De Herdenking van de Stichting der Leidsche Hoogeschool. MAANDAG 9 FEBRUARI 1931 No. 21747 ÜciiÈLE KENNISGEVING STADSNIEUWS. DIESREDE VAN PROF. DR. J. PH. VOGEL. Het Voornaamste Nieuws van heden. s 71«te Jaar^an? EIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN: er rege[ voor advertenliën uit Leiden en plaatsen waar H.nkf'haDDen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere K nüên 35 Cis. per regel. Kleine Advertenliën uilsluitend vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een Hiimum aantal woorden van 30. Ba-o volgens postrechl. Voor eventueele opzending van brieven ■Cis porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummer» voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT Voor Leiden per 3 maanden ƒ2.35, per week 0.18 Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18 Franco per post 2.35 4- portokosten. nimmer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. HINDERWET. «ester en Wethouders van Leiden: op het bepaalde bjj de wet van 18 irtBo, Staatsblad no. 333; ■on ter kennis van belanghebbenden: >t^t de hoofdeD van binnen deze ge- aanwezige inrichtingen, tot de op- of uitbreiding waarvan vóór 12 1929 vergunning is verleend krach- linderwet of de vóór het in werking ier wet geldende Koninklijke be- erplicht zgn de hun verleende ver- vóór 1 April 1931 aan het Ge- .•stuur over te leggen; it daarbjj tevens moeten worden over- jlle daaraan gehechte stukken en luiten, waarbij de vergunning is of waarbg ontheffing van voor- is toegestaan; bij niet inachtneming van het «de vóór 1 April 1931» de be- inrichting, te rekenen van 1 Juli 1|H«cht zal worden zonder vergunning te zijn en dat wijziging der ver- ri ontheffing der voorwaarden niet ltd. ■de overlegging der bovenbedoelde |al door het Gemeentebestuur een worden afgegeven. Binnen één de overlegging zullen zij tegen m een bewijs van ontvangst aan hghebbenden worden teruggegeven. Severing dient ta geschieden ten jetioize, Rapenburg 12. Ia. van de san de bakhuyzen. Burgemeester. I J. A. v. d. STOK, lo.-Secretaris. ideo, 9 Februari i931. DRES VAN DE V.A.R.A. Inzake de radiodistributie. taand adres is aan den gemeente konden: plettende H. Pieters en C. J. Mo- Ittlievelijk voorzitter en secretaris i.enfenoemde afdeeling, nemen de lender uw aandacht te brengen dat, |de bij het bestuur binnengekomen l tan aangeslotenen bij de radio- lie-cenlrale hier ter stede, de onl- de radio-programma's alles le i) overlaat wat kwaliteit van do betreft. Vooral uit de omgeving Kooi" zijn de klachten veelvuldig. Jfie reden wenden zij zich tot uw 'I hel dringend verzoek het daarheen a leiden dat, zoodra het dislributie- Ido gemeente zal zijn overgegaan, al lelijke wordt gedaan om hierin ver- J Ie brengen door in de allereerste li] het beslaande distributienet het pri van de radio-programma's lach je r le doen verzorgen dan thans ge- CHR. HIST. UNIE. indidalenlijst voor de Prov. Staten. Jda^middag vergaderden de afgevaar- ■Linde kiesvereenigirigen der Staten- v Leiden en Gouda in de Nut-szaaJ |<wn de candulatenlijst saimen te 1 die deze Statenkringen gezamenlijk lmdienen voor de verfriezing van foor de Provinciale Staten, j^rgadering stond onder leiding van T L v. d. Akker le Katwijk aan Zee. ppreking werd de lijst van candi- J'S volgt samengesteld: l^an Boe yen, Voorburg, lid van Gede- btaten; 2. P. J. Brunt, Woerden, An*' van Egmond, Koude rend lid, 4. Jac. Wilbrink, Lei- I Braai, Zevenhuizen; 6. W. Boer, PVen c Koren, ALplien; 8. A. J. prrevink, Oegstgeest; 9. J. van der pouda; 10. B. van Eesteren, 's-Gra- io t Hoogenboom, Zwammer- t H- de Reede, Leiden 13. Prof. r ';lvann- Leiden, 11. A E. Stykel, lïf" dr. Hi. J. Idenburg, Wasse- fp t ii ran ®re<kb Sassenheim; IL ,AAlphen; 18 w A. Boot, |q 1 C. Siezen, Hillegers- Inr, Hogerzeül, 's-Graven'hage. E,'.n me^ de omstandigheid, dat dr. 1?,ie;,enef>ns? aBrcdend lid. reeds Ti pf'JJ Dordrecht op No. 1 van L'r "iSL Unie was geplaatst en ttrmiT - i3 za.^ worden, beslool de L'ij ln en dragen LeidenGouda vJ?,°°eYen» aftredend lid, te il Ip ru t p' 8^a^€n op No. 1 van L V a"S!n' *s daarom niet uit- .in 'iw aPecn de drie aftredende E7pn 'rm?en LeidenGouda wor- iv'V miaar da' met een gunstig fr-'ar ff? fr'': ^r' van de lijst ^jrerklaaixi rm^ le ^'den. wordt ver- Wa^em?,"1!r sl<xit ds' J- Lang" Ver®ring Zeer O De cosmopolitische beteekenis van het Buddhisme. Ter natalis der Leidsche Universiteit heeft de rector-magnificus prof. dr. J. Ph. Vogel, hedenmiddag in het Groot Auditorium van het Rapenburg een rede gehouden over „De cosmopolitische beteekenis van het Buddhisme". gelegenheid van den 3ó6sten dies een tweede Heilig Land van het Buddhisme t ltt u._fl j. wercj. Gandhara werd trouwens een cen trum van groote beteekenis voor de ver breiding van het Buddhisme buiten eigen lijk Indië, hetgeen spr. nader uiteen zet; en zoo was dan in de eerste vijf of zes eeuwen onzer jaartelling 'het Buddhisme ge worden tot een wereldgodsdienst, die een gebied besloeg van de Arabische Zee tot den Groolen Oceaan. In de 7de eeuw kwam het besef van saamhoorigheid het sterkst tot uiting. En toch waren er machtige factoren, die zulk een gevoel van eenheid in den weg stonden In elk land waar het Buddhisme doordrong heeft het b.v. den invloed van den reeds bestaanden godsdienst ondergaan: in Thibet van de Bon. in China van het Taoïsme, in Japan van het Shinto enz Voorts ontbrak eenheid van kerktaal, al'was het Sanskrit in Indië als godsdienstlaal aan genomen. Een centraal gezag, een geestelijk hoofd, door de geheele Buddhistische wereld erkend, ontbrak evenzeer. Óok aan de nationale kerken heeft dit gezag ontbroken, terwijl tenslotte nog moet worden genoemd de groote verscheidenheid van secten, wier opkomst reeds aanvangt in de eerste tijden na het Nirvana van den Buddha. Aan de bedevaart is het volgens spr. toe te schrijven, dat, ondanks de groote ver scheidenheid van landarbeid, taal en secte, toch ongetwijfeld een besef van eenheid ontstond. Van ouds waren bedevaartstoch ten onder de Hindoes in zwang en nog in den tegenwoordigen tijd zijn bedevaarten een der eigenaardigste uitingen van het godsdienstig leven in Voor-Indië. Voor den Buddhist was het doel der bedevaart vooral het vereeren der plaatsen, die waren gehei ligd door de tegenwoordigheid van den Meester. Had niet volgens een overouden tekst de Budha zelf kort voor zijn verschei den aan zijn volgelingen aanbevolen, dat zij met geloovig hart vier plaatsen moesten be zoeken: de plek waar de Tathagata was ge boren; die waar hij de hoogste waarheid had gevonden; die waar hij begonnen was het Wiel van de Wet le wentelen en die waar hij was opgegaan in het Nirvana. Van d:e vier plaatsen was de tweede 't eigenlijke middelpunt van de Buddhistische wereld; de heilige vijgeboom van Bodh-Gaya waaronder gezeten in onwrikbare vastberadenheid Ca- kyamuni den aanval had weerstaan van het demonenleger van Mara en de hoogste waar heid zich «aan hem had geopenbaard Uit voerig toont spr vervolgens aan. dat de vier heilige plaatsen sedert de vroegste tij den na het Nirvana door de geloovigen zijn bezocht, waarover hij tal van bijzonderhe den mededeel!, aan de hand van arehaeolo- gisehe vondslen. Deze archaeologische vondsten der laat ste vijftig jaren hebben ook in een ander opzicht nieuw licht gebracht, vervolgt spr. daarna. Vroeger heerschte de meening, dal 300 jaar na Christus, wanneer de opkomst van het Buddhisme in China begint tevens de aanvang is van het verval van den gods dienst in het eigenlijk Indië Waarschijnlijk is hel inderdaad juist de periode van 300 v6ór tol 300 na Christus te beschouwen als den hoogsten bloeitijd, wat Indië betreft. Maar de daarop volgende negen eeuwen, die het Buddhisme nog in zijn geboorteland heeft mogen beleven, zijn zeker geen onaf gebroken tijd van verval geweest. Men kan meent spr de eigenaardige ontwikke ling. die bel Buddhisme in den loop der eeuwen heeft doorgemaakt. ken^hetsen nis een proces van ontaarding; want zonCer twijfel is de leer gaandeweg verre afgewe ken van haar oorspronkelijke zuiverheid. Maar ook in zijn gewijzigden of verbaster den toestand bleef het een religieuse macht van beteekenis, die tot uiting bleef komen in de groote bedevaartplaatsen. IJat de Mo- hnmmedaanschp verovering de nekslag is geweest voor hél Buddhisme in Tndië. mag ak vaststaand worden aangenomen, hoewel hel in sommige streken een kwijnend be staan bleef leiden. Ook elders leed het gewel dige verliezen en het tijdperk van een soli daire Buddhistische wereld is daarmede fei telijk afgefloten De bedevaarten, die zulk ec-n sterken hand vormden, moesten worden geMankt. nu men niet mppr een gastvrije onlvangsl vond in lal van klooster* langs d'-n goh-vlo n langen weg. die vnor een groot deel. landweg zoowel als zeer nite, in handen dei Mohammedanen was Niet zonder voldoening kan spr. consta- teeren, dat 't de westersche wetenschap is ge weest, die aan de Buddhistische wereld haar Prof. dr. J. Ph. Vogel. Dat een orde van Indische bedelmonni ken, ontstaan uit een diep besef van de vergankelijkheid der aardsche dingen, uit gegroeid is tot een wereldgodsdienst, die een groot deel van Azië omvat, aldus spr., is een gebeurtenis van niet te overschatten beteekenis. Maar wat ons bij dien myste- rieuzen groei zeker wel het meest reden geeft tot verbazing is het allereerste begin. De bodem waarin het Buddhisme ontstaan is, was schijnbaar allerminst geëigend tot het bevorderen van een zoo wijdvertakten wasdom. In de Indo-arische maatschappij waarin het Buddhisme zijn geboorte en jeugd beleefde, vinden wij een sociaal systeem, dat in alle opzichten het tegen deel was van cosmopolitisch. Spr. herinnert aan het Indische kastenstelsel, een sterk voorbeeld van nationale afgeslotenheid en van het scherpe contrast tusschen de drie Arische kasten en de vierde met-arische, die der Cudras. Een geheel ander beeld dan de verbreiding der Indo-arische cultuur geeft echter de verbreiding van het Bud dhisme. Wel is waar blijkt niet. dat onder de oudste gemeente de gedachte leefde, dat do Goede Leer bestemd was voor alle vol ken, maar wel was men zich duidelijk be wust, dat de Sangha toegankelijk was voor alle kasten. Met de wijding van den bar bier UpAli tot lid van Cakyamuni's mon nikenorde werd de eerste stap gezel naar universaliteit. Het terrein, waar volgens de oudste over levering de Buddha heeft geleefd en «re- leerd, is een vrij beperkt gebied in het oostelijk gedeelte van Ary&vata Vandaar uit volgden de predikers waarschijnlijk het spoor der handelaars, maar eerst het op treden van A^oka (pl.m. 250 v. Chr.) brengt plotseling een overvloed van licht, dank vooral zijn in steen gehouwen edicten. Men krijgt den indruk, dat bij den aanvang van Agoka's regeering de leer van Buddha zich reeds over nagenoeg geheel het vasteland had verbreid, zoowel over het Arische Noorden als het Dranidische Zuiden. Daar naast was de godsdienst der Brahmanen blijven bestaan. Uitvoerig behandelt spr. vervolgens de verdere verbreiding van het Buddhisme, waarbij hij o.m de beteekenis van het in 1905 te Samath hij Cennres opgegraven Leeuwenkapileel bespreekt. De vier leeuwen zouden de heuvelslreken symboliseeren, hel geheel zou er op wijzen, dat de Dharma, door Buddha verkondigd, is bestemd voor alle windstreken, dus univer seel is. Spr. herinnert er vervolgens aan, hoe twee vreemde overheerschers in hel Noorden van Indië de Seythen en de Parihen van groole beteekenis zijn geweest voor de verbreiding van het Buddhisme. Onder hun bewind valt de opbloei van dien eigrnnardi- gen vorm der Buddhistische kunst, welke zulk een sterken Hellenistisch en invloed verraadt en welke niet alleen bloeide in de kloosters van Gandhara welk grensgewest heiligdommen heeft teruggeschonken. Deze gift is met vreugde aanvaard; een nieuw religieus leven is gewekt op de lang ver geten bedevaartplaatsen. Zou die verniewing der bedevaarten naar de vier heilige plaat sen er toe kunnen leiden, dat Voor-Indië weder werd hersteld tot centrum der Bud dhistische wereld? Waarschijnlijk niet meent spr. Want al blijft Indië het Heilige Land der Buddhisten van de geheele wereld en al kunnen de pelgrimsoorden weder ongestoord vorder, bezocht, het oplaaiend nationalisme m_>t zijn verheerlijking der inheemsche cul tuur. gaat veeleer gepaard met een opleving van het orthodoxe Hindoeïsme. In ieder geval heeft het Buddhisme in het verleden de cosmopolitische gedachte onder de volken van Azië in hooge mate bevorderd. LEIDSCH UNIVERSITEITSFONDS. Jaarverslag van den secretaris. In de heden gehouden vergadering van het Leidsch Universiteilsfonds, heeft de secretaris, prof. dr. J. van der Hoeve verslag uitgebracht over de werkzaamheid van dat Fonds gedurende het tijdperk 8 Februari 19309 Februari 1931. Hieraan is het volgende ontleend: Gedurende hel algeloopen jaar meldden zich een groot aantal nieuwe leden aan, mede tengevolge van de opwekking gezon den aan de alumni van onze Universiteit, om lid of begunstiger van het Leidsch Universiteits-Fonds te worden. Hierdoor kon een verblijdende vermeerdering van leden geboekt worden. In de vergadering van den Universiteits raad van 17 September 1930 werd besloten om de. sedert het vertrek van den Hoog leeraar dr. D Cohen, vaceerenden bijzon deren leerstoel in de Oude Geschiedenis, op verzoek van de Faculteit der Letteren en Wijsbegeerte, te doen vervullen door Dr. J. H Thiel te Haarlem; als curatorium van dezen leerstoel werden in deze vergadering benoemd de heeren: Vissering, Haslinghuis en Heldring. Dr. J. H. Thiel hield op Woensdag 22 October 1930 zijn intrede. Evenals vorige jaren werd het onderwijs van Dr. I. M. van der Vlerk, privaat-docent in de geologie, gesteund en een subsidie aan Ir. A. van Dijk voor het onderwijs in de geodesie aan aanstaande petroleum- geologen verleend. De theologische faculteit werd wederom in staat gesteld tot het doen houden van wijsgeerig theologische voordrachten en een een studentenvereniging werd subsidie verleend om academiepreeken te houden. Ook dit jaar werd de tropische genees kunde gesubsidieerd, terwijl aan het Insti tuut Kern steun werd verleend tot het doen houden van cursussen in de Oostersche talen. Dr. Z. Kamerling ontving opnieuw hulp voor zijn colleges in de tropische Flora en Fauna, te geven aan studenten der vereenigde faculteiten van Letteren en Rechter. De cursus in elementair Latijn wordt in het studiejaar 1930-1931 niet gegeven. Evenals vorig jaar werd aan Mr. Dr J. A. van Praag, privaat-docent in 't Spaansch, een subsidie toegekend, terwijl ook voor het privaat-flocentschap in de crimineele psy chologie een subsidie werd verleend Aan mr. J. J. Boasson werd een toelage verleend voor het houden van welenschap- pelijke voordrachten over de Wijsbegeerte des Rechts. Er zijn dit jaar vijf, door het L U F be noemde Hoogleeraren werkzaam geweest; bovendien steunde het Fonds het ondeiVijs in het Hebreeuwsch, het Fransch, en de Nederlandsche Letterkunde door een sub sidie bij aanstelling van assistenten. De door ons gesteunde vacantie-cursus voor Duitsche studenten over algemeene onderwerpen de Nederlandsche culluur be treffende. werd mei veel succes gehouden. Hel Museum voor Natuurwetenschappe lijke Instrumenten werd gesteund, evenals de Historische Commissie der Rijks-Univer siteit le Leiden; terwijl aan den privaat docent in de Geschiedenis van hel Ooster sche Christendom een kleine tegemoet koming werd verstrekt in verband met ge maakte onkosten fen hale van de colleges. He! L U F steunde hel onderwijs in het Russisch en in hel privaalrecht door sub sidie te verleenen bij aanstelling van assistenten Dit jaar werd voor het eerst een subsidie verleend voor hel Sterrenwacht-Fonds, in verband met de door Rockefeller gedane schenking. Aan de hoogleeraron F Muller, van Groningen en van Oven werden sub sidie? ver'eend voor hu'pmiddelen hij hun colleges. In samenwerking mei den Leidschen Senaat werd aan de stichting ,,De Leidsche Hout" een eenvoudige monumentale bank aangeboden als blijk van de goede verstand houding tusschen burgerij en Universiteit. BINNENLAND. De Dies-rede van den rec'or-magniiicns der Leidsche Hoogeschool (Stadsnieuws le Blad). Opening van het Acad. Historisch Mu seum te Leiden. (Stadsnieuws le Blad). Wetsontwerp tot heffing van 30 opcenten op den tabaksaccijns op cigaretten. (Binnen land 2e Blad.) Demonstratief werkloosheidscongres van het N.V.V. te Utrecht. (Binnenland 2e Blad). De Belg Van Belle behaalt het Enropeesch Biljartkampioenschap. (Sport, 3e Blad). Onze landgenoot Van der Scheer derde in het Enropeesch kampioenschap schaatsen rijden. (Sport, 3e Blad). BUITENLAND. Overwinning der Dnitsche regeerino in den Rijksdag. (Buitenland 2e Blad). Het Volksbegehren van de Stahlhelm en de Pruisische regeering. (Buitenland 2e Blad). Verklaring van Hindenburg over het naar ens land uitwijken van den Dnitschen es- keizer. (Buitenland 2e Blad). Vredesgelniden van den Italiaanschen dic tator. (Buitenland 2e Blad). Overleden is de Italiaansche Senator en oud-minister Tittoni. (Buitenland 2e Blad). De Britsch-Indische Mohammedanen te gen de resultaten der Ronde Tafelconferen tie. (Buitenland 2e Blad). De Amerikaansche generaal Butler niet voor den krijgsraad. (Telegrammen le Blad). DE LEIDSCHE ZIEKENHUIS-AFFAIRE. Een schadevergoeding aan den oud-rijksbouwmeester. Bij de Tweede Kamer is ingediend een wetsontwerp tot wijziging en verhooging van de begrooting van Financiën voor 1930. Hierbij wordt voorgesteld aan den heer J. A. W. Vrijman, gewezen Rijksbouwmeester bij de onderwijsgebouwen wegens geleden schade een uitkeering le verstrekken vau f. 66505. Den heer Vrijman heeft, naar ook de Re geering meermalen heeft erkend, ten ge volge van den loop van zaken bij de kwestie van den bouw van het nieuwe Acad. Zieken huis alhier, ten slotte een leed getroffen, dat niet in evenredigheid stond tot de door hem begane onregelmatigheden. Na over leg met den betrokkene is de regeering dan ook le rade gegaan, aan de Staten-Generaal voor te stellen den betrokkene alsnog uit te keeren een zoodanig bedrag als waarop hij recht zou hebben gehad, indien hij in Juli 1923, in stede van geschorst en later ontsla gen, wegens reorganisatie van den dienst op wachtgeld ware gesteld Dit wachtgeld, berekend tot den dag, I waarop de heer Vrijman pensioengerechtigd werd (20 Februari 1930) beloopt, nadat er op in mindering is gebracht de thans door den betrokkene bespaarde pensioenpremie, een bedrag van f 36.129 79. De rest van het uit te keeren bedrag be treft de door den heer Vrijman geleden schade bij den verkoop van een pand, dat hij onder mondelinge machtiging van den minister van Onderwijs len behoeve van de uitbreiding van den dienst had aangekocht en ten aanzien van welk pand de heer Vrij man zich garant had gesteld voor schade vergoeding bij eventueele waardedaling. o HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijziainqen: De Leirlscihe Broodfabriek. Nieuwe Mare 1 Leiden Brood- en bcschuithakkerij Over leden Commissaris: F. G. Driessen, Leiden. Uittredende Procuratiehouder: J, C. Goe- koop, Leiden. Leidsch Incasso-Bureau, Morschweg 73 a, Leiden Uittredende Procuratiehoudster: Mej. A. van Konijnburg. Leiden, d. 2 Febr 1931. ..De Volharding" Wilhelminastraal 25 B rood Alphen a d Biin Vereeniging voor ziekenluiisverpleging Nieuwe Commissaris sen I de Geus, Alplu-n a. d Rijn en C. E. Klink, Alpben a. d. Rijn. Opheffing: Sigarenmagazijn „Sumatra", Hooge Rijn dijk F. 116, Zoeterwoude.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1931 | | pagina 1