eerst statisch bepaalt,
door ze in verband te beschouwen met al
de synchronistische factoren, welke hun
Foto Bleuzé.
De schade geraamd op f. 20 a 30.000.
Ruim een half uur nadat het personeel
gisteravond naar huis was gegaan, werd
brand ontdekt op de zeer uitgestrekte ter
reinen van de N.V. gebroeders Van Hoe-
ken's Houthandel aan den Waard achter
dun Zijlsingel Eenige daar spelende kin
deren waarschuwden omwonenden, dat
een zoogenaamde afvalschuur van zaagsel
en krullen in brand stond en tegelijkertijd
sioegen de vlammen al zoo hoog naar bui
ten dat zij reeds van verre zichtbaar
waren. Van meerdere zijden werd de
brandweer dan ook bijkans gelijktijdig van
d?n toestand op de hoogte gebracht. Aan
gewakkerd door den harden Noord-Ooster
greep het vuur buitengewoon snel om zich
heen. overal gretig voedsel vindend in
het lichtbrand'uare materiaal van houten
schuren en stapels droog hout In de
omgeving wonend personeel was direct ter
plaatse en met een eigen slang werden
de vlammen aangetast totdat een kwar
tiertje later de brandweer met een motor
spuit verscheen en op uitstekende wijze
de bestrijaing van het vuur overnam De
tweede motorspuit kwam iets later in ver
band met het feit. dat juist op dat oogen-
blik een oefening werd gehouden aan de
Koninginnelaan waar zich ook bevonden
de commandant en onder-commandant
alsmede verschillende brandmeesters. Toen
ook deze echter in den strijd was gebracht
terwijl vervolgens de kleine stoomspuit
eveneens nog dienst deed, was men met
een dertiental stralen de situatie spoedig
meester ondanks het bezwaar, dat de
spuiten wegens de vele vaarten, welke
het terrein doorkruisen op bijna hon
derd meter van den brand moesten wor
den opgesteld, wat den druk van het wa
ter niet ten goede kwam.
De vlammen waren inmiddels van de
zaagselschuur overgeslagen naar een
groote houten luods. waarin de zagerij en
schaverij gevestigd waren en welke door
een enorme trechter (de z.g. exhauster)
van dak tot dak met. de machineloods in
de nabijheid verbonden was Voordat de
brandweer goed en wel ter plaatse was,
bleek ook deze loods reeds verloren en met
veel lawaai stortte de exhauster spoedig
ineen. Een oogenblik liet het zich nu drei
gend aanzien, omdat er in de eerste plaats
gevaar bestond voor de machinegebouwen
en verder ook de groote opslagplaatsen
van gezaagd hout niet veilig meer waren.
Het krimpen van den wind heeft echter
een ramp voorkomen. De wind liep terug
naar het Noorden en de machinegebouwen
kwamen daardoor al vrijwel geheel buiten
het bereik van het vuur. dat merkwaardig
i weinig vonken uitwierp. Wel werd nog
een acht a negen meter hooge houtstapel
i (met een omvang van misschien 500 M3)
J aangetast, doch toen de brandweer een
maal in actie was, wist men het vuur ook
hiertoe te beperken. Om op mogelijke ult-
I breiding niettemin voorbereid te zijn werd
I gedurende den brand voortdurend door
i politie en brandwachts over het terrein
i gepatrouilleerd, terwijl men verder veel
I gemak ondervond van het talrijke perso-
I neel der zaak, dat in grooten getale aan-
i wezig was en bij het blusschen goede
I diensten bewezen heeft. Dat duizenden be
langstellenden in dit stadsgedeelte op de
been waren om het inderdaad fraaie
schouwspel der als fakkels brandende lood
sen en houtstapels te aanschouwen,
spreekt vanzelf, doch de politie had voor
een voortreffelijke afzetting gezorgd.
Toen de brandweer er tegen halfacht
na vrij veel moeite in geslaagd was met
behulp van palen en planken den grooten
houtstapel omver te werpen, was het pleit
beslecht, doch de nablussching heeft nog
geruimen tijd gevergd, omdat de vlammen
telkehs weer oplaaiden. De eerste motor
spuit kon eerst om halftwaalf inrukken,
terwijl de tweede vannacht om halftwee
nog uit 8 slangen water gaf en eerst
hedenmorgen 10 uur naar de kazerne
terugkeerde
Alles was op beurspolis verzekerd. De
schade wordt geraamd op 20 4 30.000 gul
den Twaalf jaar geleden heeft op het
zelfde deel van het terrein eveneer, een
ernstige Brand gewoed
Verschillende autoriteiten zijn gisteren
aanwezig geweest, o.a de burgemeester,
wethouder Splinter, eenige raadsleden en
de commissaris van politie, de heer Meijer.
Omtrent de oorzaak is niets met zeker
heid te zeggen De mogelijkheid b',staat,
dat een der werklieden bij het neerleggen
der werkzaamheden om halfzes, achteloos
een brandende lucifer heeft weggewornen.
Ook bestaat de kans. dat een vonk door
den exhauster in de zaagselloods is te
recht eekomen.
frsteravond is door totdusverre onbekende oorzaak brand uitgebroken in een xrullenloods staande op de terreinen der
jij Gebr. van Hoeken's Houthandel. Het vuur greep snel om zich heen en legde eenige in de nabijheid staande houtsta-
™s eveneens in de asch. Hierboven een foto van het biusschingswerk. Links de totaal verwoeste krullenloods, rechts eer.
der brandende houtstapels.
DE TREINENLOOP
MET DE PINKSTERDAGEN.
Voor de Ned. Spoorwegen zullen Zater
dag 23 Mei a.s en Maandag 25 Mei (Twee
den Pinksterdag) dertig vóór- en volg-
treinen tusschen Amsterdam Haorlem
treinen tusschen Amsterdam Haarlem
terwijl de treinen in de richting Belgis
versterkt zullen worden; ook tot Roosen
daal en Antwerpen zullen voortreinen
loopen.
Op de voornaamste stations zullen
extra-treinstellen gereed gehouden wor
den. om bij buitengewone drukte dienst
te kunnen doen Op de lijn Leiden-Utrecht
j zullen dit jaar geen voortreinen ioopen,
door de uitbreiding van den treinenloop
op dit baanvak kunnen geen voortreinen
worden ingelegd, maar wel zullen de trei
nen met drie en vier rijtuigen versterkt
worden.
BINNENLAND.
Inaugureele rede van prof. dr. C. de
Boer in de Leidsche Universiteit. (Stads
nieuws, le Blad.).
Brand in een houtzagerij te Leiden.
(Stadsnieuws, le Blad.).
De luchthaven tc Eelde; mogelijke op
neming van Groningen en Drente in het
luchtverkeer. (Binnenland, 3e Blad.).
Tc Groningen is op 59-jarigen leeftijd
overleden dr. IV. H. Mansholt, geneesheer-
directeur van het Academisch Ziekenhuis,
aldaar. (Binnenland. 3e Blad.).
De avonturen van een elfjarigen
Spaanschen verstekeling. (Gem. 2e BI.).
Op 15 Juni vertrekt H.M. de Koningin
naar Parijs voor een bezoek aan de Kolo
niale Tentoonstelling. (Laatste Berichten,
le Blad.).
BUITENLAND
Rondom de zittingen van den Volken
bondsraad en Europeesche Commissie,
(Buitenland en Tel., le Blad
De Belgische kabinetsomvorming. (Bui
tenland. le Blad.).
Mislukte aanval der Engelsche conser
vatieven op de financieele wet. (Buiten
land, le Blad.).
HERDENKINGSAVOND TIENJARIG
BESTAAN VRIJWILLIGERSCORPS.
Gisteravond werd in de Marekerk ter
gelegenheid van het 10-jarig bestaan van
het Vrijwilligers-Corps in de Nederd. Herv.
Gemeente, een herdenkingsavond gehou
den.
Nadat de bijeenkomst op de gebruike
lijke wijze door dr. J. Riemens was
i geopend, heette hij alle aanwezigen har
telijk welkom, in het bijzonder de zuster-
vereeniging uit Den Haag.
In 't kort schetste spr. de ontwikkelings
geschiedenis van dit corps en toonde aan,
hoe de mannenavonden in Pniël veel heb
ben bijgedragen tot oprichting van dit
corps.
Vervolgens deed spr. uitkomen, hoe dit
corps naast Eeredienst, de financieele
lasten der kerk tracht lichter te maken,
tevens memoreerde hij het feit dat de
spoedige restauratie der Marekerk, ook
voor een groot deel aan dit corps te dan
ken is.
Ds. Joh. W. Groot Enzerink hierna het
woord verkrijgend verhaalde hoe tien jaar
geleden, bij een aantal „Vrijwilligers" de
drang gevoeld werd, om iets voor Gods
Koninkrijk te doen. En nu. aldus spr het
corps een goede honderd leden telt. zou
ik het de Gideons-bende" willen noemen.
Een keurbende van menschen die zich
willen stellen in dienst van God.
De Chr. Zang vereeniging ..Hallelujah",
directrice mej. Tilly Leening, die belange
loos haar medewerking had toegezegd,
liet zich een en andermaal op voortreffe
lijke wijze hooren.
Na dankgebed van ds. Groot Enzerink
werd dezen avond met het zingen van
„Hallelujah, eeuwig dank en eere" geslo
ten.
Een flinke schare van belangstellenden
vulde het Kerkgebouw.
VEREENIGING „HET SPïNOZAHUlS".
De jaarlijksche aigemeene vergadering
van ae Vereeniging „Het Spinozahuis" zal
dit jaar onder leiding van dr. J D Bie-
rens de Haan van Aerdenhout worden
gehouden op Zondag 31 Mei a.s. te 2 uur
in café Centraal' te Rijnsburg.
Terstond na afloop der middagverga
dering zal mademoiselle Madeleine Fran-
cès, agrégce de TUniversité, een voor
dracht houden over .L'aristocratie splno-
siste et le gouvernement des Pays-Bas au
dixseptième siècle, welke voordracht ook
voor belangstellende nlet-leden kosteloos
toegankelijk is.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen
B J Timmerman v h. Alb. B Timmer
man. Breestraat 90 Lelden. Heeremnode-
artikelen. De handelsnaam bnift. Alb. B.
Timmerman zooals oorspronkelijk.
„Het Modehuis" Ereesiraat 14a. Leiden.
Dameshoeden er. ciamesmoaeartikelen.
Uittredend Eigenaar A. Izaaks, 's-Graven-
hage. dd 2 Mei 1931
Naamlooze Vennootschap Klgiviai en-
fabriek „Nijvrrheid H. Rijndijk A 46,
Hazerswoude
Bovengenoemde N.V is met means .van
15 Mei 1931 ln liquidatie getreden Llanida-
teurs: J. Wassink, Hazerswoude en F. J.
F. M. Proot, Leiden.
