STADSNIEUWS.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
DE LEIDSCHE HOUT.
BINNENLAND.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
2«te Jaargang
DINSDAG 28 APRIL 1931
No. 21812
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
In Cts PW reBe' voor advertentlen uit Lelden en plaatsen
F agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle
„Here advertentiën 35 Cts per regel Kleine Advertentlën
nlultend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
Ei een maximum aantal woorden van 30.
incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van
Seven 10 Cts, porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden per 3 maanden f. 2.35, per week f. 0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f. 2.35 4- portokosten.
I nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
VER. VOOR STAATKUNDE,
lezing van den heer Tissier.
Gisterenavond had in het Klein Audi-
Kiun der Universiteit de lezing plaats
den heer Th. Tissier, vice-president
«den Conseil d'Etat, over: ,4e Conseil
Cat Son hlstoire. son organisation et
tionctionnement."
Kpreker verdeelde zijn voordracht in
tdeelen: le. De geschiedenis van het
fctaan van den Conseil d'Etat. 2e. De
Ëiige Conseil d'Etat.
ki een kort overzicht van de ontwikke-
Jtan dit lichaam voor 1789 en tijdens
[revolutie stond spr. uitvoerig stil bij
V toestand onder het consulaat en het
torrijk. waarbij het eerst sprake was
drievoudige taak: de legilatieve,
feinistratieve en jurisdictictioneele
fc Reeds toen was een der onder-
feen een Commission du Contentieux,
irden Minister van Justitie voorgezeten
Indeeling bleef behouden, zoowel
[dei de constitutioneele monarchie als
[der het tweede keizerrijk.
^vergaande naar het tweede deel van
0 betoog het tegenwoordige regiem van
I) Conseil d' Etat, wees spr. erop dat, bij
[handhaving van de drievoudige taak,
it karakter niet onaangetast bleef: het
[aan werd a. raadgevend aan de regee-
in zaken van groot administratief
mg, b. deelnemend aan de voorberei
der wetten; c. administratieve recht-
raak uitoefenend.
te administratieve rechter blijft de
si met beperkt tot het keeren van
ithtsoverschrijding door de overheid,
ch bovendien maakt ook het vaststellen
n ie schaden en de vergoedingen, daar-
n deel uit.
Komende tot de inwendige organisatie
derscheidde spr. eerst vier sectie's
tarover de verschillende belangencom-
exen zijn verdeeld: vervolgens noemde
de twee Sections Contentieux, waar-
1 de een het algemeene, de andere het
kciale gebied bestrijkt. Onder deze twee
[een regelend orgaan: de Assemblee du
d'Etat. onder voorzitterschap van
n rice-president.
IKi er op gewezen te hebben dat de
(tater van Justitie als president gerech-
T is zoowel de Assemblée als de admi-
Istntleve secties te presideeren en na
pei beschouwingen over de bezetting
In ie verschillende inwendige functies,
f»l spr. zijn uiterst belangwekkende en
reiende rede.
AANBESTEDING.
B. en W dezer gemeente hebben heden
morgen aanbesteed, het maken van een
gewapend-betonbeschoeiing langs een ge
deelte van de Haarlemmertrekvaart
Er was als volgt ingeschreven: Van
Dordt, Leiden f.13 730; N.V. Enschedesche
Bouw- en Betonmij., Enschedé f. 13.316;
N.V. Tubantia, Enschedé f. 12.992; War-
naar en Hoogstraten, Leiden f, 10.935; C.
J. Kiebert, Sassenheim f. 10.837; Bax en
Steenkist, Haarlem f. 10.760; H. de Weers,
Haarlem f 10.495; Vergunst, Lisse f. 10.450;
Sanders en Co., Gouda f.10 448; I. Th.
Cornet, Leiden f. 10.444: A. Voordauw,
Zwammerdam f.9500; Lensel, Stadskanaal
f.9450; M de Graaf. Voorburg f.9000; Th.
L. J. iZtman. Leiden f.8900; G. A. Koning,
Voorschoten f. 8440; De Later en Meyers,
Leiden f7848.
De gunning werd aangehouden.
CONCERT „DE POST".
hl programma voor het Concert op 30
hl as. in het Plantsoen (Musis) te
'in door het Leidsch Harmoniegezel-
hp ,,De Post", luidt als volgt:
I Wilhelmus, 2. Belphecor, marsch. E.
'psant. 3. Wilhelmine (ouverture de
■eert, L. Boyer. 4. La Fée des Alpes, fan-
w. Guil. Rodeur 5. Le Tribut de Za
ire. Gounod. 6. Faust, fantaisie sur
pvra, Gounod. Pauze. 7. Le Régi-
't de Sambre et Meuse, marsch. Rauski
le Rocher Fantöme, H. Staz. arr. F.
Pf. 9. Wein. Weib und Gesang. wals. J.
miss. 10. Potpourri Populaire, G.
baud li, Marsch Finale.
1-MEIFEEST DER S. D. A. P.
Zooais reeds door ons werd vermeld,
zijn er voor a.s. Vrijdag voor de Leidsche
socialisten weer feestelijkheden georgani
seerd. Des morgens te 9 en 11 uur is er
een groot kinderfeest in de groote Stads-
zaal, om 10 uur is er een gezamenlijke
wandeling door de stad met als eindpunt
het Kooipark, waar de A.J.C. dansen zal
uitvoeren. Op de groote feestvergadering,
welke om 2 uur in de Stadszaal begint,
zal het woord worden gevoerd door het
Kamerlid P. Hiemstra, terwijl medewer
king wordt verleend door Jo Sternheim
(declamatie) en „De Stem des Volks". De
demonstratie optocht vertrekt 's avonds
om halfnegen vanaf de Kaasmarkt en
volgt dan onderstaande route: Koppen-
hinksteeg. Hooigracht, Groenesteeg, Hee
rengracht. N. Rijn. Oranjegraeht, Zuid
singel, Kalvermarkt. Havenplein, Haar
lemmerstraat, Prinsessekade, Breestraat,
Korevaarstraat. Zoeterwoudsche Singel,
Hooge Rijndijk, Wilhelminabrug, waar de
stoet zal worden ontbonden.
Ds. W. C. Lamain alhier heeft be
dankt voor het op hem uitgebrachte be
roep naar Grand Rapids (Noord-Ame
rika).
De alhier tot seini-arts bevorderde
studenten F. H. Gaymans en J. H. Nauto
zijn bestemd tot reserve-officier van ge
zondheid bij den geneeskundigen dienst
van het leger hier te lande.
Men verzoekt ons mede te deelen,
dat de Bilderdijkavond op 7 Mei in het
Groot-auditorium der Hoogeschool voor
ieder belangstellende toegankelijk is, die
zich de moeite getroost een gratis toe
gangskaart bij Boekhandel Eggers, Boter
markt, te halen.
Het bestuur van „De Zijl" verzocht
ons het bericht van gisteren in zooverre
te rectificeeren dat de zweminrichting
morgenmiddag alleen voor genoodigden te
bezichtigen zal zijn.
De politie alhier heeft aangehouden
den 25-jarigen H. J. de H., als verdacht
van diefstal van een gouden collier met
diamanten hanger ten nadeele van een
familielid en van verduistering van een
rijwiel ten nadeele van een handelaar aan
den Lage-Rijndijk.
N.V. VER. ROTTERDAMSCH
HOFSTADTOONEEL.
„De Duivel", tooneelspel in
3 bedrijven van Frans Molnar.
Nauwelijks was voor Ed. Verkade het
drama te Amsterdam geëindigd, of Cor v.
d. Lugt engageerde hein voor enkele gast-
voorsiellingen. Daarvoor mogen wij dank
baar zijn, want zoodoende nebben wij na
jaren Verkade nog eens weer gezien in een
van zijn glansiolicn, om niet te zeggen in
zijn grootste glansrol, dit mede door toe
doen van de afd. Leiden van het Tooneel-
verbond, die de opvoering hier mogelijk
maakte. De Duivel, een kleine 20 jaar zal
het ongeveer geleden zijn, dat dit tooneel
spel van Molnar voor het eerst op onze
planken werd gebracht en toen een ge
weldig succes boekte. Later, in de eerste
na-oorlogsche jaren, werd het weer op het
repertoire genomen, wederom met door
slaand succes en nu nogmaals deze Molnar
is afgestoft en opgepoetst, nu blijkt over
tuigend, dat ook thans nog deze Molnar
spreekt tot het publiek. Zeker, er zijn pas
sages, die verouderd aandoen, maar het
geheel weet nog steeds te boeien en de
aandacht volledig gespannen te houden.
Is het op zich zelf te 'verwonderen? Wij
gelooven het niet, want heeft ieder men-
schenkind niet iets van een „duiveltje"
in zich? Trots de meest goede bedoelingen,
trots de heiligste voornemens, worden wij
soms gedreven in de richting, die wij juist
zouden willen mijden en speciaal, als een
„duivel" buiten ons eigen duiveltje om
door allerlei inblazingen het vuurtje aan
stookt. dat in ons brandt en vlamt. Mol-
nar's Duivel is o.i. wel het specimen van
„wat anders niet geZegd wordt" en daarin
ligt zijn groote kracht, die tenslotte
Jolanthe drijft in de armen van Hans, den
schilder, ondanks hen zelf.
Welk een uitbeelding geeft Verkade aan
dezen Duivel. Zijn lang üchaam trekkend
in kurketrekkers. zijn beenen en armen
rekkend en zelfs een bokspoot suggeree-
rend, met aan het wonderbaarlijke gren
zende lenigheid, toovert hij u in houding,
gebaar en toon een duivelsche figuur voor
oogen en voor den geest. Men voelt in
hem bij wijze van spreken een Mephisto.
Rondom hem hangt een sfeer van duivel-
schen gloed; daar is de baarlijke duivel
Steeds vaster wordt zijn duivelsche greep
op beide hoofdfiguren, tot een triumfan-
telijk „voila" tenslotte zijn zege besluit in
duivelsche voldoening 't Is duivels knap.
Zooals wij reeds zeiden, het is Verkade's
glansrol, die hij in ..De Faun" eenigszins
kon doubleeren. zij het met wisselende
accenten. Alleen deze creatie, af tot in het
kleinste detail, opgebouwd met een syste
matische zekerheid, die den geboren kun
stenaar slechts eigen is. is de gang naar
den Schouwburg, het akelige weer ten spijt,
meer dan waard geweest.
Overigens kunnen wij toch niet opge
togen zijn. Louise Kooyman zag zich vrij
onverwacht geplaatst voor de zware taak
Fie Carelsen te vervangen en Jolanthe uit
te beelden. (Wij denken in deze rol altijd
terug aan Mien Duymaer van Twist!) Zij
heeft ongetwijfeld in de gegeven omstan
digheden een spel vertoond, om den hoed
voor af te nemen: zij heeft meer gegeven,
veel meer. dan verwacht mocht worden,
doch volkomen was het op zich zelf
natuurlijk niet. En ook Jan van Ees is niet
de charmeur, die schilder Hans moet zijn,
noch in uiterlijk, noch in stem. Zijn be-
heerscht spel redde niettemin veel; spe
ciaal in zijn samenspel met Verkade had
hij heel goede momenten.
Luchtfoto K.L.M.
Bepaald zwak waren Else en Mizzi van
Joeki Broedelet en Mies Versteeg. Dat was
geen oogenblik doorleefd, al werd uiterlijk
soms wel iets bereikt.
Warm, zeer warm heeft een bijkans ge
heel gevulde Schouwburg geapplaudis
seerd en vooral Verkade gehuldigd. Het zal
hem goed gedaan hebben en hem hebben
doen zien, dat Leiden zijn verdere daden
op tooneelgebied met belangstelling zal
blijven volgen.
Strafbaarstelling van Godslastering
EEN WETSONTWERP IS INGEDIEND.
i' overzicht van het terreinencomplex de Leidsche Hout geeft bovenstaande foto, welke dezer dagen door de K. L. M.
werd vervaardigd.
Het vloeken buiten de strafbepaling
gelaten.
Ingediend is thans een wetsontwerp tot
aanvulling van het wetboek van strafrecht
met voorzieningen betreffende bepaalde
voor godsdienstige gevoelens krenkende
uitingen. Het telt twee artikelen, waarvan
het eerste strekt om in art. 147 van het
Wetboek van Strafrecht een nieuw no. I
in te voegen, luidende als volgt:
„le. hij die zich in het openbaar mon
deling of bij geschrift of afbeelding, door
smalende Godslasteringen op voor gods
dienstige gevoelens krenkende wijze uit
laat.
(Het tegenwoordige no. 1 wordt no. 2,
het tegenwoordig no. 2 wordt no. 3.
Het tweede artikel van het ontwerp
strekt om in genoemd wetboek een nieuw
art. 429bis in te voegen, luidende:
„Hij, die op een van den openbaren weg
zichtbare plaats woorden of afbeeldingen
stelt of gesteld houdt, die, als smalende
Godslasteringen, voor godsdienstige ge
voelens krenkend zijn, wordt gestraft met
hechtenis van ten hoogste een maand of
geldboete van ten hoogste honderd gul
den."
Ter toelichting zegt de minister van
Justitie o.m., dat de strijd om den gods
dienst in den laatsten tijd vormen heeft
aangenomen, die den wetgever niet onver
schillig kunnen laten.
Meer bepaaldelijk heeft de minister het
oog op de uitingen, waarbij ter bestrijding
van het Godsgeloof de vorm wordt geko
zen van een in woord of beeld hoo-
nen of smalen op God. Men moge aanvoe
ren, dat uitipgen in dezen vorm een zeld
zaamheid zijn, dat zij onduldbaar zijn,
schijnt nauwelijks betoog te behoeven.
Godsdienstvrijheid in den ruimsten zin
is een vrucht van onze historische ontwik
keling, waarop wij trotsch mogen zijn.
Maar juist mede ter bescherming van die
geestelijke vrijheid als een van onze hoog
ste nationale goederen moet hier worden
opgetreden. Waar de bestaande vrijheid
voert tot bandeloosheid, wordt deze in het
belang var de vrijheid zelf, met kracht
tegengegaan. Zoodanig misbruik is hier
stellig aanwezig. Uitingen in het open
baar. die den vorm dragen van een recht
streeks smalen van God, kunnen in een
Staat, die in meer dan één opzicht de er
kenning Gods handhaaft, niet worden ge
duld. Uit de openbare sfeer moeten zulke
uitingsvormen uitgezuiverd blijven.
Intusschen, de minister wil deze zaak
nu verder beschouwen van uit een ander
gezichtspunt, dat meer valt binnen het
algemeen kader van ons strafrecht, n.l. de
ernstige krenking van de gevoelens van
de groote meerderheid der bevolking. Ook
in dit opzicht past groote behoedzaam
heid. Zijn godsdienst ligt ons volk zeer
ter harte en voor zijn godsdienst strijdt
het met kracht en met hartstocht. Naar
mate een onderwerp feller beweegt, in die
zelfde mate kan ook bewogener uiting
worden verwacht. Krasse uitdrukkingen
zijn daarbij niet zeldzaam. Ook afgezien
daarvan kunnen op den godsdienst be
trekking hebbende uitingen van den een
voor het gevoel van den ander kwetsend
zijn.
In de eerste plaats gaat het hier over
een krenking van een der meest elemen
taire en algemeene momenten van het
godsdienstig gevoel. Doch ook overigens is
de gesignaleerde uitingsvorm van een ge
heel eigen karakter.
En wel in dezen zin, dat men bij. sma
lende bestrijding van anderer geloof des
anderen godsdienstige voorstellingen als
het ware accapareert en zich dus in zijn
sfeer stellend, daarin de krenkende uiting
volvoert. Er is hier een parallel met wat
ons Wetboek in art. 147 strafbaar stelt:
bespotten van bedienaren van den gods
dienst en beschimpen van aan den eere-
dienst gewijde voorwerpen, wordt slechts
dan strafbaar gesteld, indien dit geschiedt
in of ter plaatse van de uitoefening van
den eeredienst. m.a.w. op anderer do
mein. In het thans besproken geval bena
dert men niet plaatselijk, maar in de
voorstellingen in de uitdrukkingswijze anij
derer domein, om dan de schimpende
handeling te ondernemen.
Strafbaarstelling van alles wat gods
dienstige gevoelens in meerdere of min
dere mate kan kwetsen, zou te ver strek
ken. Om dus de meeningsuitingen niet
verder ook in haar vormen te begrenzen,
dan bepaald noodig is, is het aangewezen
de strafbepaling een rechtstreeksche om
schrijving te doen bevatten van den be
paalden vorm van krenking, welke hier-
voren werd aangegeven.
Die vorm nu is in uiterlijke verschij
ning de Godslastering.
Door het terrein te begrenzen en met
BINNENLAND.
Ingediend is een wetsontwerp tot straf,
baarstelling van Godslastering. (Binnen
land. le Blad).
De salarisverlaging in Indië; de Volks
raad zal verzoeken de 5 pCt. korting over
1931 achterwege te laten. (Uit Ned. Oost-
Indië, le Blad).
Het Nederlandscb voetbal-elftal voor
den wedstrijd tegen België is ongewijzigd
gelaten. (Sport, 2e Blad).
De uitslag der Statenverkiezing in
Noord-Brabant gewijzigd; de R.-K. Staats
partij wint nog 3 zetels ten koste van de
R.-K. Volkspartij, de S. D. A. P. en den
Vrijz.-Dem. Bond. (Laatste Berichten, le
Blad).
De verdachte, inzake den broedermoord
te Aalten, heeft bekend. (Laatste Berich
ten, le Blad).
BUITENLAND.
Millioenen-nota van den Engelschen
minister van financiën Snowden. (Buitenl.
en Tel., le Blad).
Handelsverdrag geteekend door Italië
en de sovjets. (Tel., le Blad).
De Paus over de R.-K. actie in Italië.
(Buitenl., le Blad).
Ernstige ontploffing te Maagdenburg.
Vele dooden en gewonden. (Tel., le Blad).
name ook het vloeken buiten deze straf
bepaling te laten, komt tevens vast te
staan dat het door den lageren wetgever
wel betreden trrein van het vloekverbod
dat in een bepaalden kring uit hoofde
van de gesteldheid van dien kring alles
zins gewettigd kan zijn aan dien lage
ren wetgever blijft voorbehouden.
NEDERLANDSCHE BOND VAN CHRIST.
FABRIEKS- EN TRANSPORTARBEIDERS
Onder voorzitterschap van den heer W.
Strjjbis Pzn. kwam de Nederlandsche Bond
van Christelijke Fabrieks- en Transport
arbeiders in een der zalen van het Gebouw
voor Kunsten en Wetenschappen te
Utrecht in twee-j aarlij ksche algemeene
vergadering bijeen.
In het jaarverslag worden onderschei
dene mededeelingen gedaan over den
groei van den bond en de onderscheidene
uitkeeringen uit de fondsen. Voorts geeft
het uitvoerige mededeelingen over gevoer
de acties Het financieel verslag doet zien,
dat in 1929 aan contributies is ontvangen
f. 187.550.55, in 1930 ruim f. 215.000, De ba
lans over 1929 sluit in ontvangst en uit
gaaf op een bedrag van f256.230 80.
De besprekingen van de redactie van
het vakblad bracht naast veel waardeering
enkele wenschen ter tafel, die door het
bestuur nader overwogen zullen worden.
De heer W. Strybis Pzn. werd tot voor
zitter van den bond en ais redacteur van
het bondsorgaan herkozen.
Nadat de vergadering daarop de plaats
van de volgende algemeene vergadering
had vastgesteld, is men met de behande
ling van de onderscheiden voorstellen be
gonnen.
DEMONSTRATIE VAN NEDERLANDSCH
FABRIKAAT.
Mr. J. Huges te Arnhem werkt plannen
uit tot het houden van een demonstratie
van Nederlandsch fabrikaat in 1932 op het
landgoed Zypendaal.
VERSPREIDE BERICHTEN.
In zijn gistermiddag gehouden verga
dering heeft de gemeenteraad van Den
Haag ir. W. v. d. Vegt. die voorloopig be
noemd was tot directeur van gemeente
werken als opvolger van ir. J. Lely. in
vasten dienst benoemd.
In Den Haag is in den ouderdom van
77 jaar overleden ir. J. N. Kooy, oud-
hoofdingenieur van het stoomwezen, offi
cier in de Orde van Oranje-Nassau
Gisteravond is plotseling overleden
mr. G. W. Eekhout, vice-president van de
rechtbank te Amsterdam. De ter-aarde-
bestelling zal plaats hebben op Vrijdag
a.s. op het kerkhof te Blaricum.
Bij Kon. besluit is benoemd tot bur
gemeester der gemeente Wijmbritseradeel
H. M Martens: met ingang van 1 Mei 1931
benoemd tot burgemeester der gemeenten
Goudswaard en Piershil R. Tialma' aan
J, L. Switzar, op zijn verzoek, eervol ont
slag verleend als burgemeester der ge
meente Dongen.
De gewone audiënties van de Minis
ters van Koloniën en van Justitie resp.
op Vrijdag 1 en 8 Mei en op Vrijdag 1
Mei zullen niet plaats nebben.
)nis
Hl
M
Jij
L
raea
tod
di'
