ie Jaargang WOENSDAG 11 FEBRUARI 1931 No. 21749 niner bestaat uit DRIE Bladen eerste blad. STADSNIEUWS. I zilveren jubileum. holl. maatschappit voor landbouw. ned. natuur-historische vereeniging. de nieuwe hortulanus. handelsregister kamer van koophandel. Het Voornaamste Nieuws van heden. binnenland. buitenland. gymnasiasten-congressen chr.-dem. unie. academische examens. EIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN: Cts. per regel voor advertentiSn uit Leiden en plaatsen waar ■entschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere ■„rtentrén 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiên uitsluitend vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een ■imum aantal woorden van 30. ,a'JSo Tolgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT;!] Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week'f 0.18 Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week 0.18 Franco per post ƒ2.35 -f- portokosten, i Iamanten jubileum [f. verhey van wijk. lesfor der Leidsche industrieel en. WÊfflSSM l, De heer Verhey van Wijk. L; 13 dezer zal het zestig jaar ge- (i. dat onze stadgenoot, de heer \V. van Wijk als 18-jarige jonge- Isri opgenomen in de textielfabriek (fader, lid van de firma Gebrs. van i Co. hijk schuilt er in deze mededeeling sarheid, want toen hij zijta intrede Ide firma, luidde zijn naam nog „Van fonder meer. Toen hjj in latere jaren nut werd en de gelijkluidende ran zijn vader en hem telkens aan- I jaren tot verwarring, besloot Jr. pa te veranderen in Verhey var lts;e Van Wijk stamde uit een ge- textielfabrikanten. Zijn grootva- in 1818 a. d. Heerengracht 'n ek. Zijn beide zoons werden niet in 'i opgenomen, doch begonnen een af- jie fabriek. Later deed hij de zaak sions over, nadat hij zich had ge- I met den heer B. Corts Sr. In i naast de bestaande dekenfabriek iïe-1;straat een sajetspinnerij opge- pe toenemende behoefte aan opvoe- productie, maakte uitbreiding der truimte noodzakelijk en toen in 1863 (spinnerij van P. van Geer aan de loerd te koop kwam, grepen de fir- 1 deze gelegenheid tot expansie met randen aan. Wonden de zaken toen op 13 Januari y jonge Van Wijk in het bedrijf werd Jnen. Aanvankelijk bepaalde hij zijn Is; tot de fabriek, waar hij een gron- v'ie maakte van de wol en haar be ien. Na den dood van den heer i 1879 werd hem evenwel de admi re leiding van het bedrijf opgedra- Vrnaast behielden de fabricksaange- tfen zijn volle aandacht. In 1S82 lü benoemdd tot lid van de firma. Vk tegenwoordige mede directeuren |n de heer J. G. J. Verhey van Wijk B. Corts werden in 1903 in de genomen. op 1 Januari 1921 de zaak werd ra een naamlooze vennootschap, trok 'r raa den tegenwoordigen directeur, ■V Corts zich uit het bedrijf terug, zooals de krasse en beminnelijke on; gistermorgen bij een onder- jOat wjj met hem mochten hebben, lïn.ipelrjte en alleszins gerschtvaar- 1 trots toevertrouwde binnensnel de zesde generatie in den persoon 1 1°'.'n.zcn intrede in de fabriek Geleidelijk is de fabriek uitge- J tot haar tegenwoordigen omvang en ■geworden een van Leiden's grootste ►•rieken, waarop onze Sleutelstad te- Totsch is. 'a°"e's baar afnemers voorna- |e in het binnenland, worden haar 'n oa'1 buiten onze grenzen tot in l met eere genoemdd. Kende het tijdvak 1887—1931 staan Jamen in de arbeidslijsten ingeschre- I dnè .bedrÓf momenteel aan on- 1 j j arbeiders en arbeidsters dage- verschaft. Personeelsbelangen op sociaal ge- I j fraen behartigd vèr voordat L„ ,tjl0e, eD bedrijfshoofden de ver- m°ge blijken uit het feit, r ilcr">enre?c''ng reeds dateert der TH-'k 'enSev°lSe v-3n de ziekte'8- We'. n* overbodig ge- zestig jaar tengevolge van de in- --«wet thans o wvorzekering reeds tardifj bijzonderheid zij nog vermeld, f-Dumber 19l5 H. M. de Konin- J ffiet een bezoek vereerde. Wg weten, dat wij lghrecht tegen den geest van den heer Verhey van Wijk in zouden handelen, wanneer wij op deze plaats uitvoerig zijn verdiensten schetsten tegen over het bedrijf, waaraan hrj< thans zestig lange jaren onafgebroken z'jn groote werk kracht heeft gegeven en dat onafscheide lijk is samengegroeid m>t zijn leven. Wij kunnen er ons slechts over verwonderen hoe het mogelijk is geweest, dat deze man, die enkel leefde in en voor zijn werk en zijn gezin, daarnaast nog zooveel tijd heeft kun nen vinden voor tal van functies in het openbare leven. We doen hier slechte een greep uit vele: 9 jaar lid van den ge meenteraad; gedurende 25 jaar lid van de Kamer van Koophandel, waarvan 15 jaar als voorzitter; voorzitter, secretaris en com missaris van de Mij. voor Nijverheid; 25 jaar secretaris en penningmeester van de afd. Leiden der Mij. tot Bevordering der Toonkunst; voorzitter van het Hopital Wal- lon; lid van het kerkbestuur der Waalse1* Gemeente; voorzitter van de Vrijz. Kiesver eniging; officier van de oude schutterij, waaraan hij het kruis wegens 15-jarigen dienst heeft verworven, enz. enz. En onze eerbied stijgt tot bewondering, wanneer we merken over welk een zeldzame helderheid van geest deze bijna 80-jarige nog beschikt. Zonder de minste aarzeling noemt hij ons data en cijfers van tientallen jaren geleden; beschrijft ons voorvallen van een halve eeuw her tot in bijzonder heden. De heldere oogen blikken ons van achter do brillelgazen vriendelijk aan en getuigen van een vitaliteit, waarop de ouder dom geen vat heeft. En hoe typeerend - eenvoudig komt op onze vraag „denkt u er nog niet over een beejjo te gaan rusten?" het antwoord uit zijn mond: „mijn werk is mijn plezier en mijn leven." Voorwaar het Leven heeft dezen mensch in zijn werk en zijoi gezin veef gegeven in December j.l. herdacht hij zijn 50-jarig huwelijksjubileum maar omgekeerd heeft hij met de hem geschonken gaven van hoofd en hart gewoekerd en ze dienstbaar gemankt aan het algemeen belang. Moge deze wissel werking in beider belang nog tal van jaren bestendigd blijven! Zooals terecht mocht worden verwacht, heeft het personeel gemeend d n dag van Vrijdag niet onopgemerkt te mogen laten voorbijgaan. Des morgens zal de jubilaris in intiemen kring worden gehuldigd; des middags worden de fabrieken gesloten en is er van 22.45 uur in Huize Bruyns re ceptie voor het personeel en van 3 30—5 uur voor andere belangstellenden. Vrijdag 27 Fe bruari biedt de jubilaris het personeel een feestavond in de Stadszaal aan, terwijl dit ook nog een andere stellig zeer wel kome verrassing te wachten staat. Wo komen op een en ander nog nader terug. Heden herdekt de heer G. Koolhaas den dag, waarop hij voor 25 jaar als letterzetter in dienst trad bij A. W. Sijtlioffs Uitg Mij Met zijn echtgenoote daartoe uitgenoodigd, werd hij op. het privékantoor ontvanger en toegesproken door den Directeur den heer S. G. van Looy die hem schetste als een be kwaam en trouwwerker, en hem namens de firma een couvert met inhoud en een fraaie palm aanbood Daarop nam de heer Du Croix het woord en feliciteerde den jubilaris namens procu ratiehouders. chefs en verder kantoorperso neel, met den wensch dat hij nog jaren bij de firma in dienst zou mogen zijn Zeer onder den indruk bedankte de jubi laris voor de hem gebrachte hulde door directeur en kantoorpersoneel. Vervolgens ging de jubilaris mede naar h°t chefskantoor waar hij werd ontvangen door den chef en bedrijfsleider, den heer P. Merkelijn. die hem allerhartelijkst toesprak en hem namens procuratiehouders en chefs een mooi schilderij aanbood vergezeld van bloemen. Ook hier bedankte de jubilaris voor alle blijken van waardeering. Tenslotte had de huldiging door de kame raden plaats in een daarvoor bestemd lokaal. Hier werd hij toegesproken door vriend Ros malen die gedurende jaren met hem samen werkt aan de modebladen. Deze begon met te zeggen, dal hij van Koolhaas niet anders dan goeds te vertellen heeft; hij is een knap en stil werkman, die veel voor zijn collega's overheeft. Daarom heeft men ook spontaan voor hem bijgedra gen aan het mooie cadeau, dat hij hem hier aanbood en bestaande uit zes eikenhouten stoelen en een bloemenvaas. Hij wensc.hte hem toe dat hij nog jaren van dit geschenk plezier zou mogen hebben Na een dankwoord van den jubilaris, ging hij naar huis om het feest in huiselijken kring verder te vieren. De jaarvergadering. In hotel „Den Burcht" hield de afdeeling Leiden en omstreken van de Molandsche Maatschappij van Landbouw gisteravond haar jaarvergadering In zijn openingsrede herdacht de voorzitter de heer C. Bakker uil Oegstgeest in welgekozen bewoordingen het overleden bestuurslid den heer L. E. Nieuwenhuizen Segaar, die als lid en later als bestuurslid een groote plaats in de afdeeling Leiden had ingenomen. Nadat de secretaris, dr. D. G. Ubbels de notulen der vorige vergaderingen welke onveranderd werden goedgekeurd had voorgelezen en de ingekomen stukken waren behandeld, bracht de penningmeester, de heer A Dieben zijn finantieel jaarverslag uit De ontvangsten ten bedrage van f. 2GG.50 overtroffen de uitgaven met f. 30 15 waardoor het kapitaal der afdeeling steeg tot f 653.63. Als afgevaardigde naar de in Sep tember te Amsterdam gehouden jaarvergade ring van de maatschappij bracht dr. Ubbels verslag uit De positie der veehoudersbedrijven. De secretaris der maatschappij te 's-Gra- venhage, ir. T. P. Huisman, hield vervolgens een causerie over de positie der veehouders- bednjven. Aan de hand van indexcijfers toonde spr. allereerst den omvang aan van den bestaanden crisis in den akkerbouw, waardoor de op verbouw van granen, peul vruchten en bieten gespecialiseerde gebieden b.v, de Haarlemmermeer het hevigst getroffen worden. De andere streken toch oefenen bovendien de teelt van grove tuin- bouw-producten en aardappelen uit b.v, de Zuid-Hollandsche eilanden. Slerk verzet de organisatie zich tegen het historische koopen van dure landerijen en gronden in tijden van hoog-conjunctuur en het verkoo- pen tege lage prijzen in tijden van malaise. Tengevolge van de minder ongunstige index cijfers der zuivelproducten, rundvleesch en in mindere mate varkensvleesch is de toe stand der veehouders iets beter; ook is het arbeidsloon dat sedert den oorlog meer dan verdubbeld is een minder belangrijke factor. De lage prijs der granen verzekert den veehouders bovendien nog een goed koop veevoeder. Uit de cijfers der administratie-kantoren der maatschappij blijkt, dat in de laatste 5 jaren het loon der veehouders varieerde van f. 600f. 1400 berekend naar de in de bedrijven gestoken kapitalen voor landerijen, inventaris en veestapel. Is deze toestand repds ongunstig; de toekomst is nog duister der. Niemand echter is in staat op econo misch gebied voorspellingen te doen. Uitvoerig besprak de heer Huisman ver volgens de nivelleerende werking van vraag en aanbod. Daardoor kunnen stakingen en werkloosheid zelfs in gebieden waar geen afzet plaats vindt invloed uitoefenen op den prijs van goederen op de wereldmarkt. Gaat men zich in sommige landen door de lage graanprijzen toeleggen op de varkens- mesterij. andere Letland b.v.. bevordert den graanbouw en geeft uitvoerpremies voor Baconvarkens. In sterk door de malaise ge troffen gebieden is het gebrek aan geld middelen een belememring voor de omzet ting van akkerbouwbedrijven in gemengde of veehoudersbedrijven Dat de vaak toege paste beschermende rechten niet altijd be vorderend werken, bewees spr. met de af name der varkensmeslerij in Duitschland, niettegenstaande een invoerrecht van f. 25 op 100 K.G. vleesch. Dit als een gevolg van hetf eit, dat 500 K.G. graan en eenig bij voeder 100 K.G. vleesch afzetten, waarvoor dus door de inlandsche mesters 5 x f. 10 is f. 50 invoerrecht is betaald, zij het dan ook indirect als heffing op vreemd graan! Als onbeschermde bedrijven lijden de akkerbouwers fn veehouders onder de sterke organisatie der de plaatselijke markt-beheer- 9chende ambachtslieden, als bakkers, sme den. wagenmakers enz. De tevens op de wereldmarkt aangewezen groot-induslriën kunnen prijsregelend optreden door het vormen van kartels en trusts. Voortduring van den huidigen toestand heeft den onder gang van den Nederlandschen boerenstand ten gevolge; derhalve is ingrijpen van de overheid noodzakelijk en sterke organisatie der belanghebbenden dringend. Slechts door verhooging der geldloonen of verlaging der prijzen van de benoodigde artikelen dus verhooging van het reëele loon is verbete ring denkbaar. Namens de aanwezigen, helaas misschien in verband met de ongunstige weersomstan digheden slechts weinigen dankte de heer Bakker den spreker, om vervolgens met de beste wensohen voor de maatschappij na een onbeteekenende rondvraag de vergade ring te sluiten. De Leidsche afdeeling viert haar 30-jarig bestaan. Gisteren vierde bovengenoemde vereeni- ging haar dertigjarig bestaan met een feest- veradering in het Leidsche Volkshuis. Na de aanwezigen, waaronder 2 leden van het hootdbestuur, een hartelijk woord van wel- kom toegeroepen te hebben, hield de tegen- I wooruige voorzitter der afdeeling, dr. Hen- rard, een feestrede van ongeveer den vol- genuen inhoud: i Op 10 Febr. 1901 werd door een achttal jongelui de Leidsche Zoölogische en Bot. Vereeniging Darwin opgericht. Bijna onmid dellijk werd contact gezocht met zusterver enigingen, zoodat binnen 't jaar de groote Nederl. Natuu.k. Ver. tot stand kwam, aan vankelijk met si echts 9 afdeelingen. Het 10- jarig bestaan der afdeeling werd herdacht door een feestrede van den t-oenmalig-n voor zitter dr. Muiier, waarna Jac Thysse een lezing hiold over vogelbescherming. In de tweede periode van het vereenigingsleven vaic te memoreren de tentoonstelling voor naruurfotographie in 's Rijks Herbarium, die meer dan 700 bezoekers trok. Het 20-jarig bestaan werd herdacht met een lezing van dr. v. d. Sleen over onze plassen, op 3 -Juli gevolgd door een boottocht naar die plas sen; ook het 25-jarig bestaan mocht niet onopgemerkt voorbijgaan, dr. Van Seters vertoonde toen voor de leden de Malaria film Over het afgeloopen 5-jarige tijdperk moet helaas meegedeeld worden, dat het leden aantal sterk achteruitging, van ruim 80 zakte het tot ongeveer 50. Klaagde de eerste voorzitter al dat de opkomst der leden zoo slecht was, tegenwoordig is die vaak be droevend, daar gemiddeld slechts 10 pCt. der leden op een vergadering aanwezig is. Met een opwekkend woord aan de leden om zooveel mogelijk mee te werken het vereenigingsleven krachtiger te maken, be sloot Ö6 voorzitter zijn rede. Helaas moest h\j hierna mededeeling doen dat dr. Van Burkom. de algemeene voorzitter, door ziek te verhinderd was aanwezig te zijn en tele- graphisch zijn- beste wenschen gezonden bad. Hierna werd overgegaan tot de ver tooning van eenige lantaren plaatjes o.a. van één der eerste excursies en van den boot tocht ter gelegenheid van het 20-jarig be staan. Na *en thé brachten de aanwezigen een bezoek aan de tentoonstelling, die in de bo venzaal van liet Leidsche Volkshuis gehou den wordt en tot en met Vrijdag voor bet publiek geopend is. Bij het binnenkomen van de tentoonstel ling valt .dadelijk een prachtige, bloeiende kamerlinde (Sparmannia) op en als men dan even doorloopt, vraagt onmiddellijk het po dium onze volle aandacht. Hier toch is op gesteld een schitterende collectie bloeiende bolgewassen, ingezonden door den heer C. J. Briejer te Hillegom. Deze inzending komt heel mooi uit tegen een achtergrond ge vormd door planten, welwillend afgestaan door de Leidsche Hortus, die tevens een verzameling cacteeën inzond. Ook schilderijen van planten ontbreken niet, daarvoor zorg den de dames Böhl, Nederburgh en Van Pavord Smits, zoodat ook de wanden fraai gesierd zijn. Van de zeer talrijke inzendingen willen we hier verd r noemen: strandvogels en andere planten en dieren van het strand, bijv. op de middentafel een zeer uitgebreide collectie schelpen niet allen van het strand, maar ook van het binnenland, benevens vele fos sielen. Op deze middentafels vindt men ver der vertegenwoordigers van de meeste mi neralen. 's Rijks Herbarium zond o.a. in een publicatie over het eerste optreden van de stinkzwam in ons land Op één der 25 tafels treffen we een inzending gallen en hun be woners aan .en vlak er naast is de Leidcshe Hout o.a- vertegenwoordigd door de ..Spaan- sche" pijpjes. Zeer veel is er verder nog te zien, te veel om op te noemen en alles even zeer de moeite van het bekijken waard. Wjj kunnen een bezoek aan deze tentoonstelling dan ook ten zeerste aanbevelen. De heer H. Veendorp, hortulanus van de Rotterdamsche Diergaarne, is met ingang van 1 April a.s. benoemd tot hortulanus van de Rijksuniversiteit alhier als opvolger van den heer E. Th. Witte. Wijzigingen: Firma Gebroeders Kruyt, Nieuwe Rijn 61, Leiden Handel in ijzer waren enz. in den ruimsten zin. De ven nootschap onder firma is door uittreding van den vennoot T J. Kruyt ontbonden en wordt het bedrijf (vanaf 1 Januari 1931) voortgezet onder een vennootschap en com mandite onder den naam Firma Gebrs. Kruyt (Beperkende Bepalingen). Beh. Venn. J. Kruyt, Leiden (Huwelijksche Voorwaar den) en Th. I Kruyt. Leiden (Huwelijksche Voorwaarden). Aantal Venn, bij wijze van geldsch.: één. Gramofoon'huis „De Concurrent", Burg- steeg 9 Leiden. Gramofoons- en radiohandel. Vestiging filiaal: Leiden, Mare 76. Hei crediet aan de aardappeimeelindnstne in de Tweede Kamer. (Parlementair Over zicht, 3e Blad.). Installatie van mr. J. B. Kan als lid van den Haad van State. (Binnenland, 2e Blad.). De sigarettenimportenrs tegen de opcen ten op de tabaksaccijns (Binnenl., 2e Bt.). Algemeene Vergadering der Aandeelhon* ders der Handels- en Landbonwbank. (Fi nanciën, 3e Blad.). De kantoorhouder der Handels- en Land bonwbank te Gorinchem wegens fraude ge arresteerd. (Gemengd, 2e Blad.). Revisie-verzoek van Sal. Liebermann. (Rechtzaken, 2e Blad.). De Dnitscb-nationaal-socialisten trekken zich terug nit den Rijksdag. (Buitenland en Tel., Ie Blad.). Rede van dr. Cnrtins over de Dnitsche bnitenlandsche politiek. (Buitenland, le BI.). Nederlagen der Fransche regeering. (Bui tenland, le Blad.). New-Delhi, de nienwe Britsch-Indische hoofdstad, ingewijd. (Buitenland, le Blad.), Wederwoord van dr. Bosselaar. Dr. D. E. Bosselaar, rector van het Leidsche Gymnasium, schrijft ons: Terwijl ik louter adhaesiebetuigingen ont vang van de rectoren, die op mijn omzend brief over bovenstaand onderwerp reeds hebben geantwoord, en iedere post mij brieven brengt van ouders en ouderen, die mij op de mees', ondubbelzinnige wijze bun dank betuigen voor mijn rondschrijvèn, komt de rector van het Gymnasium te Zwolle in Uw blad (zie Uit de Pers, gisteren vermeld), met zijn gezag dekken iets wat in mijn oogen onmogelijk te verdedigen is. Door dit te doen als lid van de Commis sie van Advies van de Nederlandsche Gym nasiasten-Federatie laadt hij een groote verantwoordelijkheid op zichzelf en op de hoogleeraren Casimir, Cohen en van der Leeuw (Dr. Vinkesteyn zonder ik uit, omdat deze sinds Augustus geen adviezen heeft gegeven). Die verantwoordelijkheid wordt onrust barend zwaar, doordat de geachte schrijver na zijn zeer geruststellende verzekering van het „Congres" te Zwolle schrijft: „Dat de Nederlandsche Gymnasiasten Federatie nog op zoo weinig resultaat kan wijzen, en dat zij bij het zoeken van haar weg herhaaldelijk is uitgegleden, vindt zijn oorzaak, naar mijn overtuiging in het feit, dat zij tot nu ongeveer aan zich zelve was overgelaten". Aangezien ik niet kan aannemen, dat dr. Engers op bedekte wijze een adhaesie- betuiging heeft willen neerschrijven, moet ik tusschen twee mogelijkheden kiezen en aannemen, dat óf de rector uit Zwolle zich zelf tegenspreekt, (ik zou n.l. niet weten, wAAr de N. G. F. anders kan zijn uitgegleden dan le Zwolle en Arnhem), ól dat die glij partij heeft plaats gehad in den Alkmaar- schen Hout en de bosschen van Heilo, nAdat de Commissie van Advies is opgetreden. Hoe men de zaak ook keere of wende, de commissie van advies, de-Hnogleeraar in de Faedagcgiek aan de Universiteit van Leiden incluis, heeft zich, door 't artikel van mijn nmhlgenoot uit Zwolle, om eens een Oud- Tostamenlischo uitdrukking le gebruiken, bij duizenden „stinkende gemaakt". o De afdeeling van de Chr. Dem. Unie was gisteravond in het gebouw „Prediker" in voltallige vergadering bijeen, om te bespre ken de candidaatstelling van de aanstaande verkiezing der Provinciale Staten. Na be spreking kwam zij tot de volgende personen, en wel in deze volgorde: 1 Junguit, vrijgestelde van de Unie van Christelijke onderwijzers, Den Haag; 2. Noordennen, Schiedam; 3. Geirls, Den Haag; -f v. d. Brug, Gouda; 5. van der Knegt, Rotlerdam; 6 De Bel, Rotterdam; 7. van de ty'ie, Rotterdam. Geslaagd voor het candidaats-examen In disch recht de heer A. M. Hazenberg (Den Haag); voor het taalkundig candidaats- examen Indologie de heer D. Hoer (Warf- fum).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1931 | | pagina 1