Indische Voordrachten aan de Leidsche Universiteit.
TJste Jaarpan?
DONDERDAG 5 FEBRUARI 1931
No. 21744
nummer bestaat uit VlER Bladen
EERSTE BLAD.
STADSNIEUWS.
Prof. dr. L. Knappert over de Christelijke zending.
Het Voornaamste Nieuws
van heden.
EIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIENi]
p, pjr regel voor adverlentiên uit Leiden en plaatsen waar
j-nlscbappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
Ivertentiën 36 Cts. per regel. Kleine Adverlentiên uitsluitend
vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
.-.Tirnnm aantal woorden van 30.
sso TOigens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven
■jO gis porto te betalen. Bewijsnummer 6 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummérs voor
Directie eri Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT fl
Voor Leiden per 3 maanden ƒ2.35, per week ƒ0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 2.35 -f- portokosten.
I ZILVEREN JUBILEUM.
..•er J. J. Mulder was heden getorende
r werkzaam als machinist bij de N.V.
jeidsChe Zoutkeet".
lenmorgen ten kantore ontvangen werd
l dit feit gelu'kgewenscfot door den.da-
jhr. C. C. Höell, die hem ads blijk
Iwaardeering voor hetgeen hij al die
1 toot de Zoutkeet heeft verricht een
Jen horloge niet ketting en een enve-
[raet inhoud aanbood.
Jvolgens werd hij gelutkgewensoM door
■Cretans van het Departement Leiden
Nederlandsche Maatschappij voor
ie;d en Handel, mr. M. B. Vos, dit
•t waardeerende woorden het diplbma
utchappij met zilveren draagpenning
als steeds de gewoonte aan de Zout-
|was deze dag voor den jubilaris verder
jcaotedag.
0
fWEEVOUDIG TUBILEUM
Bil DE POLITIE.
Een hartelijke huldiging.
|de groole thcoriezaail van het Polilie-
i zijn gistermiddag de heeren J. de
i S. Verwer gehuldigd in venband met
'.veren jubileum in politiedienst.
,iive door een groot aantal agenten en
agenten, het politie-muiziekgezelschap
persoonlijke leiding van den heer
rdijk en de familieleden, werd deze
(bgheid bijgewoond door bijna alle in
jurs.
b'. de muziek een pittige marsch had
ren, werd eerst de agent J. de Haa»
a;3 naaste familie 'binnengeleid,
biens het geheele 'korps werd hij toe
pten door zijn collega J. van der ITeij-
Idie eraan herinnerde, hoe de jubilaris
alle omstandigheden zijn opgewektheid be
houdt en ten allen tijde bereid is anderen,
waar noodig ter zijde te staan. Dat uw col
lega's u, aldus spr., graag mogen lijden,
De heer S. Verwei.
wel rnlt de groote 'belangstelling hier.
WVamens (het korps hood spr. hem ten slotte
•een klok en een slel kandelaars aan.
iDe 'hoofdagent Van Geomip sprak namens
de plaatselijke afdeeling van den R.-K. Bond
„Sint Michael" den jubileerenden voorzitter
toe en offreerde hem onder hartelijke woor
den van gehikwenisch een horloge met
inscriptie.
Nadat de heer Duvail nogmaals afzonder
lijk de felicitaties van het kader had over
gebracht, dankte de jubilaris allen voor de
hem gebrachte hulde en de groote belang
stelling
Na afloop werd den beiden jubilarissen
een serenade gebracht.
GROOTE-KINDEREN
CONGRESSEN.
De heer J. de Haas.
iar geleden als zijn liefste wensch te
gen had gegeven, in politiedienst te
wensch, aldus spr., is in vervulling
1 en al die jaren hebt ge u een goed
r- en een trouw vriend beloond. Met
1^ensch. dat de jubilaris in de jaren,
em nog van zijn pensioen scheiden,
~,zc'^e opgewektheid moge behou-
hij hem namens superieuren en
flV e^enhoulen dressoir aan.
[/*aT ï^braek, sprekende namens de
]ng Leiden van den Bond van Christe-
roatiepersoneel, wees op den fraaien
u aa van den jubilaris en schetste
's iemand, die terecht de gunst heeft
T ^peneuren. Spr. liet zijn geluk-
;c'i? Ur?ez«ld gaan van een spiegel
!n clivia in pot.
in?pecterur. de heer Duval, zeide dat
a" j00, ,een bijzondere is voor het
tan™! zeer terecht trotsch is op
lnie een kwart-eeuw hun
KfUk velrKnocbt!heid aan den politie-
th :ie^'ezenHij eindigde met den
lip'nc» j as in de komende jaren
i dp afsPi e'!de wijze zal vervullen
hl h °°pen 25 jaar.
er drTiJ" Zij,n ^aliteit van penning-
oer loterijclub uit dankbaarheid nog
,p ;*?fen was overhandigd, be-
leerendp ^!aiIS voor de geschenken.
Ima was dTh en belan«steHing-
8. dpn a-rpni vUrt aan rlon ^eeden Ju"
_k bezroe™"' d'e CTeneens mel
^Jsprokeli dnrlf6*!?' namens het korps
•felste ais ppdega b Zwart, die hem
jvttig politieman, die onder
Fniven en nachtwandelingen van
„dames en heeren" gymnasiasten.
Dr. D. E. Bosselaar. rector van het gym
nasium te Leiden heeft aan de rectoren van
gymnasia en lycea in ons land een circu
laire gestuurd van den volgenden inhoud:
..Bij den aanvang van dezen cursus werd
mij medegedeeld, dat er plannen bestonden
om in de Kerstvacantie te Leiden een con
gres te houden van gymnasiasten. De orga
nisatie van dit congres zou geschieden door
het bestuur der Leidsche Gymnasiasten-ver
een iging U.S.A.
Zoodra ik daarvan kennis had gekregen,
heb ik den voorzitter van deze vereeniging
gezegd, dat ik voor een „Congres" van
scholieren, absoluut niets gevoelde, dal ik be
greep, dat zoo'n congres-besloten zou worden
door een bal en souper met alcoholica en
vermoedelijk aanleiding zou geven tot zeer
ongewenst-hte tooneelen. Ik achtte een der
gelijk congres te Leiden in strijd met de be
langen van mijn gymnasium, van U.S.A.
maar bovenal een groot gevaar voor den
goeden en eenvoudigen geest, die onder de
Leidsche Gymnasiasten heerscht.
„Het bestuur van U.S.A. werd overtuigd
en het congres werd niet te Leiden gehou
den. Alkmaar werd uitverkoren.
„Nu bereikte mij verleden week het ver
zoek van de Nederlandsche Gymnasiasten
Federatie om mee te werken, dat in de
Paaschvacantie te Leiden een sportfeest '.al
worden gehouden, waaraan gymnasiasten
van alle Nederlandsche Gymnasia zullen
kunnen deelnemen; ook werd mij gevraagd
dit. sportfeest te willen openen met een rede
over de Olympische spelen.
„Ik meende goed te doen door mij ook
ditmaal legen de plannen van de Fed.ratio
te verzetten. Een herhaling van wat er v-or
enkele jaren te Zwolle en Arnhem ge
schiedde of dit jaar Ie Alkmaar, waar
nachtelijke wandelingen in de duinen plaats
vonden; en de burgemeester moest ingrijpen,
wensch ik in Leiden niet.
Het is mijn overtuiging, dat deze congres
sen voor de opvoeding van onze jongens en
meisjes (die zich zelf heeren en dames noe
men. zie Orgaan v. d. N. G. F tweede jaarg.
No. 4) hoogst ongewenscht zijn en dat de
rectoren van onze gymnasia en lycea niet
onverschillig tegenover deze uiting van den
geest van den tijd mogen blijven.
Ik zou het daarom zeer op prijs stellen,
wanneer ik van u zoo mogen vernemen, of
u het met mij eens is. dat aan deze groote
kinderen-congressen een eind moet worden
gemaakt.
„Het ligt in mijn bedoeling om het resul
taat van deze enquête te gelegenertijd te
public eer en."
Prof. dr. L. Knappert heeft gisteravond de
reöks Indische voordrachten voortgezet met
een lezing over de Christelijke zending.
In de 16de eeuw hebben de Jezuïeten van
Malakka uit missie gedreven in de Moluk-
ken. In Februari 15-16 kwam daar zelfs
Xaverius, de medestichter der Orde van
Jezus, en arbeidde op Am/bon, Seran, Ter-
na te tot het voorjaar van 1547. Op Java
hebben de Franciscaners, op Solor en Flores
de 'Dominikaners hunne missie gehad, waar
van de sporen nog lang merkbaar zijn, ook
als onder de 0. I. Compagnie de protestant
sche zending de missie verdrijft. De uitge
zonden predikanten kregen in hunne
instructie opdracht, om ook de bekeering der
onchristenen te bevorderen en derzetver
jonge jeugd te leeren. Zij waren dus wezen
lijk ook zendelingen zonder dien naam te
dragen. Onder hen zijn voortreffelijke pio
niers geweest, maar, met gebrekkige hulp
middelen en onvoldoende kennis, konden zij
lot het eigenlijk leven, de eigen, inlandsche
beschaving nog maar spaarzaam doordrin
gen. Enkelen hunner echter 'hebben daaraan,
nog heden geroemde, studies gewijd.
In 1808, onder koning Louis Napoleon,
krijgen de Indische Katholieken vrijheid van
godsdienst, Nehssen en Prinsen zijn de
oudste missionarissen, Zondag 10 April van
dat jaar droegen zij voor het eerst te Batavia
de mis op, op het einde des jaars te Sema-
rang in de protestantsche kerk. Indië was
toen nog geen afzonderlijk missiegebied, de
missionarissen arbeidden in partibus infide-
lium en aanvankelijk bepaalde men zich tot
het weder organiseeren van Europeesche ge
meenten. In 18-17 begint men ook missie
onder de inlanders en, toen het bleek dat
daartoe de hulp der orde-geestelijken onmis
baar was. deden do Jezuïlen in 1859 weder
hun intrede op Java, sinds door talrijke
mannelijke en vrouwelijke orden gevolgd.
Sinds 1898 ontstaan dan ook afzonderlijke
missiegebieden en thans heeft men de
apostolische vicariaten van Batavia, Borneo,
KI. Soenda eilanden. Nieuw Guinea en de
apostolische praefecturen Soerabaja, Ma'lang,
Padang, Ben'koelen, Banka en Celebes. Is het
katholieke k eikel ijk leven op Java en in de
centra der buitengemeenten georganiseerd
als in patria, het eigenlijk missiewerk ziet
men in ver afgelegen streken onder de
animistische volken van den archipel. Als
voorbeelden kiest spr. de missie op Zuid-
Nieuw Guinea (volgens art. 177 R.R.) en op
de Kleine Soenda eilanden, met name Timor
en Flores. Fraaie lichtbeelden verduidelijk
ten nog zijn verhaal.
Na de verwarring van den Franschen tijd
was het de krachtige hand van Koning
Willem I die in Oost-Indiië de protestantsche
kerk organiseerde, zooals wij haar thans nog
kennen. In de buitengewesten is zij ook
zendingskerk. Kerkelijke zendelingen zijn
hier de hulppredikers aan het hoof d van hun
afdeelingen, waarin tal van inlandsche
Christengemeenten met inlandsche leeraren
en goeroes De voortreffelijke atlas van J.
Mooij brengt deze 27 afdeelingen in kaart.
In de tegenwoordig geheel gekerstende Mina-
hassa begon het Nederl. Zendelinggenoot
schap ongeveer een eeuw geleden zijnen
arbeid. En in 1880 droeg de zending de sinds
ontstane gemeenten over aan de Kerk, die
ze in haar verband opnam. Spr. vertoont
lichtbeelden van deze Mina'hassa.
Intusschen heeft de protestantsche zen
ding haar eigen gebied. Voordat spr. daar
van spreken gaat herinnert hij uitvoerig hoe
de Westersche beschaving de echte en de
valsche, de gansc'he animistisch-godsdien-
stige voorstellingswereld der natuurvolken
verstoort eene afbrokkeling en eindelijk in
éénstorting van de smartelijkste tragiek.
Tegenover die ontstane leegte staat de neu
trale regeering machteloos, maar kan de
zending helpen. Vooral sinds zij (Adriani,
Kruyt, Kraemer) pleit voor wederkeerig
geven en nemen, sinds zij vriendschap en
vertrouwen, daarna geestelijke toenadering
zoekt, het Evangelie brengt naar de begrip
pen, naar de denkwereld van het volk, waar
onder zij arbeidt. Om dezen geest van wijs
heid en liefde kan de zending de wonden
heelen en zien regeering en openbare mee
ning hare groote be'.coken is in. Een ander
gevaar dat thans dreigt is de „neutraliteits-
rage' (Kraemer), waardoor bes tuur s-ambte
naren in de christelijke gebieden van den
archipel met de adats der christelijke bevol
king geen rekening houden.
Na deze uiteenzetting verhaalt spr. van
de werkwijze der prot. zending, het centraal
zendingsbuTeau te Oegstgeest, de Zendings
school aldaar, den Zendingsraad, het Zen
dingsconsulaat te Batavia, en maakt daarna
eene rondreis door hef gansche Zendingsge-
bied, Posso, Noord-, Wesrt- en Midden Nieuw
Guinea. Halmahera, Boeroe, Sangi- en Ta-
laud-einlanden, Borneo, Batak-landen, Ni as,
Ba-toe- en Mentawei-groep en eindelijk Java,
waar de Islam overheerscht Ook hierbij
vertoonde hij een groot aantal lichtbeelden.
De Zendingsscholen van allerlei aard zijn
van groote beleekenis. Doopsgezinden en
Lul'herschen hebben hun eigen posten. De
Gereformeerden hebben kerkelijke zending
met missionaire dienaren des Woords
(Djocja, Magelang, Soemba). Ook hier de
splitsingen als in pa tri a
Uitvoerig staat spr. stil bij de gezegende
Medische Zending met hare ziekenhuizen en
melaatschenkolonies, hare arisen en pleeg
zusters. Toch is de medische nood nog groot,
millioenen zijn nog van alle medische hulp
verstoken. In Nederland op 7.500.000 inwo
ners 5200 artsen, in \ndië op 55 000.000 in
woners 900. Van dien medischen nood geefft
spr. aangrijpende voorbeelden om dan te
verhalen van de nieuw opgerichle vereeni
ging Simavi, die. zonder onderscheid van
richting, in dezen nood wil voorzien.
LEGER DES HEILS.
(Stichter William Booth).
Naar aanleiding van het bezoek van de
Kadetten aan Leiden, schrijft men ons het
volgende:
Kadet te worden in het Leger des Heils
is een heel vrijwillige zaak. Alle Heilssol
daten van den leeftijd van 1825 jaar,
zoowel mannen als vrouwen kunnen zich
voor het officierschap aanmelden. Zij moe
ten echter voldoen aan verschillende
eischen, welke het Leger des Heils hun
stelt in verband met hun karakter, persoon
lijke godsdienst, ontwikkeling, gezond
heid, e.d.
Indien zij worden aangenomen voor het
officierschap, volgen zij eerst een cursus
in de afdeeling waar zij soldaat zijn, om
daarna in opleiding te komen te Amster
dam in de Kweekschool. Wanneer zij daar
den cursus gevolgd hebben, worden zij op
proef in het praclische werk gezonden, al
waar zij ook nog een schriftelijken cursus
moeten volgen om dan. indien zij aan alle
eischen voldaan hebben na 12 maanden
practisch werk, aangesteld te kunnen
worden als officier.
De kadetten krijgen veel gelegenheid om
zich practisch te oefenen. Zij nemen deel
aan openbare samenkomsten, doen in de
verschillende buurten huisbezoek van deur
tot deur, verkoopen hun Strijdkreten op
straat en in de café's, waardoor zij on
middellijk tegenover de nooden der men-
schen komen te staan, de gevolgen van de
zonde vaak van aangezicht tot aangezicht
•zien en veel levenswijsheid en menschen-
kennis opdoen
Van de kadetten wordt verwacht, dat zij
onder den drang der Goddelijke liefde zich
blijmoedig onderwerpen aan de Leger des
Heils-discipline, die van hen eischt:
Gehoorzaamheid, zelfverloochening, hard
werken. Hun leuze is: „Christus voor de
wereld 1", „De wereld voor Christus 1"
Reeds voor een groot aantal jaren heeft
het Leger des Heils de gebouwen aan de
Overtoom 135-137 en Vondelstraat 110 te
Amsterdam in gebruik voor de opleiding
van de Kadetten, alwaar gemiddeld 50
jonge menschen aanwezig zijn.
Er is echter reeds lang behoefte aan een
nieuwe Kweekschool en Kommandant Vlas
de energieke Leider van het Leger des Heils
sfelt zich voor in den loop van het volgen
de jaar te kunnen beginnen met den bouw
van een nieuwe Kweekschool, indien de
vrienden van het Leger de daarvoor benoo-
digde fondsen willen verstrekken.
Nu wordt deze plaats bezocht door een
veertigtal van deze kadetten, welke een
zanguitvoering hopen te houden op Dins
dag 10 Fehr. in de Marekerk alhier, onder
leiding van Majoor A C Beekhuis, hoofd
der Kweekscholen.
Voor bijzonderheden over deze uitvoe
ring verwijzen wij naar de advertentie in
dit nummer.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen:
Leidsche Levensverzekering Maatschap
pij. Rapenburg la. Leiden. De 9tatuten zijn
gewijzigd. Wijziging handelsnaam thans:
N.V. Leidsche Levensverzekering-Maat
schappij.
A. van DamVan der Wijk (filiaal). Don.
kersteeg 1315, Leiden Hoofdzetel Haar
lem, Gr Houtstraat 12 handel in manufac
turen Door bovengenoemde handelszaak
wordt tevens handel gedreven onder den
naam: „De Wereld-Bekende."
BINNENLAND.
Plechtige Tan Speyk-herdenking te Am
sterdam (3e Blad).
Een enqnête over het slipgevaar (Bin
nenland, 2e Blad).
Groote malaise in de kofiiecnltnnr op
Snriname (Binnenland, 2e Blad).
De regeling van bet aanvullend onder*
vrijs; het voorloopig verslag der Tweede
Kamer (Kerk en School, 3e Blad).
De N.T. Het Amsterdamsch Tooneel is
iailliet verklaard. (Kunst, le Blad).
BUITENLAND.
De Poolsche minister Zaleski over het
resnltaat van Genève (Builenl., le Blad).
Gandhi wordt toeschietelijker tegenover
de Britsche voorstellen (Buitenl. en Tel.,
le Blad).
Ernstige vliegramp in Engeland; 9 doo-
den (Buitenl. Gemengd, 2e Blad).
Nadere berichten over de aardbevings
ramp in Nienw-Zeeland (3e Blad en Tel.,
le Blad).
DE NIEUWE ORGANIST DER
LUTHERSCHE GEMEENTE,
Zooals wij met een enkel woord reeds in
ons blad vermeldden, heeft de kerkeraad der
Evang. Luth. Gemeente alhier, lot organist
benoemd den heer Hennie Schouten.
De heer S. ontving zijn organistische op
leiding van de heeren W. Petri te Utrecht
en J. B. C. de Pauw te Amsterdam, en be
haalde het getuigschrift der Ned. Organisten-
vereonrging en het diploma der Kon. Ned.
Toonkunstenaarsvereeniging.
De heer S. is leeraar in orgelspel, harmo
nieleer en muziekgeschiedenis aan „Het
Haagsdh Conservatorium" te 's-Ha.ge en
heeft zich door zijn orgelconcerten doen
kennen als een uitnemend organist.
Bij de aanvaarding van zijn lunctie zal
de heer S. een orgelconcert in de Luth. Kerk
geven, waaromtrent nadere bijzonderhed-n
t-z.t. zullen worden bekend gemaakt.
Behalve jn de maanden, in welke de heer
Leo Mens in de Pieterskerk zal concer
teeren. hoopt hij in de Luth. Kerk elke
maand een orgelconcert te geven, ten einde
de orgelliteratuur der verschillende landeh
en perioden in den breede bekend te maken.
IS GODSDIENST VOOR DE
MENSCHHEID NOODZAKELIJK
Debat tnsschen de heeren Constandse
en di. Riemens.
In de lot de laatste plaats bezette groote
Stadszaal had de vereeniging „De Dage
raad gisteravond een debat-avond belegd
ever de vraag „Is godsdienst noodzakelijk
voor de menschheid?"
Na een korte openingsrede van den voor
zitter, voerde allereerst de heer Constandse
het woord, die er op wees, dat de geestelijke
ontwikkeling van de menschelijke ziel welis
waar haar uitgangspunt vindt in den gods
dienst. doch zooals elke evolutie, zal eindi
gen in de opheffing van dien godsdienst De
godsdienst is ontstaan in de kinderlijke pe
riode der menschheid, toen verschijnselen
ais bliksem, storm en ziekte werden ver
klaard als-(e zijn gezondpn door onzichtbaar
levende menschen (goden). Daarbij zocht
de mpnsch zich een godheid naar zijn eigen
wezen. Daarmede gaan gepaard de kenmer
ken van de vree«. en de fantasie; de behoef
te aan iels, wat in werkelijkheid ont
breekt.
Merkwaardig is in den Bijbel ook de ver
heerlijking van den arme en de vernedering
van den rijke in het hiernamaals.
De wraak en de belooning, welke men
zich op aarde niet kon voorstellen, werden
in het leven na dit leven in uitzicht gesteld.
Typeerend voor de behopfte aan bevrediging
van onvervulde behoeften
Achtereenvolgens ontwikkelde spr. daar
na de volgende stellingen:
Stellingen van den heer Constandse.
1. De godsdienst berust op onwetendheid
en de hoop op bevrediging van onvervulde
behoeften
2 De rpliiriousp illusies moeten de kennis
en hel werkelijke geluk °P aarde vervangen.
3. De godsdienstige voorstellingen (van
God de onsterfeliikheid, enz.) zijn niet in
staat de behoeften van den modernen
mensch aan waarheid en geluk te bevre
digen.
4. Indien echter de godsdienst troost ver-
